Δημοσιογραφια απαξιωμενη και χωρις μελλον;
Πρωταγωνιστικό ρόλο στα social media, και όχι μόνο, παίζουν οι πρόσφατες διαγραφές δημοσιογράφων από την ΕΣΗΕΑ, μετά από σχετική απόφαση του πρωτοβάθμιου πειθαρχικού της συμβουλίου, εξαιτίας της στάσης που κράτησαν πριν από το δημοψήφισμα του Ιουλίου. Ανεξάρτητα με την προσωπική θέση, επιδοκιμασίας ή αποδοκιμασίας, που μπορεί να έχει κάποιος για το ζήτημα, το σίγουρο είναι πως η απόφαση του πειθαρχικού συμβουλίου της ΕΣΗΕΑ έρχεται ως επιστέγασμα να «καθιερώσει» στη συνείδηση όλων μας πως η δημοσιογραφία έχει από καιρό χάσει το αξιακό της φορτίο και την ηθική περιβολή που απαιτούνται για την υπηρέτηση οποιοδήποτε θεσμού σε μια δημοκρατία. Θεσμική άλλωστε πρωτίστως η κρίση στην Ελλάδα, μηδενός θεσμού εξαιρουμένου, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις. «Τι είναι όμως ένας οποιοσδήποτε θεσμός σε ένα δημοκρατικό καθεστώς που δεν υπηρετεί την κοινωνία -και μόνο- και δεν προέρχεται από την κοινωνία;». Βασική αρχή για τους υπηρετούντες θεσμούς που τίθεται πάντα ως ερώτημα και ποτέ ως βεβαιότητα.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η δημοσιογραφία ειδικά έτσι όπως ασκείται στην πρωτεύουσα και φτάνει στο πανελλήνιο έχει από καιρό απαξιωθεί στη συνείδηση της κοινωνίας. Γνωστά είναι εξάλλου από χρόνια τα συνθηματικού χαρακτήρα κοσμητικά επίθετα που συνοδεύουν τη λέξη δημοσιογράφος.
Με αφορμή λοιπόν την πρόσφατη απόφαση της ΕΣΗΕΑ, η εκπομπή «Με το Ν και με το Β» του Ράδιο Παρατηρητής φιλοξένησε τον κ. Δάμωνα Δαμιανό, που γνωρίζει καλά τα του τύπου, τόσο σε περιφερειακό όσο και κεντρικό επίπεδο, αφού επί σειρά ετών δημοσιογραφεί σε τοπικές και έχει συνεργαστεί με πανελλήνιας κυκλοφορίας εφημερίδες, σε μια προσπάθεια να διαλευκάνει τι σηματοδοτεί η απόφαση της ΕΣΗΕΑ και ποιο το μέλλον της δημοσιογραφίας.
Δάμων Δαμιανός λοιπόν…
«Η κοινοποίηση προς το λαό του γεγονότος ότι η Ένωσή τους εκτιμά πως λάθος διαχειρίστηκαν το θέμα, αρκεί και μόνο προκειμένου να τους εκθέσει στη συνείδηση των πολιτών»
ΠτΘ: Πώς είδατε την απόφαση της ΕΣΗΕΑ να προχωρήσει σε κάποιες προσωρινές διαγραφές δημοσιογράφων, σχετικά με τη στάση την οποία κράτησαν σε ό,τι αφορά το δημοψήφισμα;
Δ.Δ.: Το χειρότερο πράγμα για έναν δημοσιογράφο είναι η διαγραφή του στη συνείδηση των πολιτών, του κοινού του. Είτε του τηλεοπτικού κοινού, είτε του αναγνωστικού κοινού, είτε του ραδιοφωνικού του κοινού, εκείνων δηλαδή που τον στηρίζουν και τον ακούν. Πιστεύω ότι αυτά τα πειθαρχικά μέτρα, προβλέπονται ασφαλώς στο καταστατικό των οργανισμών, των δημοσιογραφικών συνδικαλιστικών οργάνων, της ΕΣΗΕΑ, της ΕΣΗΕΜΘ και όλων των υπολοίπων, πλην όμως θεωρώ ότι θα πρέπει να είναι το έσχατο μέσο που θα πρέπει να παραπέμπει σε μια άνευ προηγουμένου εγκατάλειψη των αρχών της δημοσιογραφικής δεοντολογίας από την πλευρά του δημοσιογράφου.
Σε ό,τι αφορά το επίδικο ζήτημα επειδή ακριβώς υπάρχει αυτή η καταφανέσταση πολιτική τοποθέτηση πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, πιστεύω και εκτιμώ ότι θα έπρεπε τα πράγματα να είναι διαφορετικά όσον αφορά το πεδίο εκτίμησης της δημοσιογραφικής συμπεριφοράς τους, από το συνδικαλιστικό τους όργανο, δηλαδή την ΕΣΗΕΑ. Θα έπρεπε να υπάρχει ασφαλώς μια επίπληξη, μια κοινοποίηση προς τον ελληνικό λαό, υπό την έννοια ότι η συμπεριφορά τους αυτή απάδει από τις αρχές της δεοντολογίας και εν γένει της συμπεριφοράς που θα πρέπει να έχει ένας δημοσιογράφος που εκτίθεται για να παρουσιάσει γεγονότα, και βεβαίως είναι υποχρεωμένος σε αυτά να δώσει όλες τις απόψεις και να φωτίσει όλες τις γωνίες, χωρίς εννοείται να μην έχει το δικαίωμα να εκφράσει και την προσωπική του άποψη. Αυτό δεν τίθεται καν ως ζήτημα, αλλά να φωτίσει όλες τις πλευρές του συγκεκριμένου ζητήματος και να τελειώσει εκεί η ιστορία. Το να διαγράψουν τον δημοσιογράφο από την Ένωση και να του επιβάλουν πειθαρχική ποινή είτε για ένα μήνα είτε για 18 μήνες με αφορμή αυτό το γεγονός, που δεν παραπέμπει σε ηθικό παράπτωμα αλλά έχει να κάνει με πολιτική παρενέργεια, σε ό,τι αφορά τον τρόπο παρουσίασης ενός θέματος, εκτιμώ πως η επίπληξη ή η κοινοποίηση προς το λαό του γεγονότος ότι η Ένωσή τους εκτιμά πως λάθος διαχειρίστηκαν το θέμα, αρκεί και μόνο προκειμένου να τους εκθέσει στη συνείδηση των πολιτών.
Εμείς όλοι οι πολίτες έχουμε επαρκές κριτήριο προκειμένου να κρίνουμε και να αναγνωρίσουμε την πολιτική συμπεριφορά, τη στάση και τη δημοσιογραφική ενέργεια και το δημοσιογραφικό επίπεδο του καθενός και να τον ακολουθήσουμε ή να μην τον ακολουθήσουμε στην τηλεθέαση και στην ανάγνωσή του. Πιστεύω ότι το δημοσιογραφικό επάγγελμα έχει πληγεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια στο επίπεδο της αξιοπιστίας, με υπεύθυνες ασφαλώς και τις δημοσιογραφικές ενώσεις. Είναι πάρα πολλά σήμερα τα θέματα για τα οποία εγκαλεί ο κάθε άνθρωπος έναν δημοσιογράφο. Χαρακτηριστικό νομίζω είναι το να ρωτήσει κάποιος «ποια είναι η άποψή σου για τους δημοσιογράφους» έναν πολίτη και θα καταλάβετε, θα καταλάβουμε όλοι, το πόσο απαξιωμένοι είμαστε στη συνείδηση των πολιτών, από το γεγονός και μόνο ότι ακούγεται η ιδιότητα του δημοσιογράφου να περιγράφει ένα πρόσωπο. Όλα αυτά είναι ζητήματα τεράστιας σημασίας, παρά το γεγονός ότι η κ. Σαράφογλου ή ο κ. Πρετεντέρης έκαναν τη δουλειά που έκαναν, κατ’ εντολή των εκδοτών και των αφεντικών τους.
«Πλέον δύσκολα βρίσκει κανείς νησίδες φωτός σε έντυπα και σε μέσα ενημέρωσης που δεν απορρέει η τοποθέτησή τους από μια δικιά τους διαπλοκή»
ΠτΘ: Τελικά ο τύπος και η δημοσιογραφία, με την κλασική της έννοια, η δημοσιογραφία του ρεπορτάζ, της ανάδειξης των σκανδάλων, της κόντρας με την πολιτική εξουσία, θα έχει μέλλον;
Δ.Δ.: Εγώ πιστεύω ότι όσο περισσότερο εκτραχύνεται ο δημόσιος βίος της χώρας, των χωρών γενικότερα, όσο δηλαδή περισσότερο εκπίπτουν τα πολιτικά συστήματα παγκοσμίως και κινούνται στο επίπεδο της διαφθοράς και της διαπλοκής, τόσο περισσότερο θα το ακολουθούν αυτό το σύστημα και οι εφημερίδες, οι οποίες πραγματικά αποτελούν μέρος του συστήματος του πολιτικού εκτραχηλισμού και της διαπόμπευσης της πολιτικής ζωής των χωρών παγκοσμίως. Πλέον δύσκολα βρίσκει κανείς νησίδες φωτός σε έντυπα και σε μέσα ενημέρωσης που δεν απορρέει η τοποθέτησή τους από μια δικιά τους διαπλοκή. Κι αυτό είναι πικρή διαπίστωση. Σπανίως βλέπει κανείς στις μέρες μας πλέον, τους παραδοσιακούς εκδότες εφημερίδων των μεγάλων σχολών, των μεγάλων εφημερίδων να τοποθετούνται με έναν τρόπο αντικειμενικό, με την έννοια ότι φωτίζουν τα πραγματικά γεγονότα και τις πτυχές τους στο σύνολό τους για ό,τι συμβαίνει στη χώρα μας, σε σχέση με την οικονομική και την προσφυγική κρίση. Ο καθένας, ανάλογα με την οπτική γωνία που το αντιμετωπίζει, με τα συμφέροντα που εκφράζει και εκπροσωπεί, δίνει μια εικόνα η οποία ίσως απέχει από την πραγματικότητα.
«Εγώ, που είμαι δημοσιογράφος 20 χρόνια, δυσκολεύομαι να εντοπίσω την αλήθεια και το ψέμα στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο»
ΠτΘ: Έχουν ευθύνη και οι επιλογές του αναγνωστικού κοινού που αντιμετωπίζουν το κάθε μέσο;
Δ.Δ.: Το αναγνωστικό κοινό είναι σε φάση έκλειψης. Είναι ολοένα και συρρικνούμενο. Ο κόσμος εκφράζει άποψη, δυστυχώς, παρακολουθώντας τηλεόραση, κατά τεκμήριο τα πιο αναξιόπιστα κανάλια, σε ό,τι αφορά την εκφορά ειδήσεων, και το ίντερνετ, το οποίο κατά την άποψή μου, είναι ανυπόληπτο παντελώς, καθώς το 80% των πληροφοριών που διακινείται σε αυτό και στα λεγόμενα social media, κινείται στη χορεία των σκουπιδιών. Αν εγώ, που είμαι δημοσιογράφος 20 χρόνια, δυσκολεύομαι να εντοπίσω την αλήθεια και το ψέμα στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο, πώς ένας πολίτης που δεν είναι υποχρεωμένος να ξέρει αυτά που ξέρω εγώ, γιατί δεν κάνει αυτή τη δουλειά, παρακολουθώντας ίντερνετ να μην λάβει στρεβλές, λανθασμένες πληροφορίες από τον ανεξέλεγκτο τρόπο με τον οποίο αυτές διακινούνται;
«Δε φαίνεται ότι με την αποκάλυψη των σκανδάλων αποδίδεται δικαιοσύνη»
ΠτΘ: Θεωρείτε τα παραδείγματα των wikileaks ή της διαρροής των Panama Papers, που είναι η άλλη χρήση του διαδικτύου, σαν μια αχτίδα φωτεινή, μία εξαίρεση, η οποία μπορεί να έρχεται και να δίδει στον κόσμο, αν τα επεξεργάζεται κι αν ενδιαφέρεται, στοιχεία που αποκαλύπτουν την αλήθεια, τη διαφορά και τη μετατροπή της πολιτικής σε εργαλείο των λίγων ισχυρών της γης;
Δ.Δ.: Άνθρωποι που αποκαλύπτεται πως είναι διεφθαρμένοι από τα Panama Papers ή από τα wikileaks, συνεχίζουν πάρα πολύ εύκολα να είναι ηγέτες παγκόσμιων δυνάμεων ή τεράστιων εταιρειών, χωρίς συνέπειες, όσον αφορά είτε τη δυνατότητά τους να συνεχίσουν να κυβερνούν, είτε να διευθύνουν αυτές τις τεράστιες εταιρείες. Εκεί εντοπίζω ότι είναι ίσως μια ματαιοπονία, αλλά σε κάθε περίπτωση ευφραίνεται η καρδιά του ανθρώπου και τα αυτιά μας, και τα μάτια μας, όταν ανοίγουν και ακούνε ότι πράγματι αποκαλύπτονται σκάνδαλα. Δε φαίνεται όμως ότι με την αποκάλυψη των σκανδάλων αποδίδεται δικαιοσύνη, όπως για παράδειγμα είχε συμβεί για το Watergate, την παραίτηση, για πρώτη φορά στα χρονικά ενός Αμερικανού προέδρου το 1973, ούτε φαίνεται ότι ο δημοσιογράφος πλέον έχει εκείνη τη δύναμη που είχαν τότε κάποιοι άλλοι προκειμένου να δημιουργούν εξελίξεις και να οδηγούν σε αλλαγή καταστάσεων και σε εκκαθάριση δεδομένων που προκύπτουν από την παρουσίαση αυτών των κακουργηματικών πράξεων. Είμαι λίγο απαισιόδοξος. Τα Panama Papers κάνουν τον κύκλο της δημοσιότητάς τους την παρούσα εβδομάδα και δεν ξέρω την άλλη εβδομάδα κατά πόσο θα ασχολείται κανείς μ’ αυτά.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
