Δημητρης Μαυριδης, ιστορικος, επιτιμος διδακτωρ ΔΠΘ «Η Ανατολικη Θρακη ηταν η “κιβωτος” της λαογραφιας και της καλλιτεχνικης πλευρας του πολιτισμου των Θρακων»

«Αν άλλοι ήταν αυτοί που διαφύλαξαν την Παλιά Πόλη της Ξάνθης από την οικοδομική πλημμυρίδα και τη λογική της αντιπαροχής κατά τη δεκαετία του 1970, ο κ. Δημήτρης Μαυρίδης ήταν αυτός που φρόντισε να διαφημίσει αυτό το διασωθέν στολίδι του ελλαδικού χώρου. Αυτό που τον συνέδεε με την πόλη δεν ήταν ούτε η καταγωγή ούτε ο τόπος γέννησης, παρά μόνο οι παιδικές μνήμες από την ολιγόχρονη διαμονή του εδώ. Ο ίδιος τεχνοκράτης, πολυταξιδεμένος, ζυμωμένος με τον κοσμοπολιτισμό, χρησιμοποίησε αυτά τα εργαλεία για να λαξεύσει και τελικά να μορφοποιήσει την ζωντανή εικόνα του για την πόλη και για τον ελληνισμό».
 
Με αυτόν τον τρόπο ξεκίνησε την ομιλία του σε σχέση με την ζωή και το έργο του συγγραφέα Δημήτρη Μαυρίδη, ο επίκουρος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης κ. Φωκίωνας Κοτζαγεώργης. Μία εισαγωγή, που σε λίγες μόλις γραμμές αναδεικνύει τους λόγους για τους οποίους το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης επέλεξε τον κ. Μαυρίδη για να τον αναγορεύσει χθες, στην σχετική τελετή σε Επίτιμο Διδάκτορά του.
 

Ένας συγγραφέας αφιερωμένος ψυχή αλλά και σώματι στην καταγραφή της ιστορίας της Ξάνθης και της Ανατολικής Θράκης γενικότερα. Στην καταγραφή της ιστορίας της «κιβωτού  της λαογραφίας και της καλλιτεχνικής πλευράς του πολιτισμού των Θρακών» όπως είπε ο ίδιος μιλώντας στην εκπομπή «Με το Ν και με το Β» του «Ράδιο Παρατηρητής 94fm».
 
Ένα λαμπρό παράδειγμα ανθρώπου, συγγραφέα και λόγιου, εκ της Φλώρινας καταγόμενος, ο οποίος ήρθε να καλύψει ένα μεγάλο κενό που υπήρχε ως προς την καταγραφή της πλούσιας κατά τα άλλα τοπικής ιστορίας των Θρακιωτών.
 
Ο λόγος στον ίδιο… 

«Η ιστορία είναι μεν κάτι το αντικειμενικό, αλλά παίρνει μορφή φαντασιακή» 

ΠτΘ: κ. Μαυρίδη δώσατε την ψυχή σας στην ιστορία και ξεκινήσατε συλλέγοντας υλικό για τη μείζονα Θράκη. Πώς προέκυψε αυτό το «μικρόβιο»;
Δ.Μ.: Αυτό είναι ένας αταβισμός, που είναι πολύ διαδεδομένος στην Ελλάδα. Οι απόγονοι των προσφύγων συνιστούν σήμερα το 1/4 του ελληνικού πληθυσμού. Από μικρός άκουγα ιστορίες για τη Θράκη και ζούσα στη Θράκη. Μου έμειναν οι απορίες, τι είναι εκεί, πώς είναι εκεί. Μιλάω για την Ανατολική Θράκη. Πάντα ήθελα να ανακαλύψω τι υπήρχε εκεί. Την Ανατολική Θράκη τη βλέπω με τα μάτια ενός κατοίκου πριν το 1922. Μου αρέσει οτιδήποτε έχει σχέση με την Ανατολική Θράκη, και με τη Δυτική φυσικά, αλλά η Ανατολική ήταν η «κιβωτός» της λαογραφίας και της καλλιτεχνικής πλευράς του πολιτισμού των Θρακών.
 
ΠτΘ: Δεν σας κούρασε αυτό; Είστε και πετυχημένος επιχειρηματίας ως Ηλεκτρολόγος Μηχανικός. Πώς τα καταφέρνετε και συνδυάζετε αυτές τις δύο ιδιότητες;
Δ.Μ.: Δεν με κούρασε καθόλου, αντιθέτως, με ξεκούραζε. Τα κατάφερνα γιατί δεν έχω στο μυαλό μου χωριστούς χώρους. 

«Οι κάτοικοι της νότιας Ελλάδας μιλάνε για τη Θράκη λες και είναι κάποια εξωτική χώρα» 

ΠτΘ: Κάποιος ακολουθώντας το έργο σας, τα 11,5 βιβλία, όπως λέτε, έχει την αίσθηση ότι εκεί που ήταν η ψυχή σας και η καρδιά σας ήταν  στα βιβλία και στην ιστορία: στο να διασώσετε την ιστορία της Ανατολικής Θράκης και την ιστορία των πατρίδων από τις οποίες ήταν οι πρόσφυγες. Το υλικό των συλλογών σας είναι επίλεκτο, είναι ντοκουμέντα.
Δ.Μ.: Μαζεύω ιστορικές φωτογραφίες από την εποχή που η γενιά που έκανε του πολέμους του '12 και του '22 έφευγε. Πολλοί κληρονόμοι περιφρονούσαν τα αρχεία των πολεμιστών ή των κατοίκων της Ανατολής και τα πετούσαν. Μέσω κυκλωμάτων που τα στηρίζουν οι συμπαθείς αθίγγανοι, πήγαιναν στο Μοναστηράκι της Αθήνας. Εκεί ήξεραν ότι είμαι συλλέκτης τέτοιων φωτογραφιών και μου έφερναν ολόκληρες συλλογές από φωτογραφίες θανόντων πολεμιστών.  Έτσι συγκρότησα μια συλλογή που διηγείται όλη τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τη Μικρασιατική Καταστροφή και μάλιστα με τρόπο ζωντανό, γιατί η ιστορία είναι μεν κάτι το αντικειμενικό, αλλά παίρνει μορφή φαντασιακή. Για παράδειγμα οι κάτοικοι της νότιας Ελλάδας μιλάνε για τη Θράκη λες και είναι κάποια εξωτική χώρα. Λίγοι είναι αυτοί που έρχονται εδώ να δουν. 

«Η Θράκη έχει τεράστια λόγια παράδοση, ιδίως η βόρεια Θράκη, η λεγόμενη Ανατολική Ρωμυλία, έχει παράδοση αιώνων» 

ΠτΘ: Σας οφείλουμε πάρα πολλά πράγματα για την καθημερινότητά μας στη Θράκη και σε σχέση με τον πολιτισμό. Το επισημαίνω αυτό ενθυμούμενη την μέσω εντύπων  «συνομιλία» σας με το ζωγραφικό έργο του Ράλλη Κοψίδη. Τελικά πόσους Θρακιώτες αγνοούμε;
Δ.Μ.: Ο Ράλλης Κοψίδης ήταν φίλος μου και ήταν κι αυτός Θρακιώτης.
Όλους τους Θρακιώτες τους αγνοούμε.  Η Θράκη έχει τεράστια λόγια παράδοση, ιδίως η βόρεια Θράκη, η λεγόμενη Ανατολική Ρωμυλία, έχει παράδοση αιώνων. Αυτή είναι άγνωστη. Σήμερα η Θράκη είναι ένα “άγριο μέρος”, κατά την αντίληψη των νότιων Ελλήνων. Όπως και κατά την περίοδο του Θεμιστοκλή, η Θράκη ήταν χώρα των αγρίων. Μετά εξευμενίστηκε. 

«Ο κόσμος  αποκτάει μια ομοιομορφία που καταργεί τους τοπικούς πολιτισμούς» 

ΠτΘ: Γιατί θεωρείτε κ. Μαυρίδη ότι όλη αυτή η ιστορία των προγόνων μας έχει λησμονηθεί σήμερα; Και στη Ροδόπη άλλωστε, δυστυχώς το βλέπουμε αυτό το φαινόμενο, σε ό,τι αφορά την τοπική ιστορία.
Δ.Μ.: Αυτό το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ αναφέρει σε κάποιο δοκίμιό του ότι η απουσία πατρίδας είναι σήμερα ένα κοινό πεπρωμένο κι ότι αυτό οφείλετε στην αναχώρηση του ιστορικού στοιχείου μέσα από το «είναι». Ο κόσμος δηλαδή αποκτάει μια ομοιομορφία που καταργεί τους τοπικούς πολιτισμούς. Συμφωνώ με αυτή τη διαπίστωση του Χάιντεγκερ αλλά προσωπικά μου είναι απεχθής η εικόνα ενός κόσμου που θα είναι ομοιόμορφος.
 

ΠτΘ:  Αλήθεια, ποιες ήταν οι αντιδράσεις του κοινού  στις φωτογραφικές σας εκθέσεις ιστορικού υλικού;
Δ.Μ.: Η αντίληψή μου είναι ότι είχαν ενδιαφέρον. Βάλαμε ένα βιβλίο εντυπώσεων, όπως σε κάθε έκθεση, και σε αυτό το βιβλίο εντυπώσεων υπήρχαν καταγεγραμμένες ενθουσιώδεις εντυπώσεις. Υπήρχε βέβαια και η σιωπηλή μειοψηφία που δεν εκδηλωνόταν.
 
ΠτΘ: κ. Μαυρίδη, σχεδιάζετε κάποιο επόμενο βιβλίο;
Δ.Μ.: Περιμένω να με συγκινήσει κάποιο θέμα για να μπορέσω να εκφραστώ.

«Η Θράκη είναι ένα ενδιαφέρον πεδίο για κάποιον ιστορικό και για κάποιον που ενδιαφέρεται γενικότερα τι γίνεται στο κόσμο και στην Ελλάδα» 

ΠτΘ: Θα ήθελα την άποψή σας κ. Μαυρίδη σχετικά με τη νεότερη ιστορία της Θράκης και αν αυτή αξίζει, από τους ιστορικούς του μέλλοντος να καταγραφεί και με ποιο τρόπο; Δημιουργούμε «καλή» ιστορία;
Δ.Μ.:  Καλή ή κακή ιστορία δεν ξέρω να υπάρχει. Το γεγονός είναι ότι η Θράκη με τις περιπέτειες που περνάει και περνούσε, είναι ένα ενδιαφέρον πεδίο για κάποιον ιστορικό και για κάποιον που ενδιαφέρεται γενικότερα τι γίνεται στο κόσμο και στην Ελλάδα.  Η Θράκη σίγουρα έχει περάσει από δραματικές στιγμές και υπάρχει και η γνωστή απειλή η οποία ανησυχεί φανερά ή κρυφά όλο τον κόσμο. Υπάρχει η αδυναμία μας να ανεβάσουμε τη Θράκη σε ένα επίπεδο συγκρίσιμο με τον μέσο όρο του ελληνικού εισοδήματος. Επανειλημμένως οι προσπάθειες του ελληνικού κράτους να εκβιομηχανίσει την περιοχή απέτυχαν. Τώρα πρέπει να βρούμε μια λύση, αλλιώς δεν συνεχίζουμε.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.