Δεκαημερο οδοιπορικο στις Αλησμονητες Πατριδες του Ποντου

Ένα ταξίδι στον Πόντο και στις Αλησμόνητες Πατρίδες είναι πάντα συγκινητικό κι ενδιαφέρον. Εγείρει ρίγη στην ψυχή και ανασκαλεύει τη μνήμη. Ένα τέτοιο ταξίδι πραγματοποιήθηκε από τις 9 έως τις 18 Αυγούστου 2007 από τον Μορφωτικό Σύλλογο Ποντίων Ν. ΄Εβρου «Αλέξιος Κομνηνός», έναν από τους παλαιότερους συλλόγους της περιοχής. Ιδρύθηκε από πόντιους της πρώτης γενιάς το 1930. Σήμερα αριθμεί 170 περίπου μέλη. Στόχος του η διατήρηση και μετάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς των ποντίων. Στα πλαίσια αυτά διατηρεί χορευτικό τμήματα με παιδιά, μεγάλους και τώρα μετά από απαίτηση πολλών για μεγάλους σε ηλικία. Το χορευτικό του, όπως ενημερώνει η πρόεδρός του κ. Χρυσούλα Δημητριάδου, έχει λάβει μέρος σε πολλές εκδηλώσεις στην περιοχή όπου το καλούν. «Ο σύλλογος έχει χορωδία και κάθε χρόνο λέμε τα κάλαντα. Φέτος διοργανώσαμε στις 3 Αυγούστου Φεστιβάλ Λύρας στο οποίο συμμετείχαν περίπου επτά ειδών λύρες. Ποντιακή, κρητική, νησιώτικη, πολίτικη, μακεδονική, Μαύρης Θάλασσας και Θράκης. Στις αρχές Δεκέμβρη θα ανεβάσουμε το έργο «Φον Δημητράκης» του Δημήτρη Ψαθά, ο οποίος από την μητέρα του ήταν πόντιος, και στην εκδήλωση θα παρευρίσκεται η κόρη του Ρίτα, με την οποία είμαστε σε επικοινωνία. Στόχος μας η δημιουργία μουσείου και προς το σκοπό αυτό έχουμε ξεκινήσει τη συλλογή αντικειμένων», δηλώνει η κ. Δημητριάδου.

Το ταξίδι…

Τις εντυπώσεις της από το ταξίδι στον Πόντο περιγράφει με γλαφυρότητα και περισσή συγκίνηση η ταμίας του Συλλόγου κ. Θάλεια Ζηκουρίδου.

«Αλησμόνητες Πατρίδες»: Δύο Λέξεις που όσο συχνά και αν τις άκουγα, δε μου άγγιζαν και δεν μου ράγιζαν την καρδιά τόσο, όσο τώρα που τις έχω επισκεφθεί.

Εύξεινος Πόντος: Άξενος στην αρχαιότητα, που για να τον εξευμενίσουν (καλοπιάσουν) οι Έλληνες, τον ονόμασαν Εύξεινο Πόντο. Στολίδια στα παράλια του Εύξεινου Πόντου και όχι μόνο, χωριά συνοικίες, πόλεις, περιοχές με φανερά έντονο το Ελληνικό στοιχείο παντού.

Αμάσεια: μια μαγεία. Πανέμορφη πόλη, περιτρυγυρισμένη από βουνά (με τους λαξευτούς τάφους των Μιθρυδατών), στους πρόποδες των οποίων, δεσπόζουν τα πανέμορφα Ελληνικά σπίτια, διατηρητέα μέχρι σήμερα. Το μάτι δεν ξεκολλάει από το τοπίο των σπιτιών (έργα τέχνης) που σου φέρνουν στο νου σκέψεις χαράς, που μας αξίωσε ο Θεός να τις δούμε και λύπης, που δυστυχώς τις έχουμε χάσει (στο χάρτη – ποτέ στην καρδιά).

Σαμψούντα – Θέρμη – Οινόη – Φάτσα – Κοτύωρα ή Ορντού – Κερασούντα – Τρίπολη – Νικόπολη – Τραπεζούντα: Τα ίδια συναισθήματα και ξεχωριστή, για την κάθε πόλη, ομορφιά παντού.

Τραπεζούντα: μεγάλη όμορφη πόλη της Ανατολής. Δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από τις μεγαλουπόλεις της Δύσης. Επιβλητικός ο ναός της του Θεού Σοφίας (μουσείο σήμερα), δεν μπορείς να ξεφύγεις από το δέος που σου προκαλεί. Ναός της Υπαπαντής, ναός Παναγίας Χρυσοκέφαλου, ναός Αγίου Ευγενίου (πολιούχου της Τραπεζούντας), ναός Αγίας Άννας. Κανένας από τους ναούς δεν λειτουργεί σήμερα ως ναός. Ο Άγιος Ευγένιος έχει μετατραπεί σε τζαμί, με είσοδο, από το ιερό της εκκλησίας. Ο μικρός και κομψός ναός της Αγίας Άννας, χρησιμοποιείται σαν αποθήκη του δήμου. Καλύτερη τύχη είχε ο ναός του Αγίου Νικολάου στο Ιασώνειο ακρωτήριο (τόσο κοντά στη θάλασσα). Ευτυχώς έχει συντηρηθεί και μάλιστα φυλάσσεται.

Θερινή Οικία Καπαγιαννίδη: ονειρεμένη, παραμυθένια βίλα, χάρμα οφθαλμών, η οποία καταπατήθηκε και παραχωρήθηκε στο Τουρκικό κράτος, για ασήμαντο λόγο (σημαντικό για τους Τούρκους), επειδή έμεινε απλήρωτος ο λογαριασμός της ΔΕΗ (3 χρόνια). Στη συνέχεια δόθηκε ως δωρεά από το κράτος στον Κεμάλ Ατατούρκ. Σκέψεις και συναισθήματα ανάμικτα και πάλι, συγκίνησης, χαράς, λύπης, μίσους, οργής, απορίας και όχι μόνο, για την εξυπνάδα, αρχιτεκτονική κομψότητα, στρατηγική της θέσης της βίλας. Η ίδια απορία κ ο ίδιος κύκλος συναισθημάτων και στο πανέμορφο αρχοντικό του τραπεζίτη Κωστάκη Θεοφύλακτου. Άνθρωποι του εμπορίου και των γραμμάτων οι Πόντιοι, είχαν ιδρύσει, αφήσει και σώζονται ακόμα και σήμερα, σχολεία, φροντιστήρια, αρρεναγωγεία, παρθεναγωγεία, με αρχαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα του Ποντιακού Ελληνισμού το φροντιστήριο Τραπεζούντας.

Επτάκωμος Σάντα: άγρια ομορφιά στις Ποντικές Άλπεις. “Θα μετανοιώσετε που θα πάτε, αλλά θα μετανιώσετε και αν δεν πάτε”, μας είπε ο Λεωνίδας του “Λέων Τουρς” και πραγματικά αυτό τα λέει όλα. Τυχεροί που την επισκεφθήκαμε και μάλιστα με ήλιο (βλέποντας όλες τις ομορφιές της), γιατί την ώρα της επιστροφής άρχισαν να κατεβαίνουν τα σύννεφα (δύσα), λες και ο Θεός έκανε μια προσπάθεια να ενώσει τον ουρανό με τη γη. Δύσβατη η αδούλωτη Σάντα με τα παρχάρια της, ευνοϊκή για τους αγέρωχους και υπερήφανους Έλληνες, την περίοδο της σφαγής και των διωγμών. Μάτωσε η καρδιά μας όταν αντικρύσαμε τους ναούς των δύο χωριών να έχουν μετατραπεί σε στάβλους.

Σούρμενα – Ματσούκα – Ριζούντα (το ανατολικότερο άκρο της εκδρομής) – Όφις – Πλάτανα – Παναγία Σουμελά – Κασταμωνή – Σινώπη: Όσο λεπτομερέστατα και αν περιγράψω και όσα και αν δείξω, είναι αδύνατο να σας μεταφέρω με λόγια και εικόνες τις ομορφιές και τα συναισθήματα που είδαμε και νιώσαμε κατά τη διαμονή μας στις ελληνικές πόλεις του Εύξεινου Πόντου που βρεθήκαμε.

Παναγία Σουμελά: η ψυχή του Ποντιακού Ελληνισμού. Φανταστική και γοητευτική η διαδρομή, όπως και αν γίνει, με λεωφορειάκι ή με τα πόδια. Καταπράσινο το τοπίο, οργιώδης η βλάστηση (δε χορταίνεις τη θέα του), με έντονη τη γεύση της υγρασίας και της ομίχλης, διασχίζεις το δρόμο ανάμεσα στα πανύψηλα δένδρα, παράλληλα με τα καθαρά-κρυστάλλλινα και θορυβώδη νερά του ποταμού της “Παναϊας”. Απορείς βλέποντας από τη στάση να ξεπροβάλλει στους κατακόρυφους βράχους σε υψόμετρο 1.300 μέτρων, το συγκρότημα της Παναγίας Σουμελά. Απορείς με τη θέληση και κυρίως με την πίστη των Ελλήνων του Πόντου, που τους οδήγησαν στο να φτιάξουν μέσα στους βράχους τους ξενώνες, την Ιερή σπηλιά με το Αγίασμα, την εκκλησία με τις υπέροχες τοιχογραφίες των 1500 χρόνων του μοναστηριού. Δέος και συγκίνηση! Όνειρο που πραγματοποιήθηκε και θα μείνει αξέχαστο! Τι πολιτισμό θα είχαν αναπτύξει αυτοί οι παρεξηγημένοι Πόντιοι, αν δεν τους είχαν εκτοπίσει από τις πόλεις τους και πόσα θα είχαν να διδάξουν στον κόσμο με το μυαλό, τη φαντασία και τις γνώσεις τους!

Εκτός από την αρνητική πλευρά της τουρκικής κατοχής των ελληνικών πόλεων, υπάρχει και η θετική, των ανθρώπων. Δύο κόσμοι διαφορετικοί, δύο θεοί διαφορετικοί, ίδιοι άνθρωποι, ίδια αισθήματα και συναισθήματα. Άψογη συμπεριφορά στα ξενοδοχεία, καταστήματα. Κάποιοι από την παρέα της εκδρομής (γιατί όλοι γίναμε μια όμορφη παρέα), βρήκαν, με τη βοήθεια του ξεναγού, το χωριό και το σπίτι των παπούδων και πατέρων τους (οικογένεια Σαββίδη-Κανίδου). Πώς να περιγράψω το τι έγινε! Δεν ήξεραν τι να τους πρωτοκεράσουν, πώς να τους φιλοξενήσουν, πώς να τους ευχαριστήσουν. Σε λίγο μαζεύτηκε όλο το χωριό. Έκλαιγαν όλοι μαζί και εξηγούσαν πώς για τον καθένα που αφήνει το σπίτι του και φεύγει, είναι άδικο, δύσκολο και σκληρό-φονικό. Αυτό πρέπει να θυμόμαστε και να απαιτούμε (σε κάθε ευκαιρία) την αναγνώριση της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού (353.000 θύματα) «όχι με πρόθεση να σπείρουμε μίσος, αλλά επειδή πιστεύουμε πως η ιστορική γνώση είναι η καλύτερη ασπίδα για το μέλλον και το ασφαλέστερο θεμέλιο για τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, των λαών και των κρατών».

Πολλά θα μπορούσα να διηγηθώ ακόμη και για τις υπόλοιπες πόλεις, αλλά φοβάμαι θα σας κουράσω, γι’αυτό και τελειώνω εδώ την αφήγησή μου. Ένα «ευχαριστώ» είναι λίγο, στην πρόεδρο (ψυχή) του Μορφωτικού Συλλόγου Ποντίων Ν. Έβρου «Αλέξιος Κομνηνός» κ. Χρυσούλα Δημητριάδου-Γιαλαμούδη, γιατί με προσωπική της απόφαση, προσπάθεια και επιμμονή κατόρθωσε να διοργανώσει αυτή την υπέροχη εκδρομή αγάπης (γιατί μόνο αγάπη ξέρει να δίνει) στις Αλησμόνητες Πατρίδες του Πόντου. Την ευχαριστώ και της εύχομαι να είναι πάντα καλά και πάντα να μας εκπλήσει με τη θετική της ενέργεια, τις ιδέες και το δυναμισμό της.

Ευχαριστώ την εφημερίδα “Παρατηρητής” που αφιλοκερδώς στέκεται στο πλευρό του συλλόγου μας και συμβάλλει με τον τρόπο της στη διατήρηση της παράδοσης.

Χαρά μου αν κατάφερα να σας παρασύρω για λίγο (έστω νοερά) στο ταξίδι μου στις Αλησμόνητες Πατρίδες του Πόντου…

Επιμέλεια: Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.