Αθανασια Κανελλοπουλου, χορογραφος «Ο χορος για μενα ειναι μια καινουργια γλωσσα»

Xορεύτρια, περφόρμερ, χορογράφος, δασκάλα, μέντορας είναι λίγες μόλις από τις ιδιότητες που συνοδεύουν το όνομα της. Ο λόγος για την Αθανασία Κανελλοπούλου, διεθνώς αναγνωρισμένη χορεύτρια και μία εκ των γνωστότερων σύγχρονων εκπροσώπων της ελληνικής χορευτικής σκηνής. Η Αθανασία Κανελλοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει κλασσικό και σύγχρονο χορό στo Rambert School of Ballet and Contemporary Dance στο Λονδίνο και με υποτροφία στη σχολή της Martha Graham στη Νέα Υόρκη.
 
Στα 17 και πλέον έτη συνεχούς ενασχόλησής της με τον χορό, έζησε και συνεργάστηκε με πολλές ομάδες στο εξωτερικό, συνεργαζόμενη με διάφορες ομάδες σύγχρονου χορού, ενώ μία από τις συνεργασίες η οποία την «σημάδεψε» ήταν αυτή με μια εκ των σπουδαιότερων χορογράφων και πρωτοπόρο του σύγχρονου χορού Pina Bausch, ενώ έχει στο θέατρο Sadlers Wells του Λονδίνου, στο Εθνικό Θέατρο της Ιαπωνίας, στο Κέντρο Τεχνών της Κορέας στο Κρατικό Θέατρο του Πεκίνου κ.α.
 
Από το 2008 έχει ξεκινήσει τη δική της χορογραφική έρευνα και τα έργα της έχουν παρουσιαστεί σε πολλά φεστιβάλ στην Ευρώπη, Ασία και Μέση Ανατολή. Έχει προσκληθεί ως χορογράφος από το Πανεπιστήμιο της Μάλτας, την Πειραματική Ακαδημία του Σάλζμπουργκ (SEAD), την ομάδα της Jasmin Vardimon (JV2), το Κέντρο Σύγχρονου Χορού στο Κάιρο, την Ακαδημία της Ισλανδίας, την ομάδα Σύγχρονου Χορού της Μάλτας (Zfin Malta Dance Ensemble) κ.α.
 
 Σήμερα εργάζεται ως ανεξάρτητη χορογράφος και performer και παραδίδει σεμινάρια σύγχρονου χορού και χορογραφίας ανά τον κόσμο. Μέσα στις φετινές της «στάσεις» βρίσκεται και η Κομοτηνή, στην οποία θα βρίσκεται σήμερα και αύριο, φιλοξενούμενη της Στέγης Τέχνης, Χορού και Κίνησης «Χοροτάξιο» όπου θα παρουσιάσει ένα σεμινάριο σύγχρονου χορού και χορογραφίας, για επαγγελματίες και ερασιτέχνες χορευτές, ηθοποιούς και performer.
 
Με αφορμή την επίσκεψή της αυτή, η Αθανασία Κανελλοπούλου, μίλησε στο «Ράδιο Παρατηρητής 94 fm» για την τέχνη του χορού, την έως τώρα πορεία της αλλά και την «συμβολή» της περιφέρειας στη δημιουργία των αυριανών καλλιτεχνών.
 
Ο λόγος στην ίδια…
 
ΠτΘ: κ. Κανελλοπούλου είστε από τις γνωστότερες σύγχρονες ελληνίδες εκπροσώπους του χορού, της χορογραφίας, της καλλιτεχνίας γενικότερα. Έχετε ταξιδέψει σε όλη την υφήλιο και έχει εκπροσωπήσει τη χώρα μας με τα επαγγελματικά της βήματα. Πρόσφατα ξεκινήσατε τις συνεργασίες με διάφορους χώρους της επαρχίας. Με την ευκαιρία της παρουσίας σας και στο «Χοροτάξιο» πώς κρίνετε τους ανθρώπους στην επαρχία; Υπάρχει κοινό που μπορεί να αποτελέσει τους καλλιτέχνες του αύριο;
Α.Κ.: Για μένα ο χορός δεν έχει σύνορα ούτε όρια ούτε  πλαίσια. Από κει ξεκινάω τη δράση μου. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, θεωρώ ότι ο πυρήνας δεν είναι το κέντρο αλλά η περιφέρεια. Στην περιφέρεια βρίσκεται η δύναμη. Στην επαρχία ο νέος κόσμος πραγματικά «φυσάει». Στην Αθήνα και στις μεγάλες πόλεις υπάρχει και κάποιος κορεσμός. Υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι, υπάρχει η γνώση, υπάρχει η πληροφορία. Θεωρώ όμως ότι αυτό το πράγμα πρέπει να ανοίξει. Πρέπει να το αγκαλιάσει ο κόσμος, και ειδικά ο κόσμος της περιφέρειας, μέσα κυρίως από τις δικές μας προσπάθειες, από ανθρώπους που έχουμε ταξιδέψει, που έχουμε δει κι άλλα πράγματα, έχουμε μια επικοινωνία και μια μετατόπιση  στον τρόπο που βλέπουμε και εξελισσόμαστε. 

«Στην περιφέρεια γίνονται γενναίες προσπάθειες, γεγονός που επικροτώ και επιβραβεύω» 

ΠτΘ: Θεωρείτε ότι δίνονται ευκαιρίες στην επαρχία; Γιατί όπως και σε πολλούς τομείς έτσι και στον καλλιτεχνικό χώρο, υπάρχει η λογική ότι όλα γίνονται στο «κέντρο».
Α.Κ.: Τα πιο ωραία και  πιο συγκινητικά πράγματα, που έχω δει, είναι στην περιφέρεια. Δεν είναι τυχαίο αυτό. Έχω πάει σε χώρους, όπως στη Σύρο όπου έχουν δημιουργήσει έναν καταπληκτικό χώρο τεχνών, που γίνονται πάρα πολλές ζυμώσεις διαφορετικών τεχνών, στην Κέρκυρα, στη Θεσσαλονίκη,  στα Χανιά. Δεν θα έλεγα ότι γίνονται δειλά δειλά προσπάθειες, αλλά γενναία κι αυτό το επικροτώ και το επιβραβεύω. Γι' αυτό αισθάνομαι και πολύ συγκινημένη που συνεργάζομαι με την περιφέρεια. Δεν θεωρώ ότι είναι ένα μείον, αλλά ένα συν. Για όσους ζούμε στο κέντρο είναι ένα μάθημα, μαθαίνουμε από την περιφέρεια. Τα πράγματα εκεί γίνονται με μεράκι, γίνονται χειροποίητα, γίνονται με απόλυτη αγάπη, ενώ εδώ στο κέντρο πολλές φορές χανόμαστε λιγάκι. Χανόμαστε στους ρυθμούς, στον ανταγωνισμό, στους τόσο ανταγωνιστικούς ρυθμούς, ενώ στην επαρχία υπάρχει μια ανάσα. Αυτό είναι για μένα κάτι με εμπνέει και κάτι που πραγματικά θα ήθελα να έχω.
 
ΠτΘ: Μεταξύ άλλων έχετε μαθητεύσει στο πλευρό της Pina Bausch. Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με το χορό, πώς εξελίχθηκε και πώς φτάσατε έως εκεί και έως σήμερα;
Α.Κ.: Πάντα με γοήτευε το σώμα, το πώς το σώμα εκφράζεται, το πώς το σώμα χωρίς το λόγο, μπορεί να αποτελέσει δίαυλο επικοινωνίας, οπότε αυτό ήταν και το έναυσμά μου. Ξεκίνησα από πολύ μικρό παιδί και στα 16 μου χρόνια είδα την «Ιεροτελεστία της άνοιξης», της Pina Bausch και από τότε άλλαξε όλη μου η ζωή. Όταν είδα αυτό το έργο είπα ότι αν δεν κάνω αυτό, δεν θέλω να κάνω τίποτα άλλο στη ζωή μου, γιατί ήταν μια καινούργια γλώσσα για μένα.  Μου αρέσουν πάρα πολύ  οι ξένες γλώσσες, μιλάω αρκετές και είπα πως θέλω να μάθω και αυτή τη γλώσσα. Γνώρισα την Pina Bausch από κοντά στη Γερμανία, της μίλησα και ξεκίνησε μια συνεργασία μαζί μας, πάρα πολύ απλή. Όλοι μου έλεγαν ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπεις στην ομάδα της, ότι κάνει ακροάσεις ανά τον κόσμο, εγώ όμως θεώρησα ότι η ειλικρίνεια και η απλότητα είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα, ειδικά στην τέχνη, οπότε αυτό προσπάθησα να της δώσω μέσα από την επιθυμία μου να συνεργαστώ μαζί της. Ήταν μια απίστευτη εμπειρία, που μου άλλαξε όλη τη ζωή, όχι ως καλλιτέχνη, αλλά ως άνθρωπο, γιατί θεωρώ ότι τα πάντα ξεκινάνε από τον άνθρωπο και ύστερα καταλήγουν στην τέχνη. Ήταν πολύ σπουδαίο το γεγονός ότι βρέθηκα δίπλα της. Μου έμαθε πολλά πράγματα τα οποία ακόμη μεταφέρω, με τον δικό μου βέβαια τρόπο. Αυτό άλλωστε είναι και το ομορφότερο όλων, το πώς μπορείς  αυτό που σου δίνει κάποιος να το μετουσιώσεις σε κάτι δικό σου και σε κάτι που πραγματικά σε αφορά. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ και θα συνεχίσω τα βήματά μου έχοντας στο μυαλό μου πάντα την Pina Bausch. 

«Νοιώθω ότι ξεκινώ τώρα»

ΠτΘ: Διάβαζα στο βιογραφικό σας ότι από το 2008 και έπειτα έχετε ξεκινήσει τη δική σας χορογραφική έρευνα. Τι σημαίνει η έρευνα στον χορό και πώς η έρευνα αυτή ή τα αποτελέσματα αυτής, μετουσιώνονται σε ένα έργο, σε μια παράσταση;
Α.Κ.: Θεωρώ ότι είναι ένα από τα κομμάτια που λείπουν στην Ελλάδα γιατί δυστυχώς δεν υπάρχουν υποδομές. Με την έρευνα ξεκινάει μια διαδικασία αναζήτησης, μια διαδικασία που στην ουσία αναζητώ τη θεματική του κάθε έργου που διαλέγω. Αυτή η έρευνα έχει διαφορετικά στάδια. Έχει το αμιγώς θεωρητικό στάδιο, όπου ξεκινάω να διαβάζω βιβλία που αφορούν το συγκεκριμένο θέμα με το οποίο θα ασχοληθώ, διαφορετικές στάσεις στην τέχνη που έχουν ασχοληθεί με το συγκεκριμένο θέμα, βιβλία φιλοσοφικά, ιστορικά που ανάγονται στο θέμα αυτό. Ύστερα ξεκινάει μια άλλου είδους έρευνα, πιο σωματική και πιο πειραματική που μέσα από όλες αυτές τις πληροφορίες που έχω συλλέξει, είτε από βιβλία είτε από ταινίες είτε από διάφορα άλλα στοιχεία, πηγαίνω στον χώρο, όπου δοκιμάζω όλα αυτά τα  στοιχεία στο σώμα. Σωματοποιούνται δηλαδή κατά κάποιον τρόπο όλα αυτά τα θεωρητικά, με τα οποία έχω ασχοληθεί.
 
Μετά ξεκινάει η δεύτερη και  πιο πρακτική διαδικασία της έρευνας, κατά την οποία αναζητώ διάφορα στοιχεία που θα με οδηγήσουν στο αποτέλεσμα. Δεν θεωρώ ότι το αποτέλεσμα είναι η ουσία, γι' αυτό χρησιμοποιώ και πάρα πολύ τη λέξη έρευνα. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ το πώς θα μπω σε αυτή την κατάσταση,  πώς θα ερευνήσω, θα αναζητήσω, θα πειραματιστώ, θα αποτύχω. Δεν με ενδιαφέρει τόσο το αποτέλεσμα. Σαφώς και είναι πολύ αγχωτικό να ξέρεις ότι θα πρέπει να διεκπεραιώσεις κάτι και να φέρεις ένα αποτέλεσμα για να το μοιραστείς με το κοινό, αλλά θεωρώ ότι η διαδικασία αυτή είναι πολύ γοητευτική και είναι όλη η ουσία της τέχνης. Προσωπικά τώρα, μετά από πολλά χρόνια, αισθάνομαι ότι ξεκινάω και πάλι δεν νομίζω ότι κατέχω κάτι.  Είναι κάτι το οποίο συνεχώς εξελίσσεται και εμπλουτίζεται. 

«Η αποδοχή της αποδοκιμασίας και της αποτυχίας θέμα δουλειάς και διαρκούς επιμονής»

ΠτΘ: «Αποτυχία» στο δικό σας κομμάτι, έχετε βιώσει και πώς ένας χορευτής μπορεί να την αντιμετωπίσει;  Η αποτυχία ορίζεται και σε σχέση με το πώς βλέπει και αντιλαμβάνεται το κοινό αυτό που εσείς καταθέτετε επί σκηνής;  
Α.Κ.: Είναι πάρα πολύ δύσκολο να αποδεχτεί ένας καλλιτέχνης την αποτυχία, αλλά νομίζω ότι είναι σε μια πολύ συμβατή έννοια. Ξεκινάμε ξέροντας ότι είναι πολύ πιθανόν να αποτύχουμε. Η αποτυχία είναι ένας συνοδοιπόρος.  Είναι πάρα πολύ δύσκολο για έναν άνθρωπο να εκτίθεται, να μοιράζεται αυτό που έχει στο μυαλό του με το κοινό. Είναι μια πραγματική έκθεση και νομίζω ότι είναι πολύ δύσκολο για οποιονδήποτε άνθρωπο που βρίσκεται επί σκηνής, να μπορέσει να ταυτιστεί με το κοινό. Πολλές φορές κάνουμε κάποια έργα τα οποία μας αφορούν πάρα πολύ και θέλουμε πραγματικά να τα επικοινωνήσουμε, αλλά μπορεί να βρούμε εμπόδια. Μπορεί κάποιος αυτό  που επικοινωνώ να μην το καταλάβει. Εκεί πρέπει να βρούμε τη γέφυρα, να καταλάβουμε ότι αυτό που κάνουμε σε κάποιους αρέσει και σε κάποιους όχι. Είναι θέμα δουλειάς και διαρκούς επιμονής και προσπάθειας να μπορέσουμε να αποδεχτούμε την αποδοκιμασία και την αποτυχία. Δεν μπορώ να πω ότι το έχω καταφέρει. Σαφώς και με ενοχλεί πάρα πολύ όταν κάποιος δεν βρίσκει ενδιαφέρον σε αυτό που κάνω ή δεν το βρίσκει αρκετά καλό, αλλά νομίζω ότι είναι και ένα αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς μας.
 
Ακόμα και η Pina Bausch, στα πρώτα της έργα, όταν είχε  ξεκινήσει τη δεκαετία του '70,  σε μια μικρή βιομηχανική πόλη της Γερμανίας όπου ο χορός της θεωρούνταν ανατρεπτικός, δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με κανέναν. Οπότε συνάντησε πολλές αποδοκιμασίες και πολλά εμπόδια στο να μπορέσει να επικοινωνήσει το έργο της. Είναι πολύ ωραίο και ενδιαφέρον ότι ο κόσμος δεν μπορεί να ταυτιστεί με όλα. Για μένα εκεί έγκειται η ομορφιά της τέχνης.  Στη διαφορετικότητα και στο γεγονός ότι η τέχνη δεν είναι όπως η επιστήμη, που είναι μια γνώση  αντικειμενική. Είναι κάτι πολύ υποκειμενικό. Είναι κάτι πολύ προσωπικό. Μπορεί να αφορά εμένα, αλλά μπορεί να αφορά μόνο ένα άτομο από το κοινό. Αυτό είναι και η ουσία του. Μπορεί να επικοινωνήσεις με ένα άτομο, μπορεί να επικοινωνήσεις με εκατό, αλλά δεν θεωρώ ότι αυτός είναι ένας λόγος για να τα παρατήσει κάποιος και να φύγει από αυτό το χώρο. 

«Το σώμα και ο λόγος, πράγματα αλληλένδετα μεταξύ τους» 

ΠτΘ: Η τέχνη του χορού είναι για όλους;
Α.Κ.: Η τέχνη πρέπει να είναι για όλους. Είναι κάτι που μας αφορά όλους, γι' αυτό και ειδικά στην τέχνη του χορού, μιλάμε με το σώμα μας. Μπορούμε να κάνουμε ένα σεμινάριο στην Ιαπωνία, στην Παλαιστίνη, στη Δανία,  σε χώρες που δεν μπορώ να επικοινωνήσω με τη γλώσσα, μπορώ όμως με το σώμα, γιατί το σώμα είναι κάτι πολύ άμεσο και εκεί είναι η πρώτη ύλη για μένα. Γι' αυτό και με ενδιαφέρει ο κόσμος να αγκαλιάσει την τέχνη αυτή, όχι μόνο οι επαγγελματίες, αλλά και αυτοί που ασχολούνται πρακτικά με το σώμα τους, οι καθημερινοί άνθρωποι. Ο χορός είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και εσωτερικό και δυστυχώς ο τρόπος που ζούμε, η εκπαίδευση που λαμβάνουμε και το καπιταλιστικό σύστημα που μας έχει βάλει σε πολύ στεγανά πλαίσια, μας έχει απαγορεύσει να αισθανόμαστε το σώμα μας, μας έχει απαγορεύσει να αφουγκραζόμαστε τη στιγμή, την επικοινωνία με το άλλο σώμα. Ακόμα και σήμερα θεωρείται ταμπού να μπορείς να επικοινωνήσεις με το σώμα. Σε κάποιες χώρες βέβαια περισσότερο από ό,τι σε άλλες. Γι' αυτό θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να έρθουν στο σεμινάριο και άνθρωποι που ασχολούνται πρακτικά, αλλά και θεωρητικά με το σώμα τους.  Θα τους ανοίξει γέφυρες, ορίζοντες, γιατί θεωρώ ότι το σώμα και ο λόγος είναι δυο πράγματα αλληλένδετα μεταξύ τους.

«Ο λόγος που χορεύω  ακόμα είναι επειδή ακόμα δεν έχω βρει γιατί με γοητεύει τόσο πολύ» 

ΠτΘ: Τι είναι ο χορός για σας, τι ήταν από τα πρώτα σας βήματα; Έχει αλλάξει ή εξελιχθεί στο πέρασμα των χρόνων ο τρόπος που τον αντιλαμβάνεστε ως έννοια; Και ποια είναι τα όριά σας για το μέλλον;
Α.Κ.: Δεν ξέρω πραγματικά ποια είναι τα σχέδιά μου για το μέλλον. Αυτό που θα ήθελα και πραγματικά επιθυμώ βαθιά, είναι να μπορώ να ανακαλύπτω διαρκώς νέους τρόπους επικοινωνίας με το σώμα, με το μυαλό, με τη γραφή του σώματος. Νομίζω ότι ο χορός είναι μια έννοια πολύ άπιαστη. Δεν μπορώ να απαντήσω τι είναι ο χορός για μένα. Είναι αισθήσεις, μυρωδιές, βλέμματα, στιγμές, είναι αυτό που είναι η ζωή. Ίσως είναι η ανάσα μέσα από την οποία προσπαθώ πολλές φορές να βρω λογικές απαντήσεις. Αλλά δεν υπάρχουν λογικές απαντήσεις, εάν τις  έβρισκα  νομίζω ότι δεν θα έκανα χορό. Νομίζω ότι ο λόγος που ακόμα χορεύω είναι επειδή ακόμα δεν έχω βρει γιατί με γοητεύει τόσο πολύ αυτή η τέχνη.  Γιατί είναι ίσως ένας άπιαστος έρωτας, κάτι ανικανοποίητο, αλλά μέσα σε αυτό το ανικανοποίητο βρίσκεις στιγμές πλήρους ευτυχίας και πλήρους αυτοπραγμάτωσης και ίσως αυτό είναι που με κρατάει ακόμα σε αυτή την πορεία. Αυτό είναι νομίζω, που με κρατάει ακόμα σε αυτή τη φρεσκάδα, γιατί πραγματικά νομίζω ότι δεν ξέρω τίποτα μέσα από την τέχνη αυτή και που συνεχώς ανακαλύπτω.
 
ΠτΘ: «Ημερομηνία λήξης» για έναν χορευτή, έναν καλλιτέχνη υπάρχει;
Α.Κ.: Όχι, παρά μόνο όταν θα το αποφασίσει ο ίδιος. Όταν έχεις ακόμα  να καταθέσεις πράγματα, όσο το σώμα μπορεί να αναπνέει συνεχίζεις. Σαφώς υπάρχει φθορά, σαφώς υπάρχει εξασθένηση και αποδυνάμωση, αλλά εκεί για μένα είναι και η γοητεία.  Στο πώς το σώμα αλλάζει, πώς σκληραίνει, γίνεται πιο ώριμο, γίνεται πιο σοφό. Δεν έχει την ίδια πλαστικότητα, δεν έχει την ίδια ευκολία, αλλά είναι πολύ όμορφο. 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.