Αναζητησεις για την εκπαιδευση της μειονοτητας

Ολοκληρώθηκε το μεσημέρι της Πέμπτης 15 Μαρτίου στην Κομοτηνή η διημερίδα με θέμα: «Η εκπαίδευση της μειονότητας και το σχολείο των σύγχρονων μορφωτικών αναγκών και δικαιωμάτων στο περιβάλλον συνύπαρξης πλειονότητας και μειονότητας στη Θράκη», από την ΔΟΕ σε συνεργασία με τους Συλλόγους Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Θράκης.
 
Η διημερίδα αυτή, τονίστηκε επανειλημμένως κατά τις εργασίες της, αποτελεί μια προσπάθεια της Ομοσπονδίας να ανοίξει το θέμα της μειονοτικής εκπαίδευσης αλλά και να διαμορφώσει ένα συνολικό πλαίσιο θέσεων για αυτή, το οποίο ουσιαστικά μέχρι τώρα δεν υφίσταται.
 
Αποτελεί δε προπομπό εκτενέστερου συνεδρίου το οποίο θα πραγματοποιηθεί σε δεύτερο χρόνο, με ευρύτερη και εκτενέστερη συμμετοχή, τόσο επιστημονικών εισηγητών όσο και εμπλεκομένων με τη μειονοτική εκπαίδευση.
 
 

Ξεκινούν με την ημερίδα, θα ακολουθήσει συνέδριο 

Στην εισήγησή του ο Πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος κ. Αθανάσιος Κικινής μίλησε για μια ιστορική στιγμή για την μειονοτική εκπαίδευση, σημείωσε πως της διημερίδας θα ακολουθήσει συνέδριο για το θέμα, που θα πατά επάνω στα αποτελέσματα της διημερίδας, ενώ έκανε και αναφορά στις αντιδράσεις που υπήρξαν για το συγκεκριμένο συνέδριο.
 
Όπως σημείωσε, το αίτημα για τη διοργάνωση ενός συνεδρίου είναι ένα παλιό αίτημα των Συλλόγων Εκπαιδευτικών της περιοχής, και το ότι δεν υλοποιήθηκε ως συνέδριο οφείλεται και στην καθυστέρηση ανταπόκρισης από πλευράς μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, όμως η ΔΟΕ θα ξεκινήσει άμεσα την προσπάθεια για τη διοργάνωση συνεδρίου για το θέμα της μειονοτικής εκπαίδευσης.
 
Άλλωστε όπως ανέφερε, η ΔΟΕ δεν έχει επικαιροποιημένη συνολική θέση για τη μειονοτική εκπαίδευση, παρά μόνο επιμέρους θέσεις, και η διημερίδα, μαζί με το συνέδριο που θα ακολουθήσει, θα βοηθήσει στη διαμόρφωσή τους.
 
Για αυτό και σκοπός είναι να ακουστούν όλες οι απόψεις, χωρίς αποκλεισμούς, αλλά με σεβασμό στην άποψη όλων, σημείωσε, εκφράζοντας τη λύπη του για όσα ακούστηκαν πριν από την πραγματοποίηση της εκδήλωσης στην Κομοτηνή. «Σκοπός της εκδήλωσης είναι να ακουστούν όλες οι απόψεις, χωρίς αποκλεισμό, και με σεβασμό στην άποψη όλων» επεσήμανε ο ίδιος.
 
Εξέθεσε δε όσα ακούστηκαν το προηγούμενο διάστημα, για αποκλεισμό ομιλητών και μη δυνατότητα παρουσίας, για παιχνίδια εθνικισμού και ρατσισμού, για την υποβάθμιση της εκπαίδευσης, για ευθεία παρέμβαση στην πιλοτική εφαρμογή που θα κάνει το Υπουργείο στα νηπιαγωγεία της Θράκης, ακραίες συμπεριφορές που εμπλέκουν την Τουρκία στα εσωτερικά θέματα της χώρας, αποκλεισμός συναδέρφων της ΕΠΑΘ, αλλά και γιατί προσκλήθηκε ο πρόεδρος του ΙΕΠ, θέματα που θεωρεί πως προσπάθησαν να επιρρίψουν κακή πρόθεση εκ μέρους ηγεσίας της ΔΟΕ.
 
Υπερασπιζόμενος τη θεματολογία του συνεδρίου, ο κ. Κικινής τόνισε πως από μόνη της δείχνει τι δουλειά έχει γίνει, υπηρετώντας την προσπάθεια της ΔΟΕ να γίνει διάλογος σε όλα τα επίπεδα, για όλες τις φωνές.
 
Αφού τόνισε πως αυτά τα ζητήματα μόνο με συζήτηση, διάλογο, απευθείας παράθεση και ζύμωση απόψεων μπορούν να προσεγγιστούν, σημείωσε πως όλοι όσοι προσπάθησαν να αμαυρώσουν την προσπάθεια της Ομοσπονδίας και των συλλόγων, προσπαθώντας να ματαιώσουν επί της ουσίας τη  προοπτική ενός συνεδρίου απέτυχαν.
 
«Γιατί τελικά η συζήτηση είναι δημοκρατική κατάκτηση, και όσοι την αποφεύγουν ή προσπαθούν να την υποσκάψουν, μόνο εκτός δημοκρατικού πλαισίου έχουν μάθει να λειτουργούν, δυστυχώς για αυτούς» σημείωσε, τονίζοντας πως το ΔΣ δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια, για αυτό και θέλει να ανοίξει μια σοβαρή συζήτηση, με βασικό τους πιστεύω τη δημοκρατία, την ελευθερία και την έκφραση της άποψης όλων.
 
Κλείνοντας ο κ. Κικινής παρέθεσε 2 γνωμικά που του φάνηκαν χρήσιμα σε αυτή την περίπτωση, το ένα από τον Άμλετ του Σαίξπηρ, «χάρισε σε κάθε άνθρωπο το αυτί σου αλλά σε λίγους τη φωνή σου, πάρε από τον καθένα την άποψή του, αλλά φύλαξε τη δική σου κρίση» που αφορά το συνέδριο, και ένα ειρωνικό, από τη Δίκη του Κάφκα: «Ο καθένας έχει το δικαίωμα να έχει τη δική του άποψη, αρκεί να συμφωνεί με τη δική μου», που θεωρεί πως εκφράζει όσους δεν ήθελαν να πραγματοποιηθεί η εκδήλωση.
 
 

Αλλάζοντας την προσέγγιση στη μειονοτική εκπαίδευση 

Κατά τη διάρκεια της διημερίδας, μίλησαν μεταξύ άλλων και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε.-Δ.Π.Θ. κ. Παναγιώτης Γιαγκουνίδης καθώς και ο Επικ. Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου κ. Βασίλης Γραμματίκας.
 
Ο κ. Γιαγκουνίδης στην εισήγησή του παρουσίασε το ζήτημα της προσχολικής και σχολικής εκπαίδευσης των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, σημειώνοντας ότι τα παιδιά αυτά είναι αναγκαίο να μαθαίνουν, αφενός, τη μητρική τους γλώσσα και, αφετέρου, την ελληνική ως δεύτερη και όχι ως ξένη, κάνοντας αναφορά σε νέες διδακτικές μεθόδους και διδακτικές αρχές, κατάλληλες γι’ αυτού του είδους τη μαθησιακή διαδικασία.
 
Ο κ. Γραμματίκας από την πλευρά του αναφέρθηκε γενικότερα στη διεθνή προστασία και τα εκπαιδευτικά δικαιώματα των μειονοτήτων, επισημαίνοντας πως παρότι η έννοια του όρου μειονότητα δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί στο διεθνές πεδίο, υπάρχουν ωστόσο μηχανισμοί προστασίας τους, τόσο σε οικουμενικό, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
 
Όπως ανέφερε, η οριοθέτηση των μειονοτήτων γίνεται στη βάση διακριτών χαρακτηριστικών που χρησιμοποιούμε προκειμένου να τις προσδιορίσουμε προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικής προστασίας τους, ενώ κεντρικό ρόλο σε όλους τους μηχανισμούς προστασίας των μειονοτικών ομάδων παίζει η ανάδειξη και προστασία των εκπαιδευτικών τους δικαιωμάτων, καθώς η εκπαίδευση, μετά το οικογενειακό περιβάλλον, είναι ο κύριος μοχλός αναπαραγωγής, διατήρησης και προστασίας των θεμελιωδών στοιχείων που αποτελούν την ταυτότητά τους.
 
Για αυτό και σκιαγράφησε το εύρος και το πεδίο εφαρμογής των εκπαιδευτικών δικαιωμάτων υπέρ των μειονοτήτων, ως εξειδικευμένων στοιχείων του δικαιώματος στην εκπαίδευση, που αγγίζουν ζητήματα που αφορούν τη μειονοτική εκπαίδευση στη χώρα μας.
 
 

Απαραίτητη η αποτελεσματική μειονοτική εκπαίδευση 

Για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε δίγλωσσα/πολύγλωσσα περιβάλλοντα, και ειδικότερα στην περίπτωση της Μειονοτικής Εκπαίδευσης, μίλησε η Πρόεδρος του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας, και Πολιτισμού Παρευξεινίων χωρών του ΔΠΘ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κ. Μαρία Δημάση.
 
Η κ. Δημάση, αφού προχώρησε στην εννοιολογική αποσαφήνιση της σχετικής με τη διγλωσσία ορολογίας και προσδιόρισε τον ρόλο κοινωνιογλωσσικών και εκπαιδευτικών παραγόντων στη διαμόρφωση των γλωσσικών μαθητικών ταυτοτήτων, χαρτογράφησε τη γλωσσική πολιτική για τη γλωσσική εκπαίδευση στην Ελλάδα, με ειδικότερη αναφορά στη μειονοτική εκπαίδευση.
 
Και αυτό γιατί η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης συνιστά μία ετερογενή ως προς τις πολιτισμικές και τις γλωσσικές ταυτότητες των μελών της πληθυσμιακή ομάδα.
 
Όπως τόνισε, οι έρευνες καταγράφουν διαχρονικά προβλήματα στη διδασκαλία και την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, αφού και μετά την εφαρμογή του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων (ΠΕΜ) (από το 1997) και την εκπόνηση νέου εκπαιδευτικού υλικού (2000), πολύ υψηλό ποσοστό μαθητών/τριών δεν κατακτά την ελληνική σε επίπεδο υψηλότερο του Α2/Β1.
 
Επίσης έχουν υπάρξει κατά τη διάρκεια των ετών διάφορες δράσεις που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, ενώ παρατηρείται, τα τελευταία χρόνια, μια τάση να πηγαίνουν τα παιδιά της μειονότητας στο Δημόσιο σχολείο, μια εξέλιξη που όμως δεν συνιστά αποτελεσματική μειονοτική εκπαίδευση.
 
«Είμαι υπέρ μιας αποτελεσματικής μειονοτικής εκπαίδευσης, δεν μου αρέσει όπως λειτουργεί, γιατί έχουμε ταυτίσει το μειονοτική με το μειονεκτική, και δεν ταιριάζει αυτό» σημείωσε, τονίζοντας πως σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία όπως αυτή της Θράκης η μειονοτική εκπαίδευση είναι σημείο αναφοράς για την δημοκρατική διαχείριση των δύο κοινοτήτων.
 
Συμπερασματικά σημείωσε πως οι μουσουλμάνοι/ες μαθητές/τριες στη Θράκη αντιμετωπίζουν στο εκπαιδευτικό σύστημα και στην αναμενόμενη γλωσσική τους συμπεριφορά ανακολουθίες στόχων-προθέσεων και δράσεων.
 
Ουσιαστικά, κοινωνικές συνθήκες και εκπαίδευση προσδοκούν την εξέλιξή τους σε αποτελεσματικά δίγλωσσα άτομα. Το ότι ζουν σε ένα περιβάλλον όπου χρησιμοποιούνται και η ελληνική και η τουρκική γλωσσά, η πρώτη από το σύνολο των χριστιανών κατοίκων της περιοχής και η δεύτερη από το μεγαλύτερο μέρος των μουσουλμάνων (σημαντικός μουσουλμανικός πληθυσμός μιλάει πομακικά και υπάρχει ομάδα Τσιγγάνων μουσουλμάνων που μιλάει τη γλωσσά των Ρομά), θα έπρεπε να τους κατατάσσει στην κατηγορία των ανθρώπων με πρωτογενή ή φυσική διγλωσσία, σημείωσε, ενώ με τις παρούσες συνθήκες καλούνται να αποκτήσουν δευτερογενή διγλωσσία.
 
 

Έμφαση στη δημόσια εκπαίδευση 

Για την ανάγκη να δοθεί έμφαση στη δημόσια εκπαίδευση που βοηθά στην ενσωμάτωση των Μουσουλμάνων, μίλησε ο αναπλ. Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Άγγελος Συρίγος.
 
Αυτό προέκυψε από την διαπίστωσή του πως η πλειοψηφία των μουσουλμάνων μαθητών στρέφεται πλέον προς τα δημόσια σχολεία, μια τάση που θεωρεί πως πρέπει να ενισχυθεί ενώ τα μειονοτικά σχολεία θα συνεχίσουν να λειτουργούν παράλληλα με τα δημόσια δημοτικά, εφ’ όσον οι μαθητές επιλέγουν να σπουδάζουν σε αυτά.

Ωστόσο, τα δημόσια σχολεία είναι ελάχιστα στις ορεινές και αγροτικές περιοχές που κατοικούνται κατά πλειοψηφία από μουσουλμάνους και είναι όλα σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως.
 
Για αυτό και πρότεινε δημιουργία δημοσίων σχολείων σε μεγάλα μουσουλμανικά κεφαλοχώρια της Θράκης (παράλληλα με τα μειονοτικά σχολεία) προκειμένου να δοθεί η πραγματική δυνατότητα στους μαθητές να επιλέγουν, αλλά και η εισαγωγή του μαθήματος της τουρκικής γλώσσας (ως προαιρετικού) σε όσα δημόσια δημοτικά σχολεία, εκδηλωθεί ενδιαφέρον, για μία ώρα την ημέρα.
 
Μίλησε δε για καθιέρωση της διδασκαλίας της τουρκικής γλώσσας (ως προαιρετικού μαθήματος) σε όσα Γυμνάσια-Λύκεια της Θράκης επιδειχθεί το σχετικό ενδιαφέρον από γονείς μαθητών, με την τουρκική να διδάσκεται μία ώρα καθημερινά, για όσους μαθητές το ζητήσουν, ως πρόσθετη ώρα ξενόγλωσσου μαθήματος.
 
Εξέφρασε επίσης τη στήριξή του στη διδασκαλία του Κορανίου στους μουσουλμάνους μαθητές μέσω των ιεροδιδασκάλων προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα 250 κορανικά παρασχολεία (κοράν κουρσού) που λειτουργούν ατύπως, αλλά και στην ανάγκη για ανέγερση νέων διδακτηρίων, περιλαμβανόμενων και παιδικών σταθμών, στους τσιγγάνικους οικισμούς Θράκης, με μικρά τμήματα για τους τσιγγάνους μαθητές.
 
Παράλληλα θεωρεί απαραίτητο να επεκταθεί η δια βίου εκπαίδευση στην ηλικία των 12-15 ετών που σήμερα είναι εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας, κάτι που αφορά κυρίως στους Τσιγγάνους, όπου η σχολική διαρροή είναι σημαντική.
 
Ο κ. Συρίγος, με αφορμή όσα έχουν ακουστεί για τα δίγλωσσα Νηπιαγωγεία, ακόμα και από εξωγενείς παράγοντες πριν την πραγματοποίηση του συνεδρίου, σημείωσε πως είναι παράλογο να μιλά κάποιος για δίγλωσσα Νηπιαγωγεία, γιατί ουσιαστικά σε αυτά δεν μαθαίνεις γλώσσες, δεν υπάρχουν βιβλία για αυτό.
 
Το πρόβλημα με την νηπιαγωγό που πολλές φορές δε μιλά τη γλώσσα των παιδιών, έχει λυθεί σε όλο τον κόσμο, με πολιτισμικούς διαμεσολαβητές, που μιλούν τη γλώσσα των παιδιών, όποια και αν είναι αυτή, οι οποίοι θα «αντλούνται» από τον ίδιο τον οικισμό.
 
«Αυτή η μανία, να τοποθετήσουμε δύο νηπιαγωγούς, ένα χριστιανό, ένα μουσουλμάνο, να συνεχίσει αυτή η διάκριση από επάνω μέχρι κάτω, είναι τραγικό στη χώρα μας» σημείωσε.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.