Τζενη Κατσαρη-Βαφειαδη: Εξευτελιστικος ο τροπος με τον οποιο χρησιμοποιηθηκε ως παιγνιο η Θρακη

Η Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη δεν κατάγεται από τη Θράκη αλλά πλέον στις φλέβες της κυλάει και θρακικό αίμα. Όταν πρωτοπήγε στην περιοχή, το 1982, το δρομολόγιο Ξάνθη-Κομοτηνή κρατούσε σχεδόν μιάμιση ώρα. Τώρα τα πράγματα είναι σαφώς καλύτερα, αλλά, όπως τονίζει και η ίδια η δημοσιογράφος (της εφημερίδας Παρατηρητής), φιλόλογος και επιμελήτρια εκδόσεων, αφενός η Θράκη παραμένει στα χαμηλά της όποιας ανάπτυξης, αφετέρου τα όσα έγιναν και ειπώθηκαν κατά την προεκλογική περίοδο έφεραν σε δύσκολη θέση Μουσουλμάνους και Χριστιανούς.

Τη συναντήσαμε στο γραφείο της, στην Κομοτηνή.

Κατά την προεκλογική περίοδο ενώ το θέμα της μειονότητας ήταν ξεχασμένο, ξαφνικά ήρθε στην επικαιρότητα με τον εντελώς λάθος τρόπο. Γιατί πιστεύετε ότι έγινε αυτό;

Για λόγους σωφρονισμού των πολιτών της χώρας. Δηλαδή η πολιτική στόχευση ήταν ευρύτερη. Και γιατί το λέμε αυτό. Γιατί η Θράκη έχει ιδιαίτερα προβλήματα. Περιμένει το ενδιαφέρον του Κέντρου. Αυτό κρίνεται από την προσπάθεια που κάθε φορά κάνει για τη δημιουργία υποδομών και, κυρίως, για την εξασφάλιση εργασίας. Αυτό το ενδιαφέρον δεν το βλέπουμε όμως στην πραγματικότητά μας σήμερα.

Φεύγουν στο εξωτερικό τα νέα παιδιά κυρίως, κάνουν σεζόν στα νησιά και αρκετοί μουσουλμάνοι κατευθύνονται σε ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις. Εκεί κατευθύνονται και αρκετοί Ρομά για την εξασφάλιση του επιούσιου. Άρα από τη στιγμή που δεν εξασφαλίζεται το μείζον, η επιβίωση στον τόπο δηλαδή, συμπεραίνουμε ότι όντως αυτό ήταν ένα τέχνασμα εξ επιλογής.

Τέχνασμα που εξυπηρέτησε σκοπιμότητες για ευρεία εσωτερική κατανάλωση και στηρίχθηκε στο αφήγημα του παρελθόντος (και του παρόντος) ότι και η μειονότητα, ειδικά οι συμπολίτες που αισθάνονται Τούρκοι, μπορεί να ταυτίζεται με τον «εθνικό» μας εχθρό.

Εξάλλου καταναλώνουμε καθημερινά φόβο: φόβο μη χάσουμε ό,τι έχουμε, φόβο για την Τουρκία, φόβο γενικότερα. Κινδυνεύουμε, υποτίθεται, από τους μετανάστες, κινδυνεύουμε από τους πρόσφυγες, είμαστε διαρκώς σε κίνδυνο, κινδυνεύουμε παντού και πάντοτε. Ο φόβος δεν είναι όμως καλό συναίσθημα.

Παρόλα αυτά, στη Ροδόπη αυτό δεν έπιασε ποτέ…

Δεν θα μπορούσε να πιάσει. Και γι’ αυτό και ξάφνιασε. Και το αισθανθήκαμε σαν κεραυνό εν αιθρία. Είμαστε 55.000 κόσμος στην Κομοτηνή, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, όλες μαζί οι πληθυσμιακές της ομάδες, κι αυτές με τη διαφορετική πολιτισμική και εθνοτική καταγωγή.

Από το ‘91 και μετά, από τη διακήρυξη ισονομίας και ισοπολιτείας, συμμετέχουν συμπολίτες στο Ελληνικό Κοινοβούλιο οποιασδήποτε καταγωγής, με διαφορετικό πλέον τρόπο, απευθυνόμενοι ο καθένας σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες του νομού. Κατά την άποψή μας, είναι σύνηθες να υπάρχει μία «εποπτεία» από την εκάστοτε «μητέρα πατρίδα», όταν υπάρχει μία μειονότητα. Κι εμείς, όπου έχουμε μειονότητες, έχουμε αυτήν την «εποπτεία». Οπότε εκείνο που θα ήθελε η Θράκη, ακριβώς επειδή έχει προβλήματα επιβίωσης, θα ήταν ο βουλευτής που την εκπροσωπεί, είτε είναι χριστιανός είτε είναι μουσουλμάνος, να είναι αποτελεσματικός για τον τόπο του.

Κάποτε η δημοσιογράφος και διευθύντρια του «Παρατηρητή της Θράκης», Ελένη Σκάβδη, επειδή άκουγε συνέχεια στην αρχή της δεκαετίας του 1990, για προδότες, πράκτορες και τα συναφή που δεν επέτρεπαν τις κοινωνικές ωσμώσεις, παρομοίασε τη Θράκη με «Καζαμπλάνκα», αναφερόμενη στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία. Αυτό ήταν μία πολύ ωραία μεταφορά που περιέγραφε το διχαστικό κλίμα που επικρατούσε τότε με τη χρήση των προαναφερθέντων στερεότυπων. Εμείς που μένουμε εδώ λέμε όμως καλημέρα, ζούμε μαζί, συνεργαζόμαστε.

Στον δικό μας ‒και όχι μόνον‒ εργασιακό χώρο υπάρχουν μουσουλμάνοι συμπολίτες, στενοί, καθημερινοί μας συνεργάτες. Αν ζητούσαμε «πιστοποιητικά κοινωνικών(εθνοτικών) φρονημάτων» και αν θέλαμε καθημερινά δίπλα μας μία ΜΙΤ ή μία ΕΥΠ, τότε δεν θα υπήρχε ζωή. Δεν είμαστε, λοιπόν, σήμερα επ’ ουδενί «Καζαμπλάνκα».

Σαφώς υπάρχει επιρροή από το προξενείο, είναι λογικό. Εξάλλου για όποιους διαβάζουν τον θρακικό τύπο, υπάρχουν αναφορές ότι το τουρκικό προξενείο, και η Τουρκία, έχει και στην περιοχή μας «συνεργάτες». Η Τουρκία είναι μια χώρα ισχυρή, οργανωμένη, είναι φυσικό να έχει «συνεργάτες», δεν μας απασχολεί όμως να τους ξέρουμε. Την καθημερινότητά μας τη στήνουμε με τους ανθρώπους της καθημερινής ζωής, ούτε με υπαλλήλους υπηρεσιών ούτε με κάποιους άλλους.

Οι «συνεργάτες» αυτοί και υφίσταντο και υφίστανται. Αναθυμούμαστε έτσι μουσουλμάνους συμπολίτες που δεν μπορούσαν να μεταβούν στην Τουρκία, γιατί τα ονόματά τους βρίσκονταν σε μαύρες λίστες, πχ. γιατί τα νεότερα χρόνια αυτοί ήταν «οπαδοί» του Φετουλάχ Γκιουλέν. Για διάφορους λόγους θα μπορούσε κάποιος να μην μπορεί να μεταβεί στην Τουρκία. Υπάρχει, λοιπόν, ένας έλεγχος, είναι δεδομένος, υπάρχει μια «εποπτεία», αλλά αυτό δεν αφορά την πλειοψηφία των ανθρώπων, την καθημερινή ζωή. Εμείς δεν κάνουμε εξωτερική πολιτική, δεν είμαστε οι αρμόδιοι. Μας ενδιαφέρει η καθημερινότητα, η ανθρώπινη παρουσία και η ανθρώπινη προσωπικότητα.

Μάς περιέγραψατε το πρόβλημα της μετανάστευσης που είναι σαφώς πάρα πολύ μεγάλο. Υπάρχουν όμως διαφορές μεταξύ ορεινής Ροδόπης και πεδινής Ροδόπης και ποιες;

Σήμερα οι περισσότεροι από την ορεινή Ροδόπη είναι κάτοικοι Κομοτηνής, αφού σαφώς η κοινωνία πορεύεται με τον δικό της τρόπο. Δηλαδή πραγματικά, αν στην ορεινή Ροδόπη ζούσαν, και ειδικά στην ορεινή Ξάνθη, πομάκικοι πληθυσμοί, σήμερα αυτό είναι υπό αίρεση για διάφορους λόγους, ρεαλιστικούς και ιστορικούς.

Οι πολιτικοί αποφεύγουν να μιλήσουν σήμερα για Πομακοχώρια, λένε οι οικισμοί της ορεινής Ροδόπης. Εμείς ξέρουμε γιατί γίνεται αυτό. Ένας Αθηναίος είναι λίγο δύσκολο να το καταλάβει. Γίνεται γιατί σε αρκετά από τα χωριά της ορεινής Ξάνθης, από αυτά που λέγαμε Πομακοχώρια, σήμερα ζουν άνθρωποι που έχουν αναπτύξει τουρκική συνείδηση. Λογικό. Δεν υπήρξε καμία πολιτική προστασίας της πομάκικης γλώσσας και του πομάκικου πολιτισμού. Μόνο επιστημονικές μελέτες και καταγραφές υπάρχουν.

Υπάρχει βέβαια ένας πυρήνας ανθρώπων που υπερασπίζεται την πομάκικη παράδοση και την πομάκικη γλώσσα. Υπάρχουν δηλαδή κάποιοι που δηλώνουν ότι είναι πομάκικης καταγωγής, Πομάκοι. Ο πομάκικος είναι ένας διακριτός πολιτισμός. Έχει δικά του παραμύθια, δικά του τραγούδια, ήθη και έθιμα, και ευτυχώς ασχολήθηκαν οι μελετητές μαζί του. Δεν χάσαμε δηλαδή μια ακόμη ψηφίδα πολιτισμού από το μωσαϊκό του τόπου μας.

Όπως σε μικρότερο βαθμό ξέρουμε ότι και οι Ρομά της περιοχής μας έχουν έναν ιδιαίτερο πολιτισμό. Είναι η πιο αδικημένη πληθυσμιακή ομάδα του νομού. Και το λέμε αυτό γιατί για τους μουσουλμάνους μαθητές έγινε το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων, το οποίο κράτησε 22 χρόνια.

Εκπόνησε καινούργια εγχειρίδια, σεβάστηκε τα παιδιά, τη διαφορετική κουλτούρα, στηρίχθηκε στην παραδοχή ότι η ελληνική στο σχολείο είναι η δεύτερη γλώσσα, έδωσε στις μουσουλμάνες μητέρες τη δυνατότητα να παρακολουθούν τα δημιουργικά εργαστήρια των ΚΕΣΠΕΜ(Κέντρα Στήριξης Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων), και για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Ήταν πραγματικά ένα πρόγραμμα με ιδιαίτερα σημαντική κι απελευθερωτική κοινωνική αποτελεσματικότητα, μια νέα άνοιξη πολιτισμικών συμπεριλήψεων. Με το ελληνικό κράτος να δείχνει ότι σέβεται επιτέλους την ετερότητα.

Για τους Ρομά δεν έχουμε καμία συγκεκριμένη πολιτική. Ό,τι γίνεται, γίνεται σπασμωδικά. Όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα για την ευημερία της Θράκης είναι να διασφαλίσουμε το δικαίωμα της πρόσβασης στην εκπαίδευση αυτών των παιδιών, το οποίο είναι κάτι που υπερασπίζονται όλα πλέον τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου. Αυτά τα παιδιά θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα της πρόσβασης στο σχολείο. Υπάρχει βέβαια μία παράδοση σύμφωνα με την οποία τα Ρομά παιδιά κυρίως εργάζονται και λιγότερο πάνε στο σχολείο.

Την τελευταία τριετία υλοποίησε ένα πρόγραμμα το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, το οποίο ασχολήθηκε με την υποστήριξη της εκπαίδευσης των Ρομά παιδιών και στην Ξάνθη και στην Κομοτηνή και στην Αλεξανδρούπολη. Το θεωρούμε ευεργετικό γιατί χρειάζονται τομές, δράσεις μέσα στον ίδιο τον οικισμό. Έχουν γίνει απόπειρες όμως καταγραφής και αυτού του πολιτισμού, ο οποίος είναι αξιοσημείωτος. Οι Ρομά, να αναφέρουμε, ότι ήταν, και κάποιοι είναι ακόμη, περίφημοι καλαθοπλέκτες. Έχουμε κι ένα εξαιρετικό Μουσείο Καλαθοπλεκτικής. Εκτός αυτού, έγινε προσπάθεια καταγραφής της Ρομανί γλώσσας από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ενώ έχουμε και κάποιους Ρομά που έχουν περάσει στα ελληνικά πανεπιστήμια.

Οι μουσουλμάνοι φοιτούν πλέον γενικευμένα και στο ελληνικό πανεπιστήμιο, κάνουν μεταπτυχιακά, διδακτορικά, και αυτό το οφείλουμε στον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος υιοθέτησε εκπαιδευτική πολιτική απελευθερωτική για τη θρακική κοινωνία. Είτε ο άλλος είναι Τούρκος, είτε είναι Έλληνας, είτε είναι Σύρος, είτε είναι Κούρδος, αν διαθέτει χρήματα, δεν έχει πρόβλημα με το πολιτικό πλαίσιο και επιλύει το πρόβλημα της εκπαίδευσης των παιδιών του. Θα το στείλει στην Ευρώπη, στην Ισπανία, στην Ιταλία κλπ. Αυτός που εγκλωβίζεται είναι αυτός που δεν έχει πόρους. Άρα η μεγαλύτερη κοινωνική «επανάσταση» για τη Ροδόπη είναι ότι μπόρεσε ο μουσουλμάνος αγρότης να στείλει το παιδί του στο πανεπιστήμιο.

Αυτή η πολιτική είχε αντιμετωπιστεί με φόβο στην αρχή;

Κοιτάξτε, στην περιοχή έχουμε και «πληρωμένους» πατριώτες («επαγγελματίες» δηλαδή του πατριωτισμού με στόχο το προσωπικό όφελος), αλλά ευτυχώς από το ‘91 και μετά, με τη διακήρυξη ισονομίας και ισοπολιτείας, ενισχύθηκε η φωνή των ανθρώπων που υπεράσπιζαν την ισοπολιτεία στην πράξη. Αυτό άνοιξε μια νέα σελίδα στη Θράκη, που θα μπορούσε πλέον να στηρίζεται στο πληθυσμιακό της όλον. Κοιτούσαμε προχθές ένα φύλλο εφημερίδας του ‘91, το οποίο στην 1η σελίδα του είχε τρία άρθρα καλλιέργειας φόβου για τον «εθνικό εχθρό», τους Τούρκους, τον κίνδυνο παντουρκισμού κ.ά.

Ο φόβος καλλιεργήθηκε δηλαδή συστηματικά εδώ στην περιοχή μας, ήταν κάτι σαν ενδημικό φρούτο. Για να χωρίσει, να κρατήσει μακριά χριστιανούς και μουσουλμάνους. Γι’ αυτό τελικά είμαστε και τόσο αυστηροί με τον τρόπο που «έπαιξε» η Θράκη σήμερα, γιατί όλο αυτό μάς πήγε πίσω, αφού η σημερινή συμβίωση κατακτήθηκε βήμα βήμα και με συλλογικό κόπο. Τα κοινωνικά και επαγγελματικά δικαιώματα των μουσουλμάνων κατακτήθηκαν με κινητοποιήσεις κι αγώνες, αφού δεν υπήρχε στοιχειωδώς ισοπολιτεία. Όταν ήρθαμε εμείς στην Κομοτηνή δεν μπορούσε μουσουλμάνος να αποκτήσει περιουσία αγοράζοντας πχ. ακίνητα, δεν μπορούσε να έχει δίπλωμα οδήγησης κτλ. Ήταν μια φρικτή πραγματικότητα.

Άρα από το ’91 και μετά, η διακήρυξη ισονομίας ‒ ισοπολιτείας, που μπορεί να έγινε για λόγους ένταξης της χώρας στην ΕΕ, έδωσε ζωή στην περιοχή, άλλαξε πολλά. Σήμερα πλέον είμαστε περήφανοι που συμβιώνουμε και έχει σφυρηλατηθεί η κοινωνική ανεκτικότητα.

Οι κατακτήσεις αυτές απειλήθηκαν με όσα ειπώθηκαν κατά την προεκλογική περίοδο;

Όχι, δεν απειλήθηκαν. Ήταν όμως εξευτελιστικός ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε ως παίγνιο η Θράκη, εξευτελιστικός στη συνείδηση των ανθρώπων της ως πολιτών. Τι μας είπαν; Ότι οι συμπολίτες μας μουσουλμάνοι ψηφίζουν όλοι τους συντεταγμένα. Δεν το περιμέναμε ποτέ αυτό από μια κυβέρνηση. Ποτέ, γιατί μας μείωσε.

Γιατί αν ο μουσουλμάνος συντοπίτης μας είναι «πρόβατο», αυτό είναι ντροπή και για μας, σημαίνει ότι η δημοκρατία δεν έχει προχωρήσει. Εμείς ξέρουμε όμως ότι αυτό το έχουμε πετύχει. Οι Θρακιώτες είμαστε πολύ θυμωμένοι. Οι επιτελικοί του Ελευθερίου Βενιζέλου που επεδίωξε, και θεμελίωσε, την ελληνοτουρκική φιλία, όταν ήρθαν οι πρόσφυγες του 1922 εδώ, έλεγαν ότι δεν «άνοιξε μύτη» μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων στη Θράκη, γιατί εδώ υπάρχει ο «υπερπολιτισμός της συμβίωσης».

Μπορείτε έτσι να φανταστείτε πόσο ντροπιαστικό ήταν όταν το 82 που ήρθαμε στη Θράκη οι μουσουλμάνοι δεν μπορούσαν να ζήσουν ως άνθρωποι; Με τον ίδιο τρόπο ήταν ντροπιαστικό και τώρα να λέγεται στο πανελλήνιο ότι όλοι οι μουσουλμάνοι του τόπου μας, οι περισσότεροι των οποίων από τις νεότερες γενιές είναι πλέον σπουδαγμένοι, με μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορικά, συγγραφείς, ποιητές, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες κ.ο.κ. ψηφίζουν «επηρεαζόμενοι».

Γιατί παραμένει όμως η Θράκη σχετικά πίσω στην ανάπτυξη σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα;

Γιατί δεν την ξέρουν. Δεν υπάρχει ενδιαφέρον για τη Θράκη, υπάρχουν μόνο τρικ. Εμείς ζήσαμε τις διακομματικές, αλλά και τις προσπάθειες που έκαναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, και δη ο Γιώργος Γεννηματάς για την ανάπτυξη στη Θράκη. Τις έχουμε ζήσει. Την Εγνατία, η οποία ήταν από τα τελευταία αναπτυξιακά έργα που έγιναν στη Θράκη, την έχουμε ζήσει. Γιατί πριν, για να πάει κάποιος από την Κομοτηνή στην Αλεξανδρούπολη έκανε μία ώρα και ένα τέταρτο. Το ίδιο και για την Ξάνθη. Δεν υπήρχαν άρα ούτε οι στοιχειώδεις υποδομές για μετακίνηση. Η Εγνατία μάς απελευθέρωσε. Το να πηγαίνουμε σε δύο ώρες στη Θεσσαλονίκη είναι μια απελευθέρωση στην πράξη.

Με τα κίνητρα που έδωσε ο Γεννηματάς, τα οποία αργότερα κατακρίθηκαν, γέμισε η βιομηχανική περιοχή από επιχειρήσεις αλλά και από δουλειά. Είχαμε εργατικά χέρια. Τότε το ΠΑΣΟΚ στόχευε στην περιφερειακή αποκέντρωση και δεν είχε φόβο να διαμοιράσει στην περιφέρεια πόρους. Αυτά ήταν τα οράματα της δημοκρατικής παράταξης τότε. Φάγαμε ψωμί στην πράξη.

Η νεότερη διακομματική με την Ντόρα Μπακογιάννη επικεφαλής επίσης μια χαρά ήταν. Δεν είδαμε όμως τίποτα να αλλάζει, τίποτα στην κυριολεξία. Η ύπαρξη του Πανεπιστημίου δεν λύνει όλα τα προβλήματα, ας είμαστε ρεαλιστές. Η Θράκη θέλει υποδομές για να εργαστούν οι άνθρωποι και να μείνουν στον τόπο τους. Τα χωριά έχουν αδειάσει, όχι για κανένα μυστήριο λόγο, αλλά γιατί ο άνθρωπος θέλει ένα κομμάτι ψωμί να φάει. Αν υπήρχε ενδιαφέρον στην πράξη, θα είχαμε πρώτα πρώτα δουλειά. Δεν ζητάμε να μας δίνουν επιδόματα, δουλειά ζητάμε.

Πώς φαντάζεστε τη Θράκη του 2030 και του 2040;

Με την Αλεξανδρούπολη ως περιοχή ενδιαφέροντος του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Πολιτειών, αναπτυγμένη και πολυπολιτισμική. Για τη Ροδόπη δεν γνωρίζουμε. Εντούτοις, ο κάθετος άξονας της Νυμφαίας είναι μόνο για ιδιωτικά αυτοκίνητα. Θα μπορούσε, λοιπόν, κάποιος να επιλύσει αυτό το πρόβλημα και να έχουμε και στη Ροδόπη καλύτερο, από τον ανύπαρκτο σήμερα, τουρισμό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θεωρούμε τον τουρισμό πανάκεια. Η περιοχή μας όμως πάντοτε είχε τον χαρακτήρα περάσματος εξ ου και μας ενδιαφέρουν οι ωσμώσεις.

Μάς ενδιαφέρει περισσότερο όμως να βγούμε από αυτόν τον αργό θάνατο: να μην μπορούν να μείνουν τα παιδιά μας στον τόπο και να μην μπορούν να δουλέψουν εδώ. Υποτίθεται είμαστε τμήμα της ελληνικής πολιτείας. Η Ροδόπη θα είναι ζωντανή, αν υπάρξει στρατηγική και πρόνοια για ανάπτυξη στην πραγματικότητα, και όχι μόνον στα χαρτιά. Ειδικά στη σημερινή εποχή έχει χρέος η ελληνική πολιτεία να φροντίσει για τη Θράκη.

Μια τελευταία ερώτηση. Μια πιθανή συμφωνία πακέτο Ελλάδας-Τουρκίας για το Αιγαίο θα μπορούσε να δώσει μια ώθηση παραπάνω στη Θράκη;

Ο πολιτισμός της συμβίωσης που έχει καλλιεργηθεί, θεωρούμε ότι είναι κάτι πάρα πολύ βαθύ. Αν λοιπόν επρόκειτο κάτι κακό να συμβεί, πιστεύω ότι θα είχαμε το ίδιο δράμα που είχαμε με κάποιους πληθυσμούς σύμμεικτους στη Μικρασία. Θα ήταν πολύ μεγάλη δοκιμασία σε ανθρωπιστικό επίπεδο.

Προσωπικά θεωρούμε τους γείτονές μας, ακριβώς αυτό, γείτονές μας, είτε είναι Βούλγαροι είτε είναι Τούρκοι. Με την Τουρκία δε και με τον τουρκικό λαό θεωρούμε ότι έχουμε πάρα πάρα πολλά κοινά. Τώρα που έρχονται στον τόπο μας ξανά, ως προσκεκλημένοι του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Τούρκοι επιστήμονες, βλέπουμε πραγματικά πόσα πολλά έχουμε να κουβεντιάσουμε, να αναδείξουμε, να φροντίσουμε και να χαρούμε.

Οι εντάσεις δημιουργούνται από αυτούς που κυβερνούν τον κόσμο. Επίσης θεωρούμε ότι αν κάτι συμφέρει, και συμφέρει την υπερδύναμη να γίνει, θα γίνει. Και αισθανόμαστε ότι ως πολίτες δεν έχουμε κανένα λόγο σε αυτό το ζήτημα. Δηλαδή θεωρούμε ότι οι καθημερινοί άνθρωποι υφιστάμεθα την ιστορία. Οι λαοί μπορούν να συμβιώνουν ειρηνικά. Δεν συμβιώνουν ειρηνικά και σκοτώνονται όταν κάποιοι επιλέξουν διαφορετικές οδούς.

Τώρα όσον αφορά στο Αιγαίο, θα θεωρούσαμε πολύ καλό ως άνθρωποι να επιλέγουμε την ειρήνη. Έχουμε να κερδίσουμε πολλά περισσότερα. Αυτό όμως το ισχυριζόμαστε ως καθημερινοί άνθρωποι. Τι θα θέλαμε προσωπικά; Να έχουμε ειρήνη. Να μην έχουμε αυτό που ακούμε κάθε μέρα στα κανάλια, για την καλλιέργεια της ιδέας του εθνικού εχθρού, περί παραβιάσεων, καταπατήσεων κ.λπ. Είμαστε πολύ καχύποπτοι με την ιστορία όπως παράγεται εξυπηρετώντας γεωπολιτικά συμφέροντα. Όμως οι απλοί άνθρωποι θέλουμε ειρήνη και προκοπή. Ο,τι φέρνει τους λαούς πιο κοντά, είναι καλύτερο.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.