Εισαι Παλαιστινια λογοτεχνις; Αποκλειεσαι!

Με το που ξέσπασε ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς άρχισαν και τα πολιτικά παιχνίδια σε ένα κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός, τη μεγαλύτερη εμπορική έκθεση στον χώρο του βιβλίου, την 75η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης που αναμένεται να ανοίξει τις πύλες της αύριο Τετάρτη 18 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει έως τις 22 του μήνα.

Από την πρώτη στιγμή, αντί να κρατήσει στάση ουδετερότητας, ο διευθυντής της έκθεσης Γιούργκεν Μπος έσπευσε να καταδικάσει (ήδη από την περασμένη Τετάρτη) την επίθεση των δυνάμεων της Χαμάς στο Ισραήλ και ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιηθούν «ειδικές εκδηλώσεις» για να «κάνουν ιδιαίτερα ορατές τις φωνές των Εβραίων και του Ισραήλ».

Παράλληλα όμως ανακοινώθηκε ότι ακυρώνεται η προγραμματισμένη για τις 20 Οκτωβρίου απονομή του γερμανικού βραβείου LiBeraturpreis στην Παλαιστίνια συγγραφέα και δοκιμιογράφο Adania Shibli, η οποία επρόκειτο να τιμηθεί στη Φρανκφούρτη για το βιβλίο της «A Minor Detail» («Μια ασήμαντη λεπτομέρεια»). Ενα μυθιστόρημα που βασίζεται σε αληθινά γεγονότα και αφορά τον βιασμό και τη δολοφονία μιας νεαρής Βεδουίνας από μια ομάδα του ισραηλινού στρατού, το 1949, στην έρημο Νεγκέβ.

Ασφαλώς η απόφαση της Litprom, της οργάνωσης που απονέμει το βραβείο, δεν πέρασε απαρατήρητη. Αντίθετα, ξεσήκωσε τους ανθρώπους του βιβλίου σε όλο τον κόσμο, ενώ οι Αραβες εκδότες άρχισαν να αποχωρούν από τη φετινή Εκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης.

Χθες κυκλοφόρησε ανοιχτή επιστολή, την οποία υπογράφουν περισσότεροι από 600 εκδότες και σημαντικοί συγγραφείς, ανάμεσά τους οι Ολγκα Τοκάρτσουκ, Κολμ Τόιμπιν, Αμπντουλραζάκ Γκούρνα, Χάρι Κούνζρου, Πανκάζ Μίσρα, Sapphire, Ρέιτσελ Κούσνερ, Αϊλίν Μάιλς, Ουάλας Σον, κατηγορώντας τους διοργανωτές ότι κάνουν την παλαιστινιακή φωνή να σιγήσει και ζητούν να γίνει η εκδήλωση για την 49χρονη Παλαιστίνια συγγραφέα. «Η Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης έχει την ευθύνη, ως μεγάλη διεθνής έκθεση βιβλίου, να δημιουργεί χώρους, όχι να τους κλείνει, για τους Παλαιστίνιους συγγραφείς ώστε να μοιραστούν τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τους προβληματισμούς τους για τη λογοτεχνία μέσα σε αυτούς τους τρομερούς, σκληρούς καιρούς» τονίζουν οι υπογράφοντες.

Από την άλλη η Litprom αναφέρει ότι αποφάσισε να μην προχωρήσει στην τελετή απονομής «λόγω του πολέμου που ξεκίνησε η Χαμάς», ωστόσο διευκρινίζει ότι «η απονομή του βραβείου στην Adania Shibli δεν ήταν ποτέ υπό αμφισβήτηση», ενώ αναζητά την κατάλληλη μορφή και χώρο για να γίνει η εκδήλωση σε μεταγενέστερο χρόνο.

Εν τω μεταξύ σε ένδειξη διαμαρτυρίας αποχώρησαν οι Αραβες εκδότες που επρόκειτο να συμμετάσχουν στην 75η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης, ειδικότερα όσοι ανήκουν στην Emirates Publishers Association και στην Arab Publishers’ Association in Egypt που επισημαίνει: «Σίγουρα καταγγέλλουμε οποιαδήποτε επίθεση σε έναν άμαχο πληθυσμό από οποιαδήποτε πλευρά, αλλά το να βλέπουμε την υπόθεση από μία πλευρά και να αποδεχόμαστε αυτήν την αδικία την οποία έχει υποστεί ο παλαιστινιακός λαός εδώ και δεκαετίες είναι μεγάλο λάθος». Εκτός έκθεσης αποφάσισε να μείνει και η Sharjah Book Authority που αναφέρει: «Υπερασπιζόμαστε τον ρόλο του πολιτισμού και των βιβλίων για να ενθαρρύνουμε τον διάλογο και την κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων. Πιστεύουμε ότι αυτός ο ρόλος είναι πιο σημαντικός από ποτέ».

Το μυθιστόρημα της Adania Shibli κυκλοφόρησε το 2017 και η αγγλική μετάφρασή του τρία χρόνια αργότερα («A Minor Detail») κέρδισε υποψηφιότητες για τα Νational Book Award και Διεθνές Βραβείο Μπούκερ. Το 2022 μεταφράστηκε στα γερμανικά και φέτος ανακοινώθηκε ότι εκείνη θα είναι η αποδέκτρια του LiBeraturpreis, ετήσιου βραβείου για έργα γυναικών συγγραφέων από την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Η τελετή απονομής έχει καθιερωθεί να γίνεται στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης.

Η πολεμική εναντίον της Shibli είχε αρχίσει από νωρίς, όταν Γερμανός δημοσιογράφος στην κριτική επιτροπή του βραβείου LiBeraturpreis είχε παραιτηθεί διαμαρτυρόμενος ότι το μυθιστόρημά της έχει «αντι-ισραηλινές και αντισημιτικές αφηγήσεις», ενώ πρόσφατο δημοσίευμα, πάλι στον γερμανικό Τύπο, τη στιγμάτιζε αναφέροντας ότι στο βιβλίο της παρουσιάζει το Ισραήλ ως «δολοφονική μηχανή».

Αντιθέτως, η κριτικός λογοτεχνίας Iris Radisch την υπερασπίστηκε με άρθρο της στις 12 Οκτωβρίου στην Die Zeit: τάχθηκε υπέρ της απονομής του λογοτεχνικού βραβείου και αναφέρθηκε στη διεθνή αναγνώριση που έχει το βιβλίο της και ότι «δικαίως διακρίθηκε ως λογοτεχνικό αριστούργημα», επισημαίνοντας ότι η σύνδεσή του με τις «σημερινές μαζικές δολοφονίες της Χαμάς» δεν έχει καμία σχέση με τη σοβαρή λογοτεχνική κριτική. Πάντως την περασμένη Παρασκευή λανθασμένα οι New York Times έγραφαν ότι η ακύρωση της εκδήλωσης για την απονομή του βραβείου στην Παλαιστίνια συγγραφέα έγινε με τη συγκατάθεσή της. Η γνώμη της δεν ζητήθηκε. Κι αυτό το διευκρινίζει η Αμερικανίδα εκδότριά της.

Η Adania Shibli γεννήθηκε στην Παλαιστίνη το 1974 και με τα παιδιά της μοιράζεται τον χρόνο της μεταξύ Ιερουσαλήμ και Βερολίνου. Μιλάει πολλές γλώσσες: αραβικά, αγγλικά, εβραϊκά, γαλλικά, γερμανικά, κορεάτικα. Είναι κάτοχος Ph.D. από το University of East London (ΜΜΕ και Πολιτιστικές Σπουδές). Η διατριβή της έχει σχέση με τον «Οπτικό τρόμο» με αφετηρία τον τρόπο που χειρίστηκαν την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους τα βρετανικά και γαλλικά τηλεοπτικά δίκτυα. Ολοκλήρωσε επίσης μεταδιδακτορική υποτροφία στο Institute for Advanced Study του Βερολίνου. Εχει διδάξει στο University of Nottingham και στο Birzeit University της Παλαιστίνης.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.