Ζωη Γαβριηλιδου «Ο Στυλιανος Αλεξιου ενας ανθρωπος μπροστα απο την εποχη του»

Ανοίγει αύριο τις εργασίες του το συνέδριο του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας, που πραγματοποιείτε σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών σπουδών του ΤΕΦ, αφιερωμένο στη μνήμη του Στυλιανού Αλεξίου, διακεκριμένου επιστήμονα και διδασκάλου στον χώρο των ελληνικών γραμμάτων και του πολιτισμού αλλά και της συζύγου του και πνευματικής του συνοδοιπόρου Μάρθας Αποσκίτη.
 
Το συνέδριο αυτό υλοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση τριών χρόνων από τον θάνατό του, θα διαρκέσει έως και την Κυριακή 6 Νοεμβρίου, στο Κεντρικό Αμφιθέατρο της Πανεπιστημιούπολης στην Κομοτηνή, και αναμένεται να φιλοξενήσει πλήθος διακεκριμένων επιστημόνων Ελλήνων και ξένων οι οποίοι θα αναπτύξουν το πολυσχιδές έργο του Στυλιανού Αλεξίου.
 
Με αφορμή το συνέδριο αυτό, η πρόεδρος του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας κ.Ζωή Γαβριηλίδου μίλησε στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» για τις εργασίες και το περιεχόμενο του συνεδρίου, καθώς και για την σπουδαία προσωπικότητα του τιμωμένου.
 
Στυλιανός Αλεξίου λοιπόν δια των λεγομένων της ίδιας… 

Η προσωπικότητα και το έργο του Στυλιανού Αλεξίου 

ΠτΘ: Πείτε μας λίγα λόγια για την προσωπικότητα του Στυλιανού Αλεξίου.
Ζ.Γ.: Ήταν μια πολυσχιδής προσωπικότητα. Θεωρείται μια κορυφαία μορφή στο χώρο των ελληνικών γραμμάτων. Η παρουσία του στα ελληνικά γράμματα είχε μια πολυμέρεια, διότι δεν ασχολήθηκε μόνο με ζητήματα αρχαιολογίας, αλλά ήταν και ένας πολύ καλός φιλόλογος, κι ένας πολύ καλός γλωσσολόγος. Τρεις πολύ δύσκολοι τομείς για να καταφέρει κανείς να τους συνδυάσει και μάλιστα σε τόσο υψηλό επίπεδο όπως ο Στυλιανός Αλεξίου. Ήταν από μια αστική οικογένεια, ανιψιός της Γαλάτειας Καζαντζάκη και της Έλλης Αλεξίου. Στο σπίτι τους μπαινόβγαινε όλη η αφρόκρεμα της διανόησης της εποχής. Όχι μόνο Έλληνες αλλά και ξένοι. Ο Henry Miller για παράδειγμα, είχε περάσει στιγμές στο σπίτι των Αλεξίου, και τον μνημονεύει και σε ένα βιβλίο του «Ο κολοσσός του Αμαρουσίου». Μεγάλωσε λοιπόν μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, σπούδασε στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, πήρε το πτυχίο του το 1947 και διορίστηκε αμέσως μετά Επιμελητής Αρχαιοτήτων στη Ρόδο. Στη συνέχεια στην πατρίδα του στο Ηράκλειο. Εκτός από αυτό, είχε και ανώτατες σπουδές στην Ecole Normale Surerieure στο Παρίσι και στη Χαϊδελβέργη. Άρα λοιπόν, οι σπουδές του ήταν πραγματικά πολύ σημαντικές, ειδικά για την εποχή εκείνη. Όταν πήρε και το διδακτορικό του δίπλωμα από το πανεπιστήμιο Αθηνών, ανέλαβε και την Εφορεία στο Ηράκλειο. Έγινε διευθυντής, όπου και αναμόρφωσε το μουσείο του Ηρακλείου, έστησε το μουσείο των Χανίων, και βέβαια το μουσείο του Αγίου Νικολάου. Η παρακαταθήκη του λοιπόν στο αρχαιολογικό έργο που έχει αφήσει είναι πάρα πολύ σημαντική. Η διατριβή του και οι εργασίες που προέκυψαν μετά, για τη Μινωική Κρήτη, είναι αυτή τη στιγμή τα σημαντικότερα εγχειρίδια αναφοράς, όχι μόνο στην ελληνική βιβλιογραφία, αλλά και στην ξενόγλωσση. Άρα, ως προς το αρχαιολογικό του έργο, άφησε μια ανεξίτηλη σφραγίδα.
 
ΠτΘ: Είχε και διοικητικές ικανότητες.
Ζ.Γ.: Ήταν αυτός που μεσολάβησε ώστε να υπάρξει σχετική νομοθεσία για τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού. Τότε ήταν λίγο ρευστοί οι κανόνες που ρύθμιζαν τη λειτουργία όλων των αρχαιολογικών χώρων κι αυτός είχε όραμα ακόμα και για τη νομοθεσία. Έφτιαξε λοιπόν δυο μουσεία σε εποχές που ακόμα ο τουρισμός στην Ελλάδα δεν είχε αναπτυχθεί τόσο πολύ και δεν είχαμε καταλάβει ότι είναι το δυνατό μας χαρτί. Ήταν μπροστά από την εποχή του.
 
Δεν ήταν μόνο ένας πολύ καλός αρχαιολόγος, του οποίου οι εργασίες είναι σημεία αναφοράς στη σύγχρονη βιβλιογραφία ακόμα και σήμερα, αλλά και ένας πολύ καλός φιλόλογος. Τα ενδιαφέροντά του ήταν η μεσαιωνική και νεότερη ελληνική λογοτεχνική ιστορία. Βέβαια έκανε ένα σπάνιο εγχείρημα, επανέκδωσε τον Ερωτόκριτο, μετά την πολύ γνωστή έκδοση του Ξανθουδίδη. Βασίστηκε σε ένα χειρόγραφο της Βενετίας, το οποίο είχε κάπως παραμελήσει ο Ξανθουδίδης και υπό αυτή την έννοια δεν ξέρω αν θα υπάρξει άλλη έκδοση του Ερωτόκριτου πιο επικαιροποιημένη από αυτήν. Δεν ασχολείται όμως μόνο με αυτό, αλλά και με τον Καζαντζάκη και τον Σολωμό. Βλέπουμε ότι ασχολείται δηλαδή με τους μεγάλους πυλώνες της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Έχει εκδώσει τον τόμο μιας ιστορίας της ελληνικής λογοτεχνίας, που ξεκινά από τον Όμηρος ως τον 20ο αιώνα. Και επειδή συνήθως οι ιστορίες της λογοτεχνίας δομούνται διαφορετικά, το να έχεις σε έναν τόμο όλα τα έργα από τον Όμηρο μέχρι τον 20ο αιώνα, ήταν πραγματικά ένας νεωτερισμός. 

Η «Ολυμπία του» ή αλλιώς η σύντροφός του Μάρθα Αποσκίτη 

ΠτΘ: Το συνέδριο είναι αφιερωμένο στον Στυλιανό Αλεξίου και στη σύντροφό του, Μάρθα Αποσκίτη. Όπως φαίνεται και από το έντυπο υλικό του συνεδρίου τιμάται και τους δυο και κυρίως τιμάται τον άνθρωπο…
Ζ.Γ.: Πρόκειται για μία πολύ τρυφερή και πολύ υποστηρικτική σχέση και από τις δυο πλευρές. Ο ίδιος συνήθιζε να τη λέει Ολυμπία, για την ηρεμία της, και επίσης της έχει αφιερώσει ποιήματα, γιατί έγραφε και ποιήματα εκτός των άλλων. Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα σχέση που δε θα μπορούσε να μείνει έξω από ένα συνέδριο για τον Στυλιανό Αλεξίου. 

Η πολυμέρεια του έργου του μέσα από τις εργασίες των κορυφαίων επιστημόνων και η έκθεση εργοβιογραφικών τεκμηρίων 

ΠτΘ: Το ίδιο το συνέδριο είναι καταρτισμένο με πολύ μεγάλο μόχθο. Όχι μόνο για την έκθεση τεκμηρίων, δηλαδή το ότι θα έρθει κάποιος και θα δει τα βιβλία του. Το συνέδριο θα μας φέρει στην Κομοτηνή πολύ σημαντικού δικού σας συνομιλητές, κορυφαίους επιστήμονες. Πείτε μας λίγα πράγματα για την δομή του συνεδρίου και τις θεματικές του.
Ζ.Γ.: Μετά από κάθε τέτοιο συνέδριο, η ενέργεια που παίρνουμε είναι τόσο μεγάλη, που μας δίνει τη δύναμη να οργανώσουμε το επόμενο. Είμαι πολύ περήφανη που καταφέραμε, παρόλο που κουραστήκαμε, να γίνει αυτό το συνέδριο. Με την ευκαιρία να ευχαριστήσω την κ. Στέλλα Χελιδόνη, η οποία έκανε εξαιρετική δουλειά με τη διοργάνωση. Πράγματι, καταφέραμε μέσα σε διάστημα δυο περίπου χρόνων να φέρουμε στην Κομοτηνή σχεδόν δυο φορές, κάποιους από αυτούς τους ανθρώπους. Έχουμε λοιπόν κόσμο που θα έρθει από το εξωτερικό, όπως είναι οι Niki και Hans Eideneier, ο Μόσχος Μορφακίδης, που είναι από το πανεπιστήμιο της Γρανάδα, πάρα πολλοί άλλοι φιλόλογοι ή γλωσσολόγοι, όπως ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, που έχει εκδώσει το χρηστικό λεξικό, η Αγγέλα Καστρινάκη, από το Τμήμα Φιλολογίας με τον Αλέξη Πολίτη, ο Δημήτρης Κυρτάτας, εξαιρετικός αρχαιολόγος, άνθρωποι που θα δώσουν μία άλλη οπτική στις εργασίες του συνεδρίου. Ακριβώς μέσα στις θεματικές που επιλέξαμε, αντικατοπτρίζεται και η πολυμέρεια του έργου του Στυλιανού Αλεξίου. Φέραμε τους κορυφαίους από κάθε κλάδο, για να μιλήσουν για πλευρές του έργου του Στυλιανού Αλεξίου. Ένα κομμάτι είναι το αρχαιολογικό, ένα κομμάτι είναι το φιλολογικό, που πιάνει όλες τις απόψεις, Ερωτόκριτο, κλπ. τις σχέσεις με την οικογένεια Καζαντζάκη, και ένα κομμάτι είναι και το γλωσσολογικό, όπου βλέπει ζητήματα ετυμολογίας ή άλλα τέτοια θέματα.
 
Το πρόγραμμα του συνεδρίου είναι πολυδιάστατο. Έχει αμιγώς φιλολογικές εργασίες, γλωσσολογικές εργασίες, αρχαιολογικές εργασίες, ακριβώς γιατί και ο ίδιος είχε μια τέτοια πολυμέρεια. Το άλλο που είναι πολύ σημαντικό, ακριβώς γιατί είχε μια τέτοια ευρεία μόρφωση, ήταν ότι υπήρξε και πολύ καλός γλωσσολόγος. Ειδικά στις ετυμολογίες του. Οι ετυμολογίες που προτείνει, πολλές φορές ερχόμενος και σε σύγκρουση με τον Χατζιδάκι, ή και με τον Ανδρεώτη, είναι τόσο δόκιμες, που μέχρι και σήμερα δεν τις έχει καταρρίψει κανείς. Έκανε εξαιρετικές ετυμολογίες. Άρα λοιπόν και το γλωσσολογικό του έργο νομίζω ότι ήταν πολύ σημαντικό.
 
Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε πως ο κόσμος θα έχει τη δυνατότητα να επισκεφθεί και την παράλληλη έκθεση εργοβιογραφικών τεκμηρίων, που θα στηθεί στο αμφιθέατρο τις τρεις αυτές μέρες, με το σύνολο των διακρίσεων που έλαβε. Επίσης στην έκθεση θα υπάρχουν και όλα τα έργα του, τα οποία έχουμε εξασφαλίσει. Μας βοήθησε πάρα πολύ η οικογένεια Χατζάκη, που είναι και οι κληρονόμοι του. Άρα, αξίζει κανείς να επισκεφτεί το συνέδριο, όχι μόνο για τις εργασίες που θα παρουσιαστούν, αλλά και για την παράλληλη έκθεση των βιβλίων, και εργοβιογραφικών τεκμηρίων, που είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός.
 
ΠτΘ: Αυτό το συνέδριο θα συμβάλει και στη βιβλιογραφία και στην επανεξέταση του έργου του Στυλιανού Αλεξίου; Θα τα εκδώσετε τα πρακτικά για να είναι ένα σημείο αναφοράς;
Ζ.Γ.: Οφείλουμε να τα εκδώσουμε, γιατί θα είναι μια σημαντική τεκμηρίωση, εφόσον είναι δουλειές που αφορούν το έργο του. Θεωρούμε ότι είναι χρέος μας να το κάνουμε αυτό για μια τόσο σημαντική προσωπικότητα. Είχε γίνει ένα αντίστοιχο συνέδριο στην Κρήτη, όπου έγινε μια πρώτη δουλειά και στη συνέχεια θα έρθουμε εμείς συμπληρωματικά να προσφέρουμε τα αποτελέσματα του συνεδρίου στο ευρύ κοινό, αλλά και στο ειδικό επιστημονικό κοινό, διότι επίσης κάποιες από αυτές τις εργασίες θα αποτελέσουν εργασίες αναφοράς, για τη μελέτη του έργου του Στυλιανού Αλεξίου.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.