«Υπο διωγμο» οι Κλασικες Σπουδες;

Οι απόψεις των Μανόλη Βαρβούνη και Πασχάλη Κιτρομηλίδη

Ένα νέο γύρο αντιδράσεων και ερωτηματικών για το μέλλον των Κλασικών Σπουδών παγκοσμίως, έφερε η πρόσφατη απόφαση του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, ενός από τα ιστορικότερα των ΗΠΑ, να άρει την υποχρεωτικότητα της εκμάθησης των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών για τη λήψη του πτυχίου από τους φοιτητές του.

H απόφαση, σύμφωνα με το Τμήμα, έχει σαν στόχο να γίνει το πεδίο των κλασικών σπουδών πιο ανοιχτό και συμπεριληπτικό, με τους φοιτητές που θα εγγράφονται να ενθαρρύνονται από τους διδάσκοντες να μάθουν τις αρχαίες γλώσσες αφού έχουν δηλώσει την προτίμησή τους για τις κλασικές σπουδές.

Η απόφαση αυτή όμως δεν έρχεται σε κενό, αλλά σε μια εποχή που πολλά Τμήματα Κλασικών Σπουδών κλείνουν σε όλο τον κόσμο, από ένα συνδυασμό έλλειψης ενδιαφέροντος για αυτές, αλλά και την σύνδεση, από φωνές ακόμα και μέσα από την πανεπιστημιακή κοινότητα, με τη λευκή υπεροχή και τον συστημικό ρατσισμό.

Μανόλης Βαρβούνης

«Αν λείψουν οι κλασικές σπουδές ο κόσμος θα γυρίσει δυστυχώς σε μια εποχή τεχνολογικά εξελιγμένης αγριότητας»

Η άποψη του Κοσμήτορα της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών κ. Μανόλη Βαρβούνη, είναι πως η απόφαση αυτή, όπως έχει αναδειχθεί ήδη από τον διάλογο ο οποίος γίνεται σε επιστημονικό, αλλά και σε επίπεδο μέσων κοινωνικής δικτύωσης και αρθρογραφίας, έχει να κάνει με ορισμένες παθογένειες της αμερικανικής κοινωνίας, με την προσπάθειά τους να αποενοχοποιηθούν για πράξεις του παρόντος και του παρελθόντος.

«Κάνουν το μεγάλο λάθος να μεταφέρουν το παρελθόν στο παρόν και το παρόν στο παρελθόν» σημείωσε, και επειδή είναι εναντίον της δουλείας, δεν θέλουν ως πρότυπο μια κοινωνία η οποία είχε δούλους, την αρχαία κοινωνία.

«Αυτό είναι ένα πάρα πολύ  μεγάλο λάθος, διότι είναι ιστορικός αναχρονισμός. Δεν καλλιεργούμε τις κλασικές σπουδές, για να γυρίσουμε στο πρότυπο της δουλείας, αλλά για να βρούμε τις μεγάλες πανανθρώπινες αξίες που εμπεριέχουν τα κείμενα αυτά και οι πολιτισμοί αυτοί», σημείωσε, που έχουν εμπνεύσει την ανθρωπότητα, και επί των οποίων έχει στηριχτεί ο σύγχρονος πολιτισμός.

Οι Κλασικές Σπουδές, σημείωσε, είναι απαραίτητες διότι διαμορφώνουν στον άνθρωπο το ηθικό κριτήριο. Στην άμεση ερώτηση  ακόμη και των παιδιών «και τι μας χρειάζονται τα αρχαία ελληνικά;», η απάντηση είναι πως η χρησιμότητα είναι καθοριστική και έμμεση διότι μας δημιουργεί το αξιακό κριτήριο, για να μπορέσουμε όλες τις τεχνολογικές δυνατότητες να τις χρησιμοποιήσουμε προς όφελος της ανθρωπότητας και όχι προς όφελος της καταστροφής της.

«Πασά τε επιστήμη, χωριζομένη δικαιοσύνης καί τής άλλης αρετής, πανουργία τις, καί ού σοφία φαίνεται» υπενθύμισε, θεωρώντας πως αν λείψουν οι κλασικές σπουδές ο κόσμος θα γυρίσει δυστυχώς σε μια εποχή τεχνολογικά εξελιγμένης αγριότητας.

Άλλωστε αποτελούν εργαλείο για πάρα πολλές άλλες επιστήμες. «Πώς θα κάνει κανείς ιστορία αν δεν μπορεί να δει τις πηγές. Πώς θα κάνει κανείς την ιστορία των ιδεών, ανθρωπιστικές επιστήμες, κοινωνικές επιστήμες αν δεν μπορεί να προσεγγίσει το παρελθόν μέσω των πηγών; Αν δεν μπορεί να φτάσει στις αρχές του πολιτισμού και του δυτικού πολιτισμού που βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη;» αναρωτήθηκε.

Όλα αυτά, τόνισε, έχουν να κάνουν με το πώς τα χρησιμοποιούμε, όχι με την ίδια την ουσία των κειμένων. Ένα εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να γίνει κάτι καλό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να γίνει και φόνος, αλλά δεν φταίει το εργαλείο.

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Πώς θα πάρει κάποιος πτυχίο κλασικών σπουδών χωρίς να γνωρίζει τις γλώσσες;

Ο ακαδημαϊκός και διευθυντής του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, Επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ κ. Πασχάλης Κιτρομηλίδης, αναφέρθηκε επίσης στο θέμα, σε δηλώσεις του στην «Καθημερινή της Κυριακής».

Όπως επισημαίνει, το ευρύτερο πρόβλημα της εγκατάλειψης των κλασικών σπουδών που φαίνεται να υπάρχει στα αμερικανικά πανεπιστήμια, το οποίο, όπως λέει, «συνδέεται με τη μεγάλη συζήτηση για την ανάγκη λύτρωσης της αμερικανικής κοινωνίας και παιδείας από το ρατσιστικό παρελθόν της».

Θεωρεί ωστόσο απαραίτητη τη σύνδεση των αρχαίων γλωσσών με τα πανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών. «Τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και απαιτείται ωριμότητα, σοβαρότητα και συναίσθηση ευθύνης στον σχεδιασμό των αλλαγών και των επανεκτιμήσεων των προτεραιοτήτων της παιδείας και μάλιστα της ανώτατης. Η εκμάθηση της γλώσσας, των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών, είναι εξίσου σημαντική με την εκμάθηση της Ιστορίας και των άλλων μαθημάτων που συνθέτουν ένα αξιόπιστο πρόγραμμα κλασικών σπουδών. Πώς θα πάρει κάποιος πτυχίο κλασικών σπουδών χωρίς να γνωρίζει τις γλώσσες; Η μόνη παραχώρηση που θα μπορούσε να θεωρηθεί λογική, θα ήταν η διδασκαλία των αρχαίων ή λατινικών να γινόταν στα δύο πρώτα χρόνια των σπουδών σε φοιτητές που δεν είχαν προηγουμένως επαφή με τις αρχαίες γλώσσες», σχολιάζει για την απόφαση του Πρίνστον.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.