Στον ουρανιο θολο εστρεψαν το βλεμμα τους μαθητες και εκπαιδευτικοι του 9^ου Δημοτικου Σχολειου Κομοτηνης

Το απόγευμα της Παρασκευής 14 Οκτωβρίου 2022 από τις 18.15-21.30 πραγματοποιήθηκε εκδήλωση διάχυσης της αστρονομίας στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Κομοτηνής, στα πλαίσια της συμμετοχής της σχολικής μονάδας στο πρόγραμμα «Discovery Space: Ανάπτυξη ενός Δικτύου Κόμβων Καινοτομίας και Διάχυσης της Αστρονομίας σε Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μέσω της διαδικτυακής χρήσης των τηλεσκοπίων του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα.»

Το 9^ο Δημοτικό Σχολείο της Κομοτηνής ανήκει στην ομάδα των 6 σχολικών κόμβων του προγράμματος που σε συνεργασία με το αστεροσκοπείο του Σκίνακα (Ηράκλειο – Κρήτη) σχεδιάζει και υλοποιεί το πρόγραμμα discovery space με σκοπό τoν τρόπο να ενταχθεί η ανοικτή επιστήμη, η επιστημονική μεθοδολογία η ρεαλιστική επίδειξη των εννοιών και αρχών των επιστημών αλλά και να προκληθεί  γόνιμος ενθουσιασμός για τη μελέτη των φυσικών επιστημών. Το πρόγραμμα συνίσταται σε επανακαθορισμό των στόχων της σχολικής διδασκαλίας της αστρονομίας σε συνδυασμό με τη συναρπαστική εργαστηριακή εμπειρία της λήψης εικόνων του Σύμπαντος από τους ίδιους τους μαθητές              και τους διδάσκοντες.

Ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Δημήτριος Πρασόπουλος, φυσικός ΔΔΕ, ερασιτέχνης αστρονόμος με πολυετή εμπειρία σε προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων με θέμα την αστρονομία και παρατηρήσεις με τηλεσκοπικό εξοπλισμό.

Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης έγινε αναφορά στο πρόγραμμα D-Space και τις δυνατότητες που ανοίγονται για μαθητές και εκπαιδευτικούς, στο οποίο το 9^ο Δημοτικό Σχολείο Κομοτηνής είναι μέλος – σχολικός κόμβος (ένας από τους 6 στην Ελλάδα).

Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν για τα αστέρια και τους αστερισμούς (Μεγάλη και Μικρή Άρκτο, Δράκοντα, Λύρα, Κύκνο – αστρονομικά και μυθολογικά στοιχεία). Επίσης αναφέρθηκαν στον διπλό/τετραπλό σύστημα αστέρων Alcor και Mizar στην Μεγάλη Άρκτο, τον Πολικό Αστέρα (Polaris), τον διπλό αστέρα Albireo (πορτοκαλί – σιέλ) του Κύκνου, ενώ επεσήμανα τις εκπλήξεις που μπορεί να συναντήσουμε στον ουράνιο θόλο κατά την διάρκεια μιας παρατήρησης:

• τους 2 διαστημικούς σταθμούς που υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε τροχιά γύρω από τη Γη (τον Διεθνή (ISS) και τον Κινέζικο (Tiangong) Διαστημικό Σταθμό) και πως μπορούμε να τους εντοπίσουμε στον βραδινό ουρανό.
• Διάττοντες, Μετέωρα-μετεωρίτες, βολίδες, iridium flares
• Αστεροειδείς – μετεωρικοί κρατήρες που υπάρχουν στη Γη

Κατασκευή για ασφαλή παρατήρηση της έκλειψης ηλίου και συζήτηση για τους πλανήτες

Από τη συζήτηση δεν θα μπορούσε να λείπει και η έκλειψη ηλίου που συνέβη τη Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2022 (έναρξη 12.32m -14.54) και τους ασφαλείς τρόπους παρατήρησής της. Παράλληλα κατασκευάστηκε μια «συσκευή» ασφαλούς παρατήρησης μερικής έκλειψης ηλίου με προβολή,  και επισημάνθηκε ιδιαίτερα πως ποτέ δεν παρατηρούμε απευθείας τον ήλιο χωρίς ειδικό εξοπλισμό.

Ακόμα οι συμμετέχοντες είδαν φωτογραφίες από τηλεσκόπια με τον Δία και τον Κρόνο και μίλησαν για τον πλανήτη Άρη. Αναφέρθηκαν επίσης σε στόχους που θα μπορούσαμε να δούμε με κιάλια ή μικρά τηλεσκόπια, όπως τον Γαλαξία της Ανδρομέδας (Μ31),  ένα ανοικτό σμήνος αστέρων στην περιοχή του αστερισμού του Κύκνου (σμήνος Brocchi το επονομαζόμενο ως «κρεμάστρα»). Είχε σχεδιαστεί  να δουν οι παρευρισκόμενοι τα αντικείμενα αυτά με κιάλια και κατάδειξη στον ουράνιο θόλο, με χρήση ειδικού laser pointer, ωστόσο ο καιρός δεν επέτρεψε την παρατήρηση.

Τέλος, είδαν φωτογραφίες και συζήτησαν για την Σελήνη και τους επιφανειακούς σχηματισμούς της (φωτισμένη επιφάνεια σήμερα 76%)

Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν την έναρξη της παρουσίασης είδαν επίσης 3 εκθέματα. Ένα κομμάτι του μετεωρίτη GIBEON 5gr (από Νικέλιο και Σίδηρο, που βρέθηκε στην Ναμίμπια το 1836 ηλικίας 6-10 εκατομμυρίων χρόνων), ένα κομμάτι του μετεωρίτη NANTAN (<1gr που βρέθηκε στην Κίνα το 1516) και ένα κομμάτι Σεληνιακού μετεωρίτη 24 mg (αυθεντικότητα από την International Meteorite Collectors Association (I.MC.A.)

Ο καιρός δεν ήταν σύμμαχος

«Δυστυχώς κατά την διάρκεια, αλλά και μετά την παρουσίαση ο βροχερός καιρός δεν ήταν σύμμαχός μας. Αναγκαστήκαμε να αρκεστούμε στην επίδειξη συναρμολόγησης δυο τηλεσκοπίων, που είχαμε διαθέσιμα, καθώς επίσης και στις δυνατότητες που έχουν τα μικρά τηλεσκόπια που είχαν στην κατοχή τους μερικοί μαθητές της σχολικής μονάδας (με την ευκαιρία επιδιορθώθηκε και ένα τηλεσκόπιο μαθητή για να μπορεί να το χαρεί στις επόμενες αστρονομικές παρατηρήσεις του).

Παρόλη την επιμονή των μαθητών και παρόλο που μέσω από τα πάρα πολλά σύννεφα και τις στάλες της βροχής,  μπορούσαμε κάποιες φορές να διακρίνουμε τον πλανήτη Δία, δεν καταφέραμε να τον δούμε μέσα από τηλεσκόπιο» μετέφερε η διευθύντρια του σχολείου κ. Μαρίνα Μολλά.

Άρχισαν να σχεδιάζονται οι επόμενες εκδηλώσεις

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν περίπου 30 μαθητές με τους γονείς τους και 10  εκπαιδευτικοί.

Στην ομάδα εργασίας της εκδήλωσης μετείχαν και οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο Θερινό Σχολείο του D-space τον Ιούλιο 2022 στο Ηράκλειο, Κρήτης: Μαρίνα Μολλά (διευθύντρια) που οργάνωσε την εκδήλωση και Δήμητρα Αρμέντζου (9^ο Δημοτικό Σχολείο Κομοτηνής) καθώς και οι: Τσακίρης Δημήτριος (Φυσικός,3^ο Γυμνάσιο Αλεξ/πολης) και Παπαδοπούλου Γεωργία (Γερμανικών, Γυμνάσιο Φερών).

«Τα συναισθήματα χαράς και απογοήτευσης τα νιώσαμε αρκετές φορές. Το ενδιαφέρον των παρευρισκομένων  αμείωτο και οι ερωτήσεις των μαθητών στοχευμένες. Ευελπιστούμε στην επόμενη εκδήλωση – παρατήρηση να είμαστε πιο τυχεροί και να μπορέσουμε να δούμε τα περισσότερα ή και όλα τα αντικείμενα που αναφέρθηκαν παραπάνω. Η αστρονομική παρατήρηση χρειάζεται υπομονή και μερικές φορές τύχη…» επεσήμανε η κ. Μολλά, σπεύδοντας να διευκρινίσει πως μετά το τέλος της εκδήλωσης, άρχισαν να σχεδιάζονται οι επόμενες εκδηλώσεις.

Το πρόγραμμα D-space

Στο πλαίσιο του έργου D-space αναπτύσσεται ένα δίκτυο Κόμβων Έρευνας,  Καινοτομίας, Επιμόρφωσης και Διάχυσης σε σχολικές μονάδες σε διαφορετικές περιοχές της χώρας ώστε να πραγματοποιηθεί μια μεγάλης κλίμακας εφαρμογή των προτεινόμενων ιδεών και προσεγγίσεων που θα αποτελέσει τη βάση για μελλοντική επέκταση σε όλα τα ελληνικά σχολεία.

Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου είναι ο καθηγητής κ.Βασίλειος Χαρμανδάρης, Διευθυντής του ΙΑ‐ΙΤΕ ο οποίος διαθέτει σημαντική εμπειρία στην υλοποίηση ερευνητικών έργων χρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και τη ΓΓΕΤ. Όραμα του – μέσα από το προτεινόμενο έργο – είναι να δημιουργήσει στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα ένα Τμήμα Εκπαίδευσης και Επικοινωνίας της Αστρονομίας και της Αστροφυσικής, στόχος του οποίου είναι η προβολή και η διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στους ωφελούμενους πληθυσμούς και φορείς. Επιστημονικός συνεργάτης του έργου είναι ο Παναγιώτης Ευαγγελόπουλος (ΙΑ-ΙΤΕ) με ειδίκευση στην εκπαίδευση και την επικοινωνία της αστροφυσικής και της αστρονομίας για να υποστηρίξει τις δράσεις του έργου στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα.

Ο ιστοχώρος του D-space βρίσκεται στο https://d-space.gr/ και περιλαμβάνει πληροφορίες :

• για το πρόγραμμα
• για τα τηλεσκόπια που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές
• για αστρονομικούς στόχους
• αστρονομικά προγράμματα και ψηφιακά εργαλεία εκμάθησης (υπό κατασκευή)
• προτεινόμενα εκπαιδευτικά σενάρια (συνεχώς εισέρχονται νέα)
• ειδική ψηφιακή πλατφόρμα με την οποία θα «παραγγέλνονται» οι φωτογραφίες από τα τηλεσκόπια (από το αστεροσκοπείο του Σκίνακα (Ηράκλειο) ή το αστεροσκοπείο της Ελληνογερμανικής Αγωγής (Αθήνα)
• χρήσιμες συνδέσεις που αφορούν την αστρονομία
• εκδηλώσεις που σχεδιάζονται ή έχουν πραγματοποιηθεί

Οι σχολικοί κόμβοι είναι οι ακόλουθοι :

1) Ελληνογερμανική Αγωγή (Φυσικός Κόμβος Αττικής)

2) Εκπαιδευτήριο “ΤΟ ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΝ” (Φυσικός Κόμβος Κρήτης)

3) Γυμνάσιο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Σαπών (Φυσικός Κόμβος Θράκης)

4) 1ο Γυμνάσιο Θέρμης (Φυσικός Κόμβος Μακεδονίας)

5) 9ο Δημοτικό Σχολείο Κομοτηνής (Φυσικός Κόμβος Θράκης)

6) 7ο Νηπιαγωγείο Ιωαννίνων (Φυσικός Κόμβος Ηπείρου)

Οι συγκεκριμένοι κόμβοι λειτουργούν και διοργανώνουν δράσεις σε τουλάχιστον 3 επίπεδα:

α. σχεδιάζουν, φιλοξενούν και υποστηρίζουν δράσεις όπου μαθητές και εκπαιδευτικοί θα υλοποιούν ερευνητικές δραστηριότητες (projects)

β. λειτουργούν ως κέντρα κατάρτισης επιμόρφωσης για άλλους εκπαιδευτικούς αλλά και ενημέρωσης για την τοπική κοινωνία.

γ. αποτελούν κεντρικά σημεία υποστήριξης δράσεων εθνικής εμβέλειας (π.χ. διαγωνισμών παρατηρησιακής αστρονομίας).

Επιμέρους στόχοι του έργου είναι:

• Σχεδιασμός διαδραστικής διαδικτυακής πλατφόρμας (D-Space) που θα λειτουργήσει ως ψηφιακός κόμβος καινοτομίας και επιμόρφωσης για μαθητές, εκπαιδευτικούς και για το ευρύ κοινό.
• Η ανάπτυξη ενός παιδαγωγικού πλαισίου το οποίο θα επιτρέπει την επιτυχή εφαρμογή προηγμένης τεχνολογίας στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών.
• Επαύξηση της ανακαλυπτικής προσέγγισης για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.