Στην Κομοτηνη μετα απο ενεργειες του Τμηματος Ελληνικης Φιλολογιας το διεθνες συνεδριο της Euralex
Στην Κομοτηνή θα πραγματοποιηθεί το 2020 το συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Euralex, μετά τις ενέργειες του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και ιδιαίτερα της προέδρου του τμήματος κ. Ζωής Γαβριηλίδου. Όπως σημείωσε η ίδια κατά τη διάρκεια της συνομιλίας, με αφορμή τη γνωστοποίηση του γεγονότος, το συνέδριο θα έχει πολλαπλά οφέλη τόσο για το Τμήμα και το Πανεπιστήμιο, καθώς θα δώσει τη δυνατότητα στους «εξωτερικούς» συμμετέχοντες να μάθουν για τη δουλειά που γίνεται στο Πανεπιστήμιο της περιοχής μας όσο και για την περιοχή, αφού σε αυτό συμμετέχουν ερευνητές, ακαδημαϊκοί και εκδότες από όλο τον κόσμο, καθώς θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη Θράκη.
Παράλληλα τη συνομιλία μας απασχόλησαν και ζητήματα ορθής χρήσης του λεξικού, με την κ. Γαβριηλίδου να υποστηρίζει την αναγκαιότητα ύπαρξης προγραμμάτων εκμάθησης για την ορθή χρήση λεξικών στις σχολικές αίθουσες.
Ο λόγος όμως στην κ. Γαβριηλίδου τόσο για τη διοργάνωση του συνεδρίου και τη Euralex όσο και για τα ζητήματα ορθής χρήσης λεξικών…
«Η διοργάνωση του συνεδρίου είναι ένας καλός τρόπος να μάθουν και μεγάλοι ερευνητές τι δουλειά γίνεται στο Δημοκρίτειο»
ΠτΘ: Το τελευταίο σας ταξίδι, ήταν στη Γεωργία, στο πλαίσιο της συμμετοχής σας στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Euralex. Δώσατε το παρών εκπροσωπώντας το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και το τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας. Τι είναι το Euralex, γιατί είναι τόσο σημαντικό και για σας και για την Κομοτηνή;
Ζ.Γ.: Η Euralex είναι η ευρωπαϊκή εταιρεία λεξικογραφίας, είναι ο μοναδικός θεσπισμένος φορέας που αφορά στη λεξικογραφία, δηλαδή στην επιστήμη η οποία ασχολείται θεωρητικά και εμπειρικά με το πώς φτιάχνουμε λεξικά. Τα συνέδρια της Euralex, συγκεντρώνουν πολλούς ερευνητές, ακαδημαϊκούς, αλλά και ανθρώπους που δουλεύουν σε εταιρείες και σε εκδοτικούς οίκους φτιάχνοντας λεξικά, οι οποίοι συναντιούνται κάθε δύο χρόνια, σε διαφορετικό μέρος κάθε φορά και παρουσιάζουν τις ειδήσεις τους, δηλαδή επιστημονικές εργασίες που έχουν κάνει γύρω από το χώρο της λεξικογραφίας, ή ακόμα και νέα από την έκδοση λεξικών, τροποποιήσεις λεξικών που υπάρχουν ήδη. Όλα αυτά τα ζητήματα παρουσιάζονται μπροστά στο κοινό των ειδικών.
Το τελευταίο τέτοιο συνέδριο έγινε στη Γεωργία την περασμένη εβδομάδα, από τις 6 μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου. Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν ανακοινώσεις για τουλάχιστον 40 διαφορετικές γλώσσες, 40 διαφορετικά λεξικά που αφορούν στις γλώσσες αυτές, ενώ η συμμετοχή ήταν πάνω από 180 σύνεδροι, από όλα τα μέρη της γης. Εκείνο που ήταν ευχάριστο ήταν ότι η πρόταση που καταθέσαμε ήδη από το 2014, για να διοργανώσουμε το Euralex το 2020, κατάφερε να αποσπάσει τη θετική έγκριση του συμβουλίου. Έτσι λοιπόν θα διοργανώσουμε το μεθεπόμενο Euralex το 2020. Αυτό έχει μια ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο γιατί πρώτη φορά ελληνικό πανεπιστήμιο διοργανώνει συνέδριο της όσο και γιατί το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στην άκρη της Ελλάδας, τη Θράκη.
Στο συνέδριο αυτό στόχος, εκτός από το να παρουσιαστούν τα επιστημονικά δεδομένα, είναι και να γίνει γνωστή η περιοχή μας, όπως επίσης η δουλειά που γίνεται στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Επίσης, μέσω της διοργάνωσης του συνεδρίου, θα δώσουμε τη δυνατότητα και σε όλους τους λεξικογράφους στην Ελλάδα, που πολλές φορές, και για οικονομικούς λόγους και για άλλους, δυσκολεύονται να παραστούν σε τέτοια μεγάλα συνέδρια στο εξωτερικό, να έρθουν και να δείξουν δείγματα της δουλειάς τους.
ΠτΘ: Η Θράκη είναι μια περιοχή που θα μπορούσε να αποτελέσει και λαμπρό πεδίο έρευνας σε αυτόν τον τομέα γιατί είμαστε πολυπολιτισμικές κοινωνίες, που σημαίνει ότι μιλάμε πολλές γλώσσες…
Ζ.Γ.: Βέβαια. Το θέμα του τελευταίο συνεδρίου ήταν «Το λεξικό ως μέσο διατήρησης της πολυγλωσσίας», διότι αν μια γλώσσα δεν έχει γραπτά δεδομένα, χάνεται. Και το λεξικό, όπως λέει ο Κοραής, «είναι το πρώτο βιβλίο του κάθε έθνους», δηλαδή εκεί καταγράφεται η γλώσσα. Άρα λοιπόν υπό αυτή την έννοια έχει και ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον για την περιοχή μας λόγω της πολυγλωσσίας.
«Φέτος δεν υπήρχε καμία άλλη ελληνική συμμετοχή στην Euralex• ήταν μόνο το Δημοκρίτειο»
ΠτΘ: Μέσα στις ανακοινώσεις του συνεδρίου, υπήρχε κάποια που να αφορούσε πιο άμεσα την Ελλάδα; Σε επίπεδο ελληνικών συμμετοχών πού κινούμαστε;
Ζ.Γ.: Φέτος δεν υπήρχε καμία άλλη ελληνική συμμετοχή. Ήταν μόνο το Δημοκρίτειο, αν εξαιρέσει κανείς την παρουσίαση ενός project στο οποίο συμμετείχε το Ινστιτούτο Έρευνας και Επεξεργασίας του Λόγου, το οποίο όμως δεν ήταν αποκλειστικά για την ελληνική, αφορούσε όμως και την ελληνική.
Βέβαια, επειδή τα πρακτικά του συνεδρίου στη συνέχεια δημοσιεύονται και στην ιστοσελίδα της Euralex ηλεκτρονικά, όλοι οι έλληνες λεξικογράφοι έχουν πρόσβαση και τα μελετούν, ούτως ώστε να κάνουν καλύτερα λεξικά στην Ελλάδα. Ήδη από το 1998 μπορούμε να περηφανευτούμε ότι έχουμε πολύ καλά λεξικά στην Ελλάδα. Εκεί που υστερούμε είναι σε δίγλωσσα λεξικά. Αυτό εξηγείται, δυστυχώς, για οικονομικούς λόγους, γιατί η ελληνική αγορά δεν είναι πολύ μεγάλη, ούτε επίσης στο εξωτερικό είναι πολλοί αυτοί που θέλουν να μάθουν νέα ελληνικά, με αποτέλεσμα οι εκδότες να μην στηρίζουν τέτοιες προσπάθειες έκδοσης λεξικών.
«Για να μπορέσει κάποιος να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά το λεξικό, πρέπει να έχει μια εξοικείωση»
ΠτΘ: Χρησιμοποιούνται σήμερα τα λεξικά; Σε επίπεδο των φοιτητών, των νεαρών θεωρείτε ότι υπάρχει κάποια επαφή;
Ζ.Γ.: Σε κάποια έρευνα που έκανα πρόσφατα, μάλιστα με ένα εργαλείο αξιολόγησης που είχα φτιάξει πριν κάποια χρόνια, είδαμε ότι γίνεται μέτρια χρήση λεξικού. Και βέβαια αυτό εξηγείται, διότι για να μπορέσει κάποιος να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά το λεξικό, πρέπει να έχει μια εξοικείωση, να ξέρει να το χρησιμοποιήσει. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει στο σχολείο ήδη να υπάρχουν ειδικά προγράμματα που να μαθαίνουν στα παιδιά, στο πλαίσιο των μαθημάτων, το πώς θα χρησιμοποιούν αποτελεσματικά το λεξικό. Αν ένας χρήστης προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει ένα λεξικό και δεν είναι αποτελεσματικό στην αναζήτηση μετά θα απογοητευτεί και δεν θα θεωρεί το λεξικό χρήσιμο εργαλείο για να βρει την πληροφορία που θέλει.
Εδώ εστιάζει η δική μου έρευνα που είναι το κομμάτι της παιδαγωγικής λεξικογραφίας, πώς δηλαδή εξοικειώνουμε τους χρήστες ώστε να γίνουν αποτελεσματικοί κατά τη διάρκεια αναζήτησης λέξεων. Ως μία εκ των συγγραφέων του σχολικού εγχειριδίου της «Γλώσσας» της Β΄ τάξης του δημοτικού που διδάσκεται τώρα στα σχολεία, στην Ενότητα 11 είχαμε βάλει ένα ολόκληρο κεφάλαιο, που μαθαίνει στα παιδιά πώς να χρησιμοποιήσουν το λεξικό τους. Ο στόχος είναι να μπορέσουμε να βάλουμε στο σχολείο το λεξικό, κατ’ αρχάς το σχολικό, και να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε την τάση, τα παιδιά να το θεωρούν ένα βασικό εργαλείο, ένα βασικό συμπλήρωμα ή εργαλείο αναφοράς. Βέβαια θα πρέπει να επισημάνω ότι έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο και εκπαιδευτικοί να μην είναι τόσο εξοικειωμένοι με τη χρήση λεξικού.
«Η εκμάθηση ορθής χρήσης των λεξικών μπορεί να επιτευχθεί με προγράμματα διδασκαλίας μέσα στο σχολείο»
ΠτΘ: Πώς μπορεί να επιτευχθεί μια τέτοια διαδικασία εκμάθησης χρήσης λεξικών;
Ζ.Γ.: Όταν μιλάμε για λεξικά δεν αναφερόμαστε μόνο στα έντυπα λεξικά, αναφερόμαστε και στα ηλεκτρονικά. Οι χρήστες σήμερα περισσότερο κλίνουν προς τα ηλεκτρονικά λεξικά. Για τα ελληνικά δυστυχώς δεν έχουμε καλές εφαρμογές, καλά ηλεκτρονικά λεξικά, ακόμα και για τα κινητά μας, ενώ στο εξωτερικό είναι πολύ ανεπτυγμένες τέτοιου είδους εφαρμογές. Στην Ελλάδα δυστυχώς δεν έχουμε και ο λόγος είναι ότι έχουμε πολύ μικρή αγορά.
Αναφορικά με το ερώτημά σας, η εκμάθηση ορθής χρήσης των λεξικών μπορεί να επιτευχθεί με προγράμματα διδασκαλίας μέσα στο σχολείο στο μάθημα της Γλώσσας ή άλλων γνωστικών αντικειμένων, που να έχουν τρεις στόχους. Ο ένας είναι να μαθαίνουν στα παιδιά σε ποιες περιστάσεις χρησιμοποιώ ένα λεξικό. Δεν το χρησιμοποιώ μόνο όταν θέλω να δω τη σημασία μιας λέξης. Το χρησιμοποιώ όταν θέλω να δω και την ορθογραφία μιας λέξης ή την ιστορία μιας λέξης ή τις σχέσεις της με άλλες λέξεις. Χρησιμοποιώ επίσης λεξικό για να βρω συνώνυμο ή για να βρω αντίθετο. Επομένως ένα κομμάτι της διδασκαλίας πρέπει να φορά σε ποιες περιστάσεις χρησιμοποιώ ένα λεξικό. Ένα άλλο κομμάτι πρέπει να αφορά στα είδη των λεξικών που υπάρχουν.
Επίσης, μια τέτοια διαδικασία εκμάθησης θα πρέπει να αναπτύξει στους μαθητές δεξιότητες, για το πώς να αναζητούν ορθά το λεξικό. Σε ποιο λήμμα δηλαδή πρέπει να ψάξουμε. Επίσης πολλές φορές όταν οι λέξεις είναι πολύσημες, έχει παρατηρηθεί ότι οι χρήστες βλέπουν μόνο την πρώτη σημασία μιας λέξης κι αν δεν είναι αυτή που τους ταιριάζει και που χρειάζονται, εγκαταλείπουν μετά την προσπάθεια. Άρα πρέπει να μάθουν πώς να αναζητούν σωστά σε ένα λεξικό. Ακόμα πρέπει να μάθουν να χρησιμοποιούν τα «Κεφαλάρια». Τα «Κεφαλάρια» είναι οι λέξεις πάνω πάνω στο λεξικό, οι οποίες σου δείχνουν την πρώτη και την τελευταία λέξη της σελίδας του λεξικού. Αυτά τα τρία σημεία πρέπει να έχει η διδασκαλία των λεξικών.
«Τα συνέδριά μας δεν θα ήταν ποτέ ίδια αν δεν είχαμε τους υπέροχους εθελοντές που έχουμε»
ΠτΘ: Στο συνέδριο, στη διοργάνωση, φανταζόμαστε, ότι θα δώσουν το παρών και οι εθελοντές φοιτητές του ΔΠΘ, που πάντα είναι αρωγοί σε όλες τις προσπάθειες τις οποίες κάνετε σε αντίστοιχες διοργανώσεις. Επίσης, η διοργάνωση θα είναι ανοικτή και για το κοινό της πόλης;
Ζ.Γ.: Το συνέδριο θα είναι ανοικτό και για το κοινό της πόλης. Τα συνέδριά μας δεν θα ήταν ποτέ ίδια αν δεν είχαμε τους υπέροχους εθελοντές που έχουμε. Και με την ευκαιρία να ευχαριστήσω τα παιδιά που πάντα μας στηρίζουν στις δράσεις που κάνουμε και μας δίνουν τη δύναμη να θέλουμε να διοργανώνουμε τέτοιες δράσεις.
Επίσης, η διοργάνωση του συνεδρίου είναι ένας καλός τρόπος να μάθουν και μεγάλοι ερευνητές τι δουλειά γίνεται στο Δημοκρίτειο και έτσι να μπούμε στο χάρτη και των πιθανών parteners για μελλοντικά ερευνητικά προγράμματα, για συνεργασίες ακαδημαϊκού τύπου, γιατί με αυτόν τον τρόπο γίνονται οι ακαδημαϊκές συνεργασίες, και έτσι το τμήμα αποκτά μια εξωστρέφεια.
Συγχαρητήριο μήνυμα του Δημάρχου Κομοτηνής για την ανάληψη της διοργάνωσης
Με αφορμή την ανάληψη της διοργάνωσης του συνεδρίου ο δήμαρχος Κομοτηνής κ. Γιώργος Πετρίδης εξέδωσε συγχαρητήρια ανακοίνωση στην οποία επισημαίνει:
«Με ιδιαίτερη χαρά κι ευχαρίστηση πληροφορηθήκαμε ότι το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Λεξικογραφίας για να διοργανώσει το Διεθνές Συνέδριο Λεξικογραφίας για το έτος 2020.
Συγχαίρουμε ολόθερμα τον Πρύτανη και τη Διοίκηση του Πανεπιστημίου μας, καθώς και όλους όσοι εργάστηκαν άοκνα και με συνέπεια, προκειμένου να φιλοξενηθεί στην πόλη μας το σημαντικό αυτό Διεθνές Συνέδριο.
Ιδιαίτερα, θέλουμε να συγχαρούμε την Πρόεδρο του τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου μας, την κ. Ζωή Γαβριηλίδου, η οποία συνέβαλλε τα μέγιστα στην επίτευξη του φιλόδοξου αυτού στόχου. Αποδεικνύεται, έτσι, για άλλη μια φορά πολύτιμη αρωγός στο έργο τόνωσης της πνευματικής ζωής της πόλης μας».
Υ.Γ. Τη συνέντευξη της κ.Γαβριηλίδου μπορείτε να την ακούσετε και στο mixcloud του Ράδιο Παρατηρητή
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
