Παροδικο η οχι το κυμα των ανατιμησεων στην ενεργεια και ειδη καταναλωσης;

«Μας προετοιμάζουν για να μην αντιδράσουμε σε μικρότερες αυξήσεις»

«Οι επιχειρήσεις πιέζουν γιατί έχουν χρήμα, οι καταναλωτές από την άλλη πλευρά καθόμαστε στον καναπέ μας»

Ως «το χρονικό ενός προαναγγελθέντος “θανάτου”» περιγράφει το κύμα των ανατιμήσεων που βρίσκεται εν εξελίξει και αναμένεται να γιγαντωθεί το επόμενο διάστημα η πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτή (ΚΕΠΚΑ) κ. Ευαγγελία Κεκελέκη.

Μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» η γεννημένη στην Κομοτηνή κ.Κεκελέκη μίλησε για τις ταχύτητες αστραπής που οι εταιρείες επιδεικνύουν στις περιπτώσεις προαναγγελίας αύξησης των τιμών τους εν αντιθέσει με τις ταχύτητες που ακολουθούν σε περίπτωση μειώσεων, με την ανοχή της κυβέρνησης.

Η Γενική Γραμματέας του ΚΕΠΚΑ χαρακτήρισε τις σημερινές ανατιμήσεις ως έναν τρόπο μελλοντικής και κυρίως «αναίμακτης» από πλευράς αντιδράσεων αποδοχής μελλοντικών αυξήσεων σε τιμές βασικών προϊόντων και υπηρεσιών επισημαίνοντας την απουσία οιοδήποτε ελέγχου από πλευράς της οργανωμένης πολιτείας.

Η κ. Κεκελέκη μιλά για την κατάργηση της αρμόδιας υπηρεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης για τον έλεγχο των τιμών και ευρύτερα της κοστολόγησης των διαφόρων εταιρειών εν μια νυκτί, εξηγώντας τόσο τον ρόλο του ΚΕΠΚΑ όσο και τις προτάσεις που καταθέτει για την ανακοπή του κύματος των ανατιμήσεων και όχι μόνο, για να επισημάνει ωστόσο πως ο μόνος δρόμος των σίγουρων διεκδικήσεων είναι αυτός της διαμόρφωσης ενός δυνατού καταναλωτικού κινήματος που εν αντιθέσει με την δραστηριοποίηση των εταιρειών προς δικό τους όφελος, στην Ελλάδα απουσιάζει παντελώς.

Ο λόγος στην ίδια όμως…

ΠτΘ: κ. Κεκελέκη το τελευταίο διάστημα ζούμε ως καταναλωτές ένα τεράστιο κύμα ανατιμήσεων προϊόντων όπως και υπηρεσιών, που έχουν δημιουργήσει τόσο μια τεράστια ανησυχία για τη συνέχεια όσο και αλλαγή ενδεχομένως των καταναλωτικών μας συνηθειών λόγω της αδυναμίας πολλών να τις καλύψουν με όρους οικονομικούς. Από πλευράς της πολιτείας και λοιπών εκπροσώπων ακούμε πως όλα αυτά θα είναι παροδικά, ωστόσο η ανησυχία παραμένει. Έχει έδαφος η ανησυχία αυτή;

Ε.Κ.: Είναι αλήθεια ότι υπάρχει ένα παγκόσμιο πρόβλημα, όσον αφορά την ακρίβεια, με τις ανατιμήσεις της ενέργειας. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που έχουμε μια τέτοιου είδους κρίση. Κι άλλες φορές έχουμε αντιμετωπίσει ενεργειακή κρίση, κι άλλες φορές ο δείκτης του πετρελαίου, το βαρέλι, ανέβηκε πάνω από τα 100 ευρώ και μάλιστα είχαμε φορές που είχε φτάσει τα 175 ευρώ. Επομένως, δεν είναι μόνο η πραγματική εικόνα που έχει η αγορά διεθνώς. Στην Ελλάδα είχαμε 175 ευρώ το βαρέλι και είχαμε κάποιες Α τιμές. Είδατε εσείς όταν έπεσε η τιμή στο βαρέλι κάτω από τα 100 ευρώ να έχουν υποχωρήσει αντίστοιχα οι τιμές;

Από την άλλη πλευρά, αν πούμε ότι σήμερα αναμένεται να ακριβύνει το βαρέλι πετρέλαιο, μέχρι το βράδυ οι ανατιμήσεις είναι στα βενζινάδικα. Δεν είναι μόνο η διεθνής κρίση, που την κατανοούμε και αντιμετωπίζεται και μέσω ευρωπαϊκών και άλλων μέτρων, είναι και το πρόβλημα της ελληνικής αγοράς. Ξεκινήσαμε από τον Αύγουστο ακόμη ένα μπαράζ  ανακοινώσεων. «Ακριβαίνουν τα πάντα, αυξάνονται τα πάντα, μεγάλη ακρίβεια έρχεται». Ποιος μας  προετοιμάζει και για ποια ακρίβεια; Ο ένας λέει ότι θα ακριβύνουν 30% τα άλευρα, ο άλλος λέει 25%, ο άλλος λέει 40% κ.ο.κ. Σε αυτό το σημείο αρχίζουν οι ερωτήσεις: μήπως απλά μας προετοιμάζουν για να αποδεχτούμε κάποιες  μικρότερης κλίμακας αυξήσεις και γι’ αυτό υπάρχει αυτό το μπαράζ των ανακοινώσεων, το οποίο ξεκινάει από επιχειρήσεις, αλλά γίνεται ανεκτό και από την κυβέρνηση; Προσωπικά πιστεύω ότι αυτή η ιστορία αποτελεί το χρονικό ενός «προαναγγελθέντος θανάτου». Μας προετοιμάζουν για να μην αντιδράσουμε σε μικρότερες αυξήσεις.

Διερωτώμαι πότε προλαβαίνουν αυτές οι αυξήσεις και φτάνουν στα ράφια; Και εδώ μπαίνει το θέμα του πότε παράχθηκαν αυτά τα προϊόντα, ώστε να έχουν πάρει ήδη τις αυξήσεις, από τις  οποίες κάποιες ακόμη δεν έχουν έρθει. Μια ζωή η ελληνική αγορά με ταχύτητα αστραπής πραγματοποιεί αυξήσεις με μια ανακοίνωση, ενώ όταν πρόκειται για μειώσεις αυτές δεν έρχονται ούτε με ρυθμούς χελώνας.

Σκεφτείτε το εξής: αυξήθηκε το κιλό το μοσχαρίσιο κρέας κατά ένα ευρώ. Αυτό το μοσχάρι σε πόσον καιρό σφάζεται; Γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο, σφάχτηκε αρχές Οκτωβρίου και είναι ήδη στα ράφια; Ποιος κοροϊδεύει ποιον αυτή τη στιγμή; Πρόκειται λοιπόν για προληπτικές αυξήσεις, σε όποια τιμή θεωρεί ο καθένας ότι πρέπει περίπου να κυμανθούν, και στο τέλος αυτές είναι που θα μείνουν και δεν πρόκειται να υποχωρήσουν. Είναι το γνωστό έργο, το έχουμε ξαναδεί και ξαναπαιχτεί: αύξηση τιμών με μία ανακοίνωση που δεν ακολουθείται ποτέ από κάποια μείωση.

«Το μόνο που μπορεί να τιθασεύσει την ακρίβεια είναι ένα μποϊκοτάζ»

ΠτΘ: Υπάρχουν τα μέτρα που ανακοίνωσε η πολιτεία για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων αυτών…

Ε.Κ.: Τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση είναι θετικά αλλά χρειάζονται πολλά περισσότερα. Αρχής γενομένης από την μείωση φορολογικών συντελεστών, όχι παντού, όχι σε όλα τα τρόφιμα, στα υγιεινά τρόφιμα. Είναι μια χρυσή ευκαιρία οι καταναλωτές να βρίσκουμε στα ράφια τα υγιεινά τρόφιμα φθηνότερα, ώστε και να γλυτώσουμε το μεγάλο κύμα της ακρίβειας, και ταυτόχρονα να μπορέσουμε να συνηθίσουμε σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Αυτό το λέμε εδώ και χρόνια στην κυβέρνηση, όχι μόνο τώρα με την ακρίβεια, ότι πρέπει ο ΦΠΑ στα υγιεινά τρόφιμα να μειωθεί ώστε να μάθουμε να τρώμε πιο υγιεινά.

Υπάρχουν όμως κι άλλοι τρόποι. Παλαιότερα υπήρχε στο Υπουργείο Ανάπτυξης η αρμόδια υπηρεσία η οποία μάζευε τα κοστολογικά στοιχεία των επιχειρήσεων και πραγματοποιούσε ελέγχους. Μάλιστα στη βάση αυτών των στοιχείων πριν από πολλά χρόνια το ΚΕΠΚΑ προχώρησε σε μποϊκοτάζ κατά συγκεκριμένων επιχειρήσεων, οι οποίες εν τέλει υποχώρησαν. Τονίζω όμως ότι πρόκειται για στοιχεία που μας είχε παράσχει το Υπουργείο που είναι και το μόνο που μπορεί να κάνει έλεγχο, να κοστολογεί και να βάζει κανόνες. Κάποια ημέρα μάθαμε απλά ότι αυτή η υπηρεσία καταργήθηκε.

Αυτή τη στιγμή το μόνο που μπορεί να τιθασεύσει την ακρίβεια είναι ένα μποϊκοτάζ. Δεν υπάρχει κάτι άλλο. Οι επιδοτήσεις που δίνονται κάποια στιγμή θα τινάξουν και την οικονομία μας στον αέρα, και θα κληθούμε πάλι εμείς να τα πληρώνουμε μέσω της φορολογίας. Η λύση είναι οι επιχειρήσεις επιτέλους να έχουν μια διαφάνεια στην κοστολόγησή τους. Η διαφάνεια στην κοστολόγηση μπορεί να γίνει μόνο μέσα από ελέγχους της πολιτείας, μέσα από ελέγχους της Ανεξάρτητης Αρχής Ανταγωνισμού, μέσα από ελέγχους του υπουργείου Ανάπτυξης. Μόνο αυτοί μπορούν να μπουν στις επιχειρήσεις, να ελέγξουν βιβλία, να ελέγξουν κοστολογικά στοιχεία. Μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση, όπως το ΚΕΠΚΑ, δεν έχει αυτές τις αρμοδιότητες. Εμείς αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα και προτείνουμε κάποιες λύσεις. Είναι απαραίτητη η επανασύσταση της υπηρεσίας αυτής ώστε οι εταιρείες να αναγκάζονται να καταθέτουν στοιχεία.

«Η πίεση του καταναλωτή μπορεί να λειτουργήσει»

ΠτΘ: Ποια είναι η δουλειά του ΚΕΠΚΑ;

Ε.Κ.: Το ΚΕΠΚΑ συμβουλεύει τους πολίτες. Επειδή ακριβώς ζούμε σε μια υποτιθέμενη ελεύθερη αγορά, όπου υποτίθεται ότι λειτουργεί ο ανταγωνισμός, κάποια πράγματα θα θέλαμε να είναι απόλυτα σωστά, όπως τα ορίζει η οικονομική θεωρία. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν είναι ακριβώς έτσι. Υπάρχουν ολιγοπώλια, υπάρχουν μονοπώλια. Όμως, η πίεση του καταναλωτή μπορεί να λειτουργήσει, ωστόσο δίνουμε μηνύματα που δεν πρέπει στην αγορά.

Αρχικά δυστυχώς σύμφωνα και με σχετικές έρευνες που έχουμε κάνει ως ΚΕΠΚΑ είμαστε κολλημένοι στις μάρκες και δευτερευόντως δεν έχουμε συνείδηση συλλογικής αντιμετώπισης των προβλημάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε άλλες χώρες με ίδιο πληθυσμό οι ενώσεις καταναλωτών αριθμούν 1 εκατ. μέλη. Όπως καταλαβαίνεται αν αυτή η ένωση σηκωθεί και πει το πιο απλό που θα μπορούσαμε να πούμε αυτή τη στιγμή όπως «μην πίνετε καφέ», ο μισός πληθυσμός που είναι μέλη της θα την ακούσει και μέσα σε αυτό το κλίμα θα την ακούσουν και οι υπόλοιποι.

«Στην Ευρώπη δεν τίθεται τέτοιο θέμα, η διαβούλευση είναι απαραίτητη. Εδώ ο Πρωθυπουργός ήρθε στη Θεσσαλονίκη να μιλήσει και να συνεννοηθεί για την ακρίβεια και συνομίλησε μόνο με επιχειρήσεις. Δεν κάλεσε τους καταναλωτές. Και διερωτώμαι στο κάτω κάτω ποιοι είναι περισσότεροι σε αυτή τη χώρα, οι επιχειρήσεις ή καταναλωτές; Οι επιχειρήσεις πιέζουν γιατί έχουν χρήμα, οι καταναλωτές από την άλλη πλευρά καθόμαστε στον καναπέ μας. Παρότι ανήκω στο καταναλωτικό κίνημα, θα πρέπει να πω ότι διακατεχόμαστε από απουσία δυνατού καταναλωτικού κινήματος που να μπορέσει να επιβάλει κάποια πράγματα. Αν δυναμώσουμε λιγάκι το ΚΕΠΚΑ, θα δούμε πώς μπορεί να ταρακουνηθεί η όποια κυβέρνηση»

Εν αντιθέσει με αυτήν την εικόνα εμείς αγωνιζόμαστε καθημερινά για την επιβίωση του ΚΕΠΚΑ, ώστε να μπορούν να μας βρίσκουν οι καταναλωτές να μας συμβουλεύονται και όπου μπορούμε να παρεμβαίνουμε σε ζητήματα που αντιμετωπίζουν με την αγορά. Αυτό όμως δεν μας δίνει τη δυνατότητα για μεγαλύτερες δράσεις, όπως το να μπορούμε να παρακολουθήσουμε, να παίρνουμε τιμές προϊόντων από το σούπερ μάρκετ και να μπορούμε να πούμε στην οποιαδήποτε εταιρεία γιατί προέβη σε αυξήσεις, ότι η τιμή του προϊόντος σου είναι πάνω από το μέσο όρο της αγοράς κ.ο.κ. Εγώ προτρέπω τους πολίτες να γίνουν μέλη στο ΚΕΠΚΑ. Αφορά σε μία συνδρομή 25 ευρώ τον χρόνο, ώστε να δυναμώσουμε την φωνή του, να μπορέσουμε να έχουμε περισσότερο προσωπικό, να μπορέσουμε να απασχολήσουμε εξειδικευμένους επιστήμονες και να μπορέσουμε να κάνουμε τη δουλειά που κάνουν άλλες οργανώσεις στη βόρεια Ευρώπη.

ΠτΘ: Υπάρχουν παραδείγματα ορθής λειτουργίας της αγοράς και σε τέτοιους όρους πάνω στα οποία θα μπορούσε να «πατήσει» το ελληνικό μοντέλο;

Ε.Κ.: Υπάρχουν ακόμα σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγορανομικές διατάξεις που επιβάλουν ανώτατες τιμές προϊόντων. Για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο είναι η πλέον καπιταλιστική χώρα, έχει θέσει ανώτατος τιμές στις παιδικές τροφές και τα είδη περιποίησης των μωρών. Υπάρχουν πλαφόν. Εάν συγκρίνετε τις τιμές των βρεφικών ειδών στην Αγγλία με τις τιμές των ίδιων προϊόντων στην Ελλάδα θα μείνετε με το στόμα ανοιχτό. Στην Ελλάδα για παράδειγμα μας προσφέρουν το ίδιο κουτί πάνες, ακριβώς τα ίδια κομμάτια, για στα ίδια κιλά, ακριβώς στην ίδια συσκευασία με αρχική τιμή 70 ευρώ, προσφέροντας «τεράστια» έκπτωση ώστε να το πάρουμε στα 35 ευρώ, και το ίδιο κουτί στο Ηνωμένο Βασίλειο αγοράζεται για 27 λίρες, περίπου δηλαδή 30 ευρώ.

«Μέτρα όπως η μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα και του ΦΠΑ στα υγιεινά τρόφιμα μπορούν να ανακουφίσουν πραγματικά»

ΠτΘ: Ποιες είναι οι προτάσεις του ΚΕΠΚΑ που θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή και να έχουν αποτέλεσμα;

Ε.Κ.: Κάποια βασικά είδη μπορούν να μπουν σε διατίμηση, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει και η αγορά. Να μειωθεί ο φόρος κατανάλωσης στα καύσιμα τις περιόδους της κρίσης και να μειωθεί ο ΦΠΑ στα υγιεινά τρόφιμα. Είναι μέτρα που μπορούν να ανακουφίσουν πραγματικά. Από την άλλη πλευρά θα πρέπει να δούμε, αντί να επιδοτούμε κοινωνικά τιμολόγια τη θέρμανση, κλπ, να στήσουμε επιτέλους ένα σωστό μηχανισμό ανακαινίσεων των σπιτιών. Όσο τα σπίτια μας παραμένουν ανοχύρωτα στο κρύο ή στη ζέστη, τόσο θα αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίζουμε την ενεργειακή φτώχεια και να επιδοτούμε επ’ αόριστον.

Εμείς ζητούμε να υπάρξει σε κάθε δήμο το σημείο μιας στάσης. Αυτό σημαίνει ότι ο καταναλωτής που θα ενδιαφέρεται να ανακαινίσει και να αναβαθμίσει το σπίτι του ενεργειακά θα μπορεί να απευθύνεται εκεί έχοντας δίπλα του έναν εξειδικευμένο επιστήμονα. Θέλουμε ένα σημείο μιας στάσης που θα παίρνει τον καταναλωτή από το χέρι από την πρώτη στιγμή και θα τον αφήνει όταν πλέον το σπίτι του παραδίδεται. Χρειάζεται ο καταναλωτής ακόμη και τη βοήθεια τι θα κάνει την περίοδο που το σπίτι θα ανακαινίζεται. Πού θα πάει, πού θα μείνει, πώς θα διαχειριστεί τα έπιπλά του, τα είδη του σπιτιού του. Όλα αυτά για τον καταναλωτή είναι ένα βουνό. Επιτέλους, αντί να επιδοτούμε στο διηνεκές, ας φτιάξουμε αυτό το σύστημα. Αντί να βάζουμε καλώδια για να πάμε το ρεύμα στα νησιά, ας δώσουμε τους πόρους αυτών για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κι ας γίνουν αυτόνομα τα νησιά μας. Έχουμε το παράδειγμα της Τήλου στη χώρα μας, το οποίο έχει γίνει και πανευρωπαϊκό παράδειγμα. Η Τήλος όχι απλά έγινε αυτόνομη, αλλά οι κάτοικοι της δεν πληρώνουν ρεύμα. Γιατί λοιπόν πρέπει να επιδοτούμε και να μην κάνουμε υποδομές που θα λειτουργούν χωρίς επιδοτήσεις στο διηνεκές;

«Η πολιτεία λειτουργεί αγνοώντας παντελώς την κοινωνία των πολιτών»

ΠτΘ: Η πολιτεία τι λέει για όλες αυτές τις προτάσεις;

Ε.Κ.: Το Υπουργείο Ανάπτυξης καταθέτει νομοσχέδια άμεσου ενδιαφέροντος για τους καταναλωτές, όπως ήταν το πτωχευτικό δίκαιο των καταναλωτών, το οποίο μάλιστα ξεκίνησε από το ΚΕΠΚΑ. Στην περίπτωση αυτή δεν ερωτηθήκαμε. Λειτουργούν αγνοώντας παντελώς την κοινωνία των πολιτών. Αυτό όμως είναι έλλειμμα στη δημοκρατία. Το να μην διαβουλεύεσαι με την κοινωνία των πολιτών, σημαίνει ότι δεν υπολογίζεις την ίδια την κοινωνία, άρα δεν σε ενδιαφέρει η γνώμη του πολίτη και νομοθετείς όπως θέλεις. Δεν λέμε να ζητήσουν τη γνώμη 10 εκατομμυρίων Ελλήνων, αλλά των ΜΚΟ που είναι οργανωμένες, που μπορούν να δώσουν απόψεις, είναι απαραίτητο. Στην Ευρώπη δεν τίθεται τέτοιο θέμα, η διαβούλευση είναι απαραίτητη. Εδώ ο Πρωθυπουργός ήρθε στη Θεσσαλονίκη να μιλήσει και να συνεννοηθεί για την ακρίβεια και συνομίλησε μόνο με επιχειρήσεις. Δεν κάλεσε τους καταναλωτές. Και διερωτώμαι στο κάτω κάτω ποιοι είναι περισσότεροι σε αυτή τη χώρα, οι επιχειρήσεις ή καταναλωτές; Οι επιχειρήσεις πιέζουν γιατί έχουν χρήμα, οι καταναλωτές από την άλλη πλευρά καθόμαστε στον καναπέ μας. Παρότι ανήκω στο καταναλωτικό κίνημα, θα πρέπει να πω ότι διακατεχόμαστε από απουσία δυνατού καταναλωτικού κινήματος που να μπορέσει να επιβάλει κάποια πράγματα. Αν δυναμώσουμε λιγάκι το ΚΕΠΚΑ, θα δούμε πώς μπορεί να ταρακουνηθεί η όποια κυβέρνηση.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.