Ο Τασος Γιοβανουδης γραφει για το βιβλιο του Αποστολου Μουζαλιωτη «Οσα ειδα και οσα ακουσα στο χωριο μου, την Ξυλαγανη Ροδοπης»

Αγαπητέ Απόστολε Μουζαλιώτη,

Σε ευχαριστώ που έκανες την επιθυμία μου πράξη και έχω στα χέρια μου ένα όμορφο τόμο, που δώρισες στη γενέτειρα σου την όμορφη Ξυλαγανή μας.

Το παρέλαβα αργά το μεσημέρι από το ταχυδρομείο και είπα να ρίξω μια σύντομη πρώτη ματιά, σε «Όσα είδες και όσα άκουσες στο χωριό σου την Ξυλαγανή».

Μου άρεσε η αρχή με τις μνήμες και τις αφηγήσεις, καθώς και τα ήθη και έθιμα, στο διάβα του χρόνου.  

Πραγματικά μνημεία του λόγου όμως είναι τα μασάλια, τα ξιζάπουτα και οι παροιμίες. Απορώ πως κατόρθωσες και έκανες γραπτό ένα δύσκολο, ιδιότυπο προφορικό λόγο της Βόρειας και Ανατολικής Θράκης, τα Μπουγιαλουκιώτικα (Καβακλιώτικα σαν μεγάλη περιοχή) και τα Καρλιώτικα.

Τι να πω για τις καταγραφές απίθανων ιστοριών που έγιναν παραμύθια και τα παραμύθια  που έγιναν θρύλοι.

Και κάπου εκεί λίγα, αλλά μεστά στοιχεία για τις «Πατρίδες». Οι επισκέψεις επιβεβαίωσαν παλιές αφηγήσεις και οι δικές σας αφηγήσεις έγιναν μνήμες για τις επόμενες γενιές, με πρωταρχικό στοιχείο τις εκκλησίες των πατρίδων.

Κοίταξα το ρολόι του σπιτιού, πλησιάζει μεσάνυχτα, έμεινε  μόνο «ο φράχτης», ο επίλογος.

-Αχ παππού, πού είσαι να δεις πως αλλάξαν οι καιροί; Ο φράχτης χάθηκε, κανείς δεν τον σκουντά πλέον από εδώ και από εκεί, έρχεται χωρίς να ρωτά κανένα ο δυνάστης σου και κολυμπά ανενόχλητος στο «Μπέλα Μόριε».

Δεν κατάλαβα πως πέρασαν οι ώρες. Με συνεπήρε η δομή και σταμάτησα μόνο όταν έφθασα στην σελίδα 158, στο ΤΕΛΟΣ.  

Ταξίδεψα μια ευχάριστη διαδρομή με το βιβλίο, που το κάνουν περισσότερο ενδιαφέρον οι πολλές και επίκαιρες φωτογραφίες με τις σημειώσεις.

Αυτό όμως που είναι εντυπωσιακό είναι η αποτύπωση της όμορφης Ξυλαγανιώτικης ντοπιολαλιάς. Σελίδες ολόκληρες, αφηγήσεις, ποιήματα, ανέκδοτα, θέατρα, πρακτικά συμβουλίων κλπ, ένα όμορφο βιβλίο που μοιάζει σαν  σπάνιο, ξεχωριστό και αλησμόνητο  μονοπάτι δίπλα σε ένα κατηφορικό κελαριστό ρυάκι, όπου κάθε βήμα, κάθε στροφή, είναι και μια ευχάριστη έκπληξη.

Θυμήθηκα πολλά από τα περασμένα, ένα όμως θα αναφέρω. Πριν μερικά χρόνια επισκέφτηκα στα Γιαννιτσά τον ενενηντάχρονο μπράτμο (παράγαμπρο) του πατέρα μας, το Μάρκο Πατσιαβούδη. Όταν συστήθηκα το πρώτο που μου είπε ήταν:

-Α, βρε Τάσιο. Θυμούμε τ΄ χαρά τ΄πατέρας σ΄ν Ξυλαγανή. Η μάνας η Ντόλη ήταν πουλή όμορφ΄ κι τα παλκάρια δεν μας άφηναν να φύβγουμι. Έβγαουαν ούλα τα γκουντούλια απού σ΄αυλές, έφραξαν στράτες, οι νταήδες σαντέ πλέρουναν, αμά βράδιασι να βγούμι που του χουριό. Ξημέρουμα φτάσαμι σ΄Μισσούν΄.  

Αυτά συνέβησαν την Πασχαλιά του 1935.

Παρακαλώ, όχι μόνο τους Ξυλαγανιώτες, αλλά ιδιαίτερα αυτούς που έχουν καταγωγή από την περιοχή του Καβακλή της πολύπαθης Ανατολικής Ρωμυλίας και τους Ψαθάδες με τα άλλα χωριά της Ανατολικής Θράκης, να το προμηθευτούν, να απολαύσουν τα κείμενά του και να συμμετέχουν στις προσπάθειες παρομοίων εκδόσεων για τους δικούς τους τόπους, με δικές τους ιστορίες, ώστε να ολοκληρωθεί το παζλ της νέας μας πατρίδας, που  κατοικούμε.

Καλοτάξιδες οι αναμνήσεις σου αγαπητέ φίλε Απόστολε. Πιστεύουμε όμως ότι έχεις πολλές ακόμη να μας προσφέρεις, όπως μοναδικά σε απολαύσαμε.

Ας μην είναι σε βιβλίο, οι φιλόξενες σελίδες του «Παρατηρητή Θράκης», θα τις μεταφέρουν στα σπίτια μας. 

Είμαι σίγουρος ότι άγγιξαν τις ψυχές και της νεώτερης γενιάς, που διακριτικά ακολουθεί τα βήματα της δικής μας κι ας τους αδικούμε γκρινιάζοντας.

7 Ιουλίου 2022

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.