Κλειδι η προσεγγιση οικογενειας, σχολειου και τοπικης κοινωνιας για την αντιμετωπιση της βιας των ανηλικων

Μια δύσκολη εξίσωση, όσο αφορά στη βία των ανηλίκων, καλείται να λύσει η επιστημονική επιτροπή  για την εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και της Παραβατικότητας Ανηλίκων, η οποία συγκροτήθηκε πρόσφατα. Και αυτό γιατί το ζήτημα φαίνεται να βρίσκεται σε έξαρση το τελευταίο διάστημα, με πολλά περιστατικά να βλέπουν το φως της δημοσιότητας.

Ένα από τα μέλη της επιτροπής αυτής είναι και η κ. Αγάπη Κανδυλάκη, Καθηγήτρια του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του ΔΠΘ, που καλείται, στο πλαίσιο της επίμαχης επιτροπής, να αναγνωρίσει την έκταση του προβλήματος και να δώσει λύσεις.

Ένα παλιό πρόβλημα με νέες εκφάνσεις

«Είναι πολύ μεγάλη ευθύνη και τιμή να μετέχω σε αυτή την επιτροπή, για ένα θέμα πολύ επίκαιρο, καίριο και δύσκολο» σημείωσε η ίδια μιλώντας στον «ΠτΘ», γιατί το φαινόμενος της βίας των ανηλίκων καταγράφει μια όξυνση το τελευταίο διάστημα, όχι μόνο όσο αφορά τους αριθμούς, όσο κυρίως ως προς την έκφανση της βίας.

Φυσικά η βία των ανηλίκων δεν είναι ένα νέο φαινόμενο, διευκρίνισε η κ. Κανδυλάκη, αλλά προϋπήρχε, και έχουμε περιόδους με εξάρσεις και περιόδους με υφέσεις. Για την έξαρση που βλέπουμε, τόνισε η κ. Κανδυλάκη, η κοινωνικοοικονομική κρίση και η πανδημία προφανώς έπαιξαν ρόλο, όμως το φαινόμενο είναι πολυπαραγοντικό και έχει πολλές διαφορετικές αιτίες και τρόπους έκφανσης. Έτσι έχουμε την οπαδική βία, τη σεξουαλική βία, τη βία μέσω διαδικτύου που συνδυάζει πολλές φορές τον εκφοβισμό με την σεξουαλική βία, με ποικίλες μορφές βίας, πολλές από τις οποίες είναι και αλληλένδετες, μιας και κάποιος μπορεί να ασκεί διαφορετικούς τύπους βίας.

«Αυτό που γνωρίζουμε από τη βιβλιογραφία και την έρευνα, είναι πως από τη μία οι έφηβοι έχουν μια διάθεση να επαναστατούν απέναντι σε πράγματα που θεωρούν ότι τους επιβάλλονται ή είναι μια καθεστηκυία κατάσταση, και από την άλλη αναζητούν να βρουν ομάδες στις οποίες θα μετέχουν, και θα νιώθουν προστατευμένοι, δυνατοί και πως έχουν τον έλεγχο της κατάστασης» τόνισε.

Κατά καιρούς οι ομάδες αυτές είναι διαφορετικές, ανάλογα και με τις συνθήκες. Τα παλιότερα χρόνια είχαμε πολύ τις κομματικές ομάδες, να ανήκει δηλαδή κάποιος σε ένα κόμμα ή μια νεολαία, και αργότερα σε άλλες ομάδες που προσκαλούσαν τους εφήβους και τους έκαναν να νιώθουν καλά μέσα σε αυτές.

«Φαίνεται πως να μετέχει κανείς σε μια ομάδα που έχει τη βία σαν εργαλείο που την κάνει δυνατή, είναι κάτι που είναι ελκυστικό για τους εφήβους» σημείωσε, κάτι που στην περίπτωση της οπαδικής βίας συνδέεται και με τη στήριξη μιας αθλητικής ομάδας.

Μέρος του προβλήματος οι εξαρτήσεις

Η κ. Κανδυλάκη πιστεύει πως μέρος του προβλήματος έχει να κάνει και με τις εξαρτήσεις, ένα θέμα που παρότι έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες από την πολιτεία, με το ΚΕΘΕΑ και τον ΟΚΑΝΑ, δεν φαίνεται να το έχουμε αντιμετωπίζει, και συνεχίζει να είναι ένα καυτό πρόβλημα που συνδέεται με τη βία, ενώ έχει πάρει και νέες μορφές. Ειδικά για το διαδίκτυο, τόνισε πως δεν είναι από μόνο του πηγή τέτοιων φαινομένων, λειτουργεί όμως πολλαπλασιαστικά, βοηθώντας τα να πολλαπλασιάζονται αλλά και να εμφανίζονται νέες μορφές βίας, η σεξουαλική βία, η βία που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αυτοκτονίες, ή βία που προσπαθεί να ασκήσει έλεγχο στο θυμικό των παιδιών.

Σημαντική η πρόληψη μέσα από το σχολείο

Η λύση σε όλο αυτό, κατά την άποψή της, είναι να μελετηθεί όσο γίνεται πιο διεξοδικά το φαινόμενο, και να δούμε παραδείγματα από την αντιμετώπισή του στο εξωτερικό, μιας και δεν παρατηρείται μόνο στην Ελλάδα, όπου μάλιστα τα πράγματα, τουλάχιστον ακόμα, είναι κάπως καλύτερα.

«Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό» σημείωσε, τονίζοντας πως μια από τις προτεραιότητες θα πρέπει να είναι να στελεχωθούν ακόμα καλύτερα τις δομές και τις υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης στην κοινότητα, ενώ πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι πλέον έχουμε κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους στα σχολεία. Και αυτό γιατί μπορούν να εντοπίζουν πιο έγκαιρα μια κατάσταση, να τη διαχειρίζονται επιτόπου, και ταυτόχρονα να στοχεύουν στη δημιουργία ενός κλίματος ευεξίας και ευ ζειν στο σχολείο, το οποίο πρέπει να είναι συμπεριληπτικό, με τα παιδιά να αισθάνονται ότι ανήκουν στο χώρο, μπορούν να κάνουν δημιουργικά πράγματα, ένα σχολείο που τα θέλει κοντά του και αυτά επιθυμούν να βρίσκονται στο περιβάλλον του, τόσο κατά τη διάρκεια του πρωϊνού προγράμματος όσο και κατά τη διάρκεια του απογευματινού, δίνοντας ευκαιρίες δημιουργικότητας, έκφρασης και εκτόνωσης στα παιδιά.

Ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι το πρόγραμμα που πρόσφατα ανακοινώθηκε, και ενισχύει τη συμμετοχή των παιδιών στις αθλητικές δραστηριότητες, που θα υποστηρίζουν την ψυχοκοινωνική υγεία των παιδιών, όπου θα αναγνωρίζονται και θα ενθαρρύνονται οι όποιες δυνατότητές τους. «Στο σχολείο έχουμε μάθει να είμαστε πάντα κριτικοί απέναντι στα παιδιά, να υπογραμμίζουμε τι δεν κάνουν καλά, τι θα πρέπει να διορθώσουν, και τα μαθαίνουμε να μην αναγνωρίζουν τα θετικά τους στοιχεία» ανέφερε, και αυτό θα πρέπει να αλλάξει.

Να σταματήσει η αντιπαράθεση σχολείου και οικογένειας

Ένα άλλο θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, κατά την άποψή της, είναι το γεγονός ότι οικογένεια και σχολείο βρίσκονται σε μια αντιπαράθεση μεταξύ τους, και οι καθηγητές, απολύτως δικαιολογημένα, αισθάνονται πως εκφοβίζονται από κάποιους γονείς, ότι τραμπουκίζονται, ή τους ζητούν τον λόγο για τον οποίο δεν έχουν βαθμολογήσει το παιδί τους όπως θα ήθελαν και νιώθουν την οικογένεια απέναντί τους. Από την άλλη οι οικογένειες αισθάνονται πως το σχολείο έχει απαξιωθεί και δεν δίνει σημασία στα παιδιά, ιδιαίτερα όταν αυτά προέρχονται από περιοχές πιο υποβαθμισμένες και φαίνεται ότι είναι πιο αποκλεισμένα μέσα στο σχολικό περιβάλλον.

«Χρειάζονται ενέργειες ώστε η οικογένεια, το σχολείο και η τοπική κοινωνία θα έρθουν κοντά» τόνισε, γιατί ο στόχος είναι κοινός, η ψυχοκοινωνική υγεία και η ποιότητα ζωής των παιδιών, για να μπορέσουν να έχουν μια ποιότητα στην εκπαίδευση. Οι δομές για να γίνουν όλα αυτά, τόνισε, υπάρχουν, χρειάζεται όμως μια συστηματική υποστήριξη στους εκπαιδευτικούς, με προγράμματα ομάδας για τους γονείς, και ταυτόχρονα ομαδικές δράσεις για τα παιδιά, τα οποία θα γίνονται σε τοπικό επίπεδο, ξεκινώντας από μικρούς κόμβους.

Υπάρχουν ήδη άλλωστε αρκετές μεμονωμένες προσπάθειες που γίνονται από το ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό σε αρκετές περιοχές με εργαλείο την τέχνη πολλές φορές, οι οποίες έχουν πολύ θετικό αποτέλεσμα. «Πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση σε αυτούς τους προστατευτικούς παράγοντες για την πρόληψη, ώστε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα» τόνισε.

Διεπιστημονική αντιμετώπιση

Η επιτροπή μόλις σχηματίστηκε, αλλά θεωρεί σημαντικό πως τόσο ο ίδιος ο πρωθυπουργός τους έδωσε το στίγμα ότι είναι κάτι που τον ενδιαφέρει πάρα πολύ, παρουσία και Υπουργών της κυβέρνησης που εμπλέκονται, κάτι που δείχνει πως το θέμα αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα.

Η επιτροπή είναι διεπιστημονική, και ελπίζουν πως θα δουλέψουν συστηματικά, θα έχουν σύντομα εκπονήσει μια ολιστική Εθνική Στρατηγική Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και της Παραβατικότητας Ανηλίκων, και παράλληλα θα κάνουν και επιμέρους δράσεις υποστήριξης στις δομές, ώστε το εγχείρημα να μην μείνει μόνο στη θεωρία.

«Άλλωστε δεν υστερούμε στους νόμους, το πρόβλημα είναι στην εφαρμογή» σημείωσε η κ. Κανδυλάκη για να εξηγήσει πως κάποια πράγματα έμειναν πίσω στην εποχή των μνημονίων από την άποψη στελέχωσης των υπηρεσιών, όμως υπάρχει πολύ μεγάλη πλέον εμπειρία και τεχνογνωσία στο πεδίο της κοινωνικής εργασίας, ιδιαίτερα στο σχολικό περιβάλλον, στην οποία έχει συμβάλλει σημαντικά και το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του ΔΠΘ, με καταρτισμένους επιστήμονες έτοιμους να φέρνουν εις πέρας ό,τι χρειαστεί για το καλό των παιδιών.

Ανάγκη να δοθεί διέξοδος στα παιδιά

Αυτό που θέλουν είναι να δώσουν μια διέξοδο, γιατί πολλές φορές όταν κάποιος είναι μέσα στο πρόβλημα, δεν μπορεί να δει ακόμα και απλά πράγματα και αισθάνεται την πίεση μιας συνθήκης, και αυτό τον κάνει να μην μπορεί να βγει από τη δύσκολη κατάσταση. «Αν όμως τους αντιμετωπίσουμε ως παιδιά που είναι, δίνοντάς τους ευκαιρίες να αλλάξουν την ζωή τους και να την κάνουν πιο ποιοτική, νομίζω ότι θα τα καταφέρουμε καλύτερα» κατέληξε.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.