Η πραγματικοτητα, ο τροπος λειτουργιας και τα προβληματα του Ιεροσπουδαστηριου Κομοτηνης

Το Ιεροσπουδαστήριο Χαϊριγέ είναι ένα από τα δύο ιεροσπουδαστήρια που βρίσκονται σήμερα στην έκταση της Θράκης (το δεύτερο εδρεύει στον Εχίνο Ξάνθης).  Η σύγχρονη πορεία του ξεκινά από το 1949, αν και η παράδοση των ιεροσπουδαστηρίων στην περιοχή μας χρονολογείται ήδη από το 1400.
 
Το σύγχρονο σχολείο αποτελείται από δύο συγκροτήματα κτηρίων,  το σύγχρονο συγκρότημα  νοτίως της Δημοτικής Αγοράς  και το συγκρότημα κτηρίων του ιστορικού μεντρεσέ Καγιαλί, ο οποίος βρίσκεται πίσω από τα ΚΑΠΗ του Δήμου Κομοτηνής.
 
Το συγκρότημα του οθωμανικού μεντρεσέ αποτελεί και το Τέμενος Καγιαλί. Σήμερα στο συγκρότημα του Μεντρεσέ υπάρχει νεόχτιστο κτήριο, το οποίο χρησιμοποιείται ως μαθητική εστία και τα κελιά του μεντρεσέ έχουν μετατραπεί σήμερα σε αίθουσες διδασκαλίας.
 
Σε μια προσπάθεια να γνωρίσουμε καλύτερα αυτή την ιστορική εκπαιδευτική δομή που λειτουργεί από χρόνια στην πόλη μας, είναι εντούτοις άγνωστη στους περισσότερους,  ο «ΠτΘ» συνομίλησε με τον υποδιευθυντή του σχολείου σήμερα, κ. Σωτήρη Βερανούδη. Εκπαιδευτικό με διακριτά χαρακτηριστικά, όπως η προσωπική ανάγκη διαρκούς επιμόρφωσης και αρκετά χρόνια θητείας σε πολυπολιτισμικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, είτε στο διαπολιτισμικό Λύκειο Σαπών είτε σε πιλοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα για την υιοθέτηση πρακτικών ενεργοποίησης του μαθητή και συμμετοχής του στη μορφωσιακή διαδικασία,  ο οποίος και μας εξήγησε τη λειτουργία και τη δομή του Ιεροσπουδαστηρίου, αλλά παράλληλα και τη σημασία του στη μειονοτική εκπαίδευση και τις «καλές πρακτικές»  που θα μπορούσε η ελληνική πολιτεία να αντλήσει από αυτό, ειδικά στο κομμάτι που απασχολεί τελευταία τον δημόσιο βίο, την εκπαίδευση των προσφύγων.
 
Ο λόγος στον κ. Σωτήρη Βερανούδη όμως και στο Ιεροσπουδαστήριο Χαϊριγιέ Κομοτηνής… 

«Στα παλαιότερα χρόνια,  η συντριπτική πλειοψηφία των ιμάμηδων προέρχονταν σχεδόν από το Ιεροσπουδαστήριο» 

ΠτΘ: Το Ιεροσπουδαστήριο παραμένει σχολείο για θρησκευτικούς λειτουργούς;
Σ.Β.: Βέβαια. Αυτός είναι και ο τίτλος του. Είναι Ιεροσπουδαστήριο που σημαίνει το αντίστοιχο θρησκευτικό σχολείο για μουσουλμάνους. Το σχολείο ιδρύθηκε το 1949. Βέβαια  σύμφωνα με τον διευθυντή του σχολείου μας, τον κ. Ουζεΐρ η παράδοση του σχολείου χρονολογείται ήδη από το 1400.  Παλιά υπήρχαν πολλά Ιεροσπουδαστήρια -νομίζω 7 υπήρχαν στην πόλη- που μετά ενώθηκαν και έγιναν ένα. Το 1949 λοιπόν, ιδρύθηκε επίσημα αυτό το σχολείο, που φοιτούσαν τα αγόρια τα οποία ήθελαν να γίνουν ιμάμηδες. Ήταν καθαρά Ιεροσπουδαστήριο. Μέχρι το 1982 στο σχολείο έγιναν κάποιες αλλαγές, άρχισε να λειτουργεί στην αρχή ως τετρατάξιο και μετά ως πεντατάξιο Ιεροσπουδαστήριο, στο οποίο άρχισαν να διδάσκουν και χριστιανοί, που όμως ήταν δάσκαλοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Από το 1982 και μετά έγινε σχολείο δευτεροβάθμιας, καθώς προστέθηκε και έκτη τάξη. Στη συνέχεια έγινε γυμνάσιο και λύκειο όπως τα υπόλοιπα. Μετά το 2000 άρχισαν να φοιτούν εκεί και κορίτσια και είχαμε και γυναίκες καθηγήτριες, γιατί ούτε αυτές υπήρχαν παλαιότερα, και τώρα λειτουργούμε, ως δομή,  ως ένα κανονικό σχολείο.  

«Το ποιοι γίνονται ιμάμηδες, δεν είναι θέμα του Ιεροσπουδαστηρίου, καθώς αυτοί περνούν από επιτροπή»

ΠτΘ: Όταν τελειώσει ένα παιδί το Ιεροσπουδαστήριο, μπορεί να γίνει λειτουργός του Ισλάμ  απευθείας;
Σ.Β.: Ναι μπορεί, γιατί στην πραγματικότητα το απολυτήριο από το Ιεροσπουδαστήριο του παρέχει και ένα δικαίωμα επαγγελματικής αποκατάστασης, μια επαγγελματική ιδιότητα δηλαδή, που είναι αυτή ακριβώς του ιμάμη. Το ποιοι γίνονται ιμάμηδες βέβαια, δεν είναι θέμα του Ιεροσπουδαστηρίου καθώς περνούν από μια επιτροπή. Υπάρχουν υποψήφιοι τώρα πια, που δεν είναι απλά απόφοιτοι Ιεροσπουδαστηρίου, αλλά έχουν σπουδάσει θεολογία. Στα παλαιότερα χρόνια, σχεδόν η συντριπτική πλειοψηφία των ιμάμηδων προέρχονταν από το Ιεροσπουδαστήριο, δηλαδή από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τώρα πια, τα πράγματα έχουν αλλάξει και σε αυτό τον τομέα. Είναι περισσότερο μορφωμένοι οι ιμάμηδες, άρα απαιτούνται και επιπλέον σπουδές.
 
Σε αυτήν την κατεύθυνση εφέτος ξεκίνησε να λειτουργεί το Τμήμα  Ισλαμικών Σπουδών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αυτό έγινε μετά από αίτημα του ΕΣΜΙΘ, που είναι το συμβούλιο μουσουλμανικών ιερατικών σπουδών, και μετά από συμφωνία με την ελληνική πολιτεία, δημιουργήθηκε το συγκεκριμένο τμήμα στο Αριστοτέλειο, για να μπορούν και από κει οι ενδιαφερόμενοι να συνεχίζουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και να μην πηγαίνουν σε άλλες χώρες.
 
ΠτΘ: Σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,  όσοι ήθελαν να γίνουν θεολόγοι του Ισλάμ  ή πήγαιναν στην Αίγυπτο ή πήγαιναν Σαουδική Αραβία, δηλαδή είχαμε μια σημαντική «έξοδο» παιδιών από τη Θράκη, για σπουδές στο εξωτερικό, για να ολοκληρώσουν τη θεολογική τους κατάρτιση…
Σ.Β.: Οι θεολόγοι που διδάσκουν στο σχολείο μας, που είναι μουσουλμάνοι θεολόγοι, όλοι έχουν πτυχία από πανεπιστήμια της Αραβίας. Εδώ δεν υπήρχε Τμήμα Ισλαμικών Σπουδών,  είναι η πρώτη χρονιά που αυτό λειτουργεί και χρειάζεται χρόνος για να περάσει και στη συνείδηση των παιδιών. Δεν ξέρω ακριβώς τι θα γίνει κι αν οι απόφοιτοί του θα μπορούν κι αυτοί να περνούν αυτή την επιτροπή και να μπορούν να διορίζονται στα τζαμιά.
 
ΠτΘ: Τα τελευταία χρόνια, στο σχολείο σας ανακαινίστηκε και πλέον είναι μια εξαιρετική υποδομή, μοντέρνα, σύγχρονη, με πολύ ωραία αρχιτεκτονική…
Σ.Β.: Υπάρχουν δύο κτίρια, το παλιό και το καινούργιο. Το καινούργιο είναι δωρεά ισλαμικής τράπεζας,  είναι ωραίο πράγματι κτίριο που μας εξυπηρετεί. Παράλληλα μας έχουν ενισχύσει διάφοροι, ώστε να έχουμε καλή υλικοτεχνική υποδομή, όπως δέκα διαδραστικούς πίνακες για παράδειγμα, ενώ σε άλλα σχολεία έχουν έναν.
 
ΠτΘ: Πόσους μαθητές έχετε;
Σ.Β.: Κάθε χρόνο προσπαθούμε να διατηρήσουμε ή να αυξήσουμε τους μαθητές μας. Φέτος έχουμε 230. Παλαιότερα ήταν διπλάσιοι. 230 μαθητές σε γυμνάσιο και λύκειο. Παράλληλα έχουμε ένα οικοτροφείο αρρένων και ένα θηλέων, σε άλλο κτίριο που βρίσκεται λίγο πιο μακριά από το σχολείο. Τα οικοτροφεία είναι ουσιαστικά μαθητικές εστίες, όπου τα παιδιά κοιμούνται, τρώνε, διαβάζουν, κάνουν φροντιστήριο. 

Συνεργασία με το Τμήμα Παρευξεινίων του ΔΠΘ για φροντιστηριακό μαθήματα στους μαθητές του Ιεροσπουδαστηρίου 

ΠτΘ: Έχει μέριμνα το σχολείο για τους μαθητές  που δεν είναι καλοί και έχουν προβλήματα στην πρόοδό τους;
Σ.Β.: Ναι, από φέτος έχει. Συνεργάστηκαν ο μουσουλμάνος διευθυντής μας, ο κ. Ουζεΐρ με το ΔΠΘ και συγκεκριμένα το Τμήμα Παρευξεινίων, το οποίο στέλνει καθηγητές, ώστε να ενισχύουν φροντιστηριακά τα παιδιά τα απογεύματα. Είναι ενισχυτική διδασκαλία που δεν βασίζεται ακριβώς στην «επίσημη» πολιτεία, αλλά στο Δημοκρίτειο. Το Υπουργείο καθυστερεί σε διάφορα πράγματα, εμείς θέλαμε να ξεκινήσουν τα παιδιά πιο γρήγορα και μάλιστα η ενισχυτική διδασκαλία να μη γίνεται στο χώρο μέσα στο σχολείο, αλλά στο οικοτροφείο καθώς ξεκίνησε ως μια ιδέα να βοηθηθούν τα παιδιά του οικοτροφείου, αλλά είπαμε και στους υπόλοιπους και όποιοι θέλουν από τους μαθητές μας παρακολουθούν το φροντιστήριο. 

«Φιλοδοξούσα το ύψος των διδάκτρων να μηδενιστεί σιγά σιγά, αυτό όμως δεν είναι δυνατόν να συμβεί, γιατί το δικό μας σχολείο έχει τεράστια έξοδα» 

ΠτΘ: Τι αναλογία έχουν τα κορίτσια με τα αγόρια;
Σ.Β.: Μεταβάλλεται. Φέτος είναι περίπου το 40%. Δηλαδή από τους 230 μαθητές, τα 90 περίπου είναι κορίτσια. Υπάρχουν και τμήματα που τα κορίτσια είναι περισσότερα από τα αγόρια.
 
ΠτΘ: Τα πρώτα χρόνια που λειτουργούσε το Ιεροσπουδαστήριο, ήταν επιλογή των παιδιών χωρίς μεγάλη οικονομική άνεση, των παιδιών από χωριά, που ήθελαν μια καταφυγή, μια δυνατότητα όχι δαπανηρή για να μάθουν γράμματα. Αυτό ισχύει ακόμη;
Σ.Β.: Ισχύει. Οι μαθητές μας δίνουν δίδακτρα, όπως και στο Τζελάλ Μπαγιάρ. Έτσι είναι ο κανονισμός λειτουργίας. Εγώ φιλοδοξούσα το ύψος των διδάκτρων να μηδενιστεί σιγά σιγά. Αυτή ήταν η δική μου λογική. Δυστυχώς όμως αυτό δεν είναι δυνατόν να συμβεί, γιατί το δικό μας σχολείο έχει τεράστια έξοδα. Απασχολεί πάρα πολύ προσωπικό, γιατί δεν είμαστε μόνο οι καθηγητές που πληρωνόμαστε από το ελληνικό δημόσιο, αλλά είναι και το προσωπικό στις μαθητικές εστίες. Αυτοί είναι ένα έξτρα προσωπικό το οποίο μένει μαζί με τα παιδιά, το βράδυ είναι εκεί, τους φυλάει, υπάρχει μάγειρας, καθαρίστρια.
 
ΠτΘ: Από τα 230 παιδιά πόσα μένουν στα οικοτροφεία;
Σ.Β.: Φέτος μένουν περίπου 45 αγόρια και 15 κορίτσια. Έχουν δικαίωμα να μείνουν παιδιά από διάφορα μέρη. Έχουμε και μαθητές από το νομό Έβρου, οι οποίοι βέβαια κάπου θα έπρεπε να μένουν, γι’ αυτό υπάρχει το οικοτροφείο. Στο οικοτροφείο μένουν αυτοί που είναι από μακριά και δεν μπορούν να πηγαινοέρχονται. Γι’ αυτούς λοιπόν έπρεπε να ληφθεί μέριμνα φαγητού, ύπνου, στέγασης κλπ. Για τους πιο φτωχούς μαθητές, πάντα γίνεται έκπτωση στα δίδακτρα. Τα δίδακτρα είναι ετήσια. Για αυτούς που μένουν στο οικοτροφείο είναι 400 ευρώ το χρόνο, και για τους απλούς μαθητές είναι 300 ευρώ. Δηλαδή ένας που ζει στο οικοτροφείο πρέπει να δώσει 700 ευρώ το χρόνο, αλλά αν δεν έχει, ή φοιτούν δύο αδέλφια μαζί,  κάνουμε έκπτωση. Προσπαθούμε επίσης να έχουμε πληροφορίες για την οικονομική κατάσταση των παιδιών για να επιλύνουμε προβλήματα,  όπως γίνεται και στα άλλα σχολεία, έχουμε όμως μεγάλα έξοδα, γι’ αυτό και δεν είναι δυνατόν να μηδενιστούν τα δίδακτρα. Είναι ένα ζήτημα αυτό.
 
Στην πόλη μας ο καθένας έχει διαφορετική οπτική γωνία για το Ιεροσπουδαστήριο. Κάποιοι το αγνοούν, είτε γιατί δεν ξέρουν είτε ηθελημένα γιατί δεν τους ενδιαφέρουν τα παιδιά της μειονότητας. Θα ήθελαν τα παιδιά της μειονότητας να πηγαίνουν σε κοινά σχολεία, κι αυτού του είδους τα μειονοτικά σχολεία είναι κάτι που δεν το θεωρούν φυσιολογικό. Μια άλλη μερίδα είναι αυτή που αντιμετωπίζει τη μειονοτική εκπαίδευση με έναν ρομαντισμό και λίγο ως ethnic κατάσταση. Καλό είναι αυτό, αλλά εγώ δεν βρίσκομαι εκεί για αυτή τη δουλειά. Δυστυχώς ή ευτυχώς, εμείς που δουλεύουμε εκεί, πρέπει να εφαρμόζουμε τις εγκυκλίους. Αυτό δεν έχει ρομαντισμό. Και μάλιστα πρέπει να τις ιεραρχούμε, ποιες είναι οι σημαντικές και ποιες είναι οι ασήμαντες, γιατί δυστυχώς πολλά πράγματα αφήνονται στη δική μας έμπνευση. Το ότι μας έχουν παρατήσει, είναι κακό πράγμα. 

«Υπάρχουν απίστευτα πράγματα στη μειονοτική εκπαίδευση·  παρότι το σχολείο μας είναι ισότιμο με τα κανονικά λύκεια, οι μαθητές μας δίνουν  απολυτήριες εξετάσεις πριν τις πανελλαδικές!» 

ΠτΘ: Υποτίθεται ότι δεν ενδιαφερόμαστε για τη μειονοτική εκπαίδευση, για το Ιεροσπουδαστήριο έχουμε όμως κι έναν πρόσθετο λόγο, αφού η θρησκευτική εκπαίδευση, για μια μεγάλη μερίδα του κόσμου, είναι κάτι παρακατιανό…
Σ.Β.: Γιατί επιλέγει να πάει σε αυτό το σχολείο; Για επαγγελματικό προσανατολισμό πηγαίνει; Όλα τα 230 παιδιά που έχουμε θα γίνουν θεολόγοι; Γιατί πηγαίνουν; Υπάρχουν διάφοροι λόγοι. Ένας λόγος είναι ότι το εκκλησιαστικό σχολείο παρέχει -θεωρούν οι γονείς- ένα πιο ασφαλές περιβάλλον. Ούτως ή άλλως είναι σχολείο της μειονότητας, αυστηρά της μειονότητας, ως μουσουλμανική-τουρκόφωνη μειονότητα. Παράδειγμα, αν ήθελε ένας πρόσφυγας από τη Συρία να σπουδάσει στο σχολείο αυτό δεν θα μπορούσε, παρότι είναι μουσουλμανικό, διότι το σχολείο αυτό είναι προορισμένο για την τοπική μειονότητα. Τα δύο μειονοτικά σχολεία έχουν μαθήματα που διδάσκονται στα τουρκικά. Αυτόματα λοιπόν, ο μαθητής που θα έρθει εκεί, θα πρέπει να ξέρει την τουρκική γλώσσα. Δεν μπορεί να έρθει ένας από την Αίγυπτο, γιατί δεν ξέρει την τουρκική γλώσσα. Αυτό ήταν κάτι που μας απασχόλησε τώρα με τους πρόσφυγες. Ψάξαμε τη νομοθεσία, ρωτήσαμε και τελικά σε εμάς δεν γίνεται να φοιτούν παιδιά προσφύγων, για παράδειγμα. Το σχολείο μας βρίσκεται στη μέση μιας διελκυστίνδας. Από τη μια μεριά είναι η κανονικότητα και από την άλλη είναι η ιδιαιτερότητα του σχολείου. Αυτό πολλές φορές είναι καλό, γιατί μπορείς να αντλήσεις τα καλά και από την κανονικότητα και την ιδιαιτερότητα, πολλές φορές είναι όμως ολέθριο, γιατί όλα πάνε στραβά. Παράδειγμα, το σχολείο μας δίνει ένα ισότιμο απολυτήριο λυκείου στους αποφοίτους,  που συμμετέχουν παράλληλα στις πανελλαδικές. Το κράτος θεωρεί ότι το σχολείο αυτό είναι ένα ισότιμο σχολείο με τα κανονικά λύκεια. Παρόλα αυτά, οι μαθητές οι δικοί μας, αλλά και του Τζελάλ Μπαγιάρ, αλλά και των μειονοτικών σχολείων στην Ξάνθη και στον Εχίνο, δίνουν εξετάσεις απολυτήριες πριν τις πανελλαδικές. Παίρνουν το απολυτήριο, και μετά έχοντας αυτό το απολυτήριο, έχουν το δικαίωμα να δώσουν εξετάσεις. Αυτό είναι μια κατάσταση που υπονομεύει την ισοτιμία του σχολείου. Εγώ αυτό δεν το βρίσκω φυσιολογικό. Έχουμε ζητήσει να αλλάξει αυτό. Υπάρχουν διάφορα τέτοια απίστευτα πράγματα. 

«Το σχολείο μας παράγει και τυπώνει τα δικά του έξτρα βιβλία των θρησκευτικών» 

ΠτΘ: Θεωρούνται ιδιωτικά σχολεία, γι’ αυτό πρέπει να δίνουν εξετάσεις νωρίτερα;
Σ.Β.: Μάλλον, αλλά τα χρηματοδοτεί το δημόσιο. Επίσης η χρηματοδότηση είναι μικτή. Μας χρηματοδοτεί η ελληνική πολιτεία με πολλά χρήματα, σε σύγκριση με τα άλλα σχολεία. Μας χρηματοδοτεί η διαχειριστική επιτροπή της Μουφτείας και παράλληλα έχουμε και δίδακτρα από τους μαθητές. Τα χρήματα είναι πολλά, αλλά και τα έξοδα είναι πολλά. Το σχολείο μας παράγει και τυπώνει τα δικά του έξτρα βιβλία των θρησκευτικών. Έχουμε τυπογραφείο δικό μας, που τυπώνει βιβλία θρησκευτικών, για τους μαθητές του. Οι θεολόγοι έχουν μάθει και κάνουν τα καλοκαίρια αυτή τη δουλειά. Φέτος έγινε ένα πείραμα -ένα από τα πολλά που γίνονται στην εκπαίδευση γενικώς- μπήκαν πιο πολλές ώρες θρησκευτικών. Έχουμε 17 διαφορετικά θρησκευτικά μαθήματα που διδάσκονται σε όλες τις τάξεις, όπως και στα εκκλησιαστικά σχολεία. Έπρεπε λοιπόν τα μαθήματα αυτά να έχουν τα αντίστοιχα βιβλία. Τα βιβλία αυτά γράφτηκαν, τυπώθηκαν στη διάρκεια του καλοκαιριού και τώρα πια είναι έτοιμα να δοθούν στους μαθητές. Αυτά είναι ένα μεγάλο κόστος και μεγάλη κούραση για αυτούς που το ανέλαβαν. 

«Παλιά οι σπουδές για τη μειονότητα, δεν ήταν σίγουρο ότι θα συνέβαιναν» 

ΠτΘ: Το Ιεροσπουδαστήριο εκτός από ωραίο οίκημα και οικοτροφεία,  έχει, όπως ενημερώθηκα από τον διαδικτυακό του τόπο, ανοίξει και στην κοινωνία… Κάνετε εκδηλώσεις, εκδρομές…
Σ.Β.: Εμείς είμαστε πιο πίσω σε σχέση με άλλα σχολεία. Παλαιότερα ήταν και θέμα ταμπού να πηγαίνουν σε κοσμικά μέρη οι μαθητές μας. Αυτό θα ήθελα να αλλάξει. Οι μαθητές της Γ' Λυκείου κάθε χρόνο στις γιορτές του Πάσχα δεν πηγαίνουν εκδρομή όπως τα άλλα σχολεία, πηγαίνουν ένα είδος θρησκευτικής εκδρομής στη Μέκκα, με έξοδα όμως που τα καλύπτουν εν μέρει ή εν συνόλω, χορηγοί.  Είναι μια ιδιαίτερη εκδρομή αυτή. Σαν να πήγαιναν τα χριστιανόπαιδα στα Ιεροσόλυμα.
 
Παλιά οι σπουδές για τη μειονότητα, δεν ήταν σίγουρο ότι θα συνέβαιναν. Έχω ζήσει πέντε χρόνια στο Διαπολιτισμικό Λύκειο Σαπών. Εκεί είναι μια άλλη ιστορία. Εδώ άλλα εφτά χρόνια βρίσκομαι στο Ιεροσπουδαστήριο. Αυτά τα σχολεία μοιάζουν, αλλά δεν έχουν καμία σχέση. Πριν 14 χρόνια που ήρθα στην Κομοτηνή,  όταν πρωτοπήγα στις Σάπες άκουγα από τη μια τους πόντιους παλιννοστήσαντες να μιλάνε ρώσικα, από την άλλη άκουγα τουρκικά και παράλληλα κάποιους άλλους μαθητές να μιλάνε ελληνικά και προσπαθούσα να καταλάβω τι γίνεται σε αυτό το συναρπαστικό περιβάλλον. Υπήρχαν άνθρωποι που με βοήθησαν να καταλάβω, για παράδειγμα δεν μπορούσα να καταλάβω τι θα πει ποσόστωση στους μουσουλμάνους μαθητές ή γιατί υπάρχει ποσόστωση. Μέσα μου κάτι αντιδρούσε. Έλεγα γιατί αυτοί να περνάνε με ευνοϊκότερους όρους; Υπήρχαν άνθρωποι που με βοήθησαν, όπως είναι η Μαίρη Κοσμίδου, που είναι τώρα Διευθύντρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης , όπως επίσης ο Σταμάτης Κιουτσούκης που ήταν διευθυντής, ο Στέλιος Νικολαΐδης που ήταν δικός μου διευθυντής και ο Σύλλογος του Λυκείου Σαπών. Τότε μοναδικό μας μέλημα ήταν να μην παρατήσουν τα παιδιά τις σπουδές. Να μην υπάρχει αυτό που λέμε μαθητική διαρροή. Μετά αλλάξανε οι διευθυντές, εμείς παγιώσαμε μια καλή κατάσταση και ήρθαν νέοι διευθυντές, νέο προσωπικό, που φρόντισε και πήγε το εγχείρημα ακόμα πιο πέρα, δηλαδή όχι μόνο τα παιδιά να μην παρατούν τις σπουδές, αλλά να είναι καλοί μαθητές και να περνούν και στο πανεπιστήμιο. 

«Δεν μπορείς να επιβάλλεις στο παιδί να μιλήσει ελληνικά// πρέπει να συναναστραφεί· αυτή ακριβώς είναι και η διαφορά ανάμεσα στο διαπολιτισμικό  και στο μειονοτικό λύκειο» 

ΠτΘ: Ήσασταν πάντοτε ένας ανήσυχος εκπαιδευτικός. Σας απασχολούσε το πώς θα μεταδοθεί, και με τον καλύτερο τρόπο, η γνώση στην πράξη, σε πολλαπλά περιβάλλοντα, σε ανομοιογενή, σε διαφορετικά. Το να είσαι σε ένα περιβάλλον που τα παιδιά εργάζονται με τη θρησκεία, σας άνοιξε ένα νέο δρόμο, μπορέσατε  να δείτε μια πλευρά της ζωής ίσως άγνωστη;
Σ.Β.: Εμένα με ενδιαφέρει πολύ το τι πιστεύει η ελληνική πολιτεία γι’ αυτό το σχολείο και γενικότερα για τέτοιου είδους σχολεία. Έχει αποφασίσει τι θέλει; Γιατί εμείς πρέπει να έχουμε δείκτες μετρήσιμους. Θα ήθελα κάποτε για την ελληνική πολιτεία να μην έρχονται οι ιθύνοντες από την Αθήνα να μας διαβεβαιώνουν ότι «ναι είστε καλά». Πάντα οι εντυπώσεις και οι οδηγίες είναι μονόδρομες, όχι αμφίδρομες. Τώρα βέβαια έχουν αρχίσει να μας ρωτάνε, αλλά θα ήθελα να ψάξουν τους μαθητές μας μετά την αποφοίτησή τους. Έπρεπε αυτό να έχει γίνει χρόνια πριν. Εμείς θα έπρεπε να λειτουργούμε ως πιλότος και για τα υπόλοιπα διαπολιτισμικά σχολεία, γιατί τώρα που γέμισε η Ελλάδα με πρόσφυγες, θα μπορούσαν τα δικά μας σχολεία για τη μειονότητα, να λειτουργήσουν ως πιλότος και για τα υπόλοιπα. Δυστυχώς εμείς δεν έχουμε βρει ακόμα τα σωστά μας πατήματα, τόσα χρόνια, για να κρατήσουμε τους μαθητές μας. Δηλαδή, ας μετρούσε κάποιος πόσοι από τους μαθητές μας που αποφοιτούν μπαίνουν στα πανεπιστήμια και από αυτούς που γράφονται στα πανεπιστήμια, πόσοι τα τελειώνουν. Το υπουργείο ξέρει πόσοι είναι οι επιτυχόντες, αλλά δεν νομίζω ότι παρακολουθεί την πορεία τους.
 
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι οι αλλαγές δεν μπορούν να επιβάλλονται. Το δικό μας σχολείο αντιμετωπίζει προβλήματα κυρίως γλωσσικά. Οι μαθητές μας προέρχονται από μια κλειστή κοινωνία, φοιτούν σε μειονοτικά, συνήθως δημοτικά, και επειδή μιλούν συνέχεια μόνο μια γλώσσα, δύσκολα μπορούν να έρθουν και να φοιτήσουν σε εμάς. Όταν έρχονται σε εμάς τα παιδιά στην Α΄ Γυμνασίου, οι γνώσεις τους στα ελληνικά είναι αντίστοιχες της Α΄ Δημοτικού. Άρα ξεκινάμε σχεδόν από το μηδέν. Πολύ γρήγορα βέβαια αρχίζουν και αναπτύσσονται γλωσσικά, αλλά πάλι υστερούν, σε σχέση με αυτό που θα έπρεπε να είναι. Είναι ένα εκπαιδευτικό ζήτημα, αλλά έχει τη βάση του σε ένα κοινωνικό θέμα. Στην συναναστροφή, στην ώσμωση. Η ώσμωση όμως  δεν μπορεί να γίνει επιβεβλημένη κατάσταση. Η ώσμωση στη χημεία είναι μια αυθόρμητη κατάσταση. Άρα δεν μπορείς να επιβάλλεις στο παιδί να μιλήσει ελληνικά. Πρέπει να συναναστραφεί. Ακριβώς αυτή είναι και η διαφορά ανάμεσα στο διαπολιτισμικό λύκειο Σαπών και στο μειονοτικό.
 
Παράλληλα από τους μεν υπάρχει και η καχυποψία, «μήπως θέλουν να μας επιβάλλουν να ξεχάσουμε τη γλώσσα μας;»  και από την άλλη πλευρά ακούς διάφορους χριστιανούς που λένε, «δεν είναι υποχρεωμένος αυτός να μιλάει ελληνικά;».  Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να μιλάει οτιδήποτε. Δεν μπορείς να υποχρεώσεις κανέναν ή να του πεις σε τι γλώσσα θα μιλάει και κυρίως σε τι γλώσσα θα σκέφτεται. Γιατί σκέφτομαι σε ό,τι με βολεύει. Το να αντιμετωπίζει τη μειονοτική εκπαίδευση από κάπως μακριά ή επιφανειακά, είναι διαφορετικό από το να τη ζεις από μέσα. 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.