«Η δυναμη της γεωγραφιας»: Η αλλιως, η διεθνη πολιτικη σκηνη του σημερα και του μελλοντος

Tim Marshall, «Η δύναμη της γεωγραφίας», Σπύρος Κατσούλας μτφρ., εκδ. Διόπτρα, Αθήνα 2021, σ. 440.

Ο μέγας ειδήμων της γεωπολιτικής και διπλωματικός συντάκτης του Sky News επιστρέφει με ένα ακόμα βιβλίο που εστιάζει στα σύγχρονα παιχνίδια εξουσίας και κυριαρχίας μεταξύ των κρατών του κόσμου, το  «Η δύναμη της γεωγραφίας». Πρόκειται για τη συνέχεια του παγκόσμιου best seller «Οι αιχμάλωτοι της γεωγραφίας». Σε αυτό μας εξηγούσε τη σύγχρονη πολιτική κατάσταση και τα περίπλοκα διπλωματικά παιχνίδια των χωρών μέσα από 10 χάρτες που αφορούσαν 10 διαφορετικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία ή διάφορες περιοχές, όπως η Αρκτική, η Δυτική Ευρώπη, η Μέση Ανατολή κ.ά.

Στο βιβλίο «Η δύναμη της γεωγραφίας» ο συγγραφέας εστιάζει σε 10 χώρες οι οποίες πρόκειται να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διεθνή πολιτική σκηνή στο προσεχές μέλλον λόγω της γεωγραφίας τους και των γεωπολιτικών συνθηκών που προκύπτουν από αυτήν, καθώς και την κλιματική αλλαγή. Μία από τις χώρες αυτές είναι και η Ελλάδα, οπότε, από την άποψη αυτή, το βιβλίο του Tim Marshall ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους Έλληνες αναγνώστες.

Τα κοιτάσματα του φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν σχετικά πρόσφατα στην Ανατολική Μεσόγειο πρόκειται να παίξουν μεγάλο ρόλο στις ισορροπίες της περιοχής και στις πάντοτε τεταμένες σχέσεις μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Η Τουρκία καταλαμβάνει επίσης μία θέση εκ των 10 που παρουσιάζονται στο βιβλίο του Marshall. 

Από τη Δυτική Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο με το Brexit και την επιθυμία της Σκοτίας για ανεξαρτησία, είναι αυτό που απασχολεί τον συγγραφέα, μαζί με την Ισπανία. Η τελευταία, απειλούμενη από ερημοποίηση λόγω της κλιματικής αλλαγής, έχει επίσης περιοχές υποψήφιες προς απόσχιση, τη χώρα των Βάσκων και ιδίως την Καταλονία. 

Από την ήπειρο της Αφρικής, απειλή για την παγκόσμια ειρήνη αποτελεί η περιοχή του Σαχέλ, η ζώνη ακριβώς κάτω από την έρημο Σαχάρα, η οποία περιλαμβάνει τμήματα των χωρών της Μαυριτανίας, του Μάλι, του Νίγηρα, του Τσαντ και του Σουδάν. Η περιοχή διχάζεται από εθνοτικές και θρησκευτικές συγκρούσεις και αποτελεί το πέρασμα του ολοένα και διογκούμενου κύματος των Αφρικανών προσφύγων προς την Ευρώπη. Από την ίδια ήπειρο η Αιθιοπία απειλεί να αποσταθεροποιήσει επίσης την παγκόσμια ειρήνη με την κατασκευή του φράγματος που έχτισε σχετικά πρόσφατα στον Νείλο, ενός φράγματος το οποίο απειλεί την πρόσβαση της Αιγύπτου σε νερό.

Φτάνοντας στη Μέση Ανατολή, οι γίγαντες του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας αποτελούν αποσταθεροποιητικό παράγοντα για την περιοχή, τόσο με τους φανατικούς τζιχαντιστές τους όσο και με την επικείμενη αναγκαία απεξάρτησή τους από τον μαύρο χρυσό.

Η Αυστραλία, μία από τις πιο απομονωμένες περιοχές του πλανήτη, προτίθεται και αυτή να παίξει μείζονα ρόλο στις διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις του μέλλοντος, εξαιτίας των επιπτώσεων που θα δεχτεί στα εδάφη της από την κλιματική αλλαγή, αλλά και λόγω της εξάρτησής της από τα ορυκτά καύσιμα του υπεδάφους της.

Η κούρσα για την κατάκτηση του διαστήματος, για στρατιωτικούς σκοπούς ή για εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου των πλανητών, είναι το τελευταίο θέμα που απασχολεί τον Tim Marshall στο βιβλίο του. Η κατάκτηση του διαστήματος μοιάζει κοντά, στην πραγματικότητα όμως ο αγώνας και ο ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών που επιδίδονται στον Πόλεμο των Άστρων βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα.

Κλιματική αλλαγή, εθνικισμοί, υπερπληθυσμός, θρησκευτικές έριδες απειλούν να αποσταθεροποιήσουν την παγκόσμια πολιτική σκηνή. Θα καταφέρουν άραγε οι κυβερνήσεις των χωρών να παραμερίσουν τις διαφορές τους για το διεθνές καλό και να συνεργαστούν προς όφελος όλων μας; Ή ο χωρισμός της υφηλίου και πάλι σε δύο –ή και περισσότερα στρατόπεδα– θα προκαλέσει μία απευκταία διεθνή σύρραξη;

Όσοι λάτρεψαν το best seller «Οι αιχμάλωτοι της γεωγραφίας», οπωσδήποτε θα λατρέψουν και το παρόν πόνημα, ένα πόνημα που θα μας κάνει να κατανοήσουμε καλύτερα τη διεθνή πολιτική σκηνή τού σήμερα και του μέλλοντος.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.