Η διαλογη στην πηγη θεμελιο της ορθης διαχειρισης απορριματων

Σε διαβούλευση, η οποία ολοκληρώνεται την προσεχή Δευτέρα, 12 Οκτωβρίου, βρίσκεται το Τοπικό Σχέδιο Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων του δήμου Κομοτηνής, το οποίο προωθεί την αποκεντρωμένη διαχείριση αποβλήτων, δίνοντας έμφαση στη διαλογή στην πηγή. Στο πλαίσιο του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων ο δήμος Κομοτηνής κλήθηκε να προβεί στην εκπόνηση τοπικού σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων, με στόχους και δράσεις στην κατεύθυνση της πρόληψης, της διαλογής στην πηγή και της επαναχρησιμοποίησης, για τη μείωση των αποβλήτων που οδηγούνται για ταφή. Το ΤΣΑΔΑ περιλαμβάνει την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης για την παραγωγή και διαχείριση των στερεών αποβλήτων σε επίπεδο δήμου, την ενσωμάτωση των θεσμικών εξελίξεων στον τομέα της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων, την εξειδίκευση των εθνικών στόχων σχεδιασμού σε επίπεδο δήμου και την κατάρτιση προτάσεων και δράσεων για τη διαχείριση των επιμέρους ρευμάτων δημοτικών αποβλήτων, προωθώντας κατά προτεραιότητα την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και τη διαλογή στην πηγή.
 
Συνοπτικά, οι προτεινόμενες δράσεις του τοπικού σχεδίου είναι οι εξής:
 
• Δημιουργία πράσινων σημείων: Δημιουργία ενός κεντρικού πράσινου σημείου σε επίπεδο δήμου στον αποκατεστημένο ΧΑΔΑ και μικρών πράσινων σημείων συλλογής σε επίπεδο γειτονιάς.
• Δράσεις πρόληψης -επαναχρησιμοποίησης υλικών: Δημιουργία κέντρων επαναχρησιμοποίησης, όπως τα πράσινα σημεία.
• Χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων: Οργάνωση δικτύου χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων, καλύπτοντας το σύνολο του δήμου.
• Οικιακή κομποστοποίηση: Προώθηση της οικιακής κομποστοποίησης, με τη διανομή κάδων και τη δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης και ελέγχου.
• Χωριστή συλλογή βρώσιμων ελαίων (τηγανελαίων): Δίκτυο συλλογής βρώσιμων ελαίων μέσω συμβάσεων με ιδιωτικούς φορείς.
• Ενίσχυση χωριστής συλλογής χαρτιού: Αξιοποίηση και ενίσχυση δικτύων χωριστής συλλογής χαρτιού (πχ. ΕΔΣΝΑ ή ιδιωτών) κατά προτεραιότητα για τα σχολεία, τις δημόσιες υπηρεσίες και τους μεγάλους παραγωγούς.
• Ενίσχυση χωριστή συλλογής γυαλιού: Αξιοποίηση και ενίσχυση δικτύων χωριστής συλλογής γυαλιού (πχ. ΕΔΣΝΑ ή ιδιωτών) κατά προτεραιότητα για τα σχολεία, τις δημόσιες υπηρεσίες και τους μεγάλους παραγωγούς
• Ενίσχυση χωριστής συλλογής ογκωδών αποβλήτων: Βελτίωση του συστήματος συλλογής ογκωδών, ενισχύοντας τη χωριστή συλλογή ανά είδος αποβλήτου. Δημιουργία κινήτρων για μεταφορά των ογκωδών από τους πολίτες στο κεντρικό πράσινο σημείο.
• Χωριστή συλλογή πράσινων αποβλήτων: Βελτίωση του συστήματος συλλογής πρασίνων, ενισχύοντας την ξεχωριστή συλλογή τους. Εγκατάσταση συστήματος τεμαχισμού στο κεντρικό πράσινο σημείο για τη μείωση του όγκου και του κόστους μεταφοράς. Μεταφορά σε μονάδα κομποστοποίησης.
• Ενίσχυση Διαλογής στην Πηγή ανακυκλώσιμων υλικών και λοιπών αποβλήτων: Παρακολούθηση υλοποίησης υφιστάμενων προγραμμάτων Διαλογής στην Πηγή, στο πλαίσιο συμβάσεων με συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης (π.χ. συσκευασίες, ΑΗΗΕ, μπαταρίες). Ενίσχυση της ΔσΠ στο κεντρικό πράσινο σημείο και στα μικρά σημεία συλλογής σε επίπεδο γειτονιάς.
• Εκστρατείες ευαισθητοποίησης: Υλοποίηση εκστρατείας ευαισθητοποίησης των πολιτών για τη χωριστή συλλογή και τη λειτουργία του κεντρικού πράσινου σημείου και των μικρών σημείων συλλογής.
• Σύστημα διαχείρισης και ελέγχου: Δημιουργία κατάλληλου κεντρικού μηχανισμού σε επίπεδο δήμου για το συντονισμό και παρακολούθηση του τοπικού σχεδίου διαχείρισης ΑΣΑ.
• Μονάδα προεπεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων: Έχει εξεταστεί και είναι στο στάδιο των αδειοδοτήσεων μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων στον χώρο του αποκατεστημένου ΧΑΔΑ Κομοτηνής. 

Δήμος Ευτυχιάκος «Δεν αρκεί όλα τα απορρίματα να τα μαζεύουμε μέσα σε έναν κάδο ανακύκλωσης, αλλά θα πρέπει να γίνεται διαλογή σε διαφορετικούς κάδους»

Το παραπάνω σχέδιο, με τις προτάσεις πολιτών και φορέων, που θα έχουν ενδεχομένως κατατεθεί στο στάδιο της διαβούλευσης, θα συζητηθεί στην Επιτροπή Περιβάλλοντος του δήμου Κομοτηνής και ακολούθως θα παραπεμφθεί προς έγκριση στο δημοτικό συμβούλιο. Μιλώντας στον «ΠτΘ», ο κ. Δήμος Ευτυχιάκος, ο οποίος ανήκει στην ομάδα σύνταξης του Σχεδίου, διέκρινε ως κεντρικό άξονα των προτεινόμενων δράσεων την ενίσχυση της διαλογής των απορριμάτων στην πηγή. «Δεν αρκεί όλα τα απορρίματα να τα μαζεύουμε μέσα σε έναν κάδο ανακύκλωσης, αλλά θα πρέπει να γίνεται διαλογή σε διαφορετικούς κάδους», εξήγηγησε, «να αποτίθεται αλλού το γυαλί, αλλού το πλαστικό, αλλού το χαρτί κι αλλού το μέταλλο, έτσι ώστε να είναι καλύτερη η ανακύκλωση και να επιτυγχάνονται πιο αποτελεσματικά οι στόχοι, που έχουμε θέσει». 

Εντατικός σχεδιασμός για τη διαχείριση των βιοαποβλήτων

Ο κ. Ευτυχιάκος εστίασε επίσης στο κομμάτι της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων ή βιοαποβλήτων, τα οποία συνιστούν και το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού όγκου των απορριμάτων. Ως βιοαπόβλητα ορίζονται τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων, τα απορρίμματα τροφών και μαγειρείων από σπίτια, εστιατόρια, εγκαταστάσεις ομαδικής εστίασης και χώρους πωλήσεων λιανικής και τα συναφή απόβλητα από εγκαταστάσεις μεταποίησης τροφίμων. Στο ΤΣΑΔΑ του δήμου Κομοτηνής προβλέπεται ότι η διαχείριση των βιοαποβλήτων θα γίνεται με ξεχωριστό κάδο, ξεχωριστή συλλογή και ξεχωριστή επεξεργασία. Προς το παρόν, οι δημότες της Κομοτηνής έχουν γνωρίσει τη διαχείριση των βιοαποβλήτων μέσα από το πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης, από το οποίο ο δήμος, σε συνεργασία με τη ΔΙΑΑΜΑΘ, διένειμε κάδους κομποστοποίησης σε νοικοκυριά της περιοχής μας. «Από εδώ και πέρα μιλάμε για πιο εντατικό σχεδιασμό», σημείωσε σχετικά ο κ. Ευτυχιάκος, εξηγώντας ότι στο σχεδιασμό για τη διαχείριση των βιοαποβλήπτων θα συνδράμουν ειδικά απορριμματοφόρα και κάδοι, με σκοπό την αύξηση των ποσοτήτων που ανακυκλώνονται. 

«Έχουμε αυξητικές τάσεις όσον αφορά τα ανακυκλώσιμα υλικά, αλλά μπορούμε και καλύτερα»

Καταληκτικά, ο κ. Ευτυχιάκος παρατήρησε πως η υπόθεση της ορθής διαχείρησης των απορριμάτων, η οποία προωθείται μέσω του εκπονηθέντος τοπικού σχεδίου, στηρίζεται πάνω σε δύο πυλώνες, στην εξασφάλιση της αναγκαίας υποδομής εκ μέρους του δήμου και στην ευαισθητοποίηση και ανταπόκριση των νοικοκυριών της περιοχής. Το τοπικό σχέδιο εκτός από προτάσεις για την ενίσχυση και την οργάνωση των υποδομών διαχείρισης, περιλαμβάνει και δράσεις που αποσκοπούν στην ευαισθητοποίηση των πολιτών. Οι πολίτες, σύμφωνα με τον κ. Ευτυχιάκο, δείχνουν ήδη ικανοποιητική ανταπόκριση, κάτι που επιβεβαιώνεται από τις ποσότητες απορριμάτων που αποτίθενται στους μπλε κάδους, όπως και στους ειδικούς κάδους για γυάλινες συσκευασίες. «Έχουμε αυξητικές τάσεις όσον αφορά τα ανακυκλώσιμα υλικά, αλλά μπορούμε και καλύτερα», υπογράμμισε ο κ. Ευτυχιάκος, «ενώ σε αυτό βέβαια θα πρέπει να συμβάλει και ο δήμος, ενημερώνοντας πιο συχνά τους δημότες». 

Μειωμένος κατά 25% από το 2010 ο συνολικός όγκος των απορριμάτων το 2014

Η ενθαρρυντική ανταπόκριση των δημοτών της Κομοτηνής στην ανακύκλωση επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία των συγκριτικων πινάκων, που περιλαμβάνονται στο τοπικό σχέδιο και αφορούν στις συνολικές παραγόμενες ποσότητες στερεών αποβλήτων της τελευταίας 7ετίας, στις ποσότητες που οδηγήθηκαν στον ΧΥΤΑ και στις ποσότητες που οδηγήθηκαν σε ανακύκλωση. Το έτος 2008 οι παραγόμενες ποσότητες στερεών αποβλήτων στον δήμο Κομοτηνής ήταν 22.791 τόνοι.

Το 2009 και το 2010 εμφανίζεται ανοδική πορεία, αφού έφτασαν στους 26.655 και 28.940 τόνους αντίστοιχα. Αντίθετα, από το 2011 μέχρι το 2014 το ποσοστό της μείωσης κρίνεται εντυπωσιακό. Για την ακρίβεια, ο συνολικός όγκος απορριμάτων το 2014 άγγιξε τους 21.679 τόνους, μειωμένος σχεδόν κατά 25% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο πριν από τέσσερα χρόνια. Κρίσιμος παράγοντας προς αυτήν την κατεύθυνση είναι το ότι η περίοδος 2011 συνέπεσε με την όξυνση της οικονομικής κρίσης, που οδήγησε στη μείωση της κατανάλωσης και κατ’ επέκταση επηρέασε σε σε μεγάλο βαθμό τις ποσότητες των απορριμάτων, που παράγονταν από τα νοικοκυριά της περιοχής. 

Σταδιακή αύξηση των δεικτών ανακύκλωσης που περιορίζεται όμως στο 13,48% των συνολικών παραγόμενων στερεών αποβλήτων

Ταυτόχρονα, όμως, εμφανίζεται και μία σταδιακή αύξηση του όγκου απορριμάτων, που οδηγούνται προς ανακύκλωση. Το 2011 ο όγκος των ανακυκλώσιμων ήταν 2.205 τόνοι, για να φτάσουν στους 2.922 το 2014, και στους 1405 τόνους μέχρι τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Πάντως, από τα στοιχεία, που παρατίθενται στο σχέδιο για το ΤΣΑΔΑ του δήμου Κομοτηνής, συμπεραίνεται ότι προς το παρόν μόνο το 13,48% των συνολικών παραγόμενων στερεών αποβλήτων αξιοποιείται μέσω ανακύκλωσης, ενώ το υπόλοιπο 86,52 οδηγείται στον ΧΥΤΑ Κομοτηνής. 

29% λιγότερα απορρίματα από το εθνικό μέσο όρο παράγουν οι Κομοτηναίοι

Να σημειωθεί, πάντως, ότι λαμβάνοντας υπόψη την παραγωγή στερεών αποβλήτων για το έτος 2014 και δεδομένου του μόνιμου πληθυσμού του δήμου Κομοτηνής, που ανέρχεται σε 66.919 κατοίκους, προκύπτει ότι η μέση παραγωγή ανά κάτοικο είναι περίπου 0,89 κιλά ανά ημέρα, ήτοι 29% χαμηλότερη από τη μέση παραγόμενη ποσότητα απορριμμάτων σε εθνικό επίπεδο. 

Η ποιοτική σύθεση των στερεών αποβλήτων στη Ροδόπη

Σημαντικό όμως ρόλο στη διαμόρφωση του σχεδίου αστικών στερεών αποβλήτων κατέχει, εκτός από την ποσοτική, και η ποιοτική σύστασή τους, η οποία επηρεάζεται και μεταβάλλεται από πολλούς παράγοντες. Στον δήμο Κομοτηνής παράγονται κάθε είδους στερεά απόβλητα, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, από τις παραγωγικές διαδικασίες και την καθημερινή δραστηριότητα των κατοίκων της περιοχής. Στο νομό Ροδόπης, σύμφωνα με μελέτη σύνθεσης απορριμμάτων της Περιφέρειας ΑΜ-Θ, η ποιοτική σύσταση των παραγόμενων αποβλήτων έχει ως εξής:
• Ζυμώσιμα: 38,07%
• Χαρτί- Χαρτόνι: 19,11%
• Πλαστικά: 21,23%
• Μέταλλα: 5,2%
• Γυαλί: 7,41%
• Πάνες – Σερβιέτες – Χαρτί Υγείας: 3,88%
• Ύφασμα -Ξύλο -Λάστιχο –Δέρμα: 3,79%
• Πέτρες-Τούβλα: 0,84%
• Επικίνδυνα Απόβλητα: 0,2%
• Διάφορα: 0,3%
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ποσοστό της τάξης του 85% των απορριμμάτων, που διατίθενται εδαφικά, αποτελείται από τα ανακυκλώσιμα/επαναχρησιμοποιήσιμα κλάσματα: οργανικά, μέταλλα, χαρτί και χαρτόνι, γυαλί. Τα δεδομένα αυτά είναι το απαραίτητο υποστηρικτικό υλικό για τη βελτίωση και την αναβάθμιση του συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων, έχοντας πάντα ως βάση τον υφιστάμενο, αναθεωρημένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμάτων.

Δράσεις πρόληψης με στόχο τη μείωση των παραγόμενων αποβλήτων

Η έκπτωση επί των δημοτικών τελών και η δημιουργία ανταποδοτικής κάρτας για χρήση των πράσινων σημείων
 
Η πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων κατεξοχήν προωθείται μέσω της παροχής οικονομικών κινήτρων προς τους πολίτες στο πλαίσιο της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Δεδομένου, όμως, ότι τα τέλη καθαριότητας καθορίζονται βάσει των τετραγωνικών μέτρων των ακινήτων, τίθενται σημαντικοί περιορισμοί. Στο ΤΣΑΔΑ του δήμου Κομοτηνής περιγράφονται δράσεις, που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν προς την κατεύθυνση της πρόληψης.
 
Τετοια είναι και η δημιουργία μία νέας κατηγορίας χρέωσης των δημοτικών τελών καθαριότητας, με έκπτωση επί των δημοτικών τελών για τους δημότες που διαθέτουν και λειτουργούν κάδους οικιακής κομποστοποίησης. Αυτό θεωρείται νομικά αποδεκτό, καθώς η υπηρεσία καθαριότητας είναι ανταποδοτική και η χρήση του κάδου κομποστοποίησης μειώνει τις παρεχόμενες υπηρεσίες του δήμου προς τον πολίτη. Βασική, όμως, προϋπόθεση για την υλοποίηση της δράσης αυτής είναι η τακτική παρακολούθηση της λειτουργίας των κάδων, με δειγματοληπτικούς ελέγχους από το δήμο.
 
Μία δεύτερη επιλογή για παροχή κινήτρων στους πολίτες είναι η δημιουργία ανταποδοτικής κάρτας για χρήση των πράσινων σημείων, ώστε οι χρήστες τους να λαμβάνουν εκπτώσεις σε υπηρεσίες του δήμου, όπως σε παιδικούς σταθμούς, εκδηλώσεις κλπ., ανάλογα με τις ποσότητες ή τον όγκο των απορριμμάτων που επαναχρησιμοποιούν. 

Τι είναι τα πράσινα σημεία και τι προβλέπει το ΤΣΑΔΑ του δήμου Κομοτηνής

Το Πράσινο Σημείο είναι ένας οργανωμένος χώρος, όπου ο πολίτης μπορεί να φέρνει ανακυκλώσιμα υλικά, ογκώδη, μικρά επικίνδυνα απόβλητα, πράσινα απόβλητα και άλλα είδη αποβλήτων. Βασικός σκοπός του Πράσινου Σημείου είναι η διαλογή στην πηγή και ο διαχωρισμός διαφορετικών υλικών και ρευμάτων αποβλήτων, με στόχο την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση, τη μείωση του κόστους μεταφοράς και διαχείρισης των αποβλήτων, τη βελτίωση της εμπορευσιμότητας των ανακυκλώσιμων υλικών, τη μείωση των αποβλήτων προς ταφή. Τα Πράσινα Σημεία αποτελούν μια διεθνή και δοκιμασμένη πρακτική, που βασίζεται στη συμμετοχή των πολιτών. Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, ένα πράσινο σημείο θα πρέπει να εξυπηρετεί μία περιοχή εντός ακτίνας 7 χλμ. Στην περίπτωση του δήμου Κομοτηνής ως θέση του πράσινου σημείου προκρίθηκε με βάση τις υπάρχουσες υποδομές ο αποκατεστημένος χώρος του ΧΑΔΑ, καθώς στο όμορο οικόπεδο υπάρχουν οι εγκαταστάσεις του ΚΔΑΥ (εκτός λειτουργίας) και του ΣΜΑ και επιπλέον στο σημείο θα εγκατασταθεί μονάδα προεπεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων,ενώ σε επόμενη φάση θα εξεταστούν εναλλακτικές θέσεις.
 
Συμπληρωματικά του κεντρικού πράσινου σημείου, κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία μικρών πράσινων σημείων συλλογής σε διάφορες γειτονιές του δήμου. Τα σημεία συλλογής εγκαθίστανται συνήθως σε κοινόχρηστους χώρους, δεν απαιτούν περιβαλλοντική αδειοδότηση και έχουν ως στόχο την εξυπηρέτηση πολιτών σε επίπεδο γειτονιάς. Η επιλογή των χώρων για την εγκατάσταση των εν λόγω σημείων συλλογής προτείνεται να πραγματοποιηθεί μετά την οριστικοποίηση της χωροθέτησης του κεντρικού πράσινου σημείου. Για τον δήμο Κομοτηνής προτείνονται τουλάχιστον 1 πράσινο σημείο στην πόλη της Κομοτηνής και από 1 στην δημοτική ενότητα Αιγείρου και Ν. Σιδηροχωρίου. 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.