Η αποκεντρωση «κλειδι» για την επομενη ημερα του ΕΣΥ

Νικόλαος Πολύζος, καθηγητής του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του ΔΠΘ: «Το ΕΣΥ ανταπεξήλθε στην πανδημία, ωστόσο είναι καιρός να το οργανώσουμε καλύτερα»

Το Δημόσιο Σύστημα Υγείας και η επάρκεια ή η ανεπάρκειά του έχει αναχθεί σε καθημερινό θέμα συζήτησης αλλά και πεδίο αντιπαράθεσης για το πολιτικό, και όχι μόνο σύστημα. Είναι γεγονός ωστόσο ότι η πανδημία του κορωνοϊού έφερε το δημόσιο σύστημα υγεία στα όρια του, με τους «εμπλεκομένους» σε αυτό, γιατρούς, νοσηλευτές ακόμα και το διοικητικό προσωπικό να είναι εκείνοι που κατά κύριο λόγο το κρατούν όρθιο. Την ώρα που η πίεση στο ΕΣΥ αυξάνεται μέρα με την μέρα, δεδομένων και των νέων επιδημιολογικών δεδομένων, με την πανδημία του κορωνοϊού να «παρελαύνει», η πολύχρονη «απραξία» των ιθυνόντων για την ενίσχυσή του και η απουσία ουσιαστικής μεταρρύθμισής του προς ένα μοντέλο που θα μπορεί αποτελεσματικά και προς όφελος των πολιτών να λειτουργήσει είναι ζητήματα επιτακτικό περισσότερο από ποτέ.

Ποιο είναι όμως η υφιστάμενη πραγματικότητα και τι είναι αυτό που θα πρέπει την επόμενη ημέρα της κρίσης του κορωνοϊού να γίνει ήταν μόλις κάποια από τα ζητήματα της συζήτησής μας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» με τον καθηγητή του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και πρώην γενικό γραμματέα του Υπουργείου Υγείας κ. Νικόλαο Πολύζο.

Νικόλαος Πολύζος λοιπόν αναλυτικά…

ΠτΘ: κ. Πολύζο η κυρίαρχη συζήτηση και στον δημόσιο λόγο αφορά το Δημόσιο Σύστημα Υγείας με τις απόψεις να διίστανται. Τελικά σε ό,τι αφορά την πανδημία του κορωνοϊού το ΕΣΥ λειτουργεί αποτελεσματικά ή όχι;
Ν.Π.:
Τα υγειονομικά συστήματα ανά τον κόσμο και πολύ πιο προηγμένα από το δικό μας υγειονομικό σύστημα, αιφνιδιάστηκαν από την πανδημία. Ακόμα και τώρα, στη δεύτερη φάση, αφού δηλαδή έχουν ακόμα προσαρμοστεί υγειονομικά, φαίνεται ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν τόσο μεγάλους αριθμούς ασθενών. Το δικό μας σύστημα υγείας νομίζω ότι ανταπεξήλθε, αλλά είναι καιρός να το οργανώσουμε καλύτερα. Δεν είναι δυνατόν όλα τα περιστατικά να οδηγούνται στα νοσοκομεία είτε για διάγνωση, είτε για θεραπεία, είτε για οτιδήποτε άλλο. Ίσως είναι λοιπόν καιρός να οργανώσουμε τη δημόσια υγεία του πληθυσμού, την πρωτοβάθμια βαθμίδα υγείας, την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη με τα Κέντρα Υγείας, κ.ο.κ. έτσι ώστε και στο κομμάτι της διάγνωσης, αλλά σε λίγο και του εμβολίου να μπορεί να ανταπεξέλθει. Συμφωνώ ότι οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας έχουν αυξηθεί και είναι μια «προίκα» για το σύστημα, ίσως μάλιστα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια, αλλά δεν είναι δυνατόν να βασιζόμαστε μόνο στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

ΠτΘ: Σε τι συνίσταται η οργάνωση αυτή, ούτως ώστε να μιλάμε για ένα επαρκώς οργανωμένο σύστημα υγείας;
Ν.Π.:
Όλα τα συστήματα, όπως και το δικό μας, διακρίνονται σε τρία υποσυστήματα. Το τρίτο υποσύστημα, είναι αυτό της δημόσιας υγείας. Αυτό που κάνει δηλαδή ο ΕΟΔΥ από το κέντρο μαζί με το υπουργείο Υγείας προς όλη τη χώρα. Αυτό το σύστημα πρέπει να διαρθρωθεί και να δικτυωθεί με τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας, τις Γενικές Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας των περιφερειών ή τις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας των αντιπεριφερειών και γιατί όχι με τους δήμους. Να υπάρχει δηλαδή συνεργασία, ούτως ώστε οι κατευθύνσεις αλλά και η εργασία που γίνεται στον πληθυσμό να γίνεται περιφερειακά και τοπικά. Το δεύτερο αφορά στα Κέντρα Υγείας που θα πρέπει να οργανωθούν σε δίκτυο. Ο νομός Ροδόπης έχει το Κέντρο Υγείας του ΕΟΠΥΥ, μαζί με τα δύο ΤΟΜΥ στην Κομοτηνή, το Κέντρο Υγείας των Σαπών, το Κέντρο Υγείας του Ιάσμου, που σε συνεργασία με τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, αλλά και το υποσύστημα της δημόσιας υγείας, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ένα δίκτυ ασφάλειας, ούτως ώστε να μην οδηγούνται όλα τα περιστατικά στο νοσοκομείο. Φυσικά αν αφορούν σε σοβαρές περιπτώσεις να φεύγουν όλα για το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης, που πραγματικά έχει ανταπεξέλθει στην πανδημία του κορωνοϊού, αλλά δεν μπορεί να σηκώσει όλο το βάρος. Άρα ενίσχυση και αποκέντρωση του συστήματος Δημόσιας Υγείας, ΕΟΔΥ, Περιφέρειες, Νομοί, και ενίσχυση του υποσυστήματος της περίθαλψης, εξωνοσοκομειακά με τα Κέντρα Υγείας και νοσοκομειακά με το νοσοκομείο Κομοτηνής και το νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης. Χρειάζεται κάποιου είδους ρύθμιση ή μεταρρύθμιση ούτως ώστε, ο ΕΟΠΥΥ που χρηματοδοτεί το όλο σύστημα υγείας, να μπορεί με σύμβαση να καλύπτει τα όποια προβλήματα, τις όποιες ελλείψεις έχουν τα δημόσια νοσοκομεία και τα δημόσια Κέντρα Υγείας.

«Οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ δεν είναι επαρκείς για τις δραστηριότητες που αυτό θέλει να αναπτύξει, ωστόσο το κυριότερο είναι να δούμε πώς είναι κατανεμημένοι, ώστε να ενισχύσουμε το προσωπικό όπου χρειάζεται»

ΠτΘ: Η οργάνωση όμως απαιτεί και προσωπικό. Διαχρονικά ακούμε για τεράστιες ελλείψεις και στο κομμάτι του υγειονομικού προσωπικού, γιατρών, νοσηλευτών κ.ο.κ. Ενώ έχουμε άλλα ευρωπαϊκά παραδείγματα ως προς τον τρόπο που οι ελλείψεις αυτές καλύφθηκαν, στην Ελλάδα με την έναρξη της πανδημίας η κυβέρνηση απηύθυνε έκκληση προς τους Έλληνες γιατρούς που ζουν στο εξωτερικό να επιστρέψουν. Ποιος θα ήταν ένας πρόσφορος τρόπος ενίσχυσης του προσωπικού;
Ν.Π.:
Η Ελλάδα παράγει τους περισσότερους γιατρούς παγκοσμίως, με  βάση την αναλογία μας. Δεν χρειαζόμαστε εισαγωγή γιατρών, ίσα ίσα εξάγουμε γιατρούς. Σε όλα τα αναπτυγμένα συστήματα υγείας υπάρχουν Έλληνες γιατροί που εργάζονται, άρα αυτό που χρειάζεται είναι ένα δίκτυο γιατρών εξωνοσοκομειακής περίθαλψης, βεβαίως απ’ όσους έχει το δημόσιο σύστημα υγείας, αλλά και συμβασιούχους μέσω του ΕΟΠΥΥ. Να ξέρουμε δηλαδή ότι στην Κομοτηνή χρειαζόμαστε στις 70 χιλ. πληθυσμού τους τριάντα προσωπικούς μας γιατρούς και παιδιάτρους που να είναι συνδεδεμένοι είτε με τα Κέντρα Υγείας, είτε στα ιδιωτικά τους ιατρεία. Χρειάζεται επίσης ενημέρωση. Αυτό που έκανε τη Δευτέρα ο υπουργός Υγείας είναι πάρα πολύ σωστό, απλά πρέπει να επαναλαμβάνεται τακτικότερα. Και όλη αυτή η ενημέρωση για το πού βρίσκεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας, αλλά και τα συγκεκριμένα στοιχεία της πανδημίας, να αναρτώνται στη σχετική ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας. Ανακοίνωσε ο υπουργός ότι έχουμε 100 χιλ. εργαζομένους στο σύστημα υγείας. Κάποιος μπορεί να πει ότι είναι πολλοί, κάποιος μπορεί να πει ότι είναι λίγοι. Κατά τη γνώμη μου δεν είναι επαρκείς για όλες τις δραστηριότητες που θέλει να αναπτύξει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, αλλά το κυριότερο που πρέπει να δούμε είναι πώς και πού είναι κατανεμημένοι αυτοί οι 100 χιλ. άνθρωποι, έτσι ώστε να ενισχύσουμε το προσωπικό όπου χρειάζεται.

«Αντί της επίταξης να προχωρήσουμε σε συμβασιοποιημένες υπηρεσίες προσωπικών γιατρών, αλλά και νοσοκομείων από τον ιδιωτικό τομέα όπου χρειάζεται»

ΠτΘ: Ακούμε από πλευράς της αντιπολίτευσης για την ανάγκη επίταξης των ιδιωτικών μονάδων υγείας. Το ενδεχόμενο αυτό αποτελεί λύση για την αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων όπως ο κορωνοϊός;
Ν.Π.:
Αυτό που έγινε χθες στη βουλή ήταν μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση και ίσως πρέπει να γίνεται και τακτικότερα. Βέβαια κάπου ενδιάμεσα υπήρχαν και οι διάφορες εντάσεις που δεν ωφελούν, ωστόσο στο τέλος υπήρξε μία κάποιου είδους συναίνεση που ίσως βοηθήσει. Την λέξη «επίταξη» δεν θα την υπερασπιστώ, ούτε θα την απορρίψω. Αυτό που θα πρότεινα εγώ είναι να έχουμε συμβασιοποιημένες όσες υπηρεσίες προσωπικών γιατρών, αλλά και νοσοκομείων από τον ιδιωτικό τομέα χρειάζεται. Αυτό είναι ο ρόλος του ΕΟΠΥΥ. Υπάρχει το νοσήλιο το οποίο είναι κοινό για τις κλίνες των ΜΕΘ και για τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Χρειαζόμαστε γύρω στις 1200-1300 κλίνες, υποθέστε ότι έχουμε 1000 στον δημόσιο τομέα, άρα χρειαζόμαστε τις υπόλοιπες 200-300 από τον ιδιωτικό τομέα συμβασιοποιημένες. Κι αυτό όχι μόνο για τις ΜΕΘ, αλλά και πιθανόν κλίνες από τα καλά ιδιωτικά νοσοκομεία που θέλουν να συμβληθούν με το δημόσιο, με τον ΕΟΠΥΥ συγκεκριμένα, ούτως ώστε οι συμπολίτες μας αν χρειάζεται στα ιδιωτικά νοσοκομεία να μην πληρώσουν. Για το θέμα της εξωνοσοκομειακή και των προσωπικών γιατρών, έχω κουραστεί να ακούω επιστήμονες του χώρου μου ή των επαγγελμάτων υγείας που λένε «να απευθυνθείς στον προσωπικό σου γιατρό». Για να απευθυνθώ εγώ στον προσωπικό μου γιατρό θα πρέπει ο ΕΟΠΥΥ να μου έχει ένα δίκτυο 5 χιλ. γιατρών – 4 χιλ. γενικών ή παθολόγων και 1000 παιδιάτρων- έτσι ώστε να είναι καλυμμένη όλη η χώρα. Στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονται 20 περίπου παιδίατροι και μόνο ένας ή δύο είναι συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ. Θα πρέπει να γίνει κάτι ούτως ώστε να συμβληθούν οι αναγκαίοι παιδίατροι, ούτως ώστε να μην οδηγούνται οι οικογένειες με τα παιδιά, είτε να πληρώσουν στους ιδιώτες παιδιάτρους, είτε να προσέρχονται όλοι και μάλιστα τις ημέρες της πανδημίας με τα παιδιά στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου.

ΠτΘ: Τελικά το ΕΣΥ ανταπεξήλθε, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, στις ανάγκες της πανδημίας;
Ν.Π.:
Ναι, ανταπεξήλθε. Ωστόσο θέτω δύο πράγματα. Το πρώτο αφορά στο ότι τώρα βρισκόμαστε σε πολύ δύσκολη φάση. Πρέπει όλος ο πληθυσμός να βρίσκεται σε επαγρύπνηση και αν μας μείνει κάτι από αυτή την ιστορία τώρα, άμεσα, τους επόμενους μήνες, είναι η ανάγκη για μια καλύτερη οργάνωση  του συστήματος υγείας, μέσα από μια συνολική μεταρρύθμιση στη δημόσια υγεία, την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Μην ξεχνάμε ότι μια από τις εφτά ιατρικές πανεπιστημιακές σχολές βρίσκεται στην Αλεξανδρούπολη και μπορεί να βοηθήσει με τη συνεργασία της σε πάρα πολλά μέτωπα από αυτά που συζητήσαμε.

«Να είμαστε αισιόδοξοι, αλλά να βγούμε από αυτή την κρίση ξέροντας τι θα πρέπει να κάνουμε στο μέλλον»

ΠτΘ: Έχουμε χρόνια να δούμε μια ολιστική μεταρρύθμιση στον χώρο της υγείας. Σε ποια βάση και υπό ποιους όρους θα πρέπει να γίνει αυτή η μεταρρύθμιση;
Ν.Π.:
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας που φτιάχτηκε το 1983 έδωσε βάρος στις δημόσιες υποδομές και τη νοσηλεία. Δεν έδωσε βάρος- το έκανε πολύ αργότερα με τον ΕΟΠΥΥ- στη χρηματοδότηση, και τώρα καλούμαστε, έστω με αυτή την ευκαιρία της πανδημίας, να δώσει βάρος και στο τρίτο κομμάτι, το σύστημα της δημόσιας υγείας. Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, ακόμα και τις μεσογειακές, στην Ιταλία, την Ισπανία, αυτό που γίνεται είναι η αποκέντρωση. Από το κέντρο στην περιφέρεια και τις αντιπεριφέρειες, τους δήμους κ.ο.κ. Όχι στην παραγωγή υπηρεσιών, αλλά στο κομμάτι της δημόσιας υγείας. Ξέρω και έχω ενημέρωση ότι οι διευθύνσεις της δημόσιας υγείας και της περιφέρειας, συνεργάζονται με τα κέντρα υγείας, συνεργάζονται με τον ΕΟΔΥ. Αυτό είναι η ολιστική μεταρρύθμιση σε ένα δίκτυο δημόσιας υγείας, πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, νοσοκομείων και χρηματοδότησης. Είναι αυτά που συζητούμε και στη διοίκηση και στην οργάνωση,  με συντονισμό, με οργάνωση, με αξιολόγηση του συστήματος υγείας, έτσι ώστε να γνωρίζει ο πληθυσμός και με την σειρά τους να βοηθήσουν με τη συμμετοχή τους σε αυτό το εγχείρημα. Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι, αλλά να βγούμε από αυτή την κρίση, ξέροντας τι πρέπει να κάνουμε στο μέλλον.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.