Η αναγκη «επενδυσης» του ελληνικου εκπαιδευτικου συστηματος στην πολυγλωσσια και τη γλωσσομαθεια

Το απόγευμα της Τετάρτης, 23 Σεπτεμβρίου 2015, πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κομοτηνής εκδήλωση που διοργάνωσαν τα Γραφεία Σχολικών Δραστηριοτήτων των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης, στο πλαίσιο του εορτασμού της Ευρωπαϊκής Ημέρας Γλωσσών (26 Σεπτεμβρίου) και της εκπαιδευτικής πολιτικής υπέρ της πολυγλωσσίας, η οποία υποστηρίζεται και από το ελληνικό σχολείο. 

Κατερίνα Σχοινά «Η καλλιέργεια της πολυγλωσσίας και της γλωσσομάθειας είναι, επί της ουσίας, καλλιέργεια ενός πνεύματος αλληλοαποδοχής και αρμονικής συνύπαρξης»

Την ανάγκη μιας τέτοιας κατεύθυνσης του εκπαιδευτικού μας συστήματος τόνισε κατά την εισαγωγική της τοποθέτηση η κ. Κατερίνα Σχοινά, Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης. «Με δεδομένη την πολυπολιτισμικότητα των σύγχρονων κοινωνιών και τη διαπολιτισμική επικοινωνία που αυτή συνεπάγεται, η καλλιέργεια της πολυγλωσσίας και της γλωσσομάθειας είναι, επί της ουσίας, καλλιέργεια ενός πνεύματος αλληλοαποδοχής και αρμονικής συνύπαρξης» επεσήμανε η ίδια χαρακτηριστικά δίνοντας τον λόγο στους ομιλητές της εκδήλωσης, ήτοι τους κ.κ. Νέλλη Ζαφειριάδου, Λύδια Μίτιτς, Άννα Μαστρογιάννη και Γεώργιο Μαυρομμάτη.
 
70 περίπου εκπαιδευτικοί και των τριών βαθμίδων της εκπαίδευσής μας παρακολούθησαν με ενδιαφέρον τις εισηγήσεις των ομιλητών που ανέδειξαν, ο καθένας από την πλευρά του, διαφορετικές πτυχές του θέματος. 

«Εκπαιδευτική πολιτική για την εκμάθηση ξένων γλωσσών»

Η κ. Νέλλη Ζαφειριάδου, Σχολική Σύμβουλος Αγγλική Γλώσσας μίλησε για την το ελληνικό παράδειγμα στην «εκπαιδευτική πολιτική για την εκμάθηση ξένων γλωσσών». Συγκεκριμένα μέσα από  ένα σύντομο ιστορικό παρουσίασε την εξέλιξη της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα  από τη δεκαετία του 1850-60 έως  το 2012, και στα νέα αναλυτικά προγράμματα για τη διδασκαλία των ξένων γλωσσών, στα πλαίσια του Νέου Σχολείου. Ιδιαίτερη  αναφορά έγινε στη   νέα εθνική  πολιτική για την ξενόγλωσση εκπαίδευση   μέσα από το  Κέντρο Έρευνας για τη Διδασκαλία Ξένων Γλωσσών και την Αξιολόγηση Γλωσσομάθειας,( RCEL) το οποίο ως φορέας του ΕΚΠΑ διενεργεί έρευνα, εκπονεί δημοσιεύσεις, παράγει εκπαιδευτικά προϊόντα και αναπτύσσει εφαρμογές για γλωσσική και γλωσσολογική έρευνα.
 
Η κ.Ζαφειριάδου υποστήριξε ακόμη πως η επιστημονική έρευνα  για την τεκμηρίωση των κοινωνικών αναγκών ως προς τις ξένες γλώσσες  θα πρέπει να προηγείται οποιαδήποτε πολιτικής για τη γλώσσα, ιδιαίτερα μέσα στο σύστημα της εκπαίδευσης,  λαμβάνοντας υπόψη τις στάσεις όλων όσων θα επηρεαστούν από αυτή.
 
Επιχειρώντας μια πρώτη ανάλυση των  κοινωνικο-οικονομικών διαστάσεων  της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης στη χώρα μας, η εισηγήτρια εστίασε τέλος στη νέα εκπαιδευτική γλωσσική πολιτική για την ξενόγλωσση εκπαίδευση, η οποία εδράζεται σε δυο βασικές ιδεολογικές παραδοχές:  το πλαίσιο προτάσεων για τη διαμόρφωση γλωσσικής πολιτικής  στην εκπαίδευση έχει χαρακτήρα εξελικτικό και όχι ανατρεπτικό, προοδευτικό αλλά όχι ριζοσπαστικό. Δηλαδή, θα ενσωματώνεται με ρεαλιστικό τρόπο στη λειτουργία του παρόντος εκπαιδευτικού συστήματος, ευελπιστώντας να επιτύχει μια προοδευτική εξέλιξη των στόχων της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο νέο Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών των Ξένων Γλωσσών (ΕΠΣ-ΞΓ)  για το δημόσιο σχολείο  που   διαφέρει από όλα τα προηγούμενα, ως προς τη στοχοθεσία και τη μεθοδολογία και το οποίο αναλύοντας τους λόγους που δεν αποδίδει τους επιθυμητούς καρπούς η ξενόγλωσση εκπαίδευση στο σχολείο με τη  διαφορετική φιλοσοφία που το διέπει και  τους τρόπους εφαρμογής του,  μπορεί να συμβάλει  σε μια αποτελεσματικότερη εκπαίδευση.  Η  εκμάθηση της ξένης γλώσσας είναι αντικείμενο και παράλληλα μέσον ολιστικής  ανάπτυξης  γνώσεων, επικοινωνιακών  και διαπολιτισμικών δεξιοτήτων των μαθητών, καθώς η  στοχοθεσία του δεν εξυπηρετεί μόνο την «πιστοποίηση» της ξένης γλώσσας. 

«Ο πολύγλωσσος μαθητής στην ελληνική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση»

«Πολυγλωσσία και ελληνικό σχολείο» ήταν το θέμα της δεύτερης εισηγήτριας κ. Λυδίας Μίτιτς, εκπαιδευτικού και διδάκτορος Γλωσσολογίας, η οποία προσπάθησε να δώσει απάντηση στο ερώτημα: Ποιος θεωρείται πολύγλωσσος ομιλητής;
Ενώ η απάντηση φαίνεται εκ πρώτης όψεως απλή, στην πραγματικότητα, όπως επεσήμανε η ίδια, είναι πολλές οι παράμετροι που πρέπει να συνυπολογιστούν, προκειμένου να απαντηθεί ασφαλέστερα το ερώτημα. Συζητήθηκαν τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της πολυγλωσσίας, ενώ κλείνοντας η κ. Μίτιτς ασχολήθηκε με τη θέση του πολύγλωσσου μαθητή στην ελληνική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και με τους τρόπους αξιοποίησης του ιδιαίτερου γλωσσικού προφίλ των μαθητών, μη παραλείποντας να αναφερθεί στο παράδειγμα των τεσσάρων γυμνασίων της πόλης μας, στα οποία όπως έκανε γνωστό διενεργήθηκε έρευνα, για να διερευνηθεί η γλωσσική φυσιογνωμία μέρους του μαθητικού δυναμικού της περιοχής μας. 

«Λατινικά: ένα παραγνωρισμένο παράθυρο στον ευρωπαϊκό πολιτισμό»

Για τον παραγνωρισμένο, στις αντιλήψεις ορισμένων, ρόλο των λατινικών μίλησε η ειδική για το θέμα κ.Άννα Μαστρογιάννη, επίκουρη καθηγήτρια Λατινικής Φιλολογίας στο Δ.Π.Θ. Όπως υποστήριξε παρά την καθημερινή επαφή μας με λέξεις της λατινικής γλώσσας (ρήσεις, επιστήμη, λογότυπα προϊόντων κτλ), η αντίληψη της «νεκρής γλώσσας» για τα λατινικά είναι διάχυτη, ενώ η σχετικά περιορισμένη θέση τους στο ελληνικό σχολείο επιδεινώνεται περαιτέρω με τον περιορισμό τους στην τελευταία μόνον τάξη του Γενικού Λυκείου.

«Έτσι, η εκμάθηση μιας γλώσσας, που είναι το εισιτήριο για την εκμάθηση πολλών ευρωπαϊκών γλωσσών (των λεγόμενων ρoμανικών), δεν παρέχεται στο σύνολο των Ελλήνων μαθητών, όπως δεν παρέχεται ούτε και η ουσιαστική γνωριμία τους με τον ρωμαϊκό πολιτισμό και τα μνημεία του, πνευματικά και υλικά, που συνδιαμόρφωσαν, μαζί με τον ελληνικό πολιτισμό, την ευρωπαϊκή μας πολιτισμική ταυτότητα» τόνισε και συνέχισε « από την άλλη πλευρά, η πειθαρχία και οικονομία που χαρακτηρίζουν τη δομή της λατινικής γλώσσας μπορούν να επιδράσουν θετικά στην πνευματική και γλωσσική συγκρότηση του νέου ανθρώπου». Εύστοχα η ομιλήτρια επεσήμανε τους λόγους στους οποίους οφείλεται η παραγνώριση των λατινικών και γενικότερα του ρωμαϊκού πολιτισμού στη χώρα μας, παρέχοντας στο ακροατήριο της εκδήλωσης τη δυνατότητα για αναστοχασμό και επαναπροσδιορισμό των εκπαιδευτικών πολιτικών στην Ελλάδα, οι οποίες ενίοτε οδηγούν σε ατυχείς αποκλεισμούς.   

«Η γλώσσα και τα όρια του κόσμου (μας)»

Στην αρχή της ομιλίας του ο Γιώργος Μαυρομμάτης, Επίκουρος Καθηγητής Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης,  αναφέρθηκε στη στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ γλώσσας και σκέψης, στον ρόλο που παίζει η γλώσσα στις διαδικασίες κατανόησης του κόσμου και δόμησης της ταυτότητας του ατόμου, καθώς και στη σχέση μεταξύ γλώσσας και ιδεολογίας. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη σχέση μεταξύ έθνους, πολιτισμού και γλώσσας, και επικεντρώθηκε στο τρόπο που μπορεί να λειτουργεί η γλώσσα ως μέσο ένταξης αλλά και μέσο αποκλεισμού. Ο κ. Μαυρομμάτης ολοκλήρωσε την ομιλία του με παρατηρήσεις πάνω στο πώς μπορεί ο εκπαιδευτικός να σκεφτεί και να δράσει με στόχο την ενδυνάμωση των αλλόγλωσσων μαθητών του, ιδίως όταν αυτοί είναι ομιλητές γλωσσών χαμηλού κύρους.
 
Τέλος, ο Ιωάννης Σιγούρος, Υπεύθυνος Σχολικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης, υποσχέθηκε στους παρευρισκομένους τη συνέχιση του εκπαιδευτικού διαλόγου για τη γλώσσα σε επόμενη επιμορφωτική εκδήλωση, με τη βοήθεια του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, του οποίου η συνδρομή στις επιμορφωτικές δράσεις που απευθύνονται στους εκπαιδευτικούς μας είναι αδιάλειπτη και ουσιαστική.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.