Εξεταζοντας τη μνημη
Τους τρόπους με τους οποίους γίνεται η ανακατασκευή του παρελθόντος μέσα από κείμενα και τόπους μνήμης γνώρισαν όσοι βρέθηκαν το βράδυ της Πέμπτης 1 Δεκεμβρίου στην αίθουσα εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Κυψέλης του Δήμου Κομοτηνής για την εκδήλωση με θέμα «Το παρελθόν και η ανακατασκευή του: Μνήμης κείμενα και τόποι» που οργάνωσαν η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης και η ΔΚΕΠΠΑΚ.
Ο επίκουρος καθηγητής Εθνογραφίας και Ελλαδικού χώρου στο τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ κ. Βασίλης Δαλκαβούκης και η κ. Δέσποινα Πανταζή, σκηνοθέτης και συγγραφέας, παρουσίασαν από τη δική τους πλευρά το θέμα, με τον κ. Δαλκαβούκη να δίνει το θεωρητικό υπόβαθρο της μνήμης στην εκδήλωση, ενώ η κ. Πανταζή προσέγγισε το θέμα της μνήμης μέσα από τη δουλειά της και τις εμπειρίες της στο ιστορικό Ντοκιμαντέρ.
Συνυφασμένη η ατομική με τη συλλογική μνήμη
Το θέμα της μνήμης δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται, σημείωσε η Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης κ. Κατερίνα Σχοινά, αναφέροντας πως η ατομική μνήμη είναι από τη μια μεριά άμεσα συνυφασμένη με την συλλογική μνήμη, ενώ και το θέμα της κοινωνικής μνήμης δεν είναι αυτονόητο. «Πρέπει να απαντήσουμε γιατί μερικά πράγματα περιέρχονται στη λήθη, γιατί κάποια άλλα ανασύρονται από τη λήθη και γίνονται συλλογική μνήμη, ποια πράγματα κάθε εποχή αναζητά να ανασύρει από το παρελθόν και ποια ανασημασιοδότηση δίνει σε αυτά» ανέφερε, με κάθε γενιά και κάθε ιστορική περίοδο να θέτει ακριβώς τα ερωτήματα.
Άλλωστε πιστεύει πως η προσέγγιση της συλλογική μνήμης είναι αρκετά συναισθηματικά φορτισμένη, έχοντας σχέση όχι μόνο με το παρελθόν, αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε και το παρόν μας σε συνάρτηση με το παρελθόν. Για αυτό και η επιλογή για την εκδήλωση των δύο ομιλητών που από διαφορετικούς χώρους ο καθένας, γνωρίζουν και οι δύο πολύ καλά το ζήτημα της μνήμης.
Ρευστή διαδικασία η μνήμη
Στη ρευστότητα της μνήμης, που κατασκευάζεται και ανακατασκευάζεται κάθε φορά, στάθηκε ο επίκουρος καθηγητής του ΔΠΘ κ. Βασίλης Δαλκαβούκης, επισημαίνοντας πως πρόκειται για μια διαδικασία κοινωνικά σημαντική, για αυτό και αλλάζει.
«Θυμόμαστε αυτό που έγινε με διαφορετικούς κάθε φορά τρόπους, γιατί δεν μπορούμε ποτέ να αποκαταστήσουμε με απόλυτο τρόπο αυτό που συνέβη, και πάντοτε ως υποκείμενα αυτής της μνήμης το αντιπαραστούμε υποκειμενικά» σημείωσε, για αυτό και θεωρεί πως η μνήμη είναι συνάρτηση των υποκειμένων που θυμούνται, και με αυτή την έννοια μια διαρκής διαδικασία που αλλάζει συνεχώς.
Αυτό το ζήτημα όμως είναι πολύ λεπτό στην εκπαίδευση, γιατί έχει κα άλλα χαρακτηριστικά, για αυτό θεωρεί σημαντικό ότι απευθύνονται κυρίως σε εκπαιδευτικούς δείχνοντας τρόπους που μπορούν να δουλέψουν παράλληλα με τη μνήμη ώστε να ξεκινήσει να γίνεται μια αποφασιστική ρωγμή στον τρόπο με τον οποίο η μνήμη είναι δομημένη στο σχολικό πλαίσιο.
Η μνήμη ως παρακαταθήκη
Για τη μνήμη ως δομικό στοιχείο της δημιουργίας μίλησε η κ. Δέσποινα Πανταζή, σκηνοθέτης του θεάτρου και του Κινηματογράφου, όπου ασχολείται κυρίως στο χώρο του ανθρωπολογικού ντοκιμαντέρ, στης οποίας τη δημιουργία παίζει καταλυτικό ρόλο η μνήμη.
Έχοντας κάνει πάνω από 400 ιστορικά και ανθρωπολογικά ντοκιμαντέρ, καταγράφοντας κυρίως τη συλλογική μνήμη ενός λαού, έχοντας καταγράψει μεταξύ άλλων τις προσωπικές ιστορίες προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής.
«Εκεί διαπίστωνε κάποιος πως το προσωπικό, δεν ήταν τόσο προσωπικό όσο συλλογικό, σημάδευε δηλαδή την ιστορία ενός ολόκληρου λαού με κοινές μαρτυρίες ιδωμένες από προσωπικές ιστορίες, που αποτελούν ακριβώς τη συλλογική μνήμη ενός λαού που δέχτηκε τις πολύ συγκεκριμένες τυραννικές συνθήκες εγκατάλειψης των προγονικών του κοιτίδων» σημείωσε η ίδια.
«Όσο ο άνθρωπος είναι νέος», συνέχισε, «τον ενδιαφέρει να συγχρωτιστεί με το παρόν ώστε να δημιουργήσει το μέλλον, δεν έχει ακόμα την προσωπική εμπειρία και τις μνήμες που θα καταγραφούν και θα λειτουργήσουν στην προσωπική του ζωή», όμως από μια στιγμή και ύστερα ανατρέχει σε αυτό τον θησαυρό γνώσης που του ήρθε είτε σαν παρακαταθήκη από τους δικούς του ή την προσωπική του εμπειρία, και εκεί είναι ότι πιο πολύτιμο διαθέτει ώστε να έχει ταυτότητα και προσωπικότητα, καθώς και προσωπική αξιοπρέπεια.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
