Επι τη θεομητορικη εορτη του Ευαγγελισμου της Υπεραγιας Θεοτοκου

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Ημέρα με ιδιαίτερη σημασία η 25η του Μάρτη! Ημέρα μεστή νοημάτων και συμβολισμών! Ημέρα πανενδόξου εορτασμού τόσο του σωτηρίου για όλο το ανθρώπινο Γένος γεγονότος του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, όσο και της επισήμου ενάρξεως του Εθνοαπελευθερωτικού Αγώνος του 1821.

Εορτάζουμε την ιερώτατη Θεομητορική εορτή του Ευαγγελισμού της Αειπαρθένου Μαρίας, της Παναγίας μας! Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ αναγγέλλει το πανχαρμόσυνο μήνυμα στην Κόρη, θυγατέρα του Ιωακείμ και της Άννας, ότι αυτή επιλέχθηκε από τον Κύριο να κυοφορήσει και να φέρει σε αυτόν τον αισθητό κόσμο μας τον Υιό του Πατρός, τον Θεό Λόγο, το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Όμως, ο Αρχάγγελος αναμένει την ελεύθερη απάντησή της, περιμένει από την Ίδια να «συνεργήσει», ώστε να πραγματοποιηθεί η υπερφυσική αυτή Σύλληψη στην παρθενική της γαστέρα, κάνοντας σώφρονα χρήση του αυτεξουσίου που έχει ως άνθρωπος. Δίχως την θεία συγκατάβαση και την ανθρώπινη συνέργεια δεν θα ήτο δυνατή η Ενσάρκωση του Υιού και Λόγου.

Η αγαθή και ήρεμη απόκριση της Κόρης, και μέσω αυτής, η ικετήριος «κραυγή» συνόλου του πεπτωκότος ανθρωπίνου Γένους, αφοπλιστική : «ιδού  η  δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου» (Λκ α’, 24-38). Δέχεται η Παρθένος την ύψιστη τιμή που θα μπορούσε να γίνει σε μία γυναίκα, αψηφώντας εν τέλει τους φυσικούς – βιολογικούς νόμους περί συλλήψεως και εμπιστευόμενη τα πάντα στην Πρόνοια του Θεού. Αφέθηκε ολοκληρωτικά στο Θείο Θέλημα χωρίς να λογαριάσει ούτε το φαινομενικώς «παράλογο» κατά τα ανθρώπινα δεδομένα και μέτρα, ούτε τα προστάγματα της «ηθικής» της τότε κλειστής ιουδαϊκής κοινωνίας. Τα άφησε όλα στον Θεό και για τον Θεό και Αυτός ενήργησε καταλλήλως, «τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά παρά τω Θεώ εστιν» (Λκ ιη’, 18-27). 

Με τη θετική απόκριση της Θεοτόκου, εγκαινίζεται η συμφιλίωση του Θεού με τον εκπεσόντα – μετά την παρακοή των Πρωτοπλάστων – εκ του Παραδείσου άνθρωπο. Είναι η «δεύτερη ευκαιρία» που μας προσφέρει απλόχερα το φιλόστοργο χέρι του Θεού Πατέρα μας για να μας απελευθερώσει από τα δεινά της Πτώσεως και της Παρακοής. Ας μην ξεχνάμε ότι, σύμφωνα με τους Πατέρες, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι η απαρχή της απελευθερώσεως του ανθρωπίνου Γένους από το κράτος του διαβόλου και την κυριαρχία του θανάτου.  

Καταλαβαίνουμε, αγαπητοί μου αδελφοί, ότι το μήνυμα του Ευαγγελισμού έχει άμεση σχέση με τη ζωή μας, με την πορεία μας, με τον τρόπο αντιμετώπισης γεγονότων και καταστάσεων. Καλούμαστε όλοι να μιμηθούμε την Κυρία Θεοτόκο – κατά το μέτρο της ασθενούσας προαιρέσεως – στην απόθεση της ζωής μας στη Θεία Πρόνοια κατά τη λειτουργική προτροπή «Εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών  Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα». Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μένουμε αδρανείς, αλλά απαιτείται και η δική μας συνέργεια και συνεργασία. Όπως η Παναγία μας «συνήργησε» στο Θείο Θέλημα με την απλή θετική της απάντηση και τον ενάρετο βίο της, έτσι κι εμείς κατά το ανθρώπινο, καλούμαστε να πράξουμε αυτό που μπορούμε κατά Θεώ και όχι αυτό το οποίο «βολεύει» τον ανθρώπινο λογισμό μας. Για τα υπόλοιπα θα μεριμνήσει η Θεία Πρόνοια.

Έτσι και κατά την έναρξη του Αγώνος του 1821, της οποίας εορτάζουμε σήμερα τη συμπλήρωση των 200 ετών, οι αγωνιστές δεν πτοήθηκαν ούτε από την έλλειψη όπλων ούτε από τη λειψανδρία· αλλά, όπως μαρτυρεί αργότερα και ο Γέρος του Μοριά στον λόγο του προς τους νέους στην Πνύκα (1838): «Όταν αποφασίσαμε να κάμωμε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε “που πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα”, αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό τον σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση». Όλοι, παρά τις όποιες έριδες, αψηφώντας την υπεροχή των κατακτητών και με απόλυτη εμπιστοσύνη στη Θεία Πρόνοια,

αγωνίστηκαν «υπέρ βωμών και εστιών»,

αγωνίστηκαν «υπέρ πίστεως και πατρίδος»,

αγωνίστηκαν «για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία».

Μελετώντας την όλη πορεία της Επαναστάσεως του 1821, την Ελληνική Ιστορία και τη Ρωμηοσύνη εν γένει, συνειδητοποιούμε ότι ο σκοπός όλων των αγώνων των προγόνων μας, ήδη από την αρχαία Ελλάδα, ήταν διττός: η προστασία και υπεράσπιση της ΠΙΣΤΕΩΣ και της ΠΑΤΡΙΔΟΣ. Οι πρόγονοί μας αγωνίστηκαν εναντίον οιουδήποτε ορατού και αοράτου εχθρού και κατακτητού επιβουλευόμενου τόσο της ακεραιότητος της Χώρας μας, όσο και των συνειδήσεών μας, για την ΠΙΣΤΗ και για την ΠΑΤΡΙΔΑ.

Κατά την ιστορική πορεία του Γένους μας, διακρίνουμε τη διαμόρφωση μιας αρρήκτου σχέσεως μεταξύ της Ορθοδόξου Πίστεως και της Φιλοπατρίας. Η διαχρονική συνύφανση των παραπάνω εννοιών αποκρυσταλλώνεται ιστορικά στον όρο «Ρωμηοσύνη», το εύχυμο απόσταγμα του οποίου αρδεύει την ιστορική ιδιοπροσωπία μας.

Στις καρδιές των Ρωμηών – Ελλήνων ανά τους αιώνες, Ορθόδοξη Πίστη και Φιλοπατρία αλληλοπεριχωρούνται, έτσι ώστε κάθε απόπειρα να νοηθεί κάποια ξέχωρα από την άλλη, να αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για την ιστορική συνέχεια του Γένους.

Βέβαια, στη συλλογική συνείδηση του Έθνους, προτάσσεται η Ορθόδοξη Πίστη της Πατρίδος, νοηματοδοτώντας την μέσα από τον Ευαγγελικό λόγο και τρέφοντάς την με την Αγιοπατερική της Παράδοση. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν την απορροφά. Αντιθέτως, την εμπλουτίζει συνεχώς, καθιστώντας την «κοινωνία» μεταξύ τους, ζωογόνο πηγή για το ατελεύτητο ταξίδι του Γένους μας στην ιστορική διαχρονία.

Μελετώντας την όλη πορεία της Επαναστάσεως του 1821, την Ελληνική Ιστορία και τη Ρωμηοσύνη εν γένει, συνειδητοποιούμε ότι ο σκοπός όλων των αγώνων των προγόνων μας, ήδη από την αρχαία Ελλάδα, ήταν διττός: η προστασία και υπεράσπιση της ΠΙΣΤΕΩΣ και της ΠΑΤΡΙΔΟΣ.Οι πρόγονοί μας αγωνίστηκαν εναντίον οιουδήποτε ορατού και αοράτου εχθρού και κατακτητού επιβουλευόμενου τόσο της ακεραιότητος της Χώρας μας, όσο και των συνειδήσεών μας, για την ΠΙΣΤΗκαι για την ΠΑΤΡΙΔΑ.

Ζωντανά φωτεινά παραδείγματα αυτής της «συμπνοίας» Πίστεως και Πατρίδος, ήταν οι κληρικοί αγωνιστές στην Επανάσταση του 1821. Η ευρύτερη περιοχή της Θράκης έχει ν  αναδείξει ως «οδοδείκτες» του μεγίστου αυτού Αγώνος τον εθνοϊερομάρτυρα Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο Ε’, που απαγχονίστηκε στην πύλη του Πατριαρχείου από τον Σουλτάνο καθώς και τον εφησυχάζοντα Οικουμενικό Πατριάρχη Κύριλλο ΣΤ’, που και αυτός βρήκε μαρτυρικό τέλος. Όμως, η ιστορική μνήμη του τόπου μας, της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, επιβάλλει να αναφερθούμε και στον αείμνηστο Μητροπολίτη Μαρωνείας Κωνστάντιο, του οποίου ο ανδριάντας κείται ακριβώς απέναντί μας και μας κοιτά με τα μάτια της ψυχής του, σαλπίζοντας τον παλμό της Ελευθερίας μέσα στις καρδιές μας. Είναι έτοιμος να τα αφήσει ξανά όλα πίσω και να αγωνιστεί και πάλι πλάι μας, ενδυναμώνοντάς μας στον αγώνα μας και κρατώντας αγέρωχο το φρόνημα μας.

Ο μεγάλος αυτός Ιεράρχης και Εθνεγέρτης εγκατέλειψε οφφίκια και τιμές, προτάσσοντας την Πίστη και μαχόμενος για την Πατρίδα. Αγωνίστηκε για την πολυπόθητη Λευτεριά και συνέβαλε τα μέγιστα στην Επανάσταση στην Μακεδονία εξ Αγίου Όρους ορμώμενος, βοηθώντας τον Εμμανουήλ Παπά.

Άλλη μορφή αγωνιστού Ιεράρχου που έχει να αναδείξει η Ιερά Μητρόπολή μας, είναι αυτή του Μητροπολίτου Ιωαννικίου, του επονομαζομένου και «Φιλικού», ο οποίος κατηχήθηκε στη Φιλική Εταιρία, όπως και ο Κωνστάντιος, και ανέλαβε σημαντικότατη επαναστατική δράση στην περιοχή της Ροδόπης και του Έβρου. 

Κοινό γνώρισμα των αγωνιστών είναι ότι δεν δείλιασαν μπροστά σε κινδύνους, εμπιστεύθηκαν τα πάντα – την ίδια τους τη ζωή – στον Ύψιστο, πολέμησαν όχι απλά για κάποιες αφηρημένες ιδέες και γενικόλογα ιδανικά, αλλά για την Πίστη τους στον Θεό και την Ελευθερία. Ο αγώνας αυτός δεν ήταν απλά ένας αγώνας, όπως τόσοι άλλοι, για την απόκτηση μιας εγκοσμίας και εφήμερης ελευθερίας, αλλά αγώνας για την εγκαθίδρυση ενός ανεξαρτήτου Κράτους, του οποίου οι δομικοί πυλώνες θα θεμελιώνονταν στη Χριστιανική Πίστη. Ο χρόνος δεν μου επιτρέπει να καταθέσω μέσα στα πλαίσια του συντόμου αυτού λόγου τα ιστορικά τεκμήρια που θα αποδείκνυαν το αληθές των ισχυρισμών μου. Σας καλώ όμως, αδελφοί μου, να ανατρέξετε στα Απομνημονεύματα των Αγωνιστών, αλλά και στα Συνταγματικά κείμενα που εψηφίσθησαν κατά τη διάρκεια του Αγώνα. Εκεί θα διαπιστώσετε την αποκρυστάλλωση του προτάγματος της Ορθοδόξου Πίστεως στην επίκληση της Αγίας και Ομοουσίου Τριάδος που άρχει τα Προοίμια των Πολιτειακών αυτών Πράξεων. Είναι δε άξιον προσοχής πως όλα αυτά τα κείμενα συντάχθησαν μεσούσης της Επαναστάσεως και αποτελούν αδιάψευστες πηγές για τον τρόπο με τον οποίο επιθυμούσαν να οργανώσουν θεσμικά τον ελεύθερο βίο τους οι Εθνοαπελευθερωτές πρόγονοί μας.

Αν παρ’ όλα τα προαναφερόμενα, υπάρχουν κάποιοι που επιμένουν να αμφισβητούν την σημασία που διαδραμάτισε για τους επαναστάτες προγόνους μας η αδιάπτωτη σύζευξη της Χριστιανικής τους Πίστης και της αγάπης για την Πατρίδα, η φωνή του αρχιστρατήγου του Αγώνα, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, θα έλθει και πάλι – μέσα από τα μπαρουτοκαπνισμένα πεδία των μαχών – να διαλύσει τις φωνές των ατάκτων «Ο Θεός έβαλε την υπογραφή Του για την Ελευθερία της Πατρίδος και δεν την παίρνει πίσω».

Σύμψυχος με τον αγέρωχο Γέρο του Μοριά, και ο στρατηγός Μακρυγιάννης, παραδίδει μαθήματα ένθεης Φιλοπατρίας στον Γάλλο στρατηγό Δεριγνύ, δίνοντας με τον μοναδικό απλό αλλά όχι απλοϊκό του τρόπο, μαρτυρία ρωμαίικης αυτοσυνειδησίας.

Διαβάζουμε σε σχετικό απόσπασμα από τα απομνημονεύματά του: «Εκεί οπού ‘φκιανα τις θέσεις εις τους Μύλους ήρθε ο Ντερνύς να με ίδει. Μου λέγει: “Τι κανείς αυτού; Αυτές οι θέσεις είναι αδύνατες· τι πόλεμον θα κάμετε με τον Μπραΐμη αυτού;”. Και απαντά ο στρατηγός Μακρυγιάννης -συγχωρέστε με για αυτό που θα πω- «ιερουργώντας» την ελληνική ιστορία: “είναι αδύνατες οι θέσεις κι εμείς, όμως είναι δυνατός ο Θεός οπού μας προστατεύει· και θα δείξομεν την τύχη μας σ’ αυτές τις θέσεις τις αδύνατες. Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε µ’ έναν τρόπο, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε· τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν κι όταν κάνουν αυτήν την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν. Η θέση οπού είμαστε σήμερα εδώ είναι τοιαύτη· και θα ιδούμεν την τύχη μας οι αδύνατοι με τους δυνατούς».

Αν επιχειρήσουμε να αποδώσουμε με τρεις λέξεις το νόημα των λόγων του μεγάλου Αγωνιστού, έχω την αίσθηση πως δεν μπορεί να είναι άλλες από: Ελευθερία ή Θάνατος. Πράγματι άνθρωποι με καρδιές πυρπολημένες από αγάπη για τον Θεό και την Πατρίδα μπορούν να φύγουν από τη μάχη είτε ζωντανοί νικητές είτε νεκροί – σωματικά μόνο ηττημένοι – αλλά ιστορικά δικαιωμένοι, σε μία ιστορία που ψηφιδοθετείται από Λεωνίδες και Κωνσταντίνους Παλαιολόγους.

Η απάντηση του Γάλλου στρατηγού: «Τρε μπιέν», που σημαίνει «πολύ καλά» στη μητρική του γλώσσα, μία απάντηση αμηχανίας, μέσα στην οποία αποτυπώνεται με τον πιο ευδιάκριτο τρόπο πως δεν χωρά το Γένος των Ελλήνων – η ρωμαίικη ψυχή – μέσα στη στείρα λογικοκρατία. Δε μας φθάνει, αδελφοί μου, ο ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, μας πέφτει λίγος! Διότι μάθαμε να τρεφόμαστε από τον Ευαγγελισμό, το μήνυμα του οποίου συνοψίζεται στην αρχή της απελευθερώσεως από τα πάθη και τις έριδες, από τους ορατούς και αοράτους «κατακτητές» λαών και συνειδήσεων. Είναι το «χαρούμενο άγγελμα» της Ελπίδος και της Ελευθερίας που δεν μπορεί να το προσεγγίσει κανείς, παρά μόνον προσαγόμενος δια της Εκκλησίας στο Πρόσωπο του Θεανθρώπου.

Αγαπητοί μου εν Χριστώ αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω αγαπητά, τη μεγάλη αυτή ημέρα του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Δεσποίνης υμών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, ας αναλογιστούμε τους αγώνες και τις θυσίες τόσο των προγόνων μας, όσο και των σημερινών συγχρόνων «αγωνιστών» και ας υποσχεθούμε όλοι μαζί αλλά και ο καθένας και καθεμιά από μας μέσα από την καρδιά του: «αμυνώ […] και υπέρ ιερών και οσίων και μόνος και μετά πολλών. και την πατρίδα ουκ ελάσσω παραδώσω» (Όρκος Αθηναίων Εφήβων), ώστε να ζούμε πραγματικά Ε  Λ  Ε  Υ  Θ  Ε  Ρ  Ο  Ι .

Οι πρεσβείες της Υπεραγίας Θεοτόκου της Ευαγγελιστρίας να σας σκέπουν και να σας ενδυναμώνουν στον αγώνα σας.

Ο Μαρωνείας και  Κομοτηνής,  Παντελεήμων

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.