«Ελληνικη Λαικη Τεχνη: Παλαιοτερες θεματικες με συγχρονες προσεγγισεις»

Κυκλοφόρησε το δίτομο συλλογικό έργο «Ελληνική Λαϊκή Τέχνη: Παλαιότερες  θεματικές  με  σύγχρονες  προσεγγίσεις», το οποίο και περιλαμβάνει τις εισηγήσεις του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο 25-27 Σεπτέμβριου 2020 από το Εργαστήριο Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, τον πολιτιστικό φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» και την Περιφέρεια Θεσσαλίας.

Την σημαντική έκδοση στο πεδίο της  λαϊκής τέχνης έχει επιμεληθεί ο Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Καθηγητής Λαογραφίας, στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, Κοσμήτορας της Σχολής Κλασσικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών και Διευθυντής  του Εργαστηρίου Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Δ.Π.Θ., η Νάντια Μαχά-Μπιζούμη, Επίκουρη Καθηγήτρια Λαογραφίας στο τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, Δ.Π.Θ. και ο Αλέξανδρος Καπανιάρης, Διδάκτορας Ψηφιακής Λαογραφίας και Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Τ.Ι.Ε. Δ.Π.Θ. 

Η έκδοση περιλαμβάνεται στο εκδοτικό έργο του Εργαστηρίου Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, 12 – Μελέτες Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας –  και εκτυπώθηκε από τις εκδόσεις ιδιόμελον.

Η έκδοση όπως και το Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Ελληνική Λαϊκή Τέχνη: Παλαιότερες θεματικές με σύγχρονες προσεγγίσεις» αφιερώθηκε στη μνήμη του Λαογράφου Κίτσου Μακρή. 

Οι θεματικές ενότητες

Η έκταση του δίτομου έργου ανέρχεται στις 1276 σελίδες και συμμετέχουν 54 επιστήμονες, μέλη Δ.Ε.Π., ερευνητές και στελέχη πολιτιστικών φορέων και μουσείων. Στις θεματικές ενότητες του έργου περιλαμβάνονται: α) Θεωρητικά ζητήματα: οι λαϊκές τέχνες στο Ελλαδικό χώρο, β) Η έρευνα της λαϊκής τέχνης στο πλαίσιο των τοπικών σπουδών, γ) Λαϊκή τέχνη – Εργαστήρια – Τεχνίτες και Τεχνικές (Λιθογλυπτική, Λαϊκή Ζωγραφική, Αγγειοπλαστική, Σαμαροποιία, Ναυπηγική, Κοσμηματοποιία, Υφαντική, Κεντητική, Παραδοσιακό και Σύγχρονο Ένδυμα, Χορός και Μουσική), δ) Εκκλησιαστικές τέχνες, Έντεχνος λαϊκός λόγος, ε) Αναπαραστάσεις εκφάνσεων της λαϊκής τέχνης στη λογοτεχνία, στον κινηματογράφο και στο θέατρο, στ) Μουσεία και λαϊκή τέχνη, ζητήματα αναπαράστασης – διαχείρισης και εκπαιδευτικής πολιτικής, ε) Η λαϊκή τέχνη ως τουριστικό προϊόν, ζ) Νέες τεχνολογίες, ψηφιακά εργαλεία, εκπαίδευση και λαϊκή τέχνη.

Τα περιεχόμενα

ΤΟΜΟΣ Α΄

Χαιρετισμός του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Δημητριάδος & Αλμυρού και Προέδρου του φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός»

Χαιρετισμός της Αντιπεριφερειάρχη Μαγνησίας & Σποράδων κα. Δωροθέας Κολυνδρίνη

Χαιρετισμός του Ομότιμου Καθηγητή Μ. Γ. Μερακλή

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Α ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Μαρίνα Βρέλλη-Ζάχου, Παραδοσιακές λαϊκές τέχνες στον ελλαδικό χώρο. Άνθρωποι και επαγγέλματα. Παρελθόν – Παρόν – Μέλλον

Β Ο ΣΥΜΒΟΛΙΚΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

Ευριδίκη Αντζουλάτου-Ρετσίλα, Τα έργα της χειροτεχνίας ως εργαλεία πολιτιστικής διπλωματίας και όχι μόνον

Ευφροσύνη Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου, Το πλοίο στην Κύπρο: από  την ιστορική πραγματικότητα στη λαϊκή τέχνη

Βασιλική Κράββα, Όταν η λαϊκή τέχνη και η παράδοση συνομιλούν με την αρχαιότητα και το Βυζάντιο: στοχασμοί με αφορμή τη ζωγραφική του Νίκου Εγγονόπουλου

Νίκος Τσούκας, Η διάσωση, προβολή και προσπάθεια διαφύλαξης της λαϊκής πηλιορείτικης παράδοσης μέσα από το έργο του Κώστα Λιάπη

Γ ΛΑΪΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ, ΤΕΧΝΙΤΕΣ, ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Γ.Ι ΛΙΘΟΓΛΥΠΤΙΚΗ – ΛΑΪΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

Ευαγγελία Ράπτου, Η τέχνη της λιθοτεχνίας στην Ελασσόνα. Το παράδειγμα του λιθογλύπτη Αθανασίου Σανίδα

Ζωή Γοδόση, Ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα στις τοιχογραφίες των κτηρίων παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στον ελλαδικό χώρο κατά τον 18ο και 19ο αιώνα

Ζωή Γοδόση – Θεοχάρης Τσάμπουρας, Μια κοινωνία σε αλλαγή: ζωγράφοι στην Εράτυρα (18ος – αρχές 20ού αιώνα)

Στέφανος Τσιόδουλος, Απεικονίσεις ρολογιών στη ζωγραφική των αρχοντικών του18ου και του19ου αιώνα

Κατερίνα Σχοινά, Ζωγραφική με το στόμα και το πόδι (ΖΩ.Σ.Π.) ως σύγχρονη λαϊκή τέχνη

Γ. ΙΙ ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ – ΣΑΜΑΡΟΠΟΙΙΑ – ΝΑΥΠΗΓΙΚΗ

Christine Lansdale Willis, The Legacy of Byzantine Ceramic Art and how it inspired Folk Art in Greece

Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Η σαμιακή αγγειοπλαστική μεταξύ παράδοσης και νεωτερισμού: το εργαστήριο της οικογένειας Κληρονόμου στους Κουμαραδαίους της Σάμου

Αλέκος Φλωράκης, Ο τελευταίος σαράτσης της Γουμένισσας. Ένα παράδειγμα εθνογραφικής Τεχνολογίας

Μαρία Κτωρή, Η κυπριακή παραδοσιακή ναυπηγική στις Εικαστικές Τέχνες: μεθοδολογικές προσεγγίσεις και προβληματισμοί

Γ. ΙΙΙ ΚΟΣΜΗΜΑΤΟΠΟΙΙΑ – ΥΦΑΝΤΙΚΗ – ΚΕΝΤΗΤΙΚΗ

Πετρούλα Χατζηττοφή, Σύγχρονες θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις στο νεότερο υλικό πολιτισμό: To παράδειγμα του κοσμήματος στην Κύπρο (19ος-20ός αιώνας)

Αριστείδης Γκαλέτσης, Μακεδονικά παραδοσιακά υφαντά οικιακής διακόσμησης του Δρυμού Θεσσαλονίκης

Άρης Μπαζμαδέλης, Συμβολή της ταπητουργίας στην ιστορία, τον πολιτισμό και την οικονομία της ευρύτερης περιοχής της Ουρανούπολης Χαλκιδικής: ζεύγος S. & J. Loch

Αναστασία Α. Φλωράκη, Το κέντημα «φιλέ» στην Τήνο. Κοινωνικές και τεχνολογικές παράμετροι μιας γυναικείας χειροτεχνίας

Γ. ΙV ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΝΔΥΜΑ

Βάλτερ Πούχνερ, Οι κοινωνικές διαστάσεις της παραδοσιακής ενδυμασίας. Η σημειωτική της οπτικής πληροφόρησης για την κοινωνική και προσωπική ταυτότητα

Annette B. Fromm, The T-Shirt, the 21st Century Folk Costume

Ελένη Παπαθωμά, «Αναφορά στην παράδοση»: Η αξιοποίηση της λαϊκής τέχνης στην ελληνική μόδα της περιόδου 1960-1980 και η περίπτωση της σχεδιάστριας Ρούλας Στάθη

Νάντια Μαχά-Μπιζούμη, Η άνθιση της χειροτεχνίας στην εποχή του Covid -19. Χειροποίητες μάσκες από προικιάρικα ασπρόρουχα

Γ. V ΧΟΡΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ

Αρχοντία – Δανάη Σταύρου, Η διδασκαλία Ελληνικών Παραδοσιακών Χορών & η Διατήρηση της Πολιτισμικής Κληρονομιάς: Εφαρμογή της Μεθόδου ΑΑΑΑ

Μιχάλης Ράντος – Δημήτρης Γουλιμάρης – Ζωή Μάργαρη, Το αποκριάτικο εθιμικό δρώμενο «Σεϊμένηδες και Πιτεράδες»: Λαϊκός πολιτισμός, ταυτότητα και ανανοηματοδότηση της παράδοσης

Αντώνης Βερβέρης – Στέφανος Φευγαλάς, Το ύφος ως στοιχείο του λαϊκού μουσικού πολιτισμού. Η περίπτωση των σαντουριέρηδων της Λέσβου

Αναστάσιος Ι. Κυριακίδης, Η «τσαμούντα» στην παραδοσιακή κοινωνία των Αρβανιτών της Άνδρου. Τραγούδια και μουσικές

Gordana Blagojevic, Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί και ζητήματα πολιτισμικής ταυτότητας στη διασπορά: οι Έλληνες στη Σερβία

Ρενάτα Δαλιανούδη, Από το folk στο post-folk. Πολιτισμική μετάβαση ή μια νέα ανάγνωση του παραδοσιακού;

ΤΟΜΟΣ Β΄

Δ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

π. Σπυρίδων Κωνσταντής, H χρήση των σύγχρονων λαϊκών θρησκευτικών καλλιτεχνικών δημιουργιών υπό το πρίσμα της Λειτουργικής και Τελετουργικής

Γεώργιος Ι. Στούκης, Το εργαστήριο εκκλησιαστικής χρυσοκεντητικής της Ι. Μονής Γενεθλίου της Θεοτόκου-Πελαγίας (20ός-21ος αιώνας)

Αναγνώστης Ευαγγ. Παπακυπαρίσσης, ‘Ο Καιρός του Χρόνου’, ένα θέμα λαϊκής θρησκευτικής ζωγραφικής (17ου-18ου αι.) σε τοιχογραφίες εκκλησιών της Θεσσαλίας

Ε ΕΝΤΕΧΝΟΣ ΛΑΪΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

Μυροφόρα Ευσταθιάδου, «Κατίγκω Καλευρά»: η λαϊκή ποίηση ως διέξοδος σε προσωπικά και συλλογικά αδιέξοδα

Μαρία Προκοπίδου, Η θρησκευτικότητα των Ελλήνων του Πόντου μέσα από τα ποντιακά δημοτικά τραγούδια και δίστιχα

Γιώργος Κούζας, O «πύργος» της οδού Θήρας στα Πατήσια. Μια περιπτωσιολογική μελέτη για την κυκλοφορία και την κοινωνική σημασία των θεωριών συνωμοσίας στη σύγχρονη πόλη

Γεώργιος Πασιόπουλος και Γιώργος Κατσαδώρος, Το μουσικό κίνημα της Low bap και οι επιρροές του στην περιοχή του Περάματος. Πορίσματα μιας εκπαιδευτικής έρευνας

ΣΤ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΦΑΝΣΕΩΝ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ / ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ / ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Θανάσης Β. Κούγκουλος, «Εζωγραφίσθη στανικώς»: ο θρύλος της προσωπογραφίας ενός ληστή στην πεζογραφία του Χριστόφορου Μηλιώνη

Χριστίνα Λούρη, «Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ» του Ανδρέα Εμπειρίκου: «Το ρήμα κρουσταλλώθηκε και φέγγει» για τη διαμόρφωση της ελληνικότητας

Νίκος Πουλάκης, Μουσικοχορευτικές επιτελέσεις στον ελληνικό κινηματογράφο: Παραδοσιακές, λαϊκές και έντεχνες εκφράσεις

Xρύσα Μάντακα, Eικαστική γλώσσα και λαϊκή τέχνη στη θεατρική ενδυματολογία

Ζ ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Τίνα Γκουρβέλου, επιστημονική θεμελίωση της Λαογραφίας και το Λαογραφικό Μουσείο στο Νέο Ελληνικό Κράτος ως μέσο για τη διάσωση της λαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως καταγράφεται στο έργο του φιλολόγου, λαογράφου, λογοτέχνη και δημοσιογράφου Κώστα Μαρίνη (1899-1968)

Βασιλική Χρυσανθοπούλου, Από την Ανατολική Ρωμυλία στο Λαογραφικό Μουσείο και Αρχείο του ΕΚΠΑ: Η περίπτωση της συλλογής Δήμου-Φωτιάδου, μεταξύ  επικοινωνιακής και πολιτισμικής μνήμης

Εύη-Μαρία Πιτσιάβα, Λαϊκός πολιτισμός σε Ελληνο-Αμερικάνικα μουσεία

Αλεξάνδρα Μπολότη, Διερευνώντας τον ρόλο της συντήρησης στη διάσωση και ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού: Η περίπτωση της έκθεσης του ΜΕΛΤ «Ανθρωποι και εργαλεία. Όψεις της εργασίας στην προβιομηχανική εποχή»

Ελευθερία Σταυριανού, «Η Παράδοση δε μυρίζει ναφθαλίνη, πλάθεται σαν πλαστελίνη»: Εκπαιδευτικός Φάκελος για το Λαογραφικό Μουσείο του Λυκείου Ελληνίδων Ρόδου «Εργάνη Αθηνά»

Μαρία Γ. Βενιζελέα, «Διά χειρός Κουρτζή». Με αφορμή μια έκθεση

Η Η ΛΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ ΩΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ

Αικατερίνη Σ. Μάρκου, Πολιτιστικός τουρισμός και λαϊκή τέχνη: μια αμφίδρομη δυναμική σχέση

Αναστασία Χάματσου, Συντήρηση και ανάδειξη παραδοσιακών τεχνώνμέσα από προγράμματα πολιτιστικής εκπαίδευσης και βιωματικού τουρισμού: η περίπτωση του Οικομουσείου Μαραθάσας (Τρόοδος, Κύπρος)

Θ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ, ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ

Μαριεύη Μαστοράκη, Από το νήμα… στο vector: Το σεμεδάκι και το κέντημα στις γραφιστικές εφαρμογές  

Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης, Τα Κοινωνικά Μέσα Δικτύωσης στο πεδίο της Ψηφιακής Λαογραφίας: Το νέο κοινωνικό δίκτυο PLUGGY και ο λαϊκός ζωγράφος Νικόλαος Α. Χριστόπουλος

Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης – Χριστίνα-Μαρία Λαγογιάννη, Ψηφιακές εκπαιδευτικές αφηγήσεις (digital storytelling): Η περίπτωση της φορεσιάς του Πύργου Ηλείας με τη χρήση playmobil

Μαρία Τρυψιάννη, Ψηφιακά εργαλεία και ελληνικές τοπικές ενδυμασίες. Το παράδειγμα των ενδυμασιών της Έδεσσας και της Νάουσας (μέσα 19ου–αρχές 20ού αι.)

Δάφνη Κυριάκη-Μάνεση – Μάρκος Δενδρινός – Αλεξάνδρα Τράντα, Το θέμα του φοίνικα στην ελληνική τέχνη: Δημιουργία μιας οντολογίας

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ευφροσύνη Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου, Σχόλια για τα συμπεράσματα του Συνεδρίου

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.