Δυσαρεστα, αλλα αναμενομενα τα προσωρινα αποτελεσματα της απογραφης

Κωνσταντίνος Ζαφείρης, Αναπληρωτής καθηγητής Δημογραφίας στο ΤΙΕ του ΔΠΘ: «Δεν μπορούμε να μιλάμε για την δημογραφική ανάπτυξη ενός τόπου αν δεν μιλήσουμε για την οικονομική και κοινωνική του ανάπτυξη»

Δυσάρεστα αλλά όχι και μη αναμενόμενα είναι τα προσωρινά αποτελέσματα της απογραφής του 2021 που έδωσε στην δημοσιότητα την Τρίτη 19 Ιουλίου η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), σύμφωνα με τα οποία ο πληθυσμός της Ελλάδας συνεχίζει να βαίνει μειούμενος, με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης αλλά και την Ροδόπη ειδικότερα, να σημειώνουν μείωση μεγαλύτερη του πανελλαδικού μέσου όρου.

Πέραν του γεγονότος ότι η απογραφή του 2021 αποτελεί ένα ακόμα δείγμα του γεγονότος ότι η δημογραφική συρρίκνωση εξελίσσεται σε μείζον ζήτημα εθνικής σημασίας, η τελευταία αυτή απογραφή σύμφωνα και με τις δηλώσεις του επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ κ.Αθανασίου Θανόπουλου χαρακτηρίστηκε από δύο διαφορετικά σε σχέση με το παρελθόν δεδομένα.

Το πρώτο εξ αυτών αφορά στο μεγάλο κύμα «αρνητών» της απογραφής, τόσο προσώπων όσο και κτιρίων, ενώ το δεύτερο και καινοτόμο χαρακτηριστικό αφορά στην ψηφιακή υλοποίησή της για πρώτη φορά.

Μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» ο Αναπληρωτής Καθηγητής Δημογραφίας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ κ. Κωνσταντίνος Ζαφείρης συμφώνησε ως προς την καινοτομία της ψηφιακής απογραφής, τονίζοντας ωστόσο πως μένει να φανεί η επιτυχία της και από τα τελικά αποτελέσματα της απογραφής στην πλήρη έκδοσή τους.

«Προσωπικά με βόλεψε πολύ, αυτό δεν σημαίνει ότι βόλεψε όλον τον κόσμο» ανέφερε ο ίδιος, τονίζοντας πως «είναι κάτι που θα διαφανεί στο μέλλον».

Ως προς τα αποτελέσματα της απογραφής ο κ.Ζαφείρης δεν δήλωσε έκπληκτος, υπενθυμίζοντας ότι υπάρχουν προειδοποιήσεις σχετικά με την μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας εδώ και πάρα πολλά χρόνια, με τις πολιτικές δυνάμεις να ξεκινούν μόλις πρόσφατα να συζητούν πραγματικά για το αν και με ποιόν τρόπο μπορούμε σήμερα να παρέμβουμε στο δημογραφικό.

Αν δούμε τον χάρτη της Ελλάδος, όπως εξήγησε ο ίδιος, οι φτωχότερες περιφέρειες είναι και αυτές στις οποίες συναντώνται οι μεγαλύτερες μειώσεις, γεγονός που οφείλεται σε δύο δεδομένα. «Το πρώτο γιατί είναι οι πιο γηρασμένες και δεύτερον γιατί ο νέος κόσμος τείνει να μεταναστεύει» πρόσθεσε χαρακτηρίζοντας ως λογική την αύξηση σε περιοχές όπως τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, καθώς ο τουρισμός ενισχύει το οικογενειακό εισόδημα.

Από την άλλη όπως τόνισε με την ίδια λογική «είναι λογικό ότι στη Θράκη θα έχουμε πρόβλημα με τον πληθυσμό που μειώνεται με ταχείς ρυθμούς, πολύ απλά γιατί οι παράγοντες δεν είναι ευνοϊκοί για να ζήσει ένα ζευγάρι και να κάνει τα παιδιά του σε συνδυασμό με την πολύ χαμηλή γονιμότητα».

Εξειδικεύοντας την συζήτηση στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ο αναπληρωτής καθηγητής του ΤΙΕ του ΔΠΘ, μίλησε για μείωση της τάξεως του -7,6%, με την Ροδόπη να εμφανίζει συνολικά μείωση της τάξεως του -7%.

Πού οφείλεται αυτό; Στο γεγονός ότι η γονιμότητα στη Ροδόπη είναι πάρα πολύ χαμηλή, όπως ανέφερε, συγκρίνοντας μάλιστα την γονιμότητα στην Ροδόπη με τα επίπεδα γονιμότητας των δημοκρατιών μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.

Στην Δράμα η μείωση άγγιξε το -12%, στον Έβρο το -10%, στην Θάσο το -5% και στην Καβάλα το -7% με τον ίδιο να εξηγεί ότι «η ΠΑΜ-Θ δέχεται πίεση η οποία διασπείρεται γεωγραφικά», προειδοποιώντας πως αν δεν γίνουν παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της «συγκράτησης» της τάσης αυτής, τα επόμενα χρόνια το πρόβλημα θα ενταθεί.

Τι θα πρέπει να γίνει

Ερωτηθείς σχετικά με το περιεχόμενο των παρεμβάσεων αυτών ο ίδιος εξήγησε ότι το πρώτο και κύριο, που θα πρέπει να γίνει είναι η ενίσχυση της οικογένειας, όχι μέσω επιδομάτων που κατά την άποψή του στηρίζουν τις υπάρχουσες οικογένειες, αλλά παρεμβάσεις όπως η μείωση του κόστους ανατροφής των παιδιών ή η περιφερειακή ανάπτυξη, που θα επιφέρει απτά και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.

Άλλωστε όπως επεσήμανε «δεν μπορούμε να μιλάμε για την δημογραφική ανάπτυξη ενός τόπου αν δεν μιλήσουμε για την οικονομική και κοινωνική του ανάπτυξη. Αν δεν μιλήσουμε για το κράτος πρόνοιας και την κοινωνική συνοχή», για να τονίσει επίσης πως θα πρέπει να μειωθούν και τα όρια της τεκνογονίας των γυναικών, καθώς σήμερα η μέση ηλικία τεκνογονίας στο πρώτο παιδί στην Ελλάδα είναι τα 31 έτη.

Ερωτηθείς αν πολιτικές όπως αυτές που προβλέπει το νέο νομοσχέδιο για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, που υπερψηφίστηκε χθες στο ελληνικό κοινοβούλιο, ο κ.Ζαφείρης ανέφερε πως σύμφωνα με στοιχεία του 2018 οι εξωσωματικές είχαν ως αποτέλεσμα μια επίδραση στον αριθμό των γεννήσεων της τάξης περίπου 6%. Αυτό δεν αναιρεί ωστόσο όπως τόνισε την σημαντική επίδραση που τέτοιες αλλαγές θα έχουν, ωστόσο θα πρέπει να συνδυαστούν από την κατανόηση του ότι «μεταθέτοντας την τεκνογονία σε μεγαλύτερες ηλικίες κάνουμε ένα φυσιολογικό πράγμα με ιατρική πράξη, αντί να βρούμε με ποιον τρόπο οι νέοι που επιθυμούν να κάνουν παιδιά – και εγώ πιστεύω ότι θέλουν – όντως να το πράξουν αλλά με συνθήκες τέτοιες που να τους το επιτρέπουν».

Ερωτηθείς σχετικά με το πόσο θα επηρεάσει το δημογραφικό η «απώλεια» 500.000 Ελλήνων που μεταναστεύουν στο εξωτερικό ο ίδιος θέλησε να ξεκαθαρίσει πως το ισοζύγιο όσων φεύγουν με αυτούς που επιστρέφουν αγγίζει περίπου τις 200.000, γεγονός που δείχνει ότι ναι μεν το brain drain επιδρά στο πληθυσμό όχι όμως σε επίπεδο δραματικό.

«Αυτό που θα πρέπει να σκεφτούμε και να μας απασχολήσει είναι το τι θα έκαναν οι άνθρωποι αυτοί αν θα έμεναν στην Ελλάδα» συμπλήρωσε για να εξηγήσει πως

«θα πρέπει να δούμε πώς είναι διαρθρωμένη η οικονομία, τι παράγουμε για να έχουν μια αξιοπρεπή καριέρα και κατ’ επέκταση εισόδημα».

«Η δημογραφία είναι συνέπεια και αντικατοπτρίζει τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες»

«Το brain drain είναι συνέπεια μιας σειράς πραγμάτων και όχι μόνο της οικονομικής κρίσης που ήταν η θρυαλλίδα. Η οικονομία, η κοινωνία και η οργάνωσή της έπαιξαν τον ρόλο» σημείωσε διερωτώμενος «γιατί να μείνει ένα γιατρός στην Κομοτηνή εφόσον μπορεί να πάει στην Γερμανία όπου ζει μια ζωή εξαιρετικά άνετη;».

«Η δημογραφία βλέπετε είναι συνέπεια και αντικατοπτρίζει τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και επομένως όταν οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες είναι δύσκολες, τα αποτελέσματα φαίνονται αμέσως στον πληθυσμό» ανέφερε ο ίδιος για να δηλώσει απαισιόδοξος ως προς την αλλαγή της κατάστασης γιατί υπολείπεται μια συνολική εθνική στρατηγική.

Ο κ.Ζαφείρης αναγνώρισε πως τόσο από την προηγούμενη όσο και από την υφιστάμενη κυβέρνηση έχουν γίνει προσπάθειες, των οποίων όμως υπολείπεται η συνέπεια, η συνέχεια και η διάρκεια στον χρόνο. Διότι όπως τόνισε «το δημογραφικό δεν λύνεται με μέτρα που θα αποδώσουν σε δύο μήνες, αλλά σε 20 χρόνια. Όπως στην παιδεία, αν την διαλύσουμε τώρα θα δούμε τα αποτελέσματα αυτής της επιλογής σε 20 χρόνια».

Καταλήγοντας ο ίδιος επανέλαβε την ανάγκη υλοποίησης πολιτικών που θα «αντέχουν» στον χρόνο, ευχόμενος «η απαισιοδοξία την οποία εκφράζω να γίνει προβληματισμός για το τι πρέπει να κάνουμε όλοι μας, όχι μόνο οι πολιτικές ηγεσίες».

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.