«Δημοσιος χωρος ως κοινωνικο αγαθο η ως απεραντο πελατολογιο;»

Παρέμβαση για το θέμα των δημόσιων χώρων κάνει μέσω ανακοίνωσής του για άλλη μια φορά ο Ελεύθερος Κοινωνικός Χώρος Adelante. Στην ανακοίνωση σημειώνεται πως τόσο στην Κομοτηνή όσο και πανελλαδικά παρατηρείται το φαινόμενο της κατάληψης «του δημοσίου χώρου από τα τραπεζοκαθίσματα των λογής επιχειρηματιών» για να υπογραμμιστεί πως στον δημόσιο χώρο «αναπτύσσεται πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνιολογικά μια κοινότητα, καθώς τα άτομα που την απαρτίζουν έρχονται σε επαφή και διαμορφώνουν τις συνθήκες και το χαρακτήρα της πόλης, του χωριού κτλ».
 
Παράλληλα καυτηριάζοντας την κατάληψη δημοσίων χώρων από επιχειρήσεις η Adelante σημειώνει πως «τα γκλαμουράτα μαγαζιά, οι γεμάτο τραπέζια και καθίσματα δρόμοι, οι λαμπερές βιτρίνες έχουν υποκαταστήσει τη δημόσια σφαίρα, την οποία εμείς οι ίδιοι οι πολίτες δε νοηματοδοτούμε πια». 

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης:

«Εδώ και μερικά χρόνια έχει παρατηρηθεί και στην πόλη μας την Κομοτηνή, αυτό που τείνει να γίνει καθολικό ελλαδικό βίωμα, δηλαδή η κατάληψη του δημοσίου χώρου από τα τραπεζοκαθίσματα των λογής επιχειρηματιών. Όπου κι αν κοιτάξει κανείς, θα παρατηρήσει τραπέζια, καρέκλες, τέντες, ομπρέλες, κατειλημμένα από τα μαγαζιά παγκάκια και ούτω καθ’ εξής. Με το που ανοίξει ο καιρός, αρχίζει και η επέκταση των μαγαζιών επί των πλατειών, των πάρκων, των πεζοδρομίων και των πεζόδρομων. Ως εδώ όλα είναι γνωστά, όπως γνωστός είναι και ο υποτιθέμενος περιορισμός της επέκτασης από το Δήμο, έτσι ώστε να κατευνασθούν και οι όποιες αντιδράσεις.
 
Ως κοινωνικός χώρος Adelante, που δραστηριοποιούμαστε σε αυτήν την πόλη για πάνω από μια δεκαετία και θεωρούμε ότι είμαστε αναπόσπαστο τμήμα της τοπικής κοινωνίας, έχουμε διαφορετική αντίληψη για το δημόσιο χώρο και θέλουμε να τη διατυπώνουμε σε κάθε ευκαιρία.
 
Ο δημόσιος χώρος, ως αυθύπαρκτη οντότητα και κοινό κτήμα όλων των ανθρώπων, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δημόσιας σφαίρας της ζωής του ατόμου. Είναι ο τόπος συνάντησης διαφορετικών ανθρώπων, συνεκτικός κρίκος μιας τεράστιας αλληλουχίας ανθρωπίνων σχέσεων και παθών. Σε αυτό το χώρο αναπτύσσεται πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνιολογικά μια κοινότητα, καθώς τα άτομα που την απαρτίζουν έρχονται σε επαφή και διαμορφώνουν τις συνθήκες και το χαρακτήρα της πόλης, του χωριού κτλ. Αν θεωρήσουμε ότι η ιστορία είναι μια δυναμική διαδικασία του ανθρώπινου νου και της ανθρώπινης κοινότητας, τότε σίγουρα γνωρίζουμε ότι και οι αλλαγές που συντελούνται στο πέρασμα των χρόνων, δημιουργούνται από τη δημόσια σφαίρα. Η δημιουργία, η αμφισβήτηση των ήδη υπαρχόντων θεσμών, η καταστροφή, η στασιμότητα, η κουλτούρα, η ανθρώπινη κληρονομιά είναι όλα πράγματα που συντελούνται σε ένα δημόσιο χώρο. Όλες οι μεγάλες εξεγέρσεις, επαναστάσεις ή δημιουργίες των ανθρώπων βρήκαν αντίκρισμα στο δημόσιο χώρο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που τα ολοκληρωτικά καθεστώτα (όπως η χούντα των συνταγματαρχών, ο ναζισμός στη Γερμανία ή ακόμα και η Σοβιετική Ένωση) δίνανε μεγάλο βάρος στην εξάλειψη του. Είναι το μέρος όπου τελικά ο άνθρωπος γίνεται πολίτης, δηλαδή το συνειδητό ον που συμμετέχει ενεργά στα τεκταινόμενα της ζωής του και στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν τον τόπο του.
 
Η εικόνα αυτή ελάχιστα σχέση έχει με τη σημερινή εικόνα των ελληνικών πόλεων και χωριών. Η συμμετοχή στα κοινά, η συνειδητοποίηση του ανθρώπου- πολίτη, η παραγωγή της τοπικής κουλτούρας έχουν αντικατασταθεί από την ανάθεση, την αδιαφορία και την εμπορευματοποίηση του δημόσιου χώρου. Τα γκλαμουράτα μαγαζιά, οι γεμάτο τραπέζια και καθίσματα δρόμοι, οι λαμπερές βιτρίνες έχουν υποκαταστήσει τη δημόσια σφαίρα, την οποία εμείς οι ίδιοι οι πολίτες δε νοηματοδοτούμε πια. Σε μια εποχή οικονομικής εξαθλίωσης και κατάρρευσης των κοινωνικών δεσμών, αυτή η εικόνα, ως ένα άλλο εμπόρευμα, έρχεται να κατευνάσει την κοινωνική σύγκρουση και να δημιουργήσει μία ψευδοεικόνα ψευδοευδαιμονίας και ευτυχίας. Δεν είναι όμως μόνο αυτό, αλλά και το γεγονός ότι οι άνθρωποι παραχωρούν το κοινωνικό αγαθό του δημοσίου χώρου στους ιδιώτες, οι οποίοι στα πλαίσια του κέρδους μπορούν να επεκταθούν ακόμα και πάνω στα δέντρα.
 
Αυτή η εικόνα ονομάζεται ανάπτυξη, όπως ανάπτυξη ονομάζονται και τα χρυσωρυχεία, η δημιουργία ουρανοξυστών, τα αιολικά πάρκα και το ξεπούλημα του δημοσίου πλούτου. Η ανάπτυξη και η αέναη πρόοδος είναι έννοιες πολιτικά φορτισμένες με την κυρίαρχη καπιταλιστική λογική, η οποία επεμβαίνει στις ζωές μας, εξαφανίζει τον πολιτισμό μας και ιδιωτικοποιεί ακόμα και τον αέρα που αναπνέουμε.
 
Όλα αυτά είναι μονάχα μερικά δείγματα της απίστευτης κοινωνικής αποσάθρωσης, αποξένωσης και αδιαφορίας των ανθρώπων, οι οποίοι όχι μόνο δεν παίρνουν τη ζωή στα χέρια τους, αλλά σε πολλές περιπτώσεις προσπαθούν να αποβάλλουν και κάθε συνεκτικό δεσμό με τους άλλους. Αν θέλαμε κάποια στιγμή να επιστρέψουμε σε πιο ανθρώπινες καταστάσεις, να αμφισβητήσουμε και να ανατρέψουμε ριζικά το υπάρχον σύστημα που «τρώει» τα σωθικά μας, τότε πρέπει επειγόντως να επανοικειοποιηθούμε το δημόσιο χώρο και τις πλατείες μας. Να μην αφήσουμε να γίνει κανονικότητα η εξάλειψη του χώρου όπου μπορούμε ελεύθερα να συναντιόμαστε, να επικοινωνούμε και να πράττουμε. Να μην αφήσουμε στους μαγαζάτορες να καθορίζουν το όριο της ψυχαγωγίας μας. Να κάνουμε τις πλατείες και τα πάρκα μας ξανά σημεία συνάντησης και παραγωγής ενός διαφορετικού πολιτισμού, ενός πολιτισμού που μιλάει στην ψυχή των ανθρώπων και δεν αναπαράγεται μέσα από πλούσιες βιτρίνες και φωτογραφικές μηχανές. Να γίνουμε τελικά πραγματικοί πολίτες και όχι απλώς πελάτες». 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.