Αγγελικη Ζιακα «Το ΣτΕ γνωμοδοτησε θετικα για την κατευθυνση Μουσουλμανικων Σπουδων στο ΑΠΘ»

Την προηγούμενη εβδομάδα βγήκαν στο φως της δημοσιότητας κάποια ανησυχητικά δημοσιεύματα που αφορούσαν στην εγκυρότητα και την πορεία λειτουργίας της εισαγωγικής κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών, του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, το οποίο αναμένεται για πρώτη φορά και μετά από πολύχρονη προσπάθεια, να λειτουργήσει φέτος στις τάξεις της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
 
Στο φύλλο του Σαββάτου του «ΠτΘ», στην προσπάθεια ενημέρωσής μας σχετικά με την υπόσταση των δημοσιευμάτων αυτών, συνομιλήσαμε με τον Πρόεδρο του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, κ. Παναγιώτη Σκαλτσή, ο οποίος μας διαβεβαίωσε πως δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας και ότι οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να δηλώσουν κανονικά την κατεύθυνση στα μηχανογραφικά τους.
 
Συνεχίζοντας σήμερα τη διερεύνηση του θέματος, απευθυνθήκαμε σε ένα «δικό» μας άνθρωπο, την Επίκουρη Καθηγήτρια Θρησκειολογίας του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Αγγελική Ζιάκα, την οποία καλά γνωρίσαμε τα τελευταία χρόνια στον τόπο μας από το «πρόγραμμα δια βίου εκπαίδευσης  ιεροδιδασκάλων και  θεολόγων της Θράκης  σε θέματα  θρησκευτικών, θρησκευτικής ετερότητας και διαπολιτισμικής θρησκευτικής αγωγής», προκειμένου, όπως πολλές φορές κάναμε και κατά τη διάρκεια του προγράμματος, να μας εξηγήσει  έννοιες άγνωστες σε εμάς όπως π.χ. το καλάμ, αλλά και να μας γνωρίσει τις αρχές και τον τρόπο με τον οποίο η εισαγωγική κατεύθυνση μουσουλμανικών σπουδών πρόκειται να λειτουργήσει, απαντώντας και σε όσα πρόδρομα επιχείρησαν να δημιουργήσουν δυσπιστία και απόρριψη για μια κατεύθυνση σπουδών ιδιαίτερα χρήσιμη σε επίπεδο κατανόησης και εμβάθυνσης των κοινωνικών σχέσεων των διαφορετικών πολιτισμικά πληθυσμιακών ομάδων  της Θράκης, και όλης της Ελλάδας πλέον…
 
Η κ. Ζιάκα, επαναλαμβάνοντας  τις διαβεβαιώσεις του προέδρου του Τμήματος κ. Παναγιώτη Σκαλτσή σχετικά με την κανονική και νόμιμη λειτουργία της κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών, μας ενημέρωσε  ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ήδη αποφανθεί θετικά για τη λειτουργία του, διευκρινίζοντας συγχρόνως  ότι το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών αφορά στην  επιστημονική και ακαδημαϊκή διδασκαλία της ιστορίας, της θεολογίας, της φιλοσοφίας, της τέχνης  και του πολιτισμού του Ισλάμ.
 
Αγγελική Ζιάκα όμως… 

«Δεν υφίσταται κανένα θέμα ακυρότητας» 

ΠτΘ: κ. Ζιάκα τις τελευταίες ημέρες είδαν το φως της δημοσιότητας κάποια άρθρα που αφορούν στην κατεύθυνση των Ισλαμικών Σπουδών της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για την οποία τα δημοσιεύματα αυτά εγείρουν θέματα διοικητικών προβλημάτων, καλώντας μάλιστα τους υποψηφίους των πανελληνίων εξετάσεων να μην την επιλέξουν στα μηχανογραφικά τους δελτία. Τι ακριβώς συμβαίνει;
Α.Ζ.: Πρώτα από όλα θα πρέπει να κάνουμε κάποιες αναγκαίες διευκρινίσεις, όπως το γεγονός ότι πρόκειται για ένα πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών, το οποίο εντάσσεται ως εισαγωγική κατεύθυνση στο τμήμα Θεολογίας. Από εκεί και ύστερα θα πρέπει επίσης να διευκρινίσουμε ότι δεν υφίσταται κανένα θέμα ακυρότητας, διότι, ήδη, το Συμβούλιο της Επικρατείας, αποφάσισε θετικά για τη λειτουργία αυτής της εισαγωγικής κατεύθυνσης (Το συγκεκριμένο Προεδρικό Διάταγμα κρίθηκε νόμιμο από το Συμβούλιο της Επικρατείας με την υπ’ αριθμ. 85/2016 απόφασή του). Το Τμήμα Θεολογίας δηλαδή  λειτουργεί με βάση τις αρχές της ακαδημαϊκής δεοντολογίας και στην προκείμενη περίπτωση ακολουθήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες από το νόμο διαδικασίες. 

«Η διαθρησκειακή κατανόηση στον πυρήνα του προγράμματος» 

ΠτΘ: Άρα το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει αποφασίσει για τη συγκεκριμένη  εισαγωγική κατεύθυνση και επομένως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα…
Α.Ζ.: Ακριβώς, και μάλιστα το αποφάσισε θέτοντας δύο άξονες, έτσι όπως το διατύπωσε το ΣτΕ. Ο πρώτος άξονας σχετίζεται «με την ανάγκη του διαθρησκευτικού διαλόγου». Και αυτό είναι λογικό διότι η διαθρησκειακή κατανόηση- την οποία ουσιαστικά θα αναπτύξει αυτό το πρόγραμμα σπουδών- είναι το ζητούμενο, τόσο για την Ελλάδα, όσο και ευρύτερα, ούτως ώστε να υπάρχει καταλλαγή και κοινωνική πρόοδος, σε μία εποχή μάλιστα που έχουμε τόσες εντάσσεις, με τη θρησκεία να φέρεται ως θύμα και θύτης, ταυτοχρόνως, και είμαστε ενήμεροι των πολλών τραγικών γεγονότων που συμβαίνουν στις γύρω χώρες. Κατά δεύτερον, θεώρησε η ίδρυση της Κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών «συναρτάται με τη διευκόλυνση των αποφοίτων των μουσουλμανικών ιεροσπουδαστηρίων της Θράκης να ολοκληρώσουν τις θεολογικές σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.»

«Πρόκειται για ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα σπουδών που απευθύνεται σε όλους τους Έλληνες, Μουσουλμάνους και μη» 

ΠτΘ: Μεταξύ των όσων τέθηκαν εν αμφιβόλω αφορά στη διδασκαλία του Ισλάμ, υποστηρίζοντας ότι αυτή θα γίνεται με έναν μερικό τρόπο και κυρίως στρεφόμενη προς το Καλάμ. Τι ισχύει στη συγκεκριμένη περίπτωση;
Α.Ζ.: Τα τελευταία χρόνια, το τμήμα Θεολογίας υφίσταται άδικες επιθέσεις από διάφορους κύκλους, που προκαλούν σύγχυση και αβεβαιότητα αναφορικά με τη λειτουργία αυτής της νέας εισαγωγικής κατεύθυνσης. Για τον λόγο αυτό το τμήμα έλαβε υπόψη του τα διάφορα επιχειρήματα, τις προκλήσεις και τις διαφωνίες που εγείρονται, τόσο στην Ελλάδα, όσο και ευρύτερα στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική, για το είδος και το ύφος των Ισλαμικών σπουδών- καθώς αποτελεί θέμα μίας ευρύτερης συζήτησης – και επιχειρεί, έχοντας λάβει υπόψιν του όλα αυτά, να ακολουθήσει μία ακαδημαϊκή οδό για τις Μουσουλμανικές Σπουδές. Αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για ένα σύνθετο και πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα σπουδών, διότι απευθύνεται σε όλους τους Έλληνες, Μουσουλμάνους και μη. Επίσης, και εδώ θέλω να εστιάσω, είναι μη κανονιστικό, διότι δε διδάσκει το Ισλάμ ως ένα σύνολο δογμάτων, αλλά το Ισλάμ ως Θεολογική Επιστήμη-αυτό είναι το Καλάμ για το οποίο με ρωτήσατε-και ως πολιτιστική και πολιτισμική οντότητα στο παρελθόν και στο παρόν. Θα λέγαμε ότι η κύρια στοχοθεσία του προγράμματος, είναι η γνώση. Συχνά, οι Μουσουλμάνοι ρωτούν τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη για το αν θα τα ακαδημαϊκά ιδρύματα διδάσκουν το «αυθεντικό» Ισλάμ. Οι πολιτικοί, από την πλευρά τους, ενδιαφέρονται αν θα προταχθεί το «φιλελεύθερο» Ισλάμ. Από την πλευρά μας, όπως γίνεται και με τα περισσότερα δημόσια ακαδημαϊκά ιδρύματα της Ευρώπης, πρόκειται να εξετάσουμε το Ισλάμ με τον τρόπο της ακαδημαϊκής μελέτης της Θρησκείας και με μια ματιά που αναζητά τα σημεία της παρουσίας του τόσο στο παρελθόν όσο και στη σύγχρονη κοινωνία. 

«Σε ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα η διδασκαλία και η μελέτη μίας θρησκείας δεν περιορίζεται στα όρια της πίστης» 

ΠτΘ: Το Ισλάμ είναι μια θρησκεία με ευρεία πορεία στο χρόνο και επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Αυτό που μας λέτε εσείς είναι ότι θα το διδάξετε ως επιστήμη, με ακαδημαϊκό τρόπο και όχι με κανονιστικό, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, στην περίπτωση της ορθοδοξίας με ιδρύματα που αποσκοπούν να παράξουν στελέχη της εκκλησίας…
Α.Ζ.: Σε ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα η διδασκαλία και η μελέτη μίας θρησκείας δεν περιορίζεται στα όρια της πίστης, ούτε ακολουθεί μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η ερμηνεία που παρουσιάστηκε σε κάποια δημοσιεύματα εκφράζει μία μερίδα των μουσουλμάνων. Το Τμήμα Θεολογίας προτάσσει την μελέτη του Ισλάμ με τρόπο ακαδημαϊκό και έγκυρο σε αυτούς που θέλουν να αποκτήσουν επιστημονικά εφόδια. Να είναι δηλαδή ενήμεροι ότι αυτά είναι ερωτήματα, όχι μόνον του παρόντος αλλά και του παρελθόντος, διότι τα συναντάμε ήδη από τη διαμορφωτική περίοδο του Ισλάμ, όπου παρατηρείται μια διεργασία αναζήτησης  και υπέρβασης της εμμονής  της επιστήμης του Ισλαμικού δικαίου σχετικά με τον αμετακίνητο νόμο του Θεού αλλά και η εμφάνιση διαφόρων παρατάξεων – σχολών, τα οποία διαλέγονται πάνω σε θέματα περί Θεού και κόσμου. Εμείς δεν θα διδάξουμε μια συγκεκριμένη σχολή, αλλά θα δούμε όλη την  διαμορφωτική περίοδο και την ισλαμική ιστορία και κοινωνία, από την αρχή μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένου και του πολιτικού Ισλάμ, αλλά και την τέχνη και την αρχιτεκτονική, τον διάλογο και την παρουσία των ανατολικών εκκλησιών στην Ανατολή και τη συμπόρευσή τους με τους μουσουλμάνους. 

«Στόχος μας να δώσουμε μια επιστημονική και ευρεία κατανόηση για τον κόσμο και τους πολιτισμούς του Ισλάμ» 

ΠτΘ: Η φημολογία  που υπήρξε και τα κείμενα που δημοσιεύτηκαν για την κατεύθυνση μας θύμισαν την παλιά δυσπιστία προς το Αριστοτέλειο, ιδιαίτερα, όταν λειτουργούσε εκεί η ΕΠΑΘ• στην περίπτωσή της εν μέρει δικαιολογημένα, αν και ποτέ η επάρκεια των δασκάλων επιστημονικά δεν αξιολογήθηκε. Υπάρχει δηλαδή γενικά  μια δυσπιστία  απέναντι σε ό,τι επιστημονικό παράγεται στην Ελλάδα και  αφορά στους μουσουλμάνους συμπολίτες…
Α.Ζ.: Οι άνθρωποι είναι καλό να καταλάβουν ότι η εισαγωγική κατεύθυνση  μουσουλμανικών σπουδών απευθύνεται σε όλους. Δεν είναι σκοπός μας να αντικαταστήσουμε τα κορανικά σχολεία, αλλά αντιθέτως να δώσουμε μια επιστημονική και ευρεία κατανόηση για τον κόσμο και τους πολιτισμούς του Ισλάμ. Το πιο ωφέλιμο, επειδή διδάσκεται το Ισλάμ στα σχολεία της Θράκης εδώ και τρία χρόνια, είναι ότι οι Έλληνες μουσουλμάνοι πτυχιούχοι θα λάβουν παιδαγωγικά εφόδια ώστε το ισλάμ να διδάσκεται με τρόπο επιστημονικό και παιδαγωγικό εντός του δημοσίου σχολείου.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.