1922-2022: 100 χρονια ζωης στην Ξυλαγανη, 100 χρονια πολιτιστικης προοδου
Ο οικισμός της Ξυλαγανής του Δήμου Μαρωνείας-Σαπών γιόρτασε στα μέσα του Αυγούστου με κάθε τιμή και λαμπρότητα τα 100 χρόνια ζωής του, με τετραήμερες εκδηλώσεις και την πάνδημη συμμετοχή ντόπιων και επισκεπτών, που διοργανώθηκαν από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, υπό την αιγίδα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και σε τεχνική και πολιτιστική υποστήριξη του Πολιτιστικού Ομίλου Ξυλαγανής.
Μπορεί όμως οι μέρες που πραγματοποιήθηκαν οι εορτασμοί να συνέπεσαν με την ολιγοήμερη θερινή απουσία μας, ωστόσο η ενδελεχής αποτύπωση της εναρκτήριας εκδήλωσης με θέμα «Η πολιτιστική μας κληρονομία», που έλαβε χώρα στον αύλειο χώρο του Λαογραφικού Μουσείου, δεν θα μπορούσε να παραληφθεί, διότι πρόκειται για μια εκδήλωση υψηλής συμβολικής. Διά μέσου των τεσσάρων ομιλητών που συμμετείχαν σε αυτήν, ήτοι της κ. Πηνελόπης Καμπάκη-Βουγιουκλή, Ομότιμης Καθηγήτριας του ΤΕΦ/ΔΠΘ, της κ. Τζένης Κατσαρή-Βαφειάδη, φιλολόγου, του κ. Κάρεν Χαναγκιάν, φιλολόγου, και της κ. Μαρίας Παπαδοπούλου, Προέδρου του Πολιτιστικού Ομίλου Ξυλαγανής αναδείχθηκαν πολιτιστικές και ιστορικές ψηφίδες του οικισμού και δόθηκαν τα κατάλληλα ερεθίσματα για περισσότερη έρευνα και πρόοδο για το μέλλον.
Αναλυτικότερα, η κ. Καμπάκη αναφέρθηκε στον διαλεκτικό λόγο, τη μελέτη του σε ακαδημαϊκό επίπεδο αλλά και την καίρια σημασία του για τον πολιτισμό, η κ. Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη παρουσίασε στοιχεία από τη νεότερη ιστορία της Ξυλαγανής, μαρτυρίες, ιστορικά τεκμήρια και εκδόσεις, ο κ. Χαναγκιάν κατέγραψε στην ομιλία του μερικά ενδεικτικά λαογραφικά στιγμιότυπα του Οικισμού, ενώ τέλος η κ. Παπαδοπούλου αφιερώθηκε στην αδρομερή παρουσίαση των τοπικών παραδοσιακών ενδυμασιών.
Ζωή Κοσμίδου, «Εκατό χρόνια φέτος από τον οδυνηρό ξεριζωμό και ταυτόχρονα εκατό χρόνια προκοπής»
Την εκδήλωση προλόγισε, εκ μέρους της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η κ. Ζωή Κοσμίδου, Σύμβουλος Πολιτισμού της ΠΑΜΘ και «ξυλαγανιώτισσα» εξ αγχιστείας, δηλώνοντας: «Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τον οδυνηρό ξεριζωμό και ταυτόχρονα εκατό χρόνια προκοπής σε μια καινούργια γη που όλοι αγαπάμε, την Ξυλαγανή μας.
Σε όλους εσάς λοιπόν έχω τη χαρά να μεταφέρω τους θερμούς χαιρετισμούς του Περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Χρήστου Μέτιου και τις καλύτερες ευχές για την επιτυχία των εορτών και των εκδηλώσεων που έχουμε την τιμή να διοργανώσουμε ως Περιφέρεια, με την υποστήριξη του Πολιτιστικού Ομίλου Ξυλαγανής και τη συνεργασία των Συλλόγων Γυναικών και Πατεράδων. Φυσικά με την άοκνη επιστημονική υποστήριξη του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, και ιδιαίτερα της ομότιμης Καθηγήτριας και μέχρι πρότινος Κοσμητόρισσας κ. Πηνελόπης Καμπάκη-Βουγιουκλή. Θερμά ευχαριστώ, επίσης, στους φιλολόγους κ. Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη και τον νεαρό συντοπίτη κ. Κάρεν Χαναγκιάν, καθώς και όλα τα μέσα και τους εθελοντές μέλη των συλλόγων που συμμετείχαν στην προσπάθεια.
Εκατό χρόνια σ’ αυτόν τον τόπο, τον εύφορο και φιλόξενο που τον διάλεξαν τότε οι πρόσφυγες σκεπτόμενοι με νου και ψυχή και εγκαταστάθηκαν εδώ πάνω σ’ αυτούς τους λόφους, όπου ρίζωσαν και πρόκοψαν, κατακτώντας όχι μόνο τη γη αλλά και τους αιθέρες της πατρίδας, όπως και τις τέχνες και γράμματα και την πολιτική και τον πολιτισμό. Άξιοι άνθρωποι, που ήρθαν μεταφέροντας από τις πατρίδες της Ανατολικής Θράκης και της Ανατολικής Ρωμυλίας τα προσκυνήματα, τους ήχους και τις γεύσεις, την ντοπιολαλιά και την ιστορία τους. Και έτσι, σμίγοντας εδώ στη Ροδόπη με τους ντόπιους, πορεύτηκαν με αξιοπρέπεια, με ηρωισμό με πνεύμα νεωτεριστικό, δίνοντας στις επόμενες γενιές τα εφόδια για να μπορέσουν να ξεπεράσουν τους προπάτορες και να προχωρήσουν ακόμη πιο δυνατά, ακόμη πιο ψηλά.
Σ’ αυτήν τη συλλογική προσπάθεια η Περιφέρεια ΑΜΘ να είστε σίγουροι ότι θα είναι αρωγός και συνοδοιπόρος και συμπαραστάτης των νέων διαδρομών της ζωής, που μακάρι να έχουν αφετηρία και κατάληξη πάλι εδώ και για τα επόμενα 100 χρόνια ιστορίας αυτού του τόπου».
Μιχάλης Βασιλειάδης, «Είμαστε υπεύθυνοι να μεταλαμπαδεύσουμε την κληρονομιά των προγόνων μας στα παιδιά μας»
Στη συνέχεια, την εκδήλωση χαιρέτησε ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Μαρωνείας-Σαπών και Πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ροδόπης κ. Μιχάλης Βασιλειάδης, ο οποίος τόνισε: «Η πολιτιστική κληρονομιά μας είναι ένα πλούσιο και ποικιλόμορφο ψηφιδωτό πολιτιστικής και δημιουργικής έκφρασης. Είναι ένα αγαθό άυλο ή υλικό που δίνεται κληρονομιά από τις προηγούμενες γενιές στις επόμενες. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι τώρα να μεταλαμπαδεύσουμε την κληρονομιά των προγόνων μας στα παιδιά μας.
Η πολιτιστική κληρονομιά εμπλουτίζει την προσωπική ζωή των πολιτών, αποτελεί κινητήρια δύναμη για τον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα και διαδραματίζει ρόλο στη δημιουργία και την ενίσχυση του κοινωνικού κεφαλαίου. Αποτελεί επίσης σημαντικό πόρο για την οικονομική ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή, προσφέροντας δυνατότητες αναζωογόνησης αστικών και αγροτικών περιοχών και προώθησης του βιώσιμου τουρισμού.
Είμαστε έτοιμοι ως Δήμος να καταθέσουμε προτάσεις ώστε θέματα ή δράσεις που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά να καταφέρουμε να τις εντάξουμε στην παγκόσμια άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO. Περιμένουμε επίσης προτάσεις και από τους φορείς με τους οποίους την επόμενη χρονική περίοδο θα προγραμματίσουμε συναντήσεις. Θα αναμένουμε προτάσεις και από τον ΠΟΞ. Συγχαρητήρια για την αποψινή εκδήλωση όπου θα μιλήσουν τέσσερις άξιοι ομιλητές. Επίσης, μεταφέρω και τους χαιρετισμούς του Δημάρχου Μαρώνειας-Σαπών κ. Ντίνου Χαριτόπουλου και τις ευχές του για Καλή Επιτυχία».
Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, «Ο διαλεκτικός λόγος είναι πλούτος, όχι στρέβλωση της ελληνικής γλώσσας»
Με το πέρας των χαιρετισμών, η κ. Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή αναφέρθηκε στη διδασκαλία των διαλέκτων στο πανεπιστήμιο ως μέσον μελέτης του πολιτισμού και της ιστορίας του τόπου. Τόνισε αρχικά τη διάκριση της γλώσσας σε επίσημη/καθομιλουμένη, ενώ αποσαφήνισε ακόμη πως οι διάλεκτοι αποκλίνουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό και δεν έχουν σταθερή και ρυθμισμένη γραπτή μορφή. «Σήμερα είναι το ίδιο είτε μιλάμε για διαλέκτους γενικά είτε για γλωσσικές/διαλεκτικές μορφές/ποικιλίες, τα οποία και πλέον δεν ονομάζουμε ιδιώματα. Υπάρχουν δε ποικίλες μορφές διαλέκτων, τα ποντιακά, τα τσακώνικα, αρκετές μορφές θρακιώτικων, τα κρητικά, τα κυπριακά αλλά και άλλες γλωσσικές ποικιλίες σε νησιά», ανέφερε συγκεκριμένα.
Εκτός αυτών, τόνισε και τη ζωτική σημασία που έχει ο διαλεκτικός λόγος. «Αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στοιχείο του λαϊκού πολιτισμού μας και ισχυρότατο στοιχείο του πολιτισμού και της ιστορίας γενικότερα. Κατά τη γνώμη μου, οι διάλεκτοι πρέπει να διδάσκονται στη νεολαία ακόμη και μέσα από συλλόγους αλλά, το σημαντικότερο, μέσα στο πανεπιστήμιο. Γιατί; Επειδή ΜΟΝΟ στο πανεπιστήμιο μπορεί να γίνει η επιστημονική κωδικοποίηση μιας γλώσσας. Κατά την εμπειρική διδασκαλία, τύπου δήμοι, ΝΕΛΕ κλπ., δεν γίνεται επιστημονική ανάλυση, κι όταν γίνεται δεν μπορεί να ξεφεύγει από προσωπικές προκαταλήψεις των μη ειδικών γλωσσολόγων διδασκόντων, οι οποίοι έχουν την τάση να εξωραΐζουν τη γλωσσική ποικιλία, να αναγάγουν τα πάντα στην αρχαία, να έχουν την τάση να την “καθαρίζουν” από οτιδήποτε, κατά τη γνώμη τους, “λερώνει” το ελληνικό προφίλ της. Κάτι τέτοιο όμως εξαφανίζει πολύτιμα στοιχεία επαφής με άλλες γλώσσες και πολιτισμούς, δηλαδή στερεί από τη διαλεκτολογία τη διεπιστημονική της λειτουργία ως πηγή (και) ιστορικών πληροφοριών. Ο περισσότερος κόσμος θεωρεί ότι ο διαλεκτικός λόγος αποτελεί στρέβλωση της ελληνικής γλώσσας, ενώ δεν είναι έτσι. Είναι πλούτος. Αυτό περνούσε και στα σχολεία παλαιότερα, όταν οι δάσκαλοι άκουγαν διαλεκτικό λόγο και έδερναν τα παιδιά (!). Μας το ομολόγησαν και οι δάσκαλοί μας στα ερευνητικά μαθήματα στο Τμήμα μας για την καταγραφή των διαλέκτων».
Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, «Η Ξυλαγανή, τόπος πλούσιος σε πολιτισμό και παράδοση, που εντούτοις ακόμη αναμένει την αξιοποίησή τους»
Η κ. Τζένη Κατσαρή- Βαφειάδη παρουσίασε στοιχεία από την ιστορία της Ξυλαγανής τα νεότερα χρόνια, ξεκινώντας από το οθωμανικό παρελθόν της και το όνομά της, το οποίο τότε ήταν Κουσλανλί.
Κουσλανλί γιατί, σύμφωνα με προφορική μαρτυρία της μπάμπως Γιορντάναινας, που είχε γεννηθεί στην Ξυλαγανή γύρω στα 1880, και κατέγραψε ο Απόστολος Μουζαλιώτης:
«μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα λειτουργούσε στην Ξυλαγανή ένα χάνι που ήταν κτισμένο στη θέση που είναι σήμερα τα σπίτια του Πέτρου Καλαϊτζάκη, του Τάσου Χριστιανάκη και της Τριάδας Γκοτζαρίδου. Στην περιοχή αυτή που βρισκόταν το χάνι επειδή είχε πανύψηλα δέντρα και πυκνή βλάστηση, μαζεύονταν πολλά πουλιά και γι’ αυτό το χάνι το ονόμασαν Κους-Χαν, δηλαδή Χάνι των Πουλιών.
Γύρω από το Χάνι των Πουλιών ξεκίνησαν στη συνέχεια να κτίζονται τα πρώτα σπίτια του οικισμού αφού η περιοχή αυτή της Ξυλαγανής προσέφερε άφθονα τα απαραίτητα υλικά για το κτίσιμό τους, υλικά όπως πέτρες, ξύλα και τον εύφορο κάμπο, την πρώτη ύλη, το κοκκινόχωμα για τα κεραμίδια. Ακολούθησε το κτίσιμο της εκκλησίας και του σχολείου, αλλά και της μετονομασίας του οικισμού που από Κους Χαν έγινε Κουσλανλί, που στα τουρκικά σημαίνει ο κάτοικος που κατάγεται από τον τόπο όπου τα πουλιά λαλούν. Αργότερα και όταν η Θράκη έγινε ελληνική το Κουσλανλί μετονομάστηκε σε Ξυλαγανή».[1]
Στη συνέχεια παρέθεσε απόσπασμα περί του ιδίου θέματος από το προσφάτως εκδοθέν βιβλίο του Γιώργου Ι. Κουφάκη, «Μπογιαλίκια Ανατολικής Ρωμυλίας», ο οποίος ετυμολογεί μεν διαφορετικά τη λέξη Κουσλανλί, καταλήγει όμως στο ίδιο συμπέρασμα εκτιμώντας ότι το συγκεκριμένο τοπωνυμικό σήμαινε όντως τον τόπο πουλιών.[2]
Ακολούθως, παρουσίασε τα στοιχεία που αντλούμε από την «Περιγραφή Ιστορική και Γεωγραφική υπ’ εκκλησιαστικήν έποψιν της θεοσώστου επαρχίας Μαρωνείας – Συντεθείσα υπό Μ. Μελιρρύτου», που εκδόθηκε το 1871 στην Κωνσταντινούπολη, για τον αριθμό των κατοίκων και των οικογενειών που κατοικούσαν στην Ξυλαγανή, ήταν βουλγαρόφωνοι και διέθεταν σχολείο και εκκλησία, παρουσιάζοντας το ιστορικό αλλά και το φωτογραφικό υλικό που διαθέτουμε τόσο για το ένα όσο και για το άλλο.
Αμέσως μετά αναφέρθηκε στην έλευση το 1922 των Ανατολικοθρακιωτών προσφύγων και των προσφύγων από την Ανατολική Ρωμυλία από το 1923 έως το 1925, επιλέγοντας στη συνέχεια να αναδείξει στοιχεία της πρόσφατης ιστορίας του οικισμού όπως η ίδρυση του Πολιτιστικού Ομίλου Ξυλαγανής (1981) και η έκδοση της βραβευμένης εφημερίδας του (1982), καθώς και η ίδρυση του Λαογραφικού Μουσείου Ξυλαγανής (1992), εστιάζοντας στον επίλογό της στη μεγάλη συνεισφορά της συγγραφέα, ερευνήτριας και ιδρύτριάς του Σουλτάνας Πολιτσάκη-Παπαδημητρίου.
Κάρεν Χαναγκιάν, «Οι κάτοικοι της Ανατολικής Θράκης “σηκώσανε” τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα που είχαν στις πατρίδες τους»
Ο κ. Κάρεν Χαναγκιάν επιχείρησε στην ομιλία του να καταγράψει πολιτιστικά και λαογραφικά στιγμιότυπα της Ξυλαγανής. Ενδεικτικά ανέφερε: «“Ημέρα η Παρασκευή τετάρτη Σεπτεμβρίου / που έγινε ο διωγμός του Μικρού Σαμοκοβίου. / Σηκώσανε το Σκεπαστό, Σκοπό και τις Σοφίδες. / Τρουλιά και Αη-Στέφανο και τις Σαμοκοβλήδες”: Ένα από τα τραγούδια του διωγμού των προσφύγων της Ανατολικής Θράκης καταγράφει η Σουλτάνα Πολιτσάκη-Παπαδημητρίου στο βιβλίο της “Ξυλαγανής Ανάλεκτα” (Κομοτηνή 2007, σ. 147) και φαίνεται στο πέρασμα των εκατό χρόνων εγκατάστασης και δραστηριοποίησης στην Ξυλαγανή πως πέρα από “το Σκεπαστό απ’ το Σκοπό και τις Σοφίδες”, οι κάτοικοι της Ανατολικής Θράκης “σηκώσανε” στο ταξίδι της προσφυγιάς τους τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα που είχαν στις πατρίδες τους.
Δύο χρόνια αργότερα, το 1924, στην Ανατολική Ρωμυλία ακούγεται η φράση: “ἔ, ἔϊ… θὰ πᾶμι σνὶ Ἁλλάδα… θὰ πᾶμι σνὶ Ἁλλάδα…” και έτσι στην τοπική κοινωνία της Ξυλαγανής κατοικούν πλέον πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης και Ρωμυλίας, οι οποίοι συναναστρέφονται όχι μόνο οικονομικά αλλά και διαλεκτικά και πολιτιστικά, αφού γίνονται κοινωνοί παρόμοιων ηθών και εθίμων στην προσπάθειά τους να τα διατηρήσουν και να τα διαφυλάξουν στη νέα τους πατρίδα.
Ένας χρόνος στην Ξυλαγανή ήταν συνδεδεμένος με πολλά έθιμα, τα οποία σχετίζονταν με τις αγροτικές υποχρεώσεις των κατοίκων, με τις λατρευτικές παραδόσεις, με τις διάφορες κοινωνικές περιστάσεις. Καταλυτικός παράγοντας για την ύπαρξή τους ήταν η θρησκεία, καθώς διάφορα έθιμα πραγματοποιούνται είτε με αφορμή δεσποτικές και θεομητορικές εορτές είτε με αφορμή τον εορτασμό αγίων που οι κάτοικοι ευλαβούσαν στις πατρίδες τους (λ.χ. Άγιος Δημήτριος), ή επειδή έφερε κάποιο μέλος της οικογένειας το όνομα της Αγίας/του Αγίου (λ.χ. Άγιος Ιωάννης), ή καθώς υπήρχε ναός της Αγίας/του Αγίου κτισμένος στο χωριό.
Έθιμα πραγματοποιούνταν, ένεκα αγροτικών υποχρεώσεων, όπως το “Μιντζί”, που σχετιζόταν με τη συλλογή των καλαμποκιών και των ηλιόσπορων, ή οι “Καμάδες”, που οι νοικοκυρές της κάθε γειτονιάς είχαν θεσπίσει για να ολοκληρώνεται η διαδικασία της σποράς των σκόρδων δίχως καθυστερήσεις.
Τέλος, τα έθιμα που συνδέονταν με κοινωνικές περιστάσεις δεν περιορίζονταν μόνο στις κοινωνικές περιστάσεις του γάμου, της βάπτισης ενός παιδιού ή της ταφής, αλλά και άλλων πιο ιδιαίτερων κοινωνικών περιστάσεων εκείνης της εποχής, όπως το έθιμο προς τιμή της γυναίκας που ξεγεννούσε τα παιδιά κάθε χωριού (γιορτή της μαμής), έθιμα που συνδέονταν με την Αποκριά, τα πανηγύρια και οι βόλτες των θερινών μηνών, τα αυστηρά πρωτόκολλα σε ένα συνοικέσιο (αυστηρά ακόμα και στις μέρες πραγματοποίησης των συνοικέσιων, αφού έπρεπε να γίνονται Δευτέρες, Τετάρτες ή Κυριακές)».[3]
Μαρία Παπαδοπούλου, «Η Θράκη παρουσιάζει μια εντυπωσιακή ποικιλομορφία όσον αφορά τις παραδοσιακές φορεσιές»
Τον κύκλο των ομιλιών ολοκλήρωσε η Πρόεδρος του ΠΟΞ κ. Μαρία Παπαδοπούλου, που αναφέρθηκε στις εντυπωσιακές παραδοσιακές φορεσιές των κατοίκων της Ξυλαγανής, την ομορφιά, την υψηλή αισθητική και ποιότητα των οποίων οι προσερχόμενοι στην εκδήλωση είχαν τη δυνατότητα ιδίοις όμμασι να απολαύσουν, καθώς τα δραστήρια μέλη του ΠΟΞ είχαν ενδύσει κούκλες με παραδοσιακές στολές που έδιναν την εντύπωση ότι είναι παρούσες στην εκδήλωση. «Κλείνοντας», ανέφερε η Πρόεδρος του ΠΟΞ, «δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στην τοπική ενδυμασία, στις τοπικές φορεσιές, τους χορούς και τα τραγούδια. Η Θράκη παρουσιάζει μια εντυπωσιακή ποικιλομορφία όσον αφορά τις παραδοσιακές φορεσιές, μέσα από τις οποίες μπορεί κανείς να καταλάβει την καταγωγή, την κοινωνική τάξη, την ηλικία και την οικογενειακή κατάσταση του ατόμου. […]
Σε αντίθεση με την ανδρική ενδυμασία, η γυναικεία παρουσιάζει μεγάλες διαφοροποιήσεις μέσα στον χώρο. Τα γυναικεία ρούχα αποτελούσαν έναν κώδικα επικοινωνίας που δήλωνε την κοινωνική θέση ή την οικογενειακή κατάσταση μιας γυναίκας. Λόγου χάριν, οι ελεύθερες είχαν ρούχα με ζωηρά χρώματα και πλούσια κεντίδια, κορδέλες στολισμένες με πούλιες ή χάντρες και λουλουδιαστές μαντήλες. Όσον αφορά τις νύφες, τις στόλιζαν με λουλούδια, σειρές από φλουριά, δαχτυλίδια και βραχιόλια ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Οι ηλικιωμένες, φορούσαν σκουρόχρωμα ρούχα με λιγότερα κεντίδια και σεμνούς κεφαλόδεσμους. […]
Η φορεσιά στην Ανατολική Ρωμυλία, είτε αναφερόμαστε στην περιοχή Καβακλί, και συγκεκριμένα το Δογάνογλι, είτε στα Μπογιαλίκια, διακρίνεται από κομψότητα και σύνθετο διακοσμητικό πλούτο. Η τσούκνα είναι φτιαγμένη από τσόχα με κέντημα στον κόρφο και στον ποδόγυρο, κάτω από την οποία φορούσαν ένα πουκάμισο λευκό ή γαλαζωμένο, άλλοτε πιο σκούρο και άλλοτε πιο ανοιχτό αναλόγως την περίσταση. Τα μανίκια και ο ποδόγυρος ήταν κεντημένα με διάφορα σχέδια, όπως για παράδειγμα λουλούδια, κουκουβάγιες, σταφύλια. Το ζωνάρι ήταν μάλλινο πολύχρωμο με ρίγες και διπλωνόταν λοξά για να γίνει διπλό. Για τις νέες, οι ποδιές ήταν συνήθως κόκκινες, με κατακόρυφα στο κέντρο διακοσμητικά μοτίβα όσον αφορά το Καβακλί, ενώ για τα Μπογιαλίκια έχουμε πολύχρωμα γεωμετρικά σχέδια ή λουλούδια. Το μάτι, οι κάθετες ρόκες, οι διαγώνιες, τα εφτά χρώματα, το ψαροκόκαλο, τα πουλάκια και το γκραμφόνι είναι μερικά ενδεικτικά παραδείγματα».
Οι παρευρισκόμενοι
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους μεγάλος αριθμός Ξυλαγανιωτών και μη μεταξύ των οποίων ο βουλευτής Ροδόπης κ. Ιλχάν Αχμέτ ο οποίος αφού χαιρέτισε την εκδήλωση διαδηλώνοντας την πίστη του στον πολιτισμό, θυμήθηκε και θύμισε τη ζωτική σχέση πολλών Ροδοπιτών με τη γυμνή από κόσμο σήμερα παραλία Ιμέρου, τότε που έσφυζε από ζωή με Κομοτηναίους σε σκηνές στο δασάκι, εκπρόσωπος του στρατού, οι δημοσιογράφοι κ. Δάμων Δαμιανός και Γιάννης Σιούλας, η Προϊσταμένη της Εφορίας Ξάνθης, Αρχαιολόγος, και Ξυλαγανιώτισσα εξ αγχιστείας επίσης, κ. Κωνσταντίνα Καλλιντζή, ο κ. Αθανάσιος Μπακαλίδης, η νομικός και ένθερμη υποστηρίκτρια αξιοποίησης του πολιτισμικού πλούτου της Ξυλαγανής κ. Ισμήνη Στεργιαννίδου, ο κ. Θωμάς Βουγιουκλής, η κ. Ελένη Γκισάκη, ο κ. Αργύρης Μπίστας του Συλλόγου Ηπειρωτών με τη σύζυγό του κ. Σταυρούλα Πεχλιβάνη, η κ. Βούλα Παπανικολάου, ο κ. Αθανάσιος Βαφειάδης, με τον γιο του Πέτρο και την κόρη του Σταματία, ο επιχειρηματίας κ. Νίκος Δουκίδης, η κ. Λαμπρινή Παπαδοπούλου, ο κ. Απόστολος Μουζαλιώτης, ο κ. Δημήτρης Δουμπουλάκης και η σύζυγός του Ξανθούλα, ο κ. Τριαντάφυλλος Παπαδάκης και πολλοί πολλοί άλλοι.
Ο πλουσιότατος αριστοκρατικός και νηστίσιμος λόγω της Κοιμήσεως της Παναγίας μπουφές
Μεταξύ των στοιχείων που κατέστησαν μοναδική σε πολιτισμικό επίπεδο τη βραδιά μνήμης των εκατό χρόνων από την εγκατάσταση των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη στην Ξυλαγανή, πλην των όσων ακούστηκαν, ήταν και ο πλουσιότατος μπουφές με χειροποίητα εδέσματα που ετοίμασαν οι κυρίες εθελόντριες του Πολιτιστικού Ομίλου Ξυλαγανής –που ξαναγράφει νέες σελίδες ιστορίες, ανοίγοντας και λειτουργώντας ξανά το Λαογραφικό Μουσείο, που μάγεψε όσους το επισκέφτηκαν για πρώτη φορά– προσφέροντας μοναδικής νοστιμιάς πατατόπιτες, κολοκυθόπιτες, χαλβάδες και φρέσκα φρούτα.
Αξίζει να εμμείνουμε στην προσφορά των μελών του ΠΟΞ, στους άνδρες και τις γυναίκες που ήταν συνεχώς παρόντες και εξαιρετικοί οικοδεσπότες γεμάτοι ευπροσηγορία και ευγένεια!!!
Και στα διακόσια χρόνια συμπατριώτες, συμπατριώτισσες!!!
Φροντίδα μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας –Απονομή αναμνηστικών πλακών
Οι διοργανωτές της εκδήλωσης, ήτοι η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και ο Πολιτιστικός Όμιλος Ξυλαγανής, καθόλη τη διάρκειά της, φρόντισαν για κάθε λεπτομέρεια ώστε η εμπειρία των επισκεπτών και των συμμετεχόντων να είναι μοναδική. Εκτός από τον πλουσιότατο μπουφέ που επεφύλασσαν οι εθελόντριες του Πολιτιστικού Ομίλου Ξυλαγανής στους παρευρισκόμενους, απονεμήθηκαν, εκ των συνδιοργανωτών, και αναμνηστικές πλακέτες στην κ. Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, την κ. Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη και τον κ. Κάρεν Χαναγκιάν για τη συμμετοχή τους στην εκδήλωση· ένα αναμνηστικό ιδιαίτερα καλαίσθητο, με βασικό μοτίβο σκίτσο του Λαογραφικού Μουσείου που εδώ απεικονίζονται με τη φωτογραφική συνδρομή της αρχαιολόγου κ. Κωνσταντίνας Καλλιντζή.
[1] Απόστολος Μουζαλιώτης, «Όσα είδα και όσα άκουσα στο χωριό μου, την Ξυλαγανή Ροδόπης –
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή», Κομοτηνή 2021, σ. 11.
[2] Γιώργος Ι. Κουφάκης, «Μπογιαλίκια Ανατολικής Ρωμυλίας», Παρατηρητής της Θράκης, Κομοτηνή 2022, σ.22.
[3] Για το συνοικέσιο βλ. Πολιτσάκη-Παπαδημητρίου Σ., 1971. «To βογιαλίκι – Ξυλαγανή Αν. Ρωμυλίας». Στο «Θρακικά», Σύγγραμμα εκδιδόμενον υπό του εν Αθήναις «Θρακικού Κέντρου», σ. 107.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
