Το ετησιο πλυσιμο ρουχων της Μεσσουνης στον «Καλε»

Το νερό στο χωριό ήταν λιγοστό, κυρίως από τα πηγάδια, οι ανάγκες πολλές και η λάτρα του σπιτιού δύσκολη, γιαυτό το πλύσιμο των μάλλινων ρούχων και σκεπασμάτων γινόταν υποχρεωτικά στο ποτάμι.

Για τα παιδιά, αυτή ήταν πάντα μια ευχάριστη και χαρούμενη Αυγουστιάτικη μέρα.

Το κάρο γέμιζε με τα ρούχα, πουτούρια, τσούκνες, σεντόνια, στρωσίδια, παρτσαλέινα (κουρελούδες), καναβοστρώσεις, το μεγάλο καζάνι, το καζανούδ, τα μπακίρια, τα μπαρατσούδια, την κομμένη νεροκολοκύθα για το καυτό νερό. Απαραίτητος και  ο κόπανος, (ξύλινη κατασκευή) και ο κοντοκόπανος, για το χτύπημα των ρούχων.

Μαζί μας και ο σάκος (δίχτυ) για τις βινούδες  και τις μπρανούδες, το τηγάνι, το ψωμί, άλλα πρόχειρα φαγητά και απαραίτητα το μπουκάλι με το τσίπουρο.

Ο δρόμος, νωρίς το πρωί, μας οδηγούσε στο ποτάμι, στον Ασπροπόταμο, τον αρχαίο Τραύο, που πηγάζει από τη Ροδόπη, πλευρίζει την αρχαία Μαξιμιανούπολη-Μοσινούπολη (Καλές) και εκβάλει στη Βιστονίδα λίμνη, διασχίζοντας τον έφορο κάμπο.

Για να φθάσουμε στον Καλέ περνούσαμε από τα τουρκικά μνήματα, τα μπουζαλίκια, δίπλα από το νερόμυλο του Πουστόλ (Αποστόλης Γκιουλέκας), που ήταν κοντά στη Μελέτη και το αεροδρόμιο.

Ξεπεζεύαμε το κάρο στην άκρη το ποτάμι, δίπλα στον Καλέ, σε απόσταση πέντε-έξι χιλιόμετρα από το χωριό, όπου τα νερά ήταν πεντακάθαρα, πέτρες καθαρές, άμμος και αγριάδα σαν χαλί.

Εκεί στηνόταν η ημερήσια κατασκήνωση για το πλύσιμο των ρούχων.

Άναβε  η φωτιά κάτω από την πρόχειρη πυροστιά και το καζάνι, μούσκευαν τα στρωσίδια προστατευμένα στις πέτρες, χτυπούσε ο κόπανος τα μουσκεμένα σαγιάκια και τις μάλλινες στρώσεις, χτυπούσε ο κοντοκόπανος τις τσούκνες και τα πουτούρια, έβραζε το νερό και τρίβονταν τα ασπρόρουχα με άσπρο γουρουνίσιο σαπούνι, σταχτόνερο και αργότερα με τη θαυματουργή σκόνη «κλιν».

Απλώνονταν τα ρούχα, με προσοχή, στα χόρτα και τις πέτρες και εμείς, τα μικρά παιδιά,  τσαλαβουτούσαμε στα γάργαρα νερά ή κρατούσαμε το δίχτυ για το ψάρεμα.

Πάντα υπήρχε ψαριά, μικρή ή μεγάλη, που τηγανισμένη στην πρόχειρη πυροστιά, με ξερά κλαδιά και ξύλα στη φωτιά, ήταν ο καλύτερος μεζές για το μεσημεριανό τσίπουρο που έπιναν μερακλίδικα, τόσο οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες.

Η απογευματινή επιστροφή έφερνε τη φρεσκάδα στο σπίτι.

 Ήταν μια σοβαρή  προετοιμασία ετήσιας λάτρας και μαζικής καθαριότητας για τον δύσκολο χειμώνα που ακολουθούσε.

Το πλύσιμο των ρούχων στον Ασπροπόταμο, γινόταν, εκτός από τον Καλέ και στις τοποθεσίες, Τεχνικό (Ντες), μικρή ράμπα και ράμπα του Μπαραμπάντσιου.

Στο ποτάμι γινόταν και το πλύσιμο των μαλλιών, πριν ξεκινήσει η επεξεργασία τους από τις γυναίκες, στα νυχτέρια, κατά τις χειμωνιάτικες νύχτες.

Λέγοντας οι Μεσσουνιώτες «Καλές» εννοούσαν την τοποθεσία του αρχαιολογικού χώρου της  Μαξιμιανούπολις ή Μοσυνούπολις ή Μισινούπολης ή Μεσινέ Καλέ.

Από παραφθορά, προέρχεται και το όνομα της Μεσσούνης.

Λέγοντας οι Μεσσουνιώτες «Καλές» εννοούσαν την τοποθεσία του αρχαιολογικού χώρου της  Μαξιμιανούπολις ή Μοσυνούπολις ή Μισινούπολης ή Μεσινέ Καλέ. Από παραφθορά, προέρχεται και το όνομα της Μεσσούνης. Ο χώρος ήταν γνωστός, στους Μεσσουνιώτες και στα άλλα καμποχώρια, που δεν έβρισκαν κοντά τους πέτρες για τη θεμελίωση των κτισμάτων τους. Για αυτούς ήταν μόνο ένα εύκολο και έτοιμο νταμάρι πέτρας. Από εκεί τις ξέθαβαν, με τις αξίνες και τα στειλιάρια και τις κουβαλούσαν με τα κάρα,  έτοιμες, τετραγωνισμένες

Ο χώρος ήταν γνωστός, στους Μεσσουνιώτες και στα άλλα καμποχώρια, που δεν έβρισκαν κοντά τους πέτρες για τη θεμελίωση των κτισμάτων τους. Για αυτούς ήταν μόνο ένα εύκολο και έτοιμο νταμάρι πέτρας. Από εκεί τις ξέθαβαν, με τις αξίνες και τα στειλιάρια και τις κουβαλούσαν με τα κάρα,  έτοιμες, τετραγωνισμένες.

Ξεθεμελίωναν, σκορπώντας τα μισογκρεμισμένα ντουβάρια και τα χορταριασμένα θεμέλια του αρχαιολογικού χώρου, για να θεμελιώσουν, μετά την προσφυγιά,  τη νέα τους ζωή.

Απαγορεύτηκε αυστηρά ο χαλασμός του αρχαιολογικού χώρου στα τέλη της δεκαετίας του πενήντα.

Πολλές ήταν οι αφηγήσεις για ευρήματα, που όμως τα κατέστρεφαν, αγνοώντας παντελώς την αρχαιολογική αξία τους.

-Κάποιος, έλεγε ότι βρήκε ένα χάλκινο αγαλματάκι που το τσιουκάνσι (τσαλάκωσε με την πέτρα) και το πούλησε στο γύφτο για χαλκό.

-Άλλος είπε ότι σκάβοντας, δίπλα στα θεμέλια, κάτω από τις γκρεμισμένες πέτρες,  βρήκε λάκκο με αρχαίο ασβέστη (υδράσβεστο), σκεπασμένο με άμμο, κάτασπρο και φρέσκο, έτοιμο να χρησιμοποιηθεί.   

-Στη Μεσσούνη μεταφέρθηκαν 2-3 κομμάτια μαρμάρινες κυκλικές κολώνες μήκους 1-2 μέτρα και τις μετέτρεψαν σε είδος οδοστρωτήρα, που τον έσερναν τα βόδια στο αλώνι, για την αποφλοίωση σίκαλης, καλαμποκιών, οσπρίων και άλλων γεωργικών προϊόντων (κύλινδρος ή γκουντούλ(ι).

Το πλύσιμο των ρούχων στο ποτάμι του «Καλέ», είναι μια ξεχωριστή ημέρα στη φύση, από τις πιο ευχάριστες και χαρούμενες των παιδικών μας χρόνων.

Ίσως η θετική ενέργεια που εξέπεμπε και εκπέμπει ο διπλανός αρχαιολογικός χώρος την έκανε τόσο ξεχωριστή και φωτεινή στην παιδική μας μνήμη.

Πλανώνταν και πλανώνται στο χώρο του Καλέ, το πνεύμα και οι  ψυχές ανθρώπων που αιώνες ήταν ξεχασμένες.

Τότε οι παππούδες και οι γονείς μας, ούτε ονόματα αρχαίων γνώριζαν, ούτε ιστορικά στοιχεία είχαν, ούτε φανταζόντουσαν ότι στον «Καλέ», έζησαν σπουδαίοι πρόγονοί μας και αναπτύχθηκε ξεχωριστός Ελληνικός, Ρωμαϊκός και Βυζαντινός πολιτισμός.

Αύγουστος 2021

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.