Συντομη ιστορια ενος κρατους με ισχυρη εθνικη συνοχη: Ινδονησια

Η επίσκεψη της Κλειώς

Πώς γίνεται άραγε η πιο γεωγραφικά κατακερματισμένη χώρα στον κόσμο, η Ινδονησία, να έχει αποτελέσει σήμερα παράδειγμα προς μίμηση σε ό,τι αφορά την εθνική συνείδηση των κατοίκων της; Μάλιστα τα εύσημα που ανήκουν στη χώρα δικαιολογούνται ακόμη περισσότερο αν σκεφτούμε ότι διαθέτει περισσότερα από 18.000 νησιά, έναν πληθυσμό 265 εκατομμυρίων κατοίκων, ο οποίος διαιρείται σε 300 φυλές και ομιλεί πάνω από 700 διαφορετικές γλώσσες! Μόνο στην Παπούα Νέα Γουινέα ομιλούνται περισσότερες! 

Η θρησκεία δεν αποτελεί μεγάλο διχαστικό παράγοντα, αφού το 85% περίπου των κατοίκων είναι μουσουλμάνοι, με τους υπόλοιπους να είναι κυρίως χριστιανοί και ελάχιστοι βουδιστές και ινδουιστές.

Κι όμως. Η χώρα αυτή έχει οικοδομήσει σήμερα μία σαφή εθνική ταυτότητα και οι κάτοικοί της δεν χρειάζονται κανένα «ωραιοποιημένο εθνικιστικό αφήγημα» προκειμένου να νιώσουν ασφαλείς και ενωμένοι. Ας δούμε όμως, εν τάχει, ορισμένους σημαντικούς σταθμούς στην αξιοπρόσεκτη αυτή χώρα.

«Πώς γίνεται άραγε η πιο γεωγραφικά κατακερματισμένη χώρα στον κόσμο, η Ινδονησία, να έχει αποτελέσει σήμερα παράδειγμα προς μίμηση σε ό,τι αφορά την εθνική συνείδηση των κατοίκων της; Μάλιστα τα εύσημα που ανήκουν στη χώρα δικαιολογούνται ακόμη περισσότερο αν σκεφτούμε ότι διαθέτει περισσότερα από 18.000 νησιά, έναν πληθυσμό 265 εκατομμυρίων κατοίκων ο οποίος διαιρείται σε 300 φυλές και ομιλεί πάνω από 700 διαφορετικές γλώσσες! Μόνο στην Παπούα Νέα Γουινέα ομιλούνται περισσότερες!»

Τα νησιά της Ινδονησίας αποικίστηκαν τον 16ο αιώνα αρχικά από Πορτογάλους, γρήγορα όμως πέρασαν στα χέρια των πιο δραστήριων και πανούργων Ολλανδών. Η αποικία έγινε γρήγορα γνωστή ως Ολλανδικές Αντίλλες ή Ολλανδικές Δυτικές Ινδίες και ήταν κυρίως σταθμοί προμήθειας μπαχαρικών για τους Ευρωπαίους, με την Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών να κάνει χρυσές δουλειές. 

Όμως, παρά τα σχολεία, τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και τα συστήματα άρδευσης που ίδρυσαν οι Ολλανδοί στην Ινδονησία, η ολλανδική κατοχή αποτιμάται ως ιδιαίτερα σκληρή, αφού ο πληθυσμός της αποικίας υπερέβαινε κατά πολύ εκείνον της μικρής ολλανδικής μητρόπολης και, κατά συνέπεια, το ίδιο και οι δυνατότητες ελέγχου και αξιοποίησης μιας τόσο μεγάλης χώρας.

Τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα όταν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η χώρα πέρασε στην κατοχή των Ιαπώνων, οι οποίοι επεκτείνονταν ραγδαία στον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό. Η Ινδονησία, ενώ δεν έλαβε χώρα εκεί καμία μεγάλη μάχη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είχε εντούτοις εκατομμύρια νεκρούς κατά τη διάρκειά του, και αυτούς κυρίως από λιμό. Τρία περίπου εκατομμύρια αφέθηκαν να λιμοκτονήσουν από τους Ιάπωνες, εκτός από τη σεξουαλική βία που υπέστησαν στα χέρια των κατακτητών δεκάδες χιλιάδες γυναίκες. Επιπροσθέτως, χιλιάδες άνδρες στρατολογήθηκαν από τους Ιάπωνες σε καταναγκαστική εργασία.

Όταν η χώρα, μετά από την ήττα της Ιαπωνίας στον πόλεμο, ξαναπέρασε στην  ολλανδική κατοχή, τα εθνικιστικά κινήματα αυτονομίας των Ινδονήσιων είχαν γίνει πολύ ισχυρά, όπως άλλωστε και παντού στον υπόλοιπο κόσμο όπου η αποικιοκρατία κατέρρεε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ομολογουμένως, η ολλανδική κυβέρνηση δεν χειρίστηκε καθόλου καλά το θέμα: έως ότου η χώρα να αποκτήσει τελικά επισήμως την ανεξαρτησία της –το 1949 και μετά από τέσσερα ολόκληρα χρόνια, δηλαδή το 1945, που είχε αποκτήσει τον πρώτο της πρόεδρο, τον Σουκάρνο– δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους, ενώ εκατομμύρια είχαν εκτοπιστεί. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι η Ολλανδία διατήρησε τον έλεγχο των φυσικών πόρων της Ινδονησίας μέσω της εταιρείας Shell Oil για αρκετά χρόνια μετά το 1949 και ότι οι Ολλανδοί δεν παρέδωσαν στην ινδονησιακή κυριαρχία το δυτικό μισό του νησιού της Νέας Γουινέας. 

Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω ήταν να επικρατήσει χάος στη χώρα μεταπολεμικά, με την Ινδονησία να διαιρείται και πάλι το 1965 κατά τη διάρκεια της Κομμουνιστικής Εξέγερσης. Μετά τα αιματηρά επεισόδια μεταξύ της Κυβέρνησης και των Κομμουνιστών, τα οποία στοίχισαν τουλάχιστον μισό εκατομμύριο νεκρούς, αναδείχθηκε Πρόεδρος το 1968 ο Σουχάρτο, ο οποίος κράτησε την εξουσία ως το 1998. Παρά την εκτεταμένη διαφθορά που επικράτησε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του και την τριακονταετία της στυγνής στρατιωτικής δικτατορίας που επιβλήθηκε στους κατοίκους, η Ινδονησία κατάφερε να πραγματοποιήσει τις πρώτες ελεύθερες εκλογές της μόλις το 1999. Από τότε όμως οι Ινδονήσιοι έχουν κάνει τεράστια βήματα στη δημιουργία ενός ισχυρού αισθήματος εθνικής ταυτότητας. Και αυτό οφείλεται στην περηφάνια που νιώθουν οι Ινδονήσιοι για την αποτίναξη του ολλανδικού ζυγού κατά τη διάρκεια του Αγώνα Ανεξαρτησίας τους, αλλά και στην εκδοχή της μαλαϊκής γλώσσας –ανήκει στην αυστρονησιακή οικογένεια– η οποία λειτουργεί επίσης συγκολλητικά.

Έτσι λοιπόν μετά την, ομολογουμένως, εξαιρετικά ταραχώδη ιστορία τους, οι Ινδονήσιοι έχουν κάθε δικαίωμα να ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον της χώρας τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

–Gaston Dorren, «Βαβέλ – Ο γύρος του κόσμου σε 20 γλώσσες», Γιώργος Μαραγός (μτφ.), εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2021.

–Jaret Diamond, «Έθνη σε αναταραχή», Ρηγούλα Γεωργιάδου (μτφ.),  εκδ. Διόπτρα, Αθήνα 2021.

–Keith Lowe, «Ο φόβος και η ελευθερία», Δημήτρης Σταυρόπουλος (μτφ.),  εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα 2018.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.