«Η Θρακη επιστρεφει εις τας αγκαλας της μητρος Ελλαδος»

Η καθοριστική παρουσία του στην Ελληνική Αρμοστεία στο πλευρά του Χαρίσιου Βαμβακά

Με αφορμή την τιμή που του αποδίδεται για πρώτη φορά στην γενέτειρά του Μαρώνεια με την Κεντρική Πλατεία να φέρει πλέον το όνομά του

Σήμερα το μεσημέρι, σε μια ιδιαίτερη τελετή, η κεντρική πλατεία της Μαρωνείας, θα ονομαστεί Πλατεία Αρχιεπισκόπου Αμερικής Μιχαήλ, σε τιμή και μνήμη του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αμερικής κυρού Μιχαήλ του Κωνσταντινίδη, του Μαρωνείτου, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου.

Πρόκειται για μια τιμή η οποία θα έπρεπε να είχε γίνει πολύ νωρίτερα, μιας και ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος, πέρα από τα εκκλησιαστικά του καθήκοντα, είχε μια σημαντική προσφορά στην περιοχή μας, τόσο ως εκπαιδευτικός, έχοντας διδάξει σε σχολεία της Κομοτηνής, όσο και ως πρωτεργάτης της ενσωμάτωσης της Θράκης στον εθνικό κορμό, ως επιτελικό στέλεχος της Ελληνικής Αρμοστείας υπό τον Χαρίσιο Βαμβακά.

Σήμερα, με στοιχεία από το λεύκωμα «Διαβάζοντας την πόλη» – Κουμουτζηνά, Γκιουμουλτζίνα- Κομοτηνή, θα προσπαθήσουμε να ψηλαφίσουμε την παρουσία του στην πόλη μας, και πώς αυτή βοήθησε να μπουν τα θεμέλια για το μέλλον της.

Ο Δάσκαλος

Ο Αρχιεπίσκοπος, ήταν, όπως καταγράφεται στις «Βιογραφικαί Αναμνήσεις Χρυσάνθου» του Γ. Τασούδη, ο τελευταίος απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής Χάλκης που δίδαξε στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της πόλης, μέχρι την ενσωμάτωσή της στον εθνικό κορμό.

Αναφέρεται δε από τον Ι. Ελ. Σιδηρά, πως κατά τη διάρκεια της Διασυμμαχικής Διοικήσεως, «διευθυντής στο Ημιγυμνάσιο Κομοτηνής διετέλεσε ο Αρχιμ. Μιχαήλ Κωνσταντινίδης, ο από Κορίνθου μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, στο οποίο εδίδαξε και ως καθηγητής τα μαθήματα των Θρησκευτικών, των ελληνικών και των Γαλλικών».

Μάλιστα σε αυτόν απευθύνθηκαν τον Δεκέμβριο του 1920 οι αδερφοί Χατζέα ιδρυτές της Χάτζειου Ελληνικής Σχολή στη Μαρώνεια, για τις προσόδους που σχετίζονται με την καλή λειτουργία της, όπως το ενοίκιο από το χάνι στην Γκιουμουλτζίνα, δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια μετά την ανέγερση της Σχολής:

«Οσιολογιώτατε Αρχιμανδρίτα κ. Μιχαήλ Κωνσταντινίδη […]. Σας ευχαριστώ δε διά τας πληροφορίας, ας μοι δίδετε, όσον αφορά περί της Χατζείου Ελληνικής Σχολής. Σας παρακαλώ, πληροφορήσατέ μοι, εις ποίαν κατάστασιν ευρίσκεται η Σχολή και το χάνι το ευρισκόμενον εις Γκιουμουλτζίναν, και εάν τας κατ’ έτος αποδίδον προσόδους τας λαμβάνη η Επιτροπή της Σχολής και από ποίαν ημερομηνίαν άρχισε να τας λαμβάνη; Επίσης σας παρακαλώ εν καιρώ πολέμου, επί τόσα έτη το ενοίκιον ποίος το ελάμβανεν […]».

Ο Μιχαήλ Κωνσταντινίδης ως μέλος της Ελληνικής Αρμοστείας

Ο τότε Αρχιμανδρίτης Μιχαήλ Κωνσταντινίδης, ήταν συνεργάτης του Χαρίσιου Βαμβακά, με σημαντική παρουσία στην Ελληνική αρμοστεία. Στον Ατμόμυλο Στάλλιου επί Διασυμμαχικής Διοικήσεως, σύμφωνα με μαρτυρία του Λυμπέρη Τσαϊλά —«η αρμοστεία ήταν στεγασμένη όπου σήμερα η Σχολή “ΕΔΙΣΣΟΝ”» γράφει—, στεγαζόταν τα γραφεία της Ελληνικής Αρμοστείας με επικεφαλής τον Χαρίσιο Βαμβακά και συμπαραστάτη στον αγώνα του τον εκ Μαρωνείας Αρχιμανδρίτη Μιχαήλ Κωνσταντινίδη».

Χαρακτηριστική είναι η επιστολή του, ως προέδρου της «Επιτροπής Περιθάλψεως Παλιννοστούντων Προσφύγων περιφέρειας Γκιουμουλτζίνας», προς τον Πρόεδρο της Αρμενικής Κοινότητας της πόλης, με ημερομηνία 28 Νοεμβρίου 1919, μέσω της οποίας αποδεικνύεται η πρόνοια του Έλληνα αντιπροσώπου Χαρισίου Βαμβακά για τους απόρους πολίτες όλων των κοινοτήτων επί Διασυμμαχικής Διοίκησης στη Θράκη. Η αναφερόμενη έτσι εδώ διανομή αλεύρων αφορά και στη μουσουλμανική πληθυσμιακή ομάδα της πόλης μας. 

Στην επιστολή αναφέρει: 

«Λαμβάνομεν την τιμήν να υποβάλωμεν υμίν συνημμένως 30 αποδείξεις, διπλότυπες αποδείξεις αλεύρου συμφώνως τω υποβληθέντι υφ’ υμίν καταλόγω τω κ. Βαμβακά.

Παρακαλούμεν δε υμάς όπως διανείμετε ταύτας εις τας απόρους οικογενείας της Κοινότητας υμών ίνα αύται μεταβαίνουσαι εις την αποθήκην του Ερυθρού Σταυρού κειμένην εν Γεννήματι παζαρίω έναντι Δημαρχίας προμηθευθώσι το ανήκον αυταίς άλευρον».

«Η Θράκη επιστρέφει εις τας αγκάλας της μητρός Ελλάδος»

Από τον Λυμπέρη Τσαϊλά έχουμε όμως και τα λόγια του Αρχιμανδρίτη, κατά την διπλωματική παραχώρηση της Θράκης στην Ελλάδα.

«Κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου 1920, η Αρμοστεία επληροφορείτο με τηλεγράφημα από τον Ελευθέριον Βενιζέλον, ότι αυτός με την διπλωματικότητά του εκέρδισεν την μάχην, και ότι παραχωρείται η Δυτική Θράκη εις την Ελλάδα.

Τότε σε συγκέντρωσι των Γκιουμουλτζινιωτών στην κεντρική πλατεία της πόλεως, ο Αρχιμανδρίτης της Μητροπόλεως Μαρωνείας κ. Μιχαήλ Κωνσταντινίδης εις τον λόγον του, μεταξύ άλλων επρόσθεσεν και τα εξής: ‘Η Θράκη επιστρέφει εις τας αγκάλας της μητρός Ελλάδος’».

Στη φωτογραφία από τους πανηγυρισμούς για την Απελευθέρωση της Κομοτηνής, επί της Κεντρικής Πλατείας, διακρίνονται πρώτος από αριστερά ο Υποστράτηγος Επαμεινώνδας Ζυμβρακάκης. Ακολουθεί ο στρατηγός και Γενικός Διοικητής της Δυτικής Θράκης Σαρπύ και, αμέσως μετά, με το λευκό καβουράκι, ο Χαρίσιος Βαμβακάς.

Δίπλα του, ο Μιχαήλ Κωνσταντινίδης, ο Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας, που υπήρξε «δεξί χέρι» του Χαρισίου Βαμβακά, στην έντονη εθνική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στην Κομοτηνή, με στόχο την Ενσωμάτωση της Δυτικής Θράκης στον εθνικό κορμό. Μία, εξάλλου,  από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές από τις αποτυπώσεις του εορτασμού της Απελευθέρωσης προέρχεται από το επόμενο πλάνο στο βίντεο της ΦΕΞ, όπου εμφανίζεται ο νεαρός Επίτροπος να σκουπίζει τα δάκρυα της συγκίνησής του.

Βιογραφικό

Ο Θουκυδίδης Κωνσταντινίδης γεννηθείς στις 27 Μαΐου 1892 στη Μαρώνεια, έγινε δεκτός στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης το 1907. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1914, με το εκκλησιαστικό όνομα Μιχαήλ και δίδαξε ένα χρόνο στη Χάλκη, κάνοντας το μεταπτυχιακό του σε ιστορικά σχολεία του Κιέβου και της Αγίας Πετρούπολης, όπου είδα από κοντά την Οκτωβριανή επανάσταση.

Το 1919 χειροτονήθηκε ιερέας στην Κωνσταντινούπολη, ενώ βρισκόταν στην περιοχή μας ως αρχιμανδρίτης το κρίσιμο διάστημα της περιόδου της προσπάθειας να ενσωματωθεί η Θράκη στην Ελλάδα.

Μετά από τοποθετήσεις στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών και στην Αγγλία, το 1939 εκλέχτηκε από την Ιερά Σύνοδο Μητροπολίτης Κορίνθου, όπου με ιδίους πόρους δημιούργησε ένα μικρό νοσοκομείο, οργάνωσε συσσίτια και βιβλιοθήκη.

Τον Οκτώβριο του 1949, εκλέχτηκε από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Αρχιεπίσκοπος Αμερικής. Ήταν διεθνώς γνωστός ως εξαιρετικός θεολόγος, συγγραφέας και διαχειριστής, έχοντας γράψει θεολογικές πραγματείες στα Ελληνικά και τα Αγγλικά. Ήταν πολύγλωσσος, μιλώντας άπταιστα Ελληνικά, Αγγλικά Γαλλικά, Ρωσικά και Τουρκικά, ενώ ήταν ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής που επισκέφτηκε τη Λατινική Αμερική.

Συνέχισε την προσπάθειά των προκατόχων του να αναγνωριστεί η Ορθοδοξία ως μείζονα πίστη στην Αμερική, είχε στενή σχέση με τον Πρόεδρο της Αμερικής Dwight Eisenhower, ενώ ίδρυσε και την Ελληνορθόδοξη νεολαία Αμερικής [Greek Orthodox Youth of America (GOYA)]. Εκοιμήθη τον Ιούλιο του 1958.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.