Η επισκεψη της Κλειως

13 μύθοι για τη Μικρασιατική Εκστρατεία | Μέρος 2

Μύθος 4: Οι Αντιβενιζελικοί διαφωνούσαν με τη Μικρασιατική Εκστρατεία και είχαν υποσχεθεί την απόσυρση των στρατευμάτων από εκεί, αν έβγαιναν στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920

Οι Αντιβενιζελικοί δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τη Μικρασιατική Εκστρατεία, διότι ήξεραν πολύ καλά πως αν διέταζαν κάτι τέτοιο, αυτό θα ήταν και το τέλος του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Ήταν κι αυτοί οπαδοί της Μεγάλης Ιδέας, αλλά με άλλον τρόπο. Απλά ο Βενιζέλος ό,τι έκανε ήθελε να έχει και συμμάχους στη διεθνή σκηνή. Οι Αντιβενιζελικοί δρούσαν μόνοι τους. Η αλήθεια είναι, λοιπόν, ότι ο Βενιζέλος, με τη θέση της χώρας στο εξωτερικό αποδυναμωμένη, δεν θα προήλαυνε ποτέ στο Αφιόν Καραχισάρ, όπως έκαναν οι Αντιβενιζελικοί. Ο μόνος αντιβενιζελικός στρατιωτικός, πάντως, ο οποίος είχε ταχθεί ξεκάθαρα από την αρχή κατά της Μικρασιατικής Εκστρατείας ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς.

Γελοιογραφία της εποχής των εκλογών του 1920, που έληξαν με ήττα του Βενιζέλου. Ο Έλληνας ψηφοφόρος με την παραδοσιακή ενδυμασία και υπό το άγρυπνο βλέμμα του πολέμου πρέπει να επιλέξει ηγέτη και παράλληλα αν θα συνεχίσει να πολεμά ή όχι

Μύθος 5: Ο λόγος για τον οποίον δεν εκλέχτηκε ο Βενιζέλος το 1920 ήταν το γεγονός ότι οι Έλληνες είχαν κουραστεί να πολεμούν διαρκώς από το 1912

Ο λόγος που ο Βενιζέλος δεν επανεκλέχτηκε δεν ήταν αυτός, και οι Βενιζελικοί δεν είχαν υποσχεθεί ποτέ ότι θα τερμάτιζαν τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Η πικρή αλήθεια είναι ότι ο Βενιζέλος δεν ηττήθηκε στις εκλογές επειδή ο λαός είχε κουραστεί να πολεμάει, αλλά επειδή κατά βάθος προτιμούσε τον πιο δημοφιλή βασιλέα Κωνσταντίνο από τον ρεαλιστή πολιτικό. Το δίλημμα των εκλογών του 1920 ήταν για τον λαό Βενιζέλος ή Κωνσταντίνος και ο λαός επέλεξε τον νικητή των Βαλκανικών Πολέμων. 

Ακόμα, στις Νέες Χώρες, υπήρχε πληθώρα μειονοτήτων μουσουλμάνων, σλαβόφωνων και Εβραίων, οι οποίοι δεν ψήφισαν τον Βενιζέλο. Ο Βενιζέλος, εξάλλου, ποτέ του δεν είχε ταχτεί κατά της αβασίλευτης δημοκρατίας, άρα ούτε εκείνη τη μερίδα του λαού που προσδοκούσε κάτι τέτοιο από εκείνον άφησε ευχαριστημένη προκειμένου να τον ψηφίσει. Και σαν μην έφταναν όλα αυτά, όσον καιρό φρόντιζε να ικανοποιήσει τις ελληνικές διεκδικήσεις στη διάσκεψη των Παρισίων και να υπογράψει τη Συνθήκη των Σεβρών, είχε αφήσει άλλους να κυβερνούν τη χώρα στη θέση του, οι οποίοι, ομολογουμένως, δεν τα κατάφεραν και πολύ καλά. 

Όλοι οι άνωθεν λόγοι, επομένως, έφταναν και με το παραπάνω, προκειμένου να χάσει ο Βενιζέλος τις μοιραίες εκείνες εκλογές που έγειραν το διεθνές πεδίο εις βάρος της Ελλάδας ακόμη περισσότερο.

Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», της 1ης Νοεμβρίου 1922 με ρεπορτάζ από την έναρξη της Δίκης των Έξι, ήτοι των Δημήτριου Γούναρη, Γεώργιου Μπαλτατζή, Νικόλαου Στράτου, Νικόλαου Θεοτόκη, Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, Γεώργιου Χατζηανέστη, των «υπευθύνων» της Μικρασιατικής Καταστροφής

Μύθος 6: Όσοι καταδικάστηκαν στη Δίκη των Έξι, διέπραξαν εκούσια και σκόπιμα τα λάθη που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή

Φυσικά και δεν αποδείχτηκε ποτέ ότι οι έξι κατηγορούμενοι (Γούναρης, Πρωτοπαπαδάκης, Μπαλτατζής, Στράτος, Θεοτόκης, Χατζηανέστης) που καταδικάστηκαν σε θάνατο στη Δίκη των Έξι ήταν ένοχοι εσχάτης προδοσίας. Για να αποδειχτεί κάτι τέτοιο έπρεπε να υπάρχει δόλος από πλευράς των κατηγορουμένων, ενώ αυτοί δεν είχαν σκοπό να αποτύχει η εκστρατεία, απεναντίας μάλιστα. Η δίκη ήταν στημένη από τους βενιζελικούς, και ο λαός ήθελε απλά ένα εξιλαστήριο θύμα για την πανωλεθρία της Εκστρατείας και το απότομο τέλος της Μεγάλης Ιδέας. Μόνο δύο από τους οκτώ κατηγορουμένους γλίτωσαν την εκτέλεση, ο Γούδας και ο Στρατηγός, αλλά καταδικάστηκαν σε ισόβια δεσμά.

Ο ίδιος ο Βενιζέλος μάλιστα, με τηλεγράφημά του από το εξωτερικό όπου βρισκόταν, διαβεβαίωνε ότι οι κατηγορούμενοι ήταν αθώοι και ειλικρινείς πατριώτες, προσπαθώντας να αποτρέψει την εκτέλεση της ποινής. Τα όποια λάθη τους ήταν, φυσικά, ακούσια και χωρίς δόλο.

Μύθος 7: Όλες οι δυνάμεις της Ευρώπης βοήθησαν τον Κεμάλ εναντίων των Ελλήνων

Είναι αλήθεια πως η εικόνα της διεθνούς κατάστασης το 1921 ήταν ριζικά αλλιώτικη από εκείνη του 1920. Η ανεξάρτητη Αρμενία που τόσο ήθελε ο Βενιζέλος ως αντίβαρο στην κεμαλική Τουρκία δεν είχε δημιουργηθεί. Η επικράτηση των Κόκκινων στη Σοβιετική Ρωσία, οι οποίοι στήριζαν ξεκάθαρα τον «αντι-ιμπεριαλιστή»  και ομόδοξο Κεμάλ, ήταν πια πλήρης έναντι των Λευκών. Ο νέος Πρωθυπουργός της Γαλλίας ήταν πιο επιφυλακτικός σχετικά με την παρουσία γαλλικών στρατευμάτων στην Κιλικία. Και οι λαοί της Ευρώπης επιθυμούσαν διακαώς το τέλος του πολέμου και την αποστράτευση. Τα αγγλικά κόμματα ήταν διαιρεμένα ανάμεσα στον Λόυντ Τζορτζ, που υποστήριζε σθεναρά τις ελληνικές διεκδικήσεις, και στο Βρετανικό Υπουργείο των Εξωτερικών, που επιθυμούσε απεμπλοκή από τη Μικρά Ασία. Οι Γάλλοι, οι Ιταλοί και οι Σοβιετικοί ανεφοδίαζαν ανοιχτά πλέον τον Κεμάλ με όπλα, ο οποίος είχε ενισχυθεί κατά πολύ. 

Κατά συνέπεια, μονάχα οι Βρετανοί παρείχαν άτυπη στήριξη στην Ελλάδα –όχι στρατιωτική, ούτε οικονομική– και ο Λόυντ Τζορτζ δεν μπορούσε να αντιταχθεί ενάντια σε όλη τη διεθνή σκηνή. Η επάνοδος του Κωνσταντίνου ευνόησε τις πολιτικές αυτές των Συμμάχων ακόμη περισσότερο. Αν αυτή δεν είχε συμβεί, η Καταστροφή προφανώς δεν θα ήταν τέτοιου μεγέθους. Όμως, η Ελλάδα είχε μείνει μόνη της το 1922 και χωρίς τον μεγάλο διπλωμάτη στο τιμόνι της. 

Οι Ευρωπαίοι, επομένως, δεν βοήθησαν τον Βενιζέλο και πουλούσαν όπλα στον Κεμάλ πράγματι, εκτός από τους Βρετανούς, οι οποίοι τηρούσαν μια πιο ουδέτερη, ας πούμε, στάση και δεν στρέφονταν ανοιχτά απέναντι στην Ελλάδα.

Οφείλουμε, όμως, να μνημονεύσουμε τις προσπάθειες του Αμερικανού πάστορα Τζένινγκς που έπεισε τα ελληνικά πλοία από τη Μυτιλήνη να πλεύσουν στη Σμύρνη μετά την Καταστροφή, υπό την προστασία των Αμερικανών, χωρίς ελληνική σημαία και να συλλέξουν τους πρόσφυγες, ανενόχλητα από τους Τούρκους. Επίσης, ο Νορβηγός Φρίντχοφ Νάνσεν, ως ύπατος αρμοστής της Κοινωνίας των Εθνών, συντόνισε τη βοήθεια από τον Ερυθρό Σταυρό και τις διεθνείς φιλανθρωπικές οργανώσεις προς τους πρόσφυγες, κατορθώνοντας έτσι να σώσει τις ζωές χιλιάδων προσφύγων. Το 1922 βραβεύτηκε με βραβείο Νόμπελ Ειρήνης και δώρισε  τα χρήματα προς αρωγή των Ελλήνων, Ρώσων και Αρμενίων προσφύγων.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.