Η επισκεψη της Κλειως

Η γάτα, ως γνωστόν, εξημερώθηκε αρκετά πιο μετά από τον σκύλο –αν και για κάποιους η γάτα δεν θεωρείται ακόμα εξημερωμένη! Ενώ η εξημέρωση του σκύλου τοποθετείται από 30.000-15.000 χρόνια νωρίτερα, η εξημέρωση του συμπαθητικού αιλουροειδούς τοποθετείται μόλις 9.500-8.000 χρόνια νωρίτερα.

Η καταγωγή του ζώου ανάγεται, πέραν πάσης αμφιβολίας, στην Αφρική, και συγκεκριμένα στην αφρικανική αγριόγατα. Η εξημέρωσή της ξεκίνησε από την Εγγύς ή τη Μέση Ανατολή. Στην Ελλάδα πέρασε μέσω της Κύπρου και της Κρήτης, αλλά στην αρχαία Ελλάδα δεν ήταν ζώο τόσο διαδεδομένο όσο ο σκύλος –σύμφωνα με κάποιους δεν υπήρχε καν, σε μεγάλους τουλάχιστον αριθμούς. Στην Ευρώπη εξαπλώθηκε μονάχα μετά τον 8^ο αιώνα και κυρίως μετά από τις Σταυροφορίες.

Παρ’ όλο που ήταν χρήσιμη ως κυνηγός ποντικιών, ο μεσαιωνικός κόσμος ήταν ιδιαίτερα δύσπιστος με τις γάτες αφού τις θεωρούσε ύποπτες για συμμαχία με τον διάβολο, επειδή ζευγάρωνε σε κοινή θέα, και η θηλυκιά γάτα φώναζε πολύ δυνατά κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Γι’ αυτό και είχε ιδιαίτερα κακή φήμη και θεωρούνταν ακόλαστη. Οι άνθρωποι πίστευαν δε εντελώς λανθασμένα ότι η γάτα ήταν φορέας της πανούκλας –ενώ, από τραγική ειρωνεία, η γάτα ήταν υπεύθυνη για την εξόντωση των ποντικιών που κουβαλούν τους ψύλλους, τους υπαίτιους της μαύρης πανώλης. Γι’ αυτό τις κυνηγούσαν και τις σκότωναν, αφού τις θεωρούσαν συντρόφους των μαγισσών, ιδιαίτερα μάλιστα τις μαύρες. Στο Παρίσι υπήρχε μάλιστα μία φρικιαστική τελετή, όπου έκαιγαν ζωντανές γάτες κλεισμένες μέσα σε δίχτυ για τη διασκέδαση του πλήθους!

Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, η έξαρση της μαύρης πανώλης τον 14^ο αιώνα σημειώθηκε ακριβώς επειδή ο πληθυσμός τους στην Ευρώπη είχε μειωθεί πολύ και είχε μεγαλώσει, αντίστοιχα, εκείνος των ποντικιών.

Αυτή η κακή της φήμη δεν έπαψε να τη συνοδεύει μέχρι και τον 19^ο αιώνα, οπότε συνέχισε να συμβολίζει ό,τι έκλυτο και ανήθικο, και την απέφευγαν ως κατοικίδιο ακόμη και οι αστοί. Δεν πρέπει να ξεχνάμε βέβαια ότι η γάτα ήταν ζώο ιερό, όχι μονάχα στη Αρχαία Αίγυπτο, αλλά και στην Περσία και την Κίνα.

Σήμερα μόνο έχει αποκατασταθεί πλήρως η φήμη της γάτας, αφού οι περισσότερες έρευνες τη θεωρούν ως ένα από τα εξυπνότερα ζώα,  με ευφυΐα ανώτερη από του σκύλου μάλιστα. Επίσης, παρά τη φήμη της ως ανεξάρτητο ζώο, έχει αποδειχτεί πλέον ότι επιδεικνύει την αγάπη της προς τα αφεντικά της με διάφορους τρόπους
–έστω κι αν δεν εκπαιδεύεται– και ότι είναι εξίσου πιστή με τους σκύλους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

John Monhaupt, «Zώα στον εθνικοσοσιαλισμό», μτφρ. Γιάννης Κέλογλου, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2021.

Darren Oldridge, «Παράξενες ιστορίες του Μεσαίωνα», μτφρ. Δανάη Γαβριηλίδου, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2014

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.