Η Επισκεψη της Κλειως

Η πολύπαθη Αφρική είναι η πρώτη ήπειρος που γνώρισε το φρικιαστικό περιεχόμενο του όρου «γενοκτονία», κι ας παραμένουν αυτές οι μνήμες σήμερα ξεχασμένες σε σχέση με το Ολοκαύτωμα ή τη γενοκτονία των Ποντίων και των Αρμενίων. Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη γενοκτονία του 20^ού αιώνα έλαβε χώρα κατά την εποχή που η αποικιοκρατία βρισκόταν στο απόγειό της, δηλαδή στις αρχές του αιώνα. Η συγκεκριμένη γενοκτονία έλαβε χώρα από το 1904 ως το 1908.

Οι Γερμανοί ίδρυσαν αποικία στη Ναμίμπια το 1884 όταν ο κραταιός ηγέτης Ότο Βίσμαρκ ανακήρυξε την περιοχή προτεκτοράτο. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρώτος διοικητής εκεί ορίστηκε ο δικαστικός Χάινριχ Ερνστ Γκέρινγκ, ο πατέρας του περίφημου Χέρμαν Γκέρινγκ, διαβόητου και υψηλά ιστάμενου ναζί. Οι Γερμανοί, προκειμένου να καθυποτάξουν τις εντόπιες φυλές των Χερέρο και των Νάμα θα καταφύγουν σε μεθόδους όπως ασιτία, αφυδάτωση, απαγχονισμούς και θανατώσεις από εξάντληση ή κακομεταχείριση στα στρατόπεδα συγκέντρωσης που είχαν ιδρύσει και στα οποία συγκέντρωναν τους αιχμαλώτους. Μεγάλη ευθύνη για τα εγκλήματα αυτά βαρύνει τον Αντριάν Ντίτριχ Λόταρ φον Τρότα, ο οποίος είχε θητεύσει ήδη σε σκληρές πρακτικές κατά των αποίκων στον πόλεμο των  Μπόξερ το 1901. Επίσης, σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, ο καθηγητής ιατρικής Ευγένιος Φίσερ διεξήγαγε επιστημονικά πειράματα σε αιχμάλωτους πειραματόζωα και τα κρανία των νεκρών αποστέλλονταν στη Γερμανία για περαιτέρω μελέτη.

Συνολικά, υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια των ετών αυτών εξοντώθηκε το 80% της φυλής των Χερέρο και το 50% της φυλής των Νάμα, δηλαδή κοντά στα 100.000 άτομα. Η Γερμανία έχει αναγνωρίσει τη γενοκτονία, δεν έχει αποδώσει όμως αποζημιώσεις. Ο αριθμός των 100.000 νεκρών μπορεί να φαίνεται μεγάλος, αλλά δεν είναι τίποτε μπροστά στα 10 εκατομμύρια Αφρικανούς που σφαγιάστηκαν με εντολή του βασιλιά του Βελγίου Λεοπόλδου Β΄.  Αρκεί να αναφέρουμε μονάχα ότι ο Λεοπόλδος έμεινε στην Ιστορία με το προσωνύμιο ο «Χασάπης της Αφρικής». Κι αυτό χωρίς ο ίδιος να πατήσει ποτέ το πόδι του στην Αφρική! 

Η περιοχή του Κονγκό (σήμερα αντιστοιχεί στο κράτος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό) υπήρξε βελγική αποικία από το 1908 ως το 1960. Αρχικά όμως η περιοχή ανήκε στον ίδιο τον βασιλέα Λεοπόλδο, δηλαδή από το 1885 ως το 1908. Κατά τη διάρκεια των είκοσι τριών αυτών χρόνων διαπράχθηκαν και τα μεγαλύτερα εγκλήματα στο Κονγκό. Οι Βέλγοι, με εντολή του βασιλέα τους, εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τους πόρους της αφρικανικής γης, τόσο πριν το 1908 όσο και μετά, βάζοντας τους ντόπιους να εργάζονται σε συνθήκες απίστευτης σκληρότητας. Ακρωτηριασμοί και ανηλεείς μαστιγώσεις περίμεναν όσους εργάτες δεν κατόρθωναν να μαζέψουν την απαιτούμενη ποσότητα καουτσούκ. 

Ο βελγικός λαός επαναστάτησε πολλές φορές ενάντια στους τυράννους του, αλλά κάθε φορά οι επαναστάσεις των Κονγκολέζων πνίγονταν στο αίμα. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα ο Λεοπόλδος, με περιουσία άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων, να καταγραφεί ως ο πλουσιότερος άνδρας στην εποχή του.

Η γενοκτονία στη Ρουάντα χρονολογείται το 1994, πολλά χρόνια δηλαδή μετά την αποαποικιοποίησή της (το 1962 από τους Βέλγους). Οπωσδήποτε όμως οι πολιτικές των Ευρωπαίων που υποδαύλιζαν τις φυλετικές διαιρέσεις στην περιοχή, χαράζοντας αυθαίρετα σύνορα μεταξύ των χωρών, καθώς και η ανηλεής απομύζηση των πόρων από όλη την ήπειρο, έχουν την ευθύνη τους για τη σημερινή κατάσταση όλων των αφρικανικών χωρών, και όχι μόνο της Ρουάντα.

Στη Ρουάντα η διαμάχη μεταξύ των φυλών Χούτου και Τούτσι χρονολογούνταν από τον 19^ο ήδη αιώνα. Τον διαχωρισμό αυτό βέβαια ενθάρρυναν και οι Γερμανοί και εν συνεχεία οι Βέλγοι αποικιοκράτες. Το 1959 η έχθρα μεταξύ των δύο φυλών είχε φτάσει στο απροχώρητο και χιλιάδες Τούτσι δολοφονήθηκαν από τους Χούτου. Ταραχές και σφαγές συνέχισαν να σημειώνονται ως το 1994, τότε που διεπράχθη από την κυβέρνηση των Χούτου η οργανωμένη γενοκτονία κατά των Τούτσι. Τότε δολοφονήθηκαν κοντά στο ένα εκατομμύριο Τούτσι, σε έναν εμφύλιο πόλεμο που κράτησε τρία περίπου χρόνια. Πολλές χιλιάδες επίσης γυναίκες και κορίτσια των Τούτσι βιάστηκαν βάναυσα. Επιπροσθέτως, δύο εκατομμύρια Χούτου αναγκάστηκαν, στο πλαίσιο των συγκρούσεων για τα εδάφη με τους Τούτσι, να φύγουν από τη χώρα, κατά τη συνέχιση των εχθροπραξιών. Πρέπει να αναφερθεί ότι μεγάλη είναι η ευθύνη της Γαλλίας στη συγκεκριμένη περίπτωση, η οποία ήταν και η μόνη χώρα που είχε αναγνωρίσει τη γενοκτονική κυβέρνηση των Χούτου και είχε στείλει μάλιστα και στρατεύματα προκειμένου να προστατεύσει τα εδάφη των Χούτου.

Δυστυχώς, όπως φαίνεται από τα παραπάνω, ο κύκλος της βίας του 20^ού αιώνα είχε αρχίσει πολύ πριν από τα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου και συνεχίστηκε και μετά από αυτά. Οι ευθύνες επομένως των Ευρωπαίων οπωσδήποτε είναι εύλογες για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν σήμερα οι λαοί της Αφρικής, με τους λιμούς, τη φτώχεια, αλλά και τις πάμπολλες φυλετικές και εθνοτικές διαμάχες. Οφείλουμε λοιπόν να βοηθήσουμε όλοι όπως μπορούμε.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Ηλίας Βροχίδης, «Ταξιδεύω άρα υπάρχω», εκδ. iwrite, Αθήνα 2018.
• Eric Chaline, «Οι μεγαλύτερες καταστροφές της ιστορίας», εκδ. Κλειδάριθμος, Αθήνα 2013.
• Μπάζιλ Ντάβιντσον, «Ιστορία της Αφρικής», εκδ. Αίολος, Αθήνα 1997.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.