H επισκεψη της Κλειως

Ο πόλεμος της Κορέας: Μία έρευνα των αιτιών του

Ο πόλεμος της Κορέας μπορεί να θεωρηθεί κάλλιστα ως μία από τις μεγαλύτερες συμφορές του αιώνα που πέρασε, ίσως και η μεγαλύτερη του Ψυχρού Πολέμου, μαζί με τον πόλεμο του Βιετνάμ. Οπωσδήποτε οι συνέπειές του είναι ορατές μέχρι και σήμερα στη χώρα που έπληξε, την Κορέα, η οποία και έμεινε έκτοτε διαιρεμένη σε Βόρεια και Νότια.

Προκειμένου να αναζητήσουμε τα αίτια του πολέμου, είναι αναγκαίο να γυρίσουμε πίσω στα χρόνια της ιαπωνικής κατοχής. Τα χρόνια της μακράς κινέζικης επιρροής και της σκιώδους επικυριαρχίας, καθ’ όλη τη διάρκεια του μεσαίωνα, διαδέχτηκε η στυγνή ιαπωνική κατοχή το 1894-1895, όταν η Κίνα ηττήθηκε στον σινο-ιαπωνικό πόλεμο. Από το 1910 η χώρα προσαρτήθηκε επίσημα στην Ιαπωνία, και οι Ιάπωνες έκαναν στην κυριολεξία ό,τι μπορούσαν προκειμένου να γίνουν μισητοί στους Κορεάτες. Έτσι αναπτύχθηκε ο εθνικισμός στην Κορέα, ως κίνημα δηλαδή αντίστασης απέναντι στην ιαπωνική κυριαρχία. Ο Σίγκμαν Ρι ήταν ο πρώτος που σπούδασε στις ΗΠΑ και ο πρώτος Κορεάτης που συσπείρωσε γύρω του ως ηγέτης τους εθνικιστές. Στον αντίποδα, στην κατεχόμενη από τους Ιάπωνες Κορέα, αναπτύχθηκε και ο κομμουνισμός, ως εναλλακτική απάντηση στον κορεατικό εθνικισμό, με ηγέτη τον Κιμ Ιλ-σονγκ.

Χάρτης που απεικονίζει την εξέλιξη του πολέμου της Κορέας, τον Ιούνιο-Οκτώβριο 1950 μέχρι και τον Ιούλιο του 1953. Με τα κίτρινα βέλη σημειώνονται οι επιθέσεις των κομμουνιστικών δυνάμεων και με πράσινα των αμερικανικών, ενώ με τους αντίστοιχους χρωματισμούς σημαίνονται και οι σχετικές κατακτήσεις των εδαφών

Με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945, οι νικητές Σοβιετικοί και Αμερικανοί αποφάσισαν να χωρίσουν ζώνες κατοχής στην ηττημένη ιαπωνική αποικία, ακριβώς όπως είχαν κάνει δηλαδή και στο Βερολίνο. Κατά συνέπεια η διαχωριστική γραμμή τοποθετήθηκε στον 38ο παράλληλο, με τους Σοβιετικούς να παίρνουν τον Βορρά και τους Αμερικανούς τον Νότο. Όλοι πίστευαν τότε ότι ο χωρισμός αυτός θα ήταν προσωρινός. Η ηγεσία σε κάθε επικράτεια μοιραία ανατέθηκε στους δύο προαναφερθέντες ηγέτες, δηλαδή στον Κιμ Ιλ-σονγκ στον σοβιετικό Βορρά και στον Σίγκμαν Ρι στον αμερικανικό Νότο. 

Ως το 1947 ο χωρισμός σε δύο επικράτειες διατηρούνταν ακόμη, και ουσιαστικά υπήρχαν δύο χωριστά κράτη από το 1948∙ κάτι αυτονόητο με τη διαίρεση του πληθυσμού –εκτός από τις δύο διαφορετικές επικράτειες– και σε κομμουνιστές και εθνικιστές. Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι δύο ηγέτες τέλεσαν διώξεις προς τους αντιφρονούντες στην επικράτειά τους.

Η ευθύνη όμως για το ξέσπασμα του πολέμου βαραίνει κυρίως του ώμους του Στάλιν, ο οποίος, μετά τις επιτυχίες του Μάο τσε Τουνγκ στην Κίνα το 1949, θεώρησε, λανθασμένα, πως οι Αμερικανοί δεν θα απαντούσαν σε τυχόν προσπάθεια της ΕΣΣΔ να θέσει την Κορέα υπό τον έλεγχό της και να προωθήσει σε αυτήν ένα κομμουνιστικό καθεστώς. Ο Στάλιν λοιπόν θεώρησε ότι η Κορέα εντασσόταν στη δική του σφαίρα επιρροής, όπως ακριβώς είχε γίνει δηλαδή και με  την Ανατολική Ευρώπη.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας διαπράχθηκαν πάμπολλες φρικαλεότητες και στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα με εκατομμύρια θύματα. Στη φωτογραφία, βομβαρδισμένο τοπίο στην Πιονγιάνγκ της Βόρειας Κορέας, με τον άμαχο πληθυσμό να προσπαθεί να διασωθεί από τα συντρίμμια

Ο Χάρυ Τρούμαν από την πλευρά του, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, δεν μπορούσε φυσικά να δεχτεί την κυριαρχία της ΕΣΣΔ στη γειτονιά του. Έτσι, στις 25 Ιουνίου του 1950, οι Σοβιετικοί ήταν εκείνοι οι οποίοι εισέβαλαν πρώτοι στο νότιο τμήμα της χώρας και θεωρούσαν μάλιστα λανθασμένα ότι ο πόλεμος θα τελείωνε σύντομα. Αρχικά, η προέλαση των Σοβιετικών, με την υποστήριξη του Στάλιν και του Μάο, ήταν ραγδαία. Κατόπιν όμως, μετά την αντίδραση των ΗΠΑ και του ΟΗΕ, ο οποίος καταδίκασε την επίθεση με αποτέλεσμα πολλές άλλες χώρες να στείλουν στρατεύματα να πολεμήσουν στο πλευρό των Αμερικανών, η προέλαση των Σοβιετικών σταμάτησε και ξεκίνησε η ανακατάληψη των εδαφών από τους Αμερικανούς.

Η πλήρης κατάπαυση του πυρός επετεύχθη μόνο μετά από τον θάνατο του Στάλιν, δηλαδή το καλοκαίρι του 1953 –ο ηγέτης της ΕΣΣΔ είχε αποβιώσει ήδη από τον Μάρτη. Ως τότε όμως είχαν διαπραχθεί πάμπολλες φρικαλεότητες, και οι νεκροί αριθμούσαν και στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα τα δύο περίπου εκατομμύρια. Στην Κορέα όλες οι πόλεις είχαν μετατραπεί σε ερείπια και μονάχα στον Νότο αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρχαν εκατό χιλιάδες ορφανά χωρίς κανέναν γνωστό συγγενή εν ζωή.

Η ανακωχή υπογράφτηκε στις 27 Ιουλίου του 1953. Ο πόλεμος είχε διαρκέσει πάνω από τρία χρόνια. Ο λαός της Κορέας όμως δεν θα ξεχνούσε ποτέ όσα έγιναν.

Βιβλιογραφία

–Odd Arne Westad, «Ο Ψυχρός πόλεμος, Μία παγκόσμια ιστορία», εκδ Πατάκη, Αθήνα 2021.

–Νorman Davies, «Ιστορία της Ευρώπης», τόμ. Β΄, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2009.

–John Lewis Gaddis,«Ο Ψυχρός πόλεμος», εκδ. Παπαδόπουλος, Αθήνα 2018.

–S. Bernstein & P. Milza, «Ιστορία της Ευρώπης 1919 ως σήμερα», εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1997.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.