Χρυσοστομικη Διδασκαλια

Στο σύγχρονο σχολείο στο οποίο οι παντογνώστες «εκσυγχρονιστές παιδαγωγοί» αποδίδουν πολλούς και βαρύγδουπους επιθετικούς προσδιορισμούς, όπως εκσυγχρονισμένο, μεταμοντέρνο, φιλελεύθερο, ανοιχτό, αντιπαραδοσιακό, προοδευτικό αντισυστημικό και τόσους άλλους κενού περιεχομένου λεκτικούς χαρακτηρισμούς, δεν έχουν φυσικά καμία απολύτως θέση οι Άγιοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας ως γνήσιοι Παιδαγωγοί διότι για τους υπευθύνους – ανευθύνους των παιδαγωγικών προγραμμάτων για όλες τις βαθμίδες της εκπαιδεύσεως, κάθε αναφορά στην Ορθοδοξία και στους «Φίλους του Χριστού», όπως προσφυώς χαρακτηρίζονται οι Άγιοι της Εκκλησίας, είναι δήθεν στοιχείο αναχρονισμού, συντηρητισμού, οπισθοδρόμησης, παλιομοδιτισμού και αντιπροοδευτισμού για αφελείς, ανοήτους και θρησκόληπτους, που δεν συνάδει βέβαια με την κυρίαρχη πλέον ιδεολογία της ολοσχερούς αποϊεροποιήσεως κάθε πτυχής της ανθρώπινης και κοινωνικής ζωής όπου επιπλέουν ως φανταχτερά «πρότυπα» οι κάθε είδους «φελλοί» από τον χώρο των κατευθυνόμενων ΜΜΕ, της επιχειρηματικότητας, δηλαδή του χρήματος, του φθηνού θεάματος και του συνακόλουθου life style, των εφήμερων διασημοτήτων (stars), της κακόγουστης μόδας, της νυχτερινής διασκεδάσεως, του καλοπληρωμένου επαγγελματικού αθλητισμού κ.ά, προκειμένου  να επιτυγχάνεται ευκολώτερα η πνευματική αναπηρία, η μαζοποίηση των νέων, οι οποίοι μετατρέπονται σε άβουλα και μοιραία όντα χωρίς κριτική σκέψη και αξιακό σύστημα, αρχές και ιδανικά στη ζωή τους διότι αυτά ούτε εύκολα χρήματα προσφέρουν ούτε φήμη και αναγνωρισιμότητα προσδίδουν.

Όταν λοιπόν τα σχολεία μας έχουν μετατραπεί σε εστίες απαιδευσίας και ανούσια εξεταστικά κέντρα για τις πανελλαδικές εξετάσεις, όντως ανωφελείς προθάλαμοι των ΑΕΙ, όπου ούτε καν οι στοιχειώδεις γνώσεις στους διαφόρους τομείς του επιστητού γίνονται κτήμα των μαθητών για να κοινωνικοποιηθούν, δηλαδή να ενταχθούν ομαλά και δημιουργικά στην κοινωνία και να κερδίσουν τίμια την ζωή τους, τότε ουδόλως θα πρέπει να εκπλησσόμεθα όταν μετά την αποφοίτησή τους τα νέα παιδιά πορεύονται χωρίς πυξίδα, οπότε οι μεγαλύτεροι της οικογένειας, του εκπαιδευτικού χώρου και της πολιτικής ευκόλως ρίχνουν τον λίθο του αναθέματος και των ευθυνών στην νεότητα, ενώ οι ίδιοι είναι οι κύριοι υπαίτιοι για το κατάντημα της σύγχρονης εμπορευματοποιημένης εκπαιδεύσεως και του συγχρόνου μεταμοντέρνου σχολείου όπου ούτε ουσιαστική, πολυεπίπεδη, πολυεδρική και πολυδιάστατη μόρφωση παρέχεται στους νέους, ούτε ανθρωπιστική παιδεία, που δεν είναι βέβαια της μόδας, αφού τα πάντα περιστρέφονται σε ξηρές γνώσεις με επίκεντρο τις σύγχρονες τεχνολογικές ανακαλύψεις. Η πικρή αλήθεια είναι ότι χρειαζόμαστε όχι απλώς εγγραμμμάτους, αλλά μορφωμένους νέους ανθρώπους με ολοκληρωμένη προσωπικότητα, κριτική σκέψη, αδούλωτο φρόνημα, ελευθέρα βούληση, πάθος για την ζωή και δημιουργικότητα, αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο, την Πατρίδα, το Γένος μας, την ιστορία, την γλώσσα μας, τις αρετές, τις αξίες και τα υψηλά ιδανικά που επί αιώνες εγέννησε ο ελληνικός πολιτισμός και φώτισε όλη την οικουμένη.

Επειδή όμως λόγω άγνοιας ή και λανθασμένων επιλογών, ούτε στην οικογένεια με τεράστια ευθύνη των παιδαγωγικώς άπειρων νέων γονέων ούτε και σε όλες τις βαθμίδες της εκπαιδεύσεως λόγω της καλά κρατούσης δημοσιοϋπαλληλικής αδιαφορίας των σύγχρονων εκπαιδευτικών, πλην βεβαίως ορισμένων φωτεινών περιπτώσεων, προβάλλονται γνήσια πρότυπα ζωής στους νέους μας, έρχεται λοιπόν ο ένας από τους τρεις Οικουμενικούς Ιεράρχες και Διδασκάλους, ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ως μέγας παιδαγωγός και ψυχοανατόμος, προκειμένου με τον θεόπνευστο λόγο του και την ενήδονη γραφή του για να διακηρύξει και διδάξει όσα ποτέ δεν άκουσαν ούτε πρόκειται να ακούσουν οι νέες γενιές μαθητών στον σύγχρονο σχολείο της κατάργησης του μαθήματος των Θρησκευτικών και της Ιστορίας, της εξορίας των Αγίων της Ορθοδοξίας και των Εθνικών Ηρώων του Γένους, με την ελπίδα ότι έστω και ένας, μόνο ένας, θα γευθεί την αλήθεια ότι τα γνησιώτερα παιδαγωγικά πρότυπα ζωής, αληθείας και δικαιοσύνης, αρετής και σωφροσύνης, ήθους και τιμιότητος, ελευθερίας και αγωνιστικότητας, για ένα νέο άνθρωπο που οραματίζεται ένα καλύτερο μέλλον για το αύριο της ανθρωπότητος και επιθυμεί να τιμά την ανθρώπινη ιδιότητά του ως έλλογου όντος είναι οι Άγιοί μας, «οι Φίλοι του Χριστού και δικοί μας αληθείς και πιστοί Φίλοι», χωρίς σύνδρομα (κόμπλεξ) κατωτερότητος και ανασφάλεια, φόβο ή δισταγμό για την κρίση των πολλών, οι οποίοι ως συνήθως ακολουθούν εν είδει όχλου την άμορφη παγκοσμιοποιημένη μάζα.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος απευθυνόμενος παιδαγωγικά στους νέους, οι οποίοι λόγω της ηλικίας και της ιδιοσυγκρασίας τους αναζητούν πρότυπα της ζωής για να μιμηθούν τον βίο και την πολιτεία τους, προτρέπει πρωτίστως αυτούς να μιμούνται την αρετή των Αγίων, λέγοντας: «Να ζηλεύετε την αρετή αυτών των δικαίων ανδρών, την ανεξικακία τους προς εκείνους που τους αδικούσαν, την μακροθυμία τους προς εκείνους που τους έβλαπταν, την υπερβολική τους σωφροσύνη», διότι, όπως επισημαίνει, «πραγματικά η διαγωγή και η συμπεριφορά των αγίων περιέχει διδασκαλία όλης της φιλοσοφίας της ζωής», οπότε και η μελέτη της δικής τους ζωής μπορεί και πρέπει να παρακινεί τους ανθρώπους και ιδιαιτέρως τους νέους, οι οποίοι αναζητούν το αληθές και γνήσιο στη ζωή τους, να μιμηθούν τον ενάρετο βίο των Αγίων, γενόμενοι αγιομίμητοι, επειδή ακριβώς «οι αρετές των Αγίων, αν θέλουμε να προσέχουμε, μπορούν να μας παρέχουν τόσο μεγάλη ωφέλεια, ώστε να διεγείρουν κι’ εμάς να αποκτήσουμε τον ίδιο με εκείνους ζήλο». Εξάλλου δε κατά τον Ιερό και Μέγα Διδάσκαλο Ιωάννη τον Χρυσόστομο «Ο Θεός εναποθέτει στην ονομασία των Αγίων την υπόμνηση της αρετής και της διδασκαλίας ωσάν σε χάλκινη στήλη».

Επειδή στη σύγχρονη οικογένεια και στο μεταμοντέρνο σύγχρονο σχολείο ουδέ κατ’ ελάχιστον γίνεται λόγος στους νέους μας για τον ενάρετο βίο, ο οποίος φαίνεται ότι δεν «πουλάει» στην σύγχρονη υλιστική, σαρκολατρική και φιλήδονη ζωή, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος επιμένει να διδάσκει ότι η επίδραση της αρετής των Αγίων ως αληθών παιδαγωγών και προτύπων εναρέτου ζωής είναι μεγάλη και καθοριστικής σημασίας για την νεότητα, αναφέροντας τα εξής: «Όπως ακριβώς ένα ευωδιαστό άρωμα δεν κρύβει μέσα του την ευωδία του, αλλά την αναδίδει από μακριά, ώστε, αφού γεμίσει με την μυρωδιά του τον αέρα, να εισέλθει και στις αισθήσεις των ανθρώπων που βρίσκονται κοντά, έτσι λοιπόν και οι γενναίοι και θαυμαστοί άνθρωποι δεν κρατούν την αρετή για τον εαυτό τους, αλλά με την καλή φήμη τους ωφελούν και ανεβάζουν πνευματικά πολλούς… από την διδασκαλία με τα λόγια είναι πολύ πιο ακριβής και πολύ πιο αξιόπιστη η διδασκαλία με τα έργα. Γιατί εκείνος που έχει να παρουσιάσει έργα και όταν σιωπά και όταν είναι αθέατος μπορεί να διδάσκει, άλλους μεν με την θέα, άλλους δε με την ακρόαση, και θα απολαύσει μεγάλη εύνοια από το Θεό όχι μόνον για την δική του αρετή, αλλά και γιατί συντελεί στο να δοξασθεί ο Κύριός του διά μέσου αυτών που βλέπουν το καλό του παράδειγμα. Αυτός με άπειρες γλώσσες και με πολλά στόματα θα προσφέρει τις ευχαριστίες και τους ύμνους στο Θεό των όλων. Γιατί όχι μόνον εκείνοι που είναι γνωστοί του και μάρτυρες της ζωής του θα θαυμάσουν και αυτόν και τον Κύριό του, αλλά και εκείνοι που δεν τον γνωρίζουν, μαθαίνουν όμως από άλλους, κι’ εκείνοι που μένουν μακριά κι’ εκείνοι που ζουν σε μακρινή χώρα, και όχι μόνον φίλοι, αλλά και εχθροί θα σεβαστούν την υπερβολική του αρετή. Γιατί τόσο μεγάλη είναι η δύναμη της αρετής, ώστε να κλείνει τα στόματα και αυτών που την πολεμούν και να φιμώνει την γλώσσα τους. Και όπως ακριβώς εκείνοι που έχουν άρρωστα μάτια δεν τολμούν να ατενίσουν τις ηλιακές ακτίνες ποτέ, έτσι ούτε η κακία θα μπορέσει ποτέ να ατενίσει την αρετή, αλλά θα υποχωρήσει και θα στρέψει τα νώτα και θα ομολογήσει την ήττα. Επειδή λοιπόν είμαστε πεπεισμένοι γι’ αυτό, ας καταγινόμαστε με την αρετή και ας ρυθμίζουμε την ζωή μας με ασφάλεια και ας φροντίζουμε να απέχουμε και από εκείνα που θεωρούνται μικρά και ασήμαντα αμαρτήματα, είτε με λόγια είτε με πράξεις».

Εάν στο μεταμοντέρνο σύγχρονο σχολείο οι νέοι μας εδιδάσκοντο στο πλαίσιο του μαθήματος των Θρησκευτικών, το οποίο έχουν καταεξευτελίσει οι εκάστοτε καλοπληρωμένοι άσοφοι του Υπουργείου Παιδείας, μέσα από την ζωή, τις πράξεις, τους λόγους και την εν γένει συμπεριφορά και στάση ζωής των εναρέτων Αγίων ανδρών και γυναικών της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που είναι αδαπάνητος πλούτος, τότε πολλαπλώς θα ωφελούνταν, διότι κατά τον Θεοφόρο και ένσοφο Πατέρα της Εκκλησίας Ιωάννη τον Χρυσόστομο, η μελέτη της εναρέτου ζωής των Αγίων έχει παιδαγωγική δύναμη και κάθε ενέργειά τους παιδαγωγεί ουσιαστικά τους κάθε ηλικίας ανθρώπους και δη τους νέους, εάν λάβουμε υπόψιν μας ότι «στην περίπτωση των Αγίων όχι μόνον τα λόγια τους αυτά, ούτε οι διδασκαλίες και οι συμβουλές τους, αλλά και η υπόλοιπη συμπεριφορά τους θα μπορούσε να γίνει σ’ εκείνους που προσέχουν διδασκαλία ευσεβούς ζωής. Σκέψου, πόσο μεγάλο πράγμα ήταν να ιδεί κανείς τον Παύλο να δειπνεί και να ελέγχει και να παρακαλεί και να προσεύχεται και να δακρύζει και να βγαίνει και να μπαίνει στο σπίτι… όχι μόνον η διδασκαλία και η παραίνεση και η συμβουλή, αλλά και η ίδια η εξωτερική εμφάνιση των Αγίων προξενούσε πολλή ευχαρίστηση και ωφέλεια».

Η ωφέλεια των Αγίων ως παιδαγωγών και ακατάβλητα «αρχέτυπα» (πρότυπα) είναι πολλαπλή και σε πολλά επίπεδα όταν οι νέοι μιμούνται τον ενάρετο βίο τους και μάλιστα σε μία εποχή στην οποία η αγνωμοσύνη προς τον Θεό και τους συνανθρώπους μας, ο εγωϊσμός και ο εγωκεντρισμός, η αλαζονεία και η έπαρση, η φιλαυτία και η αυταρέσκεια είναι πλέον το «ίδιον γνώρισμα» σχεδόν πάντων των συγχρόνων κάθε ηλικίας ανθρώπων. Έτσι ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος υπογραμμίζει ότι οι Άγιοι διδάσκουν τους νέους να είναι ευγνώμονες τόσο προς τον Θεό όσο και προς τους ανθρώπους, διότι «αυτό κάνουν όλοι οι Άγιοι, όταν τους συμβεί κάτι το καλό, προσκαλούν να λάβουν μέρος στη δοξολογία του Θεού, όχι μόνον τους ανθρώπους, αλλά και ολόκληρη την δημιουργία. Γιατί τίποτα δεν είναι τόσο σπουδαίο για τον Θεό, όσο το να είμαστε ευγνώμονες, και όχι μόνον κατά τον καιρό της ευημερίας, αλλά και όταν τα πράγματα είναι αντίθετα. Αφού προ πάντων είναι θυσία, αυτό είναι η μεγαλύτερη προσφορά. Έτσι ο Ιώβ αναγνωριζόταν από τον Θεό, έτσι και ο Παύλος, έτσι ο Ιακώβ, έτσι ο καθένας από τους δικαίους, δείχνοντας την ευγνωμοσύνη του και την ευχαριστία του προς τον Θεό προ πάντων στις δύσκολες και αντίξοες περιστάσεις… υπάρχει τέτοια συνήθεια στους Αγίους, λόγω της μεγάλης ευγνωμοσύνης τους, όταν πρόκειται να ευχαριστήσουν τον Θεό, να προσκαλούν πολλούς, για να γίνουν κοινωνοί της δοξολογίας και να προτρέπουν να συμβάλουν και αυτοί στην καλή αυτή και ωφέλιμη ενέργεια».

Κάποτε γονείς και διδάσκαλοι πρόβαλαν ως αληθή πρότυπα για τους νέους εκείνα τα πρόσωπα τα οποία με τα έργα και τους λόγους τους ήταν άξια μιμήσεως, όπως οι σοφοί και φιλόσοφοι της ανθρωπότητος, αλλά στην σύγχρονη εποχή αυτά τα πρότυπα αληθείας και ήθους, γνώσεως και σοφίας φαίνεται ότι δεν «πωλούν» στην σύγχρονη εποχή του αμοραλισμού, της ήσσονος προσπάθειας, του εύκολου χρήματος, της απάτης που βαπτίζεται εξυπνάδα, της κουτοπονηρίας που χαρακτηρίζεται ευφυΐα, της οκνηρίας και αδιαφορίας, οπότε σε πείσμα των καιρών ο Θεόπνευστος Οικουμενικός Διδάσκαλος Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τέμνει με την δίκοπη μάχαιρα της διδασκαλίας του όλα τα σάπια και εφήμερα, φθηνά και ανάξια λόγου πρότυπα της υλιστικής και καταναλωτικής νέας εποχής, υπογραμμίζοντας εμφατικώς ότι οι Άγιοι ως αληθείς και γνήσιοι παιδαγωγοί είναι τα αμετάπτωτα διαχρονικά ένσοφα πρότυπα κατά Θεόν γνώσεως, ενθέου σοφίας και θείας συνέσεως, η οποία υπερέχει πάσης κατά κόσμον σοφίας και γνώσεως των σοφών τούτου του κόσμου, που αξίζει να γνωρίσουν και να αγαπήσουν οι νέοι μας σε μιά εποχή τόσο πνευματικά άνυδρη.

Διδάσκει λοιπόν διαχρονικώς και με λόγο λίαν επίκαιρο ο Μέγας Ιεράρχης και Διδάσκαλος Πατήρ ημών Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ότι: «Οι Άγιοι όχι μόνον δεν εγνώριζαν την ρητορική τέχνη, αλλά είχαν άγνοια και αυτών των γραμμάτων. Παρόλα αυτά και στα ίδια τα γράμματα υπερίσχυσαν με τόση άνεση εκέινων που υπερείχαν στη ρητορική τέχνη, ώστε οι κατά κόσμον σοφοί να αποδειχθούν κατώτεροι και από ανόητα παιδιά. Γιατί, όταν η πειθώ στηρίζεται στη δύναμη του λόγου και οι μεν φιλόσοφοι δε μπορούν να νικήσουν ούτε ένα τύραννο, οι δε αγράμματοι και άσημοι επιστρέφουν στην πίστη όλη την οικουμένη, είναι ολοφάνερο ότι αυτοί (οι Άγιοι) υπερισχύουν στη σοφία, οι αγράμματοι και άσημοι, και όχι οι φιλόσοφοι που σπούδασαν με ακρίβεια και τα γράμματα και την ρητορική τέχνη. Έτσι, η πραγματική σοφία και η αληθινή μόρφωση, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η πίστη και ο σεβασμός στο Θεό. Κι’ ας μη νομίζει κανείς ότι εισηγούμαι να μένουν τα παιδιά αμόρφωτα, αλλά αν κάποιος μπορεί να διαθέσει τα απαραίτητα για την μόρφωση των παιδιών, δεν θα ήθελα να τον εμποδίσω να το πράξει και αυτό με περίσσεια. Γιατί, όπως ακριβώς, όταν κλονίζονται τα θεμέλια και κινδυνεύει να πέσει ολόκληρο το σπίτι και η οικοδομή, είναι δείγμα μωρίας και παραφροσύνης να τρέχει κανείς σ’ εκείνους που κάνουν τα επιχρίσματα και όχι στους οικοδόμους, έτσι πάλι, είναι μάταια φιλονικία να εμποδίζουμε κάποιον που θέλει να σοβατίσει το σπίτι του, του οποίου οι τοίχοι είναι ασφαλείς και στέρεοι… οι ειδωλολάτρες φιλόσοφοι επειδή δεν έχουν φυσική ομορφιά και επειδή δε μπορούν να στολισθούν με ευσέβεια, καλλωπίζονται με ευγλωττία και επιτηδευμένους λόγους και πολύπλοκες φράσεις, με μαλλιά και ενδύματα και άλλα τέτοια. Οι δικοί μας όμως δεν καλλωπίζονται έτσι, αλλά, αφού απέκρουσαν όλα αυτά και απέρριψαν τις εξωτερικές επιδείξεις, δείχνουν την φυσική τους ομορφιά, χωρίς να ακονίζουν την γλώσσα τους, ούτε να επιδιώκουν την διαφήμιση, αλλά φιλοσοφώντας με την δύναμη των ευσεβών στοχασμών, με την επίδειξη έργων και με την προσεκτική διαγωγή τους, διαλαλώντας με όλα αυτά την Χάρη του Θεού, η οποία κατοικεί μέσα τους».

Κατακλείοντας ο της Εκκλησίας θεοκίνητος φωστήρ Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος την παιδαγωγική διδαχή και νουθεσία του, η οποία αποτελεί σχολείο θείας εμπνεύσεως, διδακτικό ταμείο ψυχικής ανατάσεως και λόγο αληθείας και ουσιαστικής παιδεύσεως των νέων, των διδασκάλων και των γονέων κάθε εποχής –πολλώ δε μάλλον της δικής μας εποχής– επισημαίνει σε προσωπικό επίπεδο και μετά πολλής πατρικής αγάπης και φιλοστόργου προαιρέσεως προς κάθε νέο και νέα ότι επειδή η ζωή των Αγίων είναι «πνευματικός καθρέπτης», είναι ωφέλιμο, «Κι’ αν θελήσεις μία μόνον φορά να κοιτάξεις τις εικόνες εκείνων των Αγίων και την ασχήμια της δικής σου σκέψεως, θα την διαπιστώσεις και όταν την διαπιστώσεις δεν θα σου χρειασθεί τίποτε άλλο πλέον, για να απαλλαγείς από αυτήν. Γι’ αυτό λοιπόν μας είναι χρήσιμος εκείνος ο καθρέπτης και κάνει εύκολη την ηθική αλλαγή».

*Ο Ιωάννης Ελ. Σιδηράς είναι Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.