Θα κατασκευαστει ο Turkish – Greek Stream;

I. Η προϊστορία στα Βαλκάνια

Πιστεύει κανείς ότι είναι δυνατό να κατασκευασθεί ο αγωγός Turkish -Greek Stream, αν δεν συμφωνεί η Ουάσινγκτον, όπως επανειλημμένα το έχει καταστήσει σαφές στην Αθήνα, αλλά και δευτερευόντως οι Βρυξέλλες; Μπορεί οι υπουργοί ΥΠΕΞ Ελλάδας, Τουρκίας, ΠΓΔΜ, Σερβίας και Ουγγαρίας να δεσμεύτηκαν στις αρχές Απριλίου στη Βουδαπέστη για τη διέλευση του αγωγού από το έδαφός τους αλλά αυτό δεν προδικάζει και το αποτέλεσμα. Ας θυμηθούμε ότι όλα τα εμπλεκόμενα ευρωπαϊκά κράτη είχαν συμφωνήσει για τη διέλευση του South Stream από το έδαφός τους αλλά με την έναρξη της ουκρανικής κρίσης ο τότε αρμόδιος επίτροπος για την Ενέργεια Γερμανός Γκίντερ Έτινγκερ έθεσε υπό αμφισβήτηση την κατασκευή του αγωγού South Stream και κάλεσε τις χώρες μέλη της ΕΕ, στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν και η Ελλάδα, να επαναδιαπραγματευθούν τις διμερείς συμφωνίες με τη Ρωσία για τη διέλευση του αγωγού, απειλώντας ευθέως ότι «εάν τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη δεν δεχθούν, η Επιτροπή διαθέτει τους τρόπους να τα μεταπείσει»! Στην προσπάθεια της Βουλγαρίας να προτάξει τα εθνικά της συμφέροντα έναντι των ευρωπαϊκών υποδείξεων, η… Ουάσινγκτον απείλησε τη Σόφια με επιβολή κυρώσεων ενώ άμεσα τρεις αμερικανοί γερουσιαστές μετέβησαν στη Σόφια, όπου μετά τη συνάντησή τους με τον πρωθυπουργό τον «έπεισαν» να αναγγείλει τη διακοπή των εργασιών του αγωγού επί βουλγαρικού εδάφους. Έτσι σε ένα θέμα, όπου ενδιαφερόμενες πλευρές ήταν η ΕΕ, η Ρωσία και η Βουλγαρία, η παρέμβαση της Ουάσινγκτον ήταν αυτή που διαμόρφωσε το αποτέλεσμα. Δεν ξεχνάμε βέβαια και την περίπτωση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξ/πολης, η κατασκευή του οποίου ακυρώθηκε από τη Βουλγαρία ύστερα από πιέσεις της Ουάσινγκτον ενώ η συναίνεση των τριών ενδιαφερομένων χωρών ήταν δεδομένη και είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για την έναρξη των εργασιών κατασκευής του. Η πλέον απροκάλυπτη παρέμβαση των ΗΠΑ είχε εκδηλωθεί το Νοέμβρη του 2007 στα εγκαίνια του ελληνοτουρκικού αγωγού φυσικού αερίου, παρουσία των ηγετών των δύο χωρών Καραμανλή και Ερντογάν, από τον υπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ Σάμιουελ Μπόντμαν ο οποίος αν και απρόσκλητος συμμετείχε (!) στην εκδήλωση διακηρύσσοντας με ποικίλους τρόπους την αντίθεση της Ουάσινγκτον στην επέκταση του αγωγού, που υφίστατο έως την Κομοτινή, μέσω της Β. Ελλάδας και της Ηπείρου στην Ιταλία, λόγω του φόβου σύνδεσής του με τον Blue Stream, ρωσικών συμφερόντων, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες ποσότητες φυσικού αερίου. Το αποτέλεσμα; Προτιμήθηκε να παραμείνει ο αγωγός ουσιαστικά ανενεργός εξαντλώντας την εμβέλειά του έως την Κομοτηνή. 

ΙΙ. Αποσταθεροποίηση των περιοχών διέλευσης

Κοινό χαρακτηριστικό των αγωγών είναι ότι διέρχονται από πολλά κράτη με αποτέλεσμα, σε ασταθείς περιοχές, η πίεση στην κυβέρνηση ενός εξ αυτών να ακυρώνει την κατασκευή του. Ήδη, μετά τη συμφωνία στη Βουδαπέστη των κρατών που εμπλέκονται στη διέλευση του Turkish -Greek Stream, ο Σέρβος πρωθυπουργός, που εκβιάζεται με την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του, εξέφρασε σε δηλώσεις τον σκεπτικισμό του. Εξ άλλου επειδή η κατασκευή ενός αγωγού αποτελεί ένα μακροπρόθεσμο project είναι ευνόητο ότι οι συνθήκες, από το χρόνο της συμφωνίας των εμπλεκομένων μερών μέχρι τη λειτουργία του, μπορούν με ποικίλους τρόπους να διαφοροποιηθούν ακυρώνοντας την κατασκευή του. Πάγια πρακτική γιαυτό αποτελεί η αναζωπύρωση των εθνικισμών και η αναβίωση διακρατικών προβλημάτων ώστε η διέλευση ενός αγωγού να καταστεί επισφαλής και να εγκαταλειφθεί η επένδυση. Ό,τι δηλαδή συμβαίνει σήμερα στην ΠΓΔΜ, όπου η αναβίωση του αλβανικού εθνικισμού αποδίδεται στην προσπάθεια αποσταθεροποίησης της περιοχής ώστε η διέλευση του Turkish Stream να θεωρηθεί επισφαλής ή να αντικατασταθεί η κυβέρνηση από την αντιπολίτευση, η οποία υποστηρίζεται με ανοιχτές παρεμβάσεις στις εσωτερικές εξελίξεις από την Ουάσινγκτον, ακυρώνοντας τη διέλευση του αγωγού από τα εδάφη της. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Ρώσου ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ ο οποίος αναφερόμενος στα γεγονότα του Κουμάνοβο δήλωσε ότι «αντικειμενικά αυτά τα συμβάντα εκτυλίσσονται την ώρα που οι αρχές της ΠΓΔΜ έχουν αρνηθεί να προσχωρήσουν στην πολιτική κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας και την ώρα που τα Σκόπια υποστήριξαν ενεργά τη σχεδιαζόμενη κατασκευή του αγωγού αερίου Turkish Stream, στον οποίο εναντιώνονται πολλοί στις Βρυξέλλες και αλλού». Να θυμίσουμε ότι η πολυετής κρίση της Τσετσενίας, και τα αλλεπάλληλα πραξικοπήματα και οι συγκρούσεις στον Καύκασο αποσκοπούσαν στον έλεγχο της ροής του πετρελαίου της Κασπίας; Ή τα γεγονότα στα Ίμια το 1996 και τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο που αποσκοπούσε να θεωρηθεί επισφαλής η μεταφορά πετρελαίων δια θαλάσσης ώστε να μην κατασκευασθεί ο αγωγός Μπουργκάς Αλεξ/πολης και να προταχθεί ο αγωγός Μπακού – Τσεϊχάν; Μάλιστα, η πιο εύσχημη ακύρωση μιας ανεπιθύμητης επένδυσης στα όρια της ΕΕ, αποτελεί «αρμοδιότητα» της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Κομισιόν η οποία με πρόσχημα την δεσπόζουσα θέση που αποκτά η εταιρεία που επενδύει μπορεί να αναστείλει ή να ακυρώσει οποιαδήποτε επένδυση. Ό,τι συνέβη δηλαδή με τον South Stream, ή με την αγορά του ΔΕΣΦΑ από την αζέρικη Socar, παρά τη σχετική συμφωνία που υπεγράφη από τον Έλληνα πρωθυπουργό στο Μπακού. Η ανακοίνωση της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα μετά τις επαφές του ειδικού απεσταλμένου και συντονιστή για τις διεθνείς ενεργειακές σχέσεις των ΗΠΑ Έιμος Χοχστάιν με την ελληνική κυβέρνηση στις αρχές του Μαΐου ήταν σαφής και ανέφερε και τη δυσφορία της Ουάσινγκτον και τη δυνατότητα παρέμβασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Ε.Ε.: «Οι ΗΠΑ, έγραφε, εκφράζουν την ανησυχία τους ότι οι σκέψεις της Ελλάδας για επέκταση του αγωγού Turk Stream κατά μήκος της Ελλάδας δεν θα αυξήσει τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, μπορεί να απασχολήσει τις αρχές ανταγωνισμού της Ε.Ε. και δεν είναι μακροπρόθεσμη λύση για τις ενεργειακές ανάγκες της Ελλάδας». 

ΙΙΙ. Η αντίφαση των ενεργειακών πηγών και των αγωγών

Όσοι λοιπόν φιλοδοξούν να μεταβάλλουν τη βόρεια Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο σε μια περιοχή τόσο ασταθή, θα πρέπει να παρατηρήσουν την παγκόσμια κατανομή της ενεργειακής πρώτης ύλης (πετρέλαιο, αέριο), για να διαπιστώσουν ότι αυτή υπάρχει άφθονη στις χώρες της περιφέρειας και όχι στις αναπτυγμένες χώρες της καπιταλιστικής μητρόπολης. Όμως, η ενεργειακή εξάρτηση της μητρόπολης από την περιφέρεια δεν οδήγησε, όπως λογικά θα αναμενόταν, τις υπανάπτυκτες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες στην ανάπτυξη. Αντίθετα υπήρξε πηγή δεινών και εκμετάλλευσης. Το ίδιο ισχύει και με τον έλεγχο της μεταφοράς της ενεργειακής ύλης μέσω των αγωγών. Οι εκατοντάδες αγωγοί που διατρέχουν τα κράτη της Μ. Ανατολής, του Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας δεν συνέβαλαν στην ευημερία και στην ασφάλεια των λαών αλλά αντίθετα τα κράτη αυτά χαρακτηρίζονται για την πολιτική, κοινωνική και οικονομική τους καθυστέρηση. Όσοι υποστηρίζουν ότι οι αγωγοί θωρακίζουν αμυντικά μια χώρα παραβλέπουν ότι αυτές κατά κανόνα μεταβάλλονται σε πεδίο συγκρούσεων διότι αποτελούν πεδίο ανταγωνισμού ισχυρών ανταγωνιστικών συμφερόντων. 

IV. Ο Turkish – Greek Stream και ο ΤΑΡ

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η εναγώνια προσπάθεια της Ουάσινγκτον αποσκοπεί να απεξαρτήσει την μεταφορά του πετρελαίου της Κασπίας από το ρωσικό δίκτυο αγωγών και τον έλεγχο της Μόσχας. Γιατί; Διότι η Ουάσινγκτον επιδιώκει τον έλεγχο της παγκόσμιας ροής πετρελαίου και φυσικού αερίου ώστε να ελέγχει την παγκόσμια ανάπτυξη και ιδιαίτερα την ανάπτυξη των ανταγωνιστών της αλλά και για τον πρόσθετο λόγο ότι φιλοδοξεί να αποτελέσουν οι ΗΠΑ τον κύριο ενεργειακό τροφοδότη της Ευρώπης έναντι της Ρωσίας χάρις στις τεράστιες ποσότητες σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου που άρχισαν να παράγουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι o Έιμος Χοχστάιν, μιλώντας πριν ένα χρόνο στο Athens Energy Forum, υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ από εισαγωγέας φυσικού αερίου μέσα σε λίγα χρόνια έγινε παραγωγός, καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες της, σε δύο χρόνια (!) θα είναι σε θέση να διαθέσει τις πρώτες εξαγωγές LNG στην Ευρώπη και στο τέλος της δεκαετίας και πετρελαίου. Μάλιστα μετέφερε τη δέσμευση των ΗΠΑ για διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της Ευρώπης σε περίπτωση που η Ρωσία διακόψει την παροχή της.
 
Και ο Tap σε τι διαφέρει και είναι αποδεκτός; Η επιλογή του Tap όπως και του Nabuco είχαν τη συνολική αποδοχή της Δύσης, όπως π.χ. ο γερμανορωσικός αγωγός Nord Stream. Μέχρι το 2020 όμως που θα λειτουργήσει, σύμφωνα με εκτίμηση του κ. Τάνγκλαντ, διευθύνοντος συμβούλου της Κ/Ξ του Tap, στο ίδιο Forum, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τις εξελίξεις μετά πέντε χρόνια στη χώρα εφοδιασμού, στο Αζερμπαϊτζάν, όπου βρίσκεται το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ II. Το Αζερμπαϊτζάν έχει στα σωθικά του ένα μόνιμο πρόβλημα με το Ναγκόρνο Καραμπάχ και κατ’ επέκταση με την Αρμενία, η οποία ανήκει στη σφαίρα επιρροής της Μόσχας. Ήδη η αναζωπύρωση του προβλήματος έχει δρομολογηθεί. Ούτε βέβαια ένα καθεστώς σαν αυτό των Αλίεφ είναι δυνατό να εγγυάται τη σταθερότητα στη χώρα.
 
Αλεξανδρούπολη, 3-6-2015

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.