Περι της Συναγωγης Κομοτηνης

Μιας και μιλάμε σήμερα για ενδιαφέρουσες και πολύτιμες συζητήσεις μια ακόμα εξ αυτών ήταν και η ραδιοφωνική μας συζήτηση με τον ιστορικό αρχιτέκτονα Ηλία Μεσσίνα, με την αφορμή της παρουσίασης του βιβλίου του με τίτλο «Συναγωγή» στην Ξάνθη.

Την έντυπη μεταφορά της συζήτησης μπορείτε να βρείτε στις σελίδες του σημερινού «ΠτΘ» όπου μεταξύ άλλων θα δείτε την προσπάθεια που ο κ. Μεσσίνας κατέβαλε για να μας χαρίσει κυριολεκτικά τη μοναδική αρχιτεκτονική αποτύπωση της εβραϊκής συναγωγής της Κομοτηνής, από την οποία σήμερα σχεδόν τίποτα πλην «αποτυπωμάτων» έχουν απομείνει.

Η συζήτηση μας συνολικά με τον κ. Μεσσίνα ήταν ενδιαφέρουσα για την αξία τέτοιων ιστορικών κτιρίων που δεν έλαβαν την πρέπουσα προσοχή και σημασία από τους τοπικούς, και όχι μόνο, διοικούντες στο παρελθόν εξού και η Συναγωγή της Κομοτηνής όπως και της Ξάνθης κατεδαφίστηκαν δίχως σχεδόν κανείς να αντιδράσει.

Στερώντας από όλους μας ένα σημαντικό μνημείο αρχιτεκτονικής, πολύ δε περισσότερο ένα σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομίας του τόπου μας. Γεγονός που διέβλεψε από τότε ο κ. Μεσσίνας, που ουδεμία σχέση με τον τόπο μας έχει, ο οποίος, όπως γνωρίζουμε αλλά επισημαίνει και σε χθεσινό του σχόλιο στην εφημερίδα «Εμπρός» της Ξάνθης ο κ. Δημήτριος Κασαπίδης, Δρ. Μεσαιωνικής Ιστορίας (UJ) & Δρ. Ιστορίας της Τέχνης  του ΔΠΘ, με την αφορμή της παρουσίασης, είχε στείλει επιστολή διαμαρτυρίας για την απόφαση του ΚΙΣ να αποχαρακτηρίσει τη Συναγωγή της Ξάνθης ως μνημείο, γεγονός που οδήγησε και στο όμοιο με την συναγωγή της Κομοτηνής τέλος της, ήτοι στην κατεδάφισή της.

Ο κ. Κασαπίδης μάλιστα δημοσιεύει το άρθρο αυτό που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα το ΒΗΜΑ, στις 7 Μαΐου του 1995, όπου μεταξύ άλλων ο κ. Μεσσίνας ζητούσε τον  επαναχαρακτηρισμό της Συναγωγής της Ξάνθης ως διατηρητέου μνημείου προτάσσοντας θρησκευτικούς, κοινωνικούς-χωροταξικούς, πολιτιστικούς και ιστορικούς λόγους.

Ως προς τους τελευταίους ανέφερε στην επιστολή του:

 «Η συναγωγή της Ξάνθης αποτελεί ένα από τα τελευταία δείγματα Ελληνικής Εβραϊκής Αρχιτεκτονικής στη Βόρειο Ελλάδα. Πρόσφατα κατεδαφίστηκε η συναγωγή της Κομοτηνής, ενώ αυτή της Καβάλας έχει πουληθεί για τον ίδιο σκοπό. Σε πανελλήνια κλίμακα αποτελεί ένα από τα 14 κτίρια συναγωγών. Το κτίριο της συναγωγής προσφέρει ένα μεγαλόπρεπο χώρο 450 τ.μ. και όγκο πάνω από 5.000 κυβικά μέτρα. Η απλή διαρρύθμισή του προσφέρει τη δυνατότητα αξιοποίησης πολλών μορφών και χρήσεων,  χωρίς να αφαιρούν από τη μεγαλοπρεπή εξωτερική παρουσία του. Θα μπορούσε για παράδειγμα να στεγάσει κάποιο τοπικό σύλλογο, κάποιο ιδιωτικό ή δημοτικό μουσείο ή κάποιο πολιτιστικό κέντρο για τη γύρω περιοχή ή για ολόκληρη την πόλη».

Για να καταλήξει ο κ. Κασαπίδης, μεταξύ άλλων, σχολιάζοντας πως «δυστυχώς ουδέποτε εισακούσθηκε, και έτσι η πόλη έχασε  ένα σπάνιο μνημείο της ιστορίας της με υπαιτιότητα  τόσο των τοπικών τότε αρχών και φορέων  της πόλης όσο και αυτών στους οποίους ανήκε ιδιοκτησιακά που δεν έδειξαν τον ανάλογο σεβασμό σε ένα μνημείο της δικής τους θρησκευτικής παράδοσης».

Αντίστοιχη και η περίπτωση της Κομοτηνής, στην οποία και τότε έκανε αναφορά ο κ.Μεσσίνας, για την οποία δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε παρά μόνο να προσυπογράψουμε τα γραφόμενα του κ.Κασαπίδη, αναγάγοντάς τα στη «δική μας» περίπτωση.

Με την ελπίδα ότι ίσως σήμερα είμαστε όλοι, διοικούντες και πολίτες σε θέση να αναγνωρίσουμε την αξία τέτοιων μνημείων και να αποδείξουμε εμπράκτως την υπεράσπιση της πολυλιτισμικότητας της περιοχής μας, όχι μονόπλευρα αλλά «εκμεταλλευόμενοι» τον πλούτο που συνολικά μας παραδόθηκε από όσους προηγήθηκαν, ακόμα και αυτόν που οι τελευταίοι για άλλους λόγους φρόντισαν να χαθεί στη λήθη του χρόνου.

Τα πλεονεκτήματα; Μόλις κάποια, τα σημαντικότερα από άποψη πολιτισμικού πλούτου και τουριστικού προϊόντος, τα αναφέρει στην συζήτησή μας ο ίδιος ο κ. Μεσσίνας.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.