Οι αποτυχιες της Ελληνικης Επαναστασης

Αλήθεια, εκτός από τις μεγάλες επιτυχίες της Ελληνικής Επανάστασης και τις τρανές νίκες που όλοι μας θυμόμαστε, όπως τα Δερβενάκια, την Τριπολιτσά, τη μάχη στους Μύλους και άλλες πολλές νικηφόρες για τους Έλληνες μάχες, ποιες είναι άραγε οι στιγμές που θα θέλαμε να ξεχάσουμε και που έφεραν την Ελληνική Επανάσταση αντιμέτωπη με το φάσμα της αποτυχίας;

Η σφαγή της  Χίου είναι η πιο γνωστή ατυχής στιγμή του Αγώνα της  Παλιγγενεσίας μας, μαζί με το Μεσολόγγι. Η Χίος επαναστάτησε στις 10 Μαρτίου του 1822 υπό την αρχηγία των Μπουρνιά-Λογοθέτη, αλλά η όλη επιχείρηση ήταν πρόχειρα οργανωμένη και στις 30 Μαρτίου 1822 ο ναύαρχος Καρά Αλή εμφανίστηκε έξω από τις ακτές της με τον στόλο του των 46 πλοίων και αποβίβασε στο νησί 7.000 περίπου ενόπλους. Η σφαγή έλαβε χώρα ανήμερα του Πάσχα στις 2 του Απρίλη. Περίπου 30-40.000 άμαχοι σφαγιάστηκαν και 20.000 περίπου πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Περί τους 2.000 παρέμεναν στο νησί μετά την καταστροφή, η οποία, παραδόξως, ωφέλησε τον Ελληνικό Αγώνα, αφού κατάφερε να συγκινήσει τους Ευρωπαίους και να φουντώσει το φιλελληνικό κίνημα, ιδίως μέσω του περίφημου πίνακα που φιλοτέχνησε ο Ντελακρουά. 

Κατά τα άλλα, η σφαγή της Χίου είχε ανασταλτικό χαρακτήρα κυρίως για την επικείμενη επανάσταση στη Λέσβο, η οποία και ματαιώθηκε, αφού οι πρόκριτοί της φοβισμένοι, δήλωσαν υποταγή στον σουλτάνο. Οι Έλληνες πήραν εκδίκηση για το αποτρόπαιο γεγονός με την ανατίναξη από τον  Κανάρη της ναυαρχίδας του τουρκικού στόλου στις 7 Ιουνίου του ίδιου έτους, που προκάλεσε τον θάνατο 2.000 ενόπλων και του ίδιου του Καρά Αλή.  Ευθύνες όμως για την καταστροφή πρέπει να αποδοθούν στους Σάμιους και τους Χίους που επαναστάτησαν τόσο επιπόλαια, αλλά και στην κυβέρνηση του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου που δεν έστειλε εγκαίρως ναυτική βοήθεια. Το ίδιο ισχύει και για την Ύδρα, τις Σπέτσες και τα Ψαρά που άφησαν τη Χίο αβοήθητη.

 Ένα από τα σχετικά άγνωστα επεισόδια της Ελληνικής Επανάστασης διαδραματίστηκε στη Νάουσα το 1822. Στην ουσία, ήταν μία μεγάλη και ηχηρή ήττα των Ελλήνων. Και ακριβώς επειδή δεν επρόκειτο  για νίκη παρά για ήττα, δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστή. Εξάλλου η Ελληνική Επανάσταση, ως γνωστόν, δεν μπόρεσε να εδραιωθεί αρχικά σε άλλα μέρη της τουρκοκρατούμενης ελληνικής χερσονήσου πλην της Πελοποννήσου, της Στερεάς Ελλάδας και ελάχιστων νησιών του Αιγαίου.

Παρά ταύτα, πολλοί οπλαρχηγοί της Μακεδονίας είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία, όπως οι Εμμ. Παπάς, Γεωργάκης Ολύμπιος, Ιωάννης Φαρμάκης, Αναστάσιος Καρατάσιος κ.α. Αρχικά, η επανάσταση στη  Μακεδονία κρινόταν απαραίτητη προκειμένου να εμποδιστεί η επικοινωνία από την πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, με τον ξεσηκωμένο Μοριά και τη Ρούμελη.

Πριν από τον ξεσηκωμό της Νάουσας, η επανάσταση που είχε λάβει χώρα από τον Απρίλη ως τον Νοέμβρη του 1821 είχε καταλήξει σε καταστροφή, όταν ο διοικητής της Θεσσαλονίκης Μεχμέτ Εμίν την είχε πνίξει στο αίμα.

Η Νάουσα επαναστάτησε τον Φλεβάρη του 1822, συγκεκριμένα στις 19 του μήνα με επικεφαλής τους Ζαφειράκη Λογοθέτη και Τσάμη Καρατάσο. Ενώ η πρώτη μάχη με τους Οθωμανούς απέτυχε στις 21 του μήνα, εντούτοις η επόμενη στις 18 του μήνα στέφθηκε από  επιτυχία, όταν λιγότεροι αριθμητικά Έλληνες νίκησαν τους 4.000 Οθωμανούς. Όμως ο ίδιος ο σουλτάνος, εκνευρισμένος από την τροπή των γεγονότων, εξέδωσε φιρμάνι για τη δίχως οίκτο καταστολή της επανάστασης στη Νάουσα.

Έτσι, στα τέλη του Μάρτη του 1822, έφθασε στην περιοχή ο Εμπού Λουμπούτ με 16.000 άνδρες και ξεκίνησε την πολιορκία της πόλης, αφού η πρότασή του για οικειοθελή παράδοσή της έπεσε στο κενό.

Η πολιορκία της κράτησε από τις 6 ως τις 13 του Απρίλη. Τότε οι Οθωμανοί κατέβαλαν την πόλη και ξεκίνησε η λεηλασία της και το δράμα των αμάχων. Κτίρια και εκκλησίες πυρπολήθηκαν, χιλιάδες άμαχοι και αγωνιστές σφαγιάστηκαν ανηλεώς, ενώ ξεχωριστή συγκίνηση προκαλεί η περίπτωση δεκατριών κοριτσιών της πόλης, οι οποίες και αυτοκτόνησαν  πέφτοντας από τον καταρράκτη της Αραπίτσας-Νάουσας στις 22 του μήνα, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των Οθωμανών. Ακόμα, συνελήφθησαν πολλοί αιχμάλωτοι, μεταξύ των οποίων και οι σύζυγοι και οι θυγατέρες των οπλαρχηγών Ζαφειράκη, Καρατάσου και Γάτσου.

Άμεση συνέπεια της σφαγής ήταν η δραστική μείωση του ελληνικού στοιχείου στην περιοχή και η αποτροπή περαιτέρω ξεσηκωμού στη Μακεδονία. Όμως, η δέσμευση οθωμανικών δυνάμεων στην περιοχή δεν ήταν δυνατόν να μην ευνοήσει την επανάσταση στις νοτιότερες περιοχές της χώρας. Επιπλέον, πολλοί Μακεδόνες αγωνιστές που γλίτωσαν τη σφαγή πήγαν να συνεχίσουν τον αγώνα στην επαναστατημένη Ρούμελη ή τον Μοριά. Επομένως, η επανάσταση στη Νάουσα ήταν μία θυσία που δεν πήγε χαμένη.

Mία ακόμη από τις γνωστότερες χαμένες για τους Έλληνες μάχη, ήταν η μάχη του Πέτα, κοντά στην Άρτα στην οποία έχασαν τη ζωή τους πολλοί Φιλέλληνες. Η ήττα αυτή οφείλεται σε στρατηγικό λάθος του Μαυροκορδάτου. Στις 4 Ιουλίου το σώμα των 3.000 Ελλήνων και Φιλελλήνων ήρθε αντιμέτωπο με τους 8.000 περίπου Οθωμανούς υπό τον Κιουταχή και τον Ισμαήλ Πασά. Οι Έλληνες είχαν κακό συντονισμό και πλημμελή προετοιμασία, ενώ οι Οθωμανοί υπερτερούσαν κατά πολύ αριθμητικά. Το γεγονός ότι ο Μαυροκορδάτος απουσίαζε, σίγουρα λειτούργησε αρνητικά. Από το σώμα των Φιλελλήνων έπεσε ηρωικά το μεγαλύτερο μέρος του. Πρέπει όμως να αναφερθεί ότι και η τουρκική πλευρά είχε μεγάλες απώλειες. Η μάχη του Πέτα είχε ως συνέπεια το σβήσιμο της επαναστατικής φλόγας στην Ήπειρο και την αποφυγή των μαχών σε παράταξη από τους Έλληνες, που θα προτιμούσαν έκτοτε τον κλεφτοπόλεμο.

ΠΗΓΕΣ 

—Νικόλαος Α. Αναστασόπουλος, «Από τη σφαγή της Χίου  στην έξοδο του Μεσολογγίου», εκδ. Μεταίχμιο

—Τάσος Βουρνάς, «Σύντομη ιστορία της ελληνικής επανάστασης», εκδ. Πατάκη

—Βακαλόπουλος Αναστάσιος, «Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821», εκδ. Σταμούλη

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.