Για το κομμα «Υπαρχει και τετοιος λαος»
Στις βουλευτικές εκλογές της Βουλγαρίας που διεξήχθησαν την Κυριακή 4 Απριλίου του 2021, ιδιαίτερη έκπληξη προκάλεσε η επίδοση του νεότευκτου πολιτικού κόμματος «Υπάρχει και τέτοιος λαός» με επικεφαλής τον τηλεοπτικό παρουσιαστή και τραγουδιστή, Σλάβι Τρίφονοφ.
Το ποσοστό του κόμματος υπερέβη και το 17%, ποσοστό αρκετό να δώσει στο κόμμα την δεύτερη θέση, πίσω από το κεντροδεξιό πολιτικό κόμμα “GERB” του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ, και μπροστά από το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό κόμμα.
Πέραν της αριθμητικής διάστασης αυτής καθαυτής, η συγκεκριμένη πολιτική-εκλογική επίδοση, συμβάλλει σε μία ανα-διάταξη της κομματικής-πολιτικής «γεωγραφίας» της χώρας, με το κόμμα του Σλάβι Τρίφονοφ, να διεμβολίζει δραστικά το πολιτικό σύστημα, αποτελώντας μία πολιτική απόρροια της διογκούμενης κρίσης κοινωνικής-πολιτικής εκπροσώπησης στη γειτονική χώρα, όπως διεφάνη στις κινητοποιήσεις εναντίον της διαφθοράς που έλαβαν χώρα το καλοκαίρι του 2020.
Και αυτή είναι η μία πτυχή της κοινωνικής, πολιτικής και εκλογικής εμφάνισης, με αυτόν τον τρόπο, του κόμματος «Υπάρχει και τέτοιος λαός», στο βαθμό που ενσκήπτουν και άλλοι παράγοντες που εξηγούν την εμφάνιση και την πολύ καλή εκλογική επίδοση του κόμματος.
Έτσι, ως προς αυτό, μπορούμε να σημειώσουμε τους εξής παράγοντες που προστίθενται στην ως άνω αναφορά: Πρώτον, το κόμμα, αντλεί από τις δεξαμενές του κύκλου διαμαρτυρίας που εξελίχθηκε στη Βουλγαρία το καλοκαίρι του 2020, εν καιρώ πανδημικής κρίσης, κάτι που πιστοποιείται, από το γεγονός πως αφενός μεν το κόμμα δημιουργήθηκε εκείνη την περίοδο των κινητοποιήσεων, και, αφετέρου δε, διαμόρφωσε μία βασική πολιτική πρόταση με άξονα την εναντίωση στην διαφθορά και βαθύτερα, στην «κομματοκρατία» που ακόμη και εάν δεν δημιουργεί την διαφθορά, συμβάλλει στην διόγκωση της.
Περαιτέρω, νοηματικά και πολιτικά, η «κομματοκρατία»,[1] περισσότερο φορτισμένα, εξελίσσεται σε κριτική στάση έως εναντίωση στην πολιτική «ελίτ», που δεν εγκαλείται για αντι-Βουλγαρισμό, αλλά για το ότι αποτελεί, σε πολιτικές προσλήψεις, «θερμοκήπιο» διαφθοράς, εκεί όπου το κόμμα επιδιώκει να εναρμονισθεί με τις διεκδικήσεις και τα αιτήματα του κόσμου που διαδηλώνει για τη βελτίωση της ποιότητας της δημοκρατίας στη μετα-σοσιαλιστική και ευρωπαϊκή Βουλγαρία.
Και εδώ εντοπίζουμε ένα ιδιαίτερο και λεπτό σημείο σχετικό με τη δράση και με τις παράλληλες αφηγήσεις του κόμματος, με τις λαϊκίστικές[2] όψεις που παράγει να είναι σε αυτό το πλαίσιο, περισσότερο συγκεκαλυμμένες, καλυπτόμενες δηλαδή πίσω από το μανδύα των λαϊκών «θέλω», δίχως να τίθενται στην προμετωπίδα του πολιτικού λόγου και της δράσης του κόμματος.
Η εννοιολόγηση των «ελίτ» συμπεριλαμβάνει όχι μόνο το κυβερνών κόμμα, αλλά και το πολιτικό σύστημα που οικοδομήθηκε κατά τη διαδικασία της μετάβασης της χώρας, μετά την πτώση του σοσιαλιστικού καθεστώτος. Ένα δεύτερο στοιχείο που εντοπίζουμε, έχει να κάνει με την εν γένει τηλεοπτική παρουσία και εικόνα του Σλάβι Τρίφονοφ, που εν προκειμένω, προσιδιάζει προς την κατεύθυνση «ενσάρκωσης» του προφίλ του κόμματος, δίδοντας του, «πρόσωπο» εν καιρώ πανδημικής κρίσης, κρίσης πολιτικής εκπροσώπησης και εμπιστοσύνης, κάτι ιδιαιτέρως σημαντικό για ένα κόμμα αυτού του τύπου.
Δεν επρόκειτο για μία περίπτωση ύπαρξης ενός τηλεοπτικού δημεγέρτη, αλλά, αντιθέτως, για την, από πλευράς Τρίφονοφ, οικειοποίηση του σημαίνοντος της διαμαρτυρίας[3] τηλεοπτικώ τω τρόπω, συνδέοντας τον παρουσιαστή που παραμένει βασικά παρουσιαστής, με ένα πλέγμα νοημάτων. Υπό αυτό το πρίσμα, ο δημοφιλής Τρίφονοφ[4] αναπαρίσταται (και από μερίδες ψηφοφόρων, όπως έδειξε το εκλογικό αποτέλεσμα), ως άμεσος, απλός, κατανοητός, τηλεοπτικά αλλά και πολιτικά στοχευμένος, απευθυνόμενος στον τηλεθεατή που επιθυμεί «να μάθει», λέγοντας τα «έξω από τα δόντια» και υποψιαζόμενος το τι συμβαίνει, το ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες της παρακμής της χώρας.
Μέσω αυτών, συγκροτείται και αναπαράγεται το προφίλ του αδιάφθορου που προσέρχεται στην κομματική-πολιτική σκηνή για την «εκκαθαρίσει» και για να την αλλάξει, συγκεντρώνοντας ιδιότητες που «δεν διαθέτουν οι άλλοι». Οι συμβατικοί πολιτικοί. Οι κουστουμαρισμένοι «διαφθορείς»[5]. Και ως παρουσιαστής πολιτικών εκπομπών, μεταστοιχειώνει τον «λαό» ως ανθεκτικό, πιάνοντας τον σφυγμό του, και επίσης, τον παλμό της καθημερινότητας, αφήνοντας στην άκρη το χαρτί της ιδεολογικοποίησης.
Η αυτο-πρόσληψη του ως εναλλακτικού πολιτικού, διαφαίνεται και στο ότι προτίμησε, μετά την ανακοίνωση των exit poll που έδειχναν την καλή εικόνα του κόμματος του, να απευθυνθεί στην συγκροτούμενη κοινωνική βάση και σε κάθε έναν ξεχωριστά, κάνοντας χρήση του Facebook και κομίζοντας ή αλλιώς, προσδιορίζοντας το στοιχείο της «ανατροπής».
Στην τηλεοπτικοποιημένη τελετουργία, ο Τρίφονοφ αναλαμβάνει καθήκοντα «σημαιοφόρου», λειτουργώντας ως πολιτικός πομπός ενός ξεκάθαρου μηνύματος, που αν μη τι άλλο, επιζητεί αποδέκτες σε δρόμους, σε συζητήσεις και σε πλατφόρμες: Δεν θα είμαστε άλλο τα θύματα, με το στοιχείο της «θυματοποίησης» να διανθίζει την λαϊκιστική ρητορική που ακόμη και δεν υπόσχεται άμεσα την αλλαγή, όπως πράττουν άλλοι πολιτικοί φορείς ανά την Ευρώπη, οι οποίοι και δεν προέρχονται από τις παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες, την αφήνει να διαρρεύσει. Επί τη βάσει της κρίσης πολιτικής εκπροσώπησης-εμπιστοσύνης εκκολάφθηκε ένας πολιτικός σχηματισμός το περιεχόμενο του οποίου γεμίζει από την «καταγγελολογία».
[1] Σε επίπεδο πολιτικών προσώπων, ενώ ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ «ενσαρκώνει» υπόδειγμα του πολιτικού που εκμεταλλεύθηκε τις διασυνδέσεις του για να φθάσει ψηλά, ο Τρίφονοφ, εκκίνησε δίχως «στηρίγματα», στηριζόμενος στο ύφος του, στην ειλικρίνεια του και στις ικανότητες του. Η σύγκριση των δύο προσώπων από το εκλογικό σώμα, θεωρούμε πως διαδραμάτισε ρόλο στην διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος.
[2] Ο λαϊκισμός του κόμματος, η πολιτική επανεπινόηση δηλαδή, ενός λαού, του Βουλγαρικού, που εμβαπτίζεται στα νάματα της «αντίστασης» του, και της «καθαρότητας» που είναι αντιστικτική ως προς τις περιώνυμες ελίτ, εκφράζεται δραστικά και αποκαλύπτεται στον τίτλο του κόμματος: «Υπάρχει και τέτοιος λαός», ο λαός «καθαρός», εξιδανικευμένος «αγνός» και αρκούντως θωπευμένος ώστε να ενσωματωθεί στο οπλοστάσιο του κόμματος, όντας τόσο ασαφής όσο ασαφές είναι η βασική πολιτικοϊδεολογική πλατφόρμα του κόμματος. Και σε αυτή την «θωπεία» που εγκαλεί θετικά τον «τέτοιο λαό» (ας το κρατήσουμε αυτό) ως υποκείμενο της «αλλαγής», ρόλο διαδραματίζει η τηλεοπτική και διαδικτυακή παρουσία του Σλάβι Τρίφονοφ.
[3] Δεν έχουμε να κάνουμε με ένα κόμμα που λειτουργεί ως «κόμμα διαμαρτυρίας» κατά την διαπίστωση του Δημήτρη Ψαρρά για το κόμμα του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού του Γιώργου Καρατζαφέρη, όσο για ένα κόμμα που διαμορφώνεται με τρόπο ώστε να καταστεί συσσωρευτής διαμαρτυρίας. Βλέπε σχετικά, «Το κρυφό χέρι του Καρατζαφέρη. Η τηλεοπτική αναγέννηση της ελληνικής Ακροδεξιάς», Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2010, σελ. 222-223.
[4] Εάν στραφούμε στην εν Ελλάδι κομματική-πολιτική σκηνή της δεκαετίας του 2000, μπορούμε να σταθούμε στην περίπτωση του Παναγιώτη Ψωμιάδη ο οποίος, επενδύοντας στο πλαίσιο της κομματικοποίησης-απο-κομματικοποίησης, λειτουργούσε, μέσω σειράς τηλεοπτικών εμφανίσεων, ως ο «πολιορκητής» του «επάρατου διεθνισμού», μετεξελίσσοντας τον βιωματικό εθνικισμό του σε αντι-διεθνισμό.
[5] Ο Σλάβι Τρίφονοφ δύναται να πραγματώσει την αίσθηση της αμεσότητας και της διασκέδασης, κινούμενος εκτός της σφαίρας της παραδοσιακής πολιτικής και της βαριάς ατμόσφαιρας της, με την παρουσία του στο χώρο του τραγουδιού να συμπληρώνει την τηλεοπτικοποιημένη του εικόνα, διαμορφώνοντας το υπόβαθρο για την θετική πρόσληψη του: Εδώ ο τηλεοπτικός, αυτός που «μιλά» με ειλικρίνεια (κάτι που δεν πράττουν οι πολιτικοί), είναι και ‘χαλαρός’ ως τραγουδιστής, κάτι που δεν απαντάται στους «κατηφείς» και «στρυφνούς» πολιτικούς. Στα καθ’ ημάς, με το μοτίβο της «χαλαρότητας» έπαιξε ο Αλέξης Τσίπρας, και σε επίπεδο ενδυματολογικής σημειολογίας και σε επίπεδο αρθρωμένου πολιτικού λόγου.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
