Εθελοντισμος στο ΔΠΘ: Δημιουργια ανθρωπινου κεφαλαιου παρεχοντας ευκαιριες μη τυπικης μαθησης

Παραδοσιακά, η αποστολή των εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συνδέεται με τον τρόπο με τον οποίο τα πανεπιστήμια διαχέουν και αναπαράγουν τη γνώση (διδασκαλία) ή διαχειρίζονται την παραγωγή νέας γνώσης (έρευνα). Αν το πρώτο υπήρξε ιστορικά ο βασικός στόχος του πανεπιστημίου, το δεύτερο αναδύθηκε ως αρχή του χουμπολτιανού πανεπιστημίου. Σήμερα, σύμφωνα με το κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ρόλο των πανεπιστημίων στην «κοινωνία της γνώσης», στον ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης ένας νέος ρόλος φαίνεται να αναδύεται: αυτός της ανάληψης κοινωνικής ευθύνης τόσο προς την κατεύθυνση τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης όσο και προς την βελτίωση της κοινωνικής συνοχής, προκειμένου να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις του διεθνούς πλαισίου και της παγκοσμιοποίησης.

Η καλλιέργεια του «πανεπιστημιακού» εθελοντισμού, του εθελοντισμού δηλαδή κατά τη διάρκεια των σπουδών ενός ατόμου, φαίνεται να συμβάλλει στην ουσιαστική επίτευξη της κοινωνικής διάστασης και της ανάληψης κοινωνικής ευθύνης των πανεπιστημίων. Παράλληλα υποστηρίχτηκε ότι ο εθελοντισμός ενισχύει την καλλιέργεια της ιδιότητας του ενεργού πολίτη. Έτσι, το τελευταίο διάστημα, και με την προτροπή της πολιτικής ηγεσίας, μεγάλος αριθμός πανεπιστημίων κυρίως στην Αμερική και την Ευρώπη έχουν αναπτύξει ολοκληρωμένα προγράμματα εθελοντισμού μέσω των οποίων οι φοιτητές τους έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν εθελοντική εργασία σε φορείς, ΜΚΟ ή και εντός του Πανεπιστημίου. Πολλοί φοιτητές συμμετέχουν, λοιπόν, σε προγράμματα εθελοντισμού είτε για λόγους εργαλειακούς (απόκτηση νέων δεξιοτήτων, διασύνδεση, κτλ.) είτε καθαρά αλτρουιστικούς (αμισθί προσφορά στο κοινωνικό σύνολο).

Η συνολική αποτίμηση αυτής της προσπάθειας φαίνεται να είναι θετική. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο εθελοντισμός στο πανεπιστήμιο βελτιώνει την ακαδημαϊκή ανάπτυξη των φοιτητών καθώς και την απόδοσή τους στο πανεπιστήμιο, συντελεί στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων που αξιοποιούνται στη μετέπειτα αναζήτηση εργασίας, και, τέλος, καλλιεργεί την κοινωνικότητα των φοιτητών και την ιδιότητα του ενεργού πολίτη.

Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι διαφορετική. Ελάχιστα πανεπιστήμια έχουν αναπτύξει ολοκληρωμένα προγράμματα εθελοντισμού, προκειμένου να υπηρετήσουν την ανάληψη κοινωνικής ευθύνης ή να προσφέρουν προσβασιμότητα  στους φοιτητές τους στην πληροφόρηση και την ενημέρωση για εθελοντικά προγράμματα.

Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης φιλοδοξεί να πρωτοστατήσει στην ανάπτυξη του εθελοντισμού στα ελληνικά πανεπιστήμια και στην καλλιέργεια κουλτούρας εθελοντισμού σχεδιάζοντας και υλοποιώντας με συστηματικό τρόπο ένα πρόγραμμα εθελοντισμού με συγκεκριμένη στόχευση και συμπεριλαμβάνοντας σε αυτό σποραδικές προσπάθειες που ήδη γίνονται όπως ενδεικτικά το δίκτυο εθελοντών της Δομής Συμβουλευτικής και Προσβασιμότητας, το Κοινωνικό Φροντιστήριο, η υπηρεσία φιλολογικής επιμέλειας κειμένων (Philologus), εθελοντικές δράσεις στα Τμήματα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού και Κοινωνικής Εργασίας.
Καταρχάς υιοθετούμε  μια λειτουργική ματιά στην εκπαίδευση και θεωρούμε ότι μάθηση δεν είναι μια χωρικά  οριοθετημένη -αποκλειστικά μέσα στην αίθουσα- διαδικασία. Αντιμετωπίζουμε τον εθελοντισμό ως μια χρυσή ευκαιρία μη τυπικής εκπαίδευσης, εκτός τάξης, μέσω της οποίας οι φοιτητές μας μπορούν να αποκτήσουν νέες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες με εμπειρικό τρόπο, να κατανοήσουν στην πράξη τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, να ασκηθούν στην -τόσο παραμελημένη- ομαδική εργασία, να αποκτήσουν ενσυναίσθηση και να κατανοήσουν με βιωματικό τρόπο τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και τις ανθρώπινες σχέσεις.

Ο εθελοντισμός είναι το «εργαλείο» μας για τον μετασχηματισμό των παραδοχών των φοιτητών μας  για την αξία του ίδιου του εθελοντισμού, τη σημασία της προσφοράς και την ιδιότητα του ενεργού πολίτη.

Προσδοκούμε μέσω του εθελοντισμού να παραχθεί ανθρώπινο κεφάλαιο και προστιθέμενη αξία στο πλαίσιο του Δ.Π.Θ. και της τοπικής κοινωνίας και να ενδυναμωθεί η σχέση του πανεπιστημίου μας με την τοπική (και όχι μόνο) κοινωνία και τους κοινωνικούς φορείς.

Έτσι, θα ξεκινήσει σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τον Δήμο μία προσπάθεια καταγραφής φορέων όπου θα μπορούν οι φοιτητές μας να προσφέρουν εθελοντική εργασία. Μέσω της κεντρικής ιστοσελίδας του Δ.Π.Θ., σύντομα, οι φοιτητές θα έχουν την δυνατότητα να επιλέγουν και να δηλώνουν συμμετοχή για εθελοντισμό στους φορείς που τους ενδιαφέρουν. Παράλληλα ενημερωτικές ημερίδες ή παρουσιάσεις στο πλαίσιο τελετών υποδοχής θα διαχέουν και θα προωθούν στους φοιτητές την ιδέα του εθελοντισμού, ενώ θα καταγράφεται ετησίως και θα επιβραβεύεται κάθε εθελοντική δράση που θα λαμβάνει χώρα στο πανεπιστήμιο θέτοντας ως στόχο κάθε επόμενη χρονιά να ξεπερνά την προηγούμενη.

Θα καταφέρουμε να εδραιώσουμε τον εθελοντισμό και να τον κάνουμε μέρος των πρακτικών μας και του λόγου που αρθρώνεται στο πανεπιστήμιο και ανάχωμα στον ατομικισμό; Δεν ξέρω! Είναι όμως μια μεγάλη πρόκληση για την οποία αξίζει να παλέψουμε και εντέλει ένα στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε.
 
*Η Ζωή Γαβριηλίδου είναι Αντιπρύτανης, Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας του ΔΠΘ

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.