Ευθανασια: εγκλημα η δικαιωμα

Τον Αύγουστο του 1986, ο 25χρονος Ramon Sampedro μένει παράλυτος, από τον λαιμό και κάτω, εξαιτίας άτυχης βουτιάς του στα νερά. Ο νεαρός Ramon για τα υπόλοιπα 29 χρόνια της ζωής του παλεύει για τη διεκδίκηση του δικαιώματός του στην ευθανασία. Απευθύνεται στα χαμηλότερα και στα ανώτερα δικαστήρια της Ισπανίας, καθώς και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο για να τερματίσει τη ζωή του. Είναι σίγουρος για την απόφαση του να πεθάνει, αλλά εξαιτίας της παράλυσης του είναι φυσικά αδύνατο να αυτοκτονήσει χωρίς βοήθεια. Ο ίδιος μάλιστα ισχυρίζεται ότι η ευθανασία είναι δικαίωμα που του απαγορεύεται και ζητάει νομική συμβουλή σχετικά με το δικαίωμά του να λάβει βοήθεια για να τερματίσει τη ζωή του, προσελκύοντας την προσοχή ολόκληρης της χώρας. Τελικά, o Ramon πεθαίνει Δευτέρα 12 Ιανουαρίου 1998 στο Boiro της Ισπανίας, από δηλητηρίαση από κυανιούχο κάλιο. Ο αγώνας του άσκησε μεγάλη επιρροή στο ζήτημα της ευθανασίας και έγινε γνωστός παγκοσμίως.
 
Το ζήτημα της ευθανασίας συνεχίζει ακόμα και σήμερα να διχάζει την τοπική αλλά και την διεθνή δημόσια γνώμη. Τι είναι όμως η ευθανασία; 

Η ευθανασία ως όρος 

Η ευθανασία είναι ένας διεθνής όρος, που προέρχεται από τις Ελληνικές λέξεις «ευ» και «θάνατος». Δηλαδή ο ήρεμος και αξιοπρεπής θάνατος του ανθρώπου. Σήμερα με τον όρο ευθανασία νοείται ο προκαλούμενος για ανθρωπιστικούς λόγους θάνατος, ώστε οι άνθρωποι που πάσχουν από μια ανίατη ασθένεια να φύγουν από την ζωή με τον πιο ανώδυνο τρόπο.
 
Κράτη στα οποία επιτρέπεται η υπό όρους ευθανασία είναι η Ιαπωνία, η Γερμανία, η Δανία, η Σουηδία, η Κίνα ενώ στις Η.Π.Α. αναλόγως την κάθε Πολιτεία (Όρεγκον, Καλιφόρνια). Μόνο στην Ολλανδία, στο Λουξεμβούργο και στο Βέλγιο η ευθανασία είναι πλήρως νόμιμη. Η Ολλανδία μάλιστα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που προέβη στη νομιμοποίηση, καταγράφοντας και τα κριτήρια που θα πρέπει να ισχύουν ώστε ο γιατρός να βοηθήσει τον ασθενή να πεθάνει. Επίσης, αξίζει να σταθεί κανείς σε μια κλινική στη Ζυρίχη που επιτρέπει σε μη Ελβετούς την νόμιμη ευθανασία. Με αφορμή την κλινική αυτή έχει εμφανιστεί και ο όρος «τουρισμός αυτοκτονίας», αφού αρκετοί άνθρωποι με χρόνια προβλήματα υγείας από όλο τον κόσμο ταξιδεύουν στην Ελβετία με σκοπό να αφήσουν την τελευταία τους πνοή.
 
Η ελληνική νομοθεσία από την άλλη, απαγορεύει την ευθανασία, υπό τις όποιες συνθήκες. Στην κατηγορία «Εγκλήματα κατά της ζωής», στο άρθρο 300 μπορεί να διαβάσει κανείς πως «όποιος αποφάσισε και εκτέλεσε ανθρωποκτονία ύστερα από σπουδαία και επίμονη απαίτηση του θύματος και από οίκτο για αυτόν που έπασχε από ανίατη ασθένεια τιμωρείται με φυλάκιση». Ο τρόπος οδήγησης στο αποτέλεσμα του θανάτου, ο τρόπος εκδήλωσης της συμπεριφοράς του υπαίτιου, αλλά και η στάση του θύματος απέναντι σε αυτή του δράστη δεν αποτελούν παρά ελαφρυντικά τα οποία θα εκτιμηθούν κατά το στάδιο της επιμέτρησης της ποινής, δίχως να μπορούν να άρουν φυσικά τον άδικο χαρακτήρα της πράξης.
 
Στην Ελλάδα το ζήτημα της ευθανασίας επανήλθε στη επιφάνεια τον Σεπτέμβρη του 2016 όπου ο γνωστός δημοσιογράφος Αλέξανδρος Βέλιος πέθανε με μη υποβοηθούμενη ευθανασία. Ο δημοσιογράφος πάλευε με τον καρκίνο και είχε μιλήσει ο ίδιος για την επιθυμία του να πεθάνει με αξιοπρέπεια, πράγμα το οποίο αδυνατούσε να κάνει στην Ελλάδα, όμως στην κατάσταση του ήταν εξίσου αδύνατο να ταξιδέψει. Ο θάνατος του, συγκεκριμένα στις 5 Σεπτεμβρίου, προκάλεσε θόρυβο και με αφορμή αυτόν εκδηλώθηκε μεγάλη θύελλα αντιδράσεων υπέρ της νομιμοποίησης της ευθανασίας. Εν τέλει όμως δεν έγινε κάποιο σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.
 
Ο προβληματισμός παρόλα αυτά δεν περιορίζεται μόνο στο νομικό καθεστώς της χώρας, καθώς προκαλεί και την ηθική του μέσου ανθρώπου. Δύο θεμελιώδεις αρχές, η ελεύθερη βούληση και η υποβάθμιση της ζωής συγκρούονται. Οι υποστηριχτές της πρώτης εκ των δύο αρχών τοποθετούνται δηλώνοντας πως κάθε ιδεολογία αποτελεί προέκταση μιας προσωπικότητας, ενός ατόμου. Βάσει αυτού, λοιπόν, η συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία και ελευθερία κάθε ανθρώπου καλύπτει την πεποίθηση και επιθυμία του να επιλέξει τον θάνατό του, δηλαδή να ασκήσει το δικαίωμά του στην ελεύθερη βούληση. Ωστόσο, μια δεύτερη πλευρά έρχεται να διαφωνήσει πιστεύοντας πως η όποια επιλογή θανάτου υποβαθμίζει την επίσης κατοχυρωμένη αξία της ζωής ενώ πιθανώς αποκλείει μελλοντική αντιμετώπιση του τωρινού προβλήματος του θιγόμενου. Σε κάθε περίπτωση η υποβοηθούμενη αυτοκτονία αποτελεί γνήσιο ηθικό ζήτημα, καθώς στην ερώτηση «ποια κρίσιμη απόφαση είναι η ορθή» η απάντηση θα είναι πάντα διφορούμενη ένεκα των διαφορετικών θρησκευτικών και ιδεολογικών πεποιθήσεών του ενδιαφερομένου.
 
Στο πλαίσιο της διατήρησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, δεν δύναται να αμελήσουμε τoν Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο παραπάνω οργανισμός (FRA) ιδρύθηκε με αποστολή την παροχή ανεξάρτητης και τεκμηριωμένης συνδρομής και συμβουλών εμπειρογνωμόνων σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα στα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ. Πρόκειται για έναν ανεξάρτητο οργανισμό της ΕΕ που χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης.
 
Πιο συγκεκριμένα, με οδηγό τον χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ε.Ε. ο οργανισμός αυτός μάχεται καθημερινά για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια καθώς αυτή δεν είναι μόνο ένα θεμελιώδες δικαίωμα, αλλά αποτελεί την ίδια τη βάση αυτών. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948 κατοχυρώνει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στο προοίμιό της. Ως εκ τούτου, μιλώντας σήμερα για το ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο δικαίωμα στην ευθανασία είναι σημαντικό να έχουμε υπόψιν μας πως όποιο κι αν είναι το νομικό καθεστώς μιας χώρας, αλλά και παρά τα εκάστοτε ηθικά διλήμματα που την ταλανίζουν, μπορεί κάποιος να απευθυνθεί στη διοίκηση του προγράμματος και πιθανώς να καταφέρει να αποδώσει τη δικαιοσύνη που χρειάζεται.
 
 Σε κάθε περίπτωση η ευθανασία αποτελεί ζήτημα εσωτερικό, προσωπικό, αλλά και υποκειμενικό καθώς για να κατανοηθεί χρειάζεται κανείς να τη βιώσει σε πρώτο πρόσωπο, μέσα από τη σκοπιά ενός ανθρώπου που έχει φτάσει στην έσχατη λύση. Ωστόσο, η νομιμοποίηση μιας διαδικασίας με τόσο αντιφατικό περιεχόμενο προβληματίζει μια κοινωνία και γεννά ερωτήματα σχετικά με τη χρήση της στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών και κρατικών συμφερόντων. Η ελληνική νομοθεσία όντας ούτε προοδευτική ούτε απόλυτα αυστηρή διατηρεί μια μέση στάση, η οποία όμως μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στην διάπλαση μιας προοδευτικής κοινωνίας.
 
#ContactUs
Europe Direct Κομοτηνής
Ν. Τσανακλή 15
69132 Κομοτηνή
Τηλ: (+30) 25310 82051, 82055, 70855
Email: [email protected]
Ακόμη, μέσω των κοινωνικών δικτύων (facebook, twitter, instagram) @EDICKomotini και την ηλεκτρονική ιστοσελίδα του γραφείου www.europedirectkomotini.eu.
 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.