«Αναδιοργανωση της Διοικησης και του Κρατους στη μετα το «μνημονιο» εποχη

Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον συνέδριο φιλοξενεί αυτές τις ημέρες η Νομική Σχολή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και συγκεκριμένα ο Τομέας Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Διοικητικών Επιστημών. Πρόκειται για το 5ο Συνέδριο Διοικητικών Επιστημόνων με θέμα «Αναδιοργάνωση της Διοίκησης και του κράτους στη μετά το «μνημόνιο» εποχή». Ένα άκρως επίκαιρο θέμα στο οποίο συμμετέχει μια πλειάδα εξαιρετικών επιστημόνων μεταξύ των οποίων ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Ρακιντζής, αλλά και ο καθηγητής κ. Μακρυδημήτρης. Το συνέδριο, που ξεκίνησε την Πέμπτη και ολοκληρώνεται σήμερα, έχει την υποστήριξη του Δήμου Κομοτηνής και της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Για το θέμα μιλά σήμερα στον «ΠτΘ», ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Άλκης Δερβιτσιώτης.

«Τίποτα δεν γίνεται χωρίς ανθρώπους αλλά και τίποτα δεν διαρκεί χωρίς θεσμούς»

ΠτΘ: κ. Δερβιτσιώτη, το Δημοκρίτειο διοργανώνει ένα συνέδριο μείζονος κοινωνικής σημασίας με θέμα «Αναδιοργάνωση της Διοίκησης και του Κράτους στη μετά το «μνημόνιο» εποχή», ένας τίτλος που τα λέει όλα. Ποια ήταν όμως η αφορμή για το συγκεκριμένο συνέδριο; Η επιθυμία συμβολής μήπως του Πανεπιστημίου στον επίκαιρο προβληματισμό που αφορά στην αίσθηση ότι διαλύεται το κράτος και η κατάθεση προτάσεων πώς μπορεί αυτό πράγματι να αναδιοργανωθεί;
Α.Δ.:
Η ιδέα της αναδιοργάνωσης του κράτους, ξεκινώ από το τελευταίο, είναι παλαιά, τόσο παλαιά, όσο και το νεότερο ελληνικό κράτος. Είμαστε διαρκώς στην προσπάθεια της αναδιοργάνωσης του νεότερου ελληνικού κράτους, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Πράγματι, ένας από τους ρόλους του Πανεπιστημίου είναι ακριβώς και αυτός, είναι η παραγωγή σκέψης και προτάσεων προκειμένου να χρησιμοποιηθεί από τους πολιτικούς μας, εάν, όταν και εφόσον μπορέσουν να αντιληφθούν ότι υπάρχουν και άλλοι που σκέφτονται σε αυτή τη χώρα, έχοντας μάλιστα ορισμένα εχέγγυα αμεροληψίας, ανεξαρτησίας και μη κομματικής τοποθέτησης. Η δουλειά του πανεπιστημίου είναι ακριβώς αυτό, η παραγωγή σκέψης και προτάσεων, διότι πιστεύω ότι καλύτερα από όλους έχουμε αντιληφθεί -και δεν το λέω μόνο για την παρούσα φάση του ελληνικού πανεπιστημίου, το λέω διαχρονικά για όλα τα πανεπιστήμια, όπου υπάρχει πανεπιστήμιο επί του πλανήτη γη- ότι τίποτα δεν γίνεται χωρίς ανθρώπους αλλά και τίποτα δεν διαρκεί χωρίς θεσμούς. Άρα η μόνη φροντίδα μας θα πρέπει να είναι τόσο η δημιουργία, η σύσταση και η εμβάθυνση των θεσμών αλλά ταυτόχρονα και η προσοχή μας στο ανθρώπινο δυναμικό το οποίο θα πρέπει να στελεχώνει τους θεσμούς, διότι αυτά αλληλοτροφοδοτούνται. Απανταχού του πλανήτη άλλωστε αυτό γίνεται. Στασιάζεται αν αυτό το πράγμα έχει γίνει τις τελευταίες δύο δεκαετίες στη χώρα μας, τουλάχιστον στην έκταση που γινόταν παλιότερα. Ο καθένας έχει βγάλει τα συμπεράσματά του. Εμείς πάντως σε συνεννόηση με το Ινστιτούτο Διοικητικών Επιστημών και με τον καθηγητή κ. Μακρυδημήτρη, φέραμε εδώ 75 ομιλητές από όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια, και νομικούς και πολιτικούς κοινωνιολόγους και πολιτικούς επιστήμονες, ακριβώς για να έχουμε μια διεπιστημονική προσέγγιση των πραγμάτων και τα συμπεράσματα τα οποία βγαίνουν μέχρι στιγμής είναι πολύ ενθαρρυντικά.

«Θα έπρεπε να εξετάζουμε από μόνοι μας όλα τα μείζονα ζητήματα και όχι τώρα που μας το επιβάλλουν οι δανειστές μας»

ΠτΘ: Ανατρέχοντας τη θεματολογία του προγράμματος θα έλεγα ότι αφορά σε όλα τα θέματα που είναι ανοικτά και στη συνείδησή μας και στην κοινωνία, όπως η διαθεσιμότητα, η απόλυση ουσιαστικά των δημοσίων υπαλλήλων. Παλιότερα λειτουργούσαν επιστημονικές επιτροπές στα υπουργεία και οι πανεπιστημιακοί χρημάτιζαν σύμβουλοι και ενδεχομένως εισακούονταν. Τα συμπεράσματα αυτού του Συνεδρίου θα εισακουσθούν; Γιατί αν διαχρονικά εισακούονταν η επιστημονική σκέψη, οι αναλύσεις των ειδικών και οι προτάσεις τους, δεν θα είχαμε σήμερα αυτό το ξήλωμα, την άναρχη διάλυση της κρατικής μηχανής που επ’ ουδενί είναι αναδιοργάνωση. Εσείς βέβαια χρησιμοποιείτε σωστά τη λέξη αναδιοργάνωση που δεν σημαίνει ξηλώνω αλλά ξαναβλέπω τα πράγματα και τα ξαναβάζω από την αρχή….
Α.Δ.:
Οι προθέσεις μας είναι πολύ απλές. Το αν θα γίνουν αποδεκτές οι προτάσεις και αν αξιοποιηθούν δεν είναι πρόθεσή μας. Σε ό,τι αφορά σε εμάς το συνέδριο γίνεται για να εξετάζονται από όλες τις πλευρές τα μείζονα ζητήματα, που ήδη έπρεπε να έχουμε ξεκινήσει από μόνοι μας να τα εξετάζουμε και που τώρα δυστυχώς μας επιβάλλουν να το κάνουμε οι δανειστές μας. Θα ήταν πολύ καλύτερο αν όλα αυτά τα θέματα τα είχαμε επεξεργαστεί χωρίς την πίεση των δανειστών, διότι τώρα με την πίεση των δανειστών, όπου μπορέσουμε να καταλήξουμε, ενδεχομένως να τεθεί υπ’ όψιν του «τρικεφάλου τέρατος», της τρόικα. Εμείς κάνουμε μια επεξεργασία στην οποία επισημαίνουμε ότι αυτό δυσλειτουργεί ή δεν λειτουργεί, οι προτάσεις οι οποίες επενδύονται τον μανδύα του νόμου για κινητικότητες και όλα αυτά, που είναι προτάσεις ως επί το πλείστον των δανειστών, τίθενται κατ’ αρχάς υπό την κριτική αμφισβήτηση τη δική μας, έρχονται οι νομικοί και εξετάζουν τη συμφωνία τους με το Σύνταγμα της χώρας, έρχονται οι πολιτικοί επιστήμονες που προσπαθούν να βρουν την ωφέλεια από την αναδιοργάνωση της διοίκησης σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της αυτή καθαυτή, και έρχονται και οι πολιτικοί κοινωνιολόγοι για να δουν τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει σε λειτουργικό επίπεδο στον Έλληνα πολίτη. Το πώς θα αξιοποιηθούν τα συμπεράσματα δεν είναι δική μας υπόθεση. Το πολύ – πολύ να τα κοινοποιήσουμε στους αρμόδιους φορείς. Εννοείται ότι θα κυκλοφορήσει τόμος με τα πρακτικά του συνεδρίου, το πώς θα αξιοποιηθούν όμως είναι συνάρτηση της ευαισθησίας και της διανοητικής, ας μου επιτραπεί ο όρος, ικανότητας του πολιτικού προσωπικού, να αντιληφθεί και του τι λέμε.


«Όταν τους πηγαίνουμε τις προτάσεις κάνουν ότι δεν ακούνε ή κάνουν ότι δεν τις βλέπουν ή δεν είναι σε θέση να τις δουν»

ΠτΘ: Πάντως δεν γίνεται πρώτη φορά ένα συνέδριο με ανάλογο περιεχόμενο, που σημαίνει ότι άνθρωποι που ασχολούνται με το Διοικητικό Δίκαιο και με τη διοίκηση εν γένει είναι σε κατάσταση εγρήγορσης.
Α.Δ.:
Πράγματι είναι ένα συνέδριο το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και μια δεκαετία, κάθε φορά γίνεται σε διαφορετική πόλη, εναλλάσσονται οι τρεις νομικές μεταξύ τους, αυτή τη φορά ήταν σειρά της Κομοτηνής, επειδή ακριβώς συνέπραξε και η δική μας Νομική, σε συνεννόηση με το Ινστιτούτο Διοικητικών Επιστημών, και με αυτό τον τρόπο έχουμε μπει στον χάρτη της επιστημονικής διαδικασίας γι’ αυτά τα θέματα. Καλώς εχόντων των πραγμάτων και αν είμαστε όλοι καλά σε έξι χρόνια, το συνέδριο θα επαναληφθεί στην Κομοτηνή. Θα έχει βεβαίως διαφορετικό αριθμό, θα είναι το 9ο τότε, είναι ένα συνέδριο που γίνεται ανά διετία, και θα συνεχίσουμε να παράγουμε ακριβώς αυτό που εκτιμούμε και νομίζουμε ότι έχει ανάγκη ο τόπος τουλάχιστον σε επίπεδο συνεισφοράς προτάσεων, διότι έχω βαρεθεί να ακούω διάφορους οι οποίοι φαντασιώνουν τον εαυτό τους σε πολιτικό να λένε ότι δεν υπάρχουν προτάσεις. Όταν τους πηγαίνουμε τις προτάσεις κάνουν ότι δεν ακούνε ή κάνουν ότι δεν τις βλέπουν ή δεν είναι σε θέση να τις δουν.

«Ο κ. Ρακιντζής θεωρεί ότι στη Θράκη η κατάσταση από άποψη δημόσιας διοίκησης είναι καλή»

ΠτΘ: Με αφορμή το συνέδριο να αναφέρουμε ότι παρόντες είναι και ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Ρακιντζής και ο καθηγητής κ. Μακρυδημήτρης τον οποίο γνωρίζουμε και ως αρθρογράφο και ως σχολιαστή.
Α.Δ.:
Αμφότεροι ήταν και ομιλητές, ο κ. Μακρυδημήτρης δε είναι συνδιοργανωτής. Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης ο κ. Ρακιντζής ήταν ομιλητής στην πρώτη ομάδα εισηγητών με την οποία άνοιξε τις εργασίες του το συνέδριο και είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα εισήγηση και έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα αποτίμηση της πορείας που έχει διαγράψει ο θεσμός του οποίου είναι επικεφαλής. Το ευχάριστο είναι ότι για εμάς εδώ στη Θράκη ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης δεν έχει να διατυπώσει πολλά πράγματα, θεωρεί ότι η κατάσταση στη Θράκη από άποψη Δημόσιας Διοίκησης είναι καλή, από εκεί και μετά η τοποθέτησή του έχει τεράστιο ενδιαφέρον διότι προΐσταται μιας σχετικά ολιγομελούς υπηρεσίας που δεν υπερβαίνει τα τριάντα άτομα και καταφέρνει να έχει με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο μεγάλη δραστηριότητα. Συζητείται η αποδοτικότητά του, όπως συζητούνται και οι αποδοτικότητες όλων των συναφών θεσμών. Εμάς μας δίνεται μια ευκαιρία μέσα από αυτό το συνέδριο να δούμε αυτούς τους οργανισμούς και τις Ανεξάρτητες Αρχές που έχουν εποπτεία ή έλεγχο επί διαφόρων θεμάτων όχι μόνο μεμονωμένα αλλά και συγκριτικά. Για παράδειγμα είδαμε τον θεσμό της Επιθεώρησης της Δημόσιας Διοίκησης μέσω του κ. Ρακιντζή, έχει έρθει ένας συνεργάτης του Συνηγόρου του Πολίτη, έχει έρθει επίσης συνεργάτιδα άλλων εποπτικών οργανισμών, ούτως ώστε σε κάποια στιγμή να αρχίσουμε να συζητάμε την παρέμβαση και την αποδοτικότητα κάθε μιας αρχής ξεχωριστά, αλλά και να αρχίσουμε να προβαίνουμε σε συγκρίσεις και να βλέπουμε πού ενδεχομένως υπάρχουν επικαλύψεις ακριβώς για να καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα το οποίο αν υιοθετηθεί μπορεί να διευκολύνει ακόμη περισσότερο τα πράγματα.


«Ο προβληματισμός που διατυπώθηκε δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αφήσουμε και τις Ανεξάρτητες Αρχές να προσφέρουν εκείνο το οποίο μπορούν να προσφέρουν»

ΠτΘ: Στο τραπέζι όμως είχε κατατεθεί και ένας αντιρρητικός λόγος για τις αρχές ότι όταν τελικά θέλεις να διαλύσεις το κράτος συστήνεις αρχές. Την επιφύλαξη για τις ανεξάρτητες αρχές το πανεπιστήμιο τις έχει άρει ή εκσυγχρονίζεται και αυτό σε επίπεδο διανόησης;
Α.Δ:
Το πανεπιστήμιο δεν μένει πιστό σε ένα πελατειακό κράτος, η δουλειά του πανεπιστημίου είναι να παράξει λόγο και όλα αυτά να καθίσει να τα δει και να τα ελέγξει Αν κάποιος από αυτοπεποίθηση είναι κατά των Ανεξάρτητων Αρχών αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει αυτό να διοχετευθεί και στο πανεπιστήμιο μόνο και μόνο γιατί αυτός που το λέει είναι «ωραίος τύπος». Από εκεί και μετά οι επιφυλάξεις που μπορούν να διατυπωθούν διατυπώνονται. Δεν είναι ακριβώς η κατάλυση του κράτους μέσω των Ανεξάρτητων Αρχών, είναι ενδεχομένως η παράκαμψη της γραφειοκρατίας ή των μη επαρκών προσόντων που έχει η στελέχωση στα υπουργεία. Τίθενται πολλά ζητήματα και νομικά και ουσίας για τις Ανεξάρτητες Αρχές σε σχέση με το κράτος και τον έλεγχο που μπορεί να ασκηθεί επί αυτών, αλλά όλα αυτά εντάσσονται σε ένα γενικότερο προβληματισμό, ο οποίος υπάρχει και συνοδεύει τις Ανεξάρτητες Αρχές, αλλά επειδή ακριβώς είναι προβληματισμός δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αφήσουμε και τις Ανεξάρτητες Αρχές να προσφέρουν εκείνο το οποίο μπορούν να προσφέρουν.

ΠτΘ: Και κυρίως μας προσφέρουν δεδομένα γιατί εσείς είπατε έχετε στοιχεία για να δείτε την παράλληλη λειτουργία τους…
Α.Δ.:
Ακριβώς.

«Υφαντής κατά τον Πλάτωνα πρέπει να είναι ο πολιτικός αρχηγός»

ΠτΘ: Έτσι όμως μήπως είναι καλύτερο να αναθέσουμε σε Ανεξάρτητες Αρχές και τους δήμους και τις Περιφέρειες προκειμένου να ασκούν διοίκηση;
Α.Δ.:
Αυτό έχει αρχίσει να δημιουργεί ένα ζήτημα σχετικό με εξωνομική ορολογία σχετικά με τη νομιμοποίηση κάποιου, διότι κάποιος υπουργός βρίσκεται εκεί γιατί έχει υπερψηφιστεί το κόμμα του, ενδεχομένως ο ίδιος μπορεί να είναι βουλευτής, μπορεί να είναι εξωκοινοβουλευτικός, δεν έχει σημασία, έχει πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, τη Βουλή την έχει αναδείξει το εκλογικό σώμα, άρα οι πολίτες γνωρίζουν εναντίον ποίου θα στραφούν αν δεν τους αρέσει το παραγόμενο έργο, ενώ εδώ με τις Ανεξάρτητες Αρχές εναντίον ποίου θα στραφεί ο πολίτης; Το θέμα μας δεν είναι εναντίον ποίου θα στραφεί ο πολίτης, το θέμα μας είναι πώς ο πολίτης στην καθημερινότητά του και στη συναλλαγή του με τις υπηρεσίες εξυπηρετείται από εκεί. Μετά αν όλο και περισσότερο απομακρυνόμαστε από τις εκλογικές διαδικασίες αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα. Εμείς στο πανεπιστήμιο το γνωρίζουμε πριν από όλους αυτό. Θεσπίστηκε ένα συμβούλιο το οποίο στην αρχή προβλεπόταν να έχει μόνο εξωτερικά μέλη και τότε θυμάμαι ότι πολλοί από εμάς είχαν πει ότι είναι σαν να λέμε ότι ο δήμαρχος θα είναι ένας πολίτης από τη Σαγκάη που θα έρχεται μετά από δημόσια διαβούλευση να κάνει το δήμαρχο στην Κομοτηνή. Αυτή είναι η αντιστοιχία του συμβουλίου που αποτελείται αμιγώς από εξωτερικά μέλη και ο προβληματισμός τώρα παραμένει, διότι έγινε διορθωτική κίνηση, το συμβούλιο πήρε και εξωτερικά μέλη, μήπως και διασωθεί στο ΣτΕ και στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου. Ότι βλέπουμε πράγματα να υποκαθιστούν τις εκλογικές διαδικασίες το βλέπουμε γενικώς, συναγερμός δεν έχει σημάνει ακόμα, γιατί γίνεται πάντα στο πλαίσιο του ποιος υφαίνει τον ιστό της Πηνελόπης. Ο ιστός της Πηνελόπης υφάνθηκε από την Πηνελόπη που είχε τις συγκεκριμένες αρετές, αλλά χρειαζόμαστε επίσης και υφαντές, όπως ακριβώς υφαντή εννοεί ο Πλάτωνας, ότι πρέπει να είναι ο πολιτικός αρχηγός.


Ενημερωθείτε για το πρόγραμμα του Συνεδρίου από τη στήλη agenda στη διαδικτυακή έκδοση του Παρατηρητή της Θράκης http://paratiritis-news.gr/cal.php?fullDate=2013-11-29

 

Ρεπορτάζ: Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, Άννα Πατρωνίδου

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.