«Αρθρο 353 του ποινικου κωδικα» του Tanguy Viel απο τις εκδοσεις Πολις

Ένα μυθιστόρημα για την «έννομη» παρανομία των καιρών μας - Τους «μεγαλοεπενδυτές», τους προστατευόμενους από κάθε σύστημα, και τους αντιδρώντες στην παρανομία ως «κατηγορούμενους» συλλήβδην

Οι Εκδόσεις Πόλις  επενδύουν το 2019 και στα νουάρ μυθιστορήματα, εκδίδοντας μεταξύ άλλων το «Άρθρο 353 του ποινικού κώδικα» του Tanguy Viel, σε μετάφραση Χαράς Σκιαδέλλη (σ. 166, μαλακό εξώφυλλο). Ντυμένο στα χρώματα του νουάρ, το ατμοσφαιρικό αυτό μυθιστόρημα ακολουθεί τα βήματα που οδήγησαν έναν άνθρωπο στο έγκλημα, εξετάζοντας τη δύσκολη σχέση και την ένταση ανάμεσα στο γράμμα του νόμου και την ιδέα της δικαιοσύνης. 

Ο «Θεός» μεγαλομεσίτης και το «σωτήριο» τέλος 

Η ιστορία του βιβλίου εκτυλίσσεται γεωγραφικά σε μια μελαγχολική πόλη στις ακτές της Βρετάνης. Ένας απατεώνας μεγαλοεπενδυτής-μεσίτης εμφανίζεται σε ένα παραθαλάσσιο χωριό του Φινιστέρ και, ενώ στην αρχή δίνει υποσχέσεις να μετατρέψει την περιοχή σε υπερπολυτελές θέρετρο, τελικά καταλήγει να καταχραστεί όλες τις οικονομίες των κατοίκων, καταστρέφοντας τη ζωή τους. Η περιοχή, η οποία έχει ήδη πληγεί από την οικονομική κρίση, καθώς το ναυπηγείο στο οποίο δούλευαν οι περισσότεροι κάτοικοι έχει ήδη κλείσει, υποδέχθηκε ως «Σωτήριο Θεό» τον  μεγαλομεσίτη. Όσο ο καιρός περνάει, όμως, αντί για θέρετρο γεμίζει μόνο με λακκούβες, οπότε οι κάτοικοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι έχουν πέσει θύματα μιας καλοστημένης απάτης και αντί να απολαμβάνουν τους καρπούς της «επένδυσής» τους, συνειδητοποιούν ότι έχουν χάσει όλες τους τις οικονομίες, χρήματα τα οποία είχαν πάρει οι περισσότεροι ως αποζημίωση για την απόλυσή τους.
 
Ο  απατεώνας μεγαλομεσίτης γίνεται πλέον ολοφάνερο ότι ουδέποτε πρόκειται να τιμωρηθεί, αφού η πρακτική του είναι απλώς κομμάτι της «ελεύθερης οικονομίας». Οι κάτοικοι μη έχοντας άλλη νομική διέξοδο υποτάσσονται σιωπηλά στη «μοίρα» τους. Όταν, όμως, μπροστά σε κάποιες πρώτες πράξεις οργισμένης αντίδρασης, ο απατεώνας εμφανίζεται απενοχοποιημένος στο δικαστήριο για να στείλει στη φυλακή όποιον οργισμένο κάτοικο αντιδρά, ενώ ο ίδιος συνεχίζει να απολαμβάνει ατιμώρητος τα λεφτά που έχει φάει από τους κατοίκους, τότε τα διλήμματα θα πάρουν πιο τραγικό χαρακτήρα. Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Μαρσιάλ Κερμέρ, δίνει την απάντηση στο δίλημμα προχωρώντας σε μία άνομη πράξη, την οποία «ακόμη και γλάροι ενέκριναν». 

Κώστας Αθανασίου «Ψάχνοντας τη ρωγμή ανάμεσα στο γράμμα και στο πνεύμα του νόμου» 

Ο Κώστας Αθανασίου σχολιάζει στην «Εποχή.gr» για τη νέα συγγραφική προσπάθεια του Tanguy Viel πως «πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που μέσα σε λίγες σελίδες μυθοπλασίας  καταφέρνει να παραπέμψει σε κάποια καίρια ερωτήματα για τη δικαιοσύνη και τον νόμο. Πού είναι ο νόμος και πού το έγκλημα; Τι είναι νόμιμο και τι δίκαιο; Ποιος το καθορίζει αυτό, ποιος καθορίζει τα όρια ανάμεσά τους; Και πώς μετατοπίζονται ή σπάνε αυτά τα όρια; Και η αυτοδικία; Τι γίνεται μπροστά στην οργή του απλού ανθρώπου που στέκεται ανήμπορος μπροστά στην ταξική δικαιοσύνη, αλλά και στις διαφορετικές νομικές και κοινωνικές κλίμακες απαξίας των πράξεων; Ποιος είναι ένοχος και τι είναι το αίσθημα της ενοχής;
 
Το βιβλίο είναι ο μακρύς μονόλογος του Κερμέρ στον εισαγγελέα που πρόκειται να αποφασίσει τι δίωξη θα του ασκήσει – μια αφήγηση που ξεχύνεται “σαν άγριο ποτάμι που ξεχειλίζει πότε πότε από την κοίτη του”, καθώς απευθύνεται στον δικαστή του αλλά και στους αναγνώστες και τις αναγνώστριες που, επίσης, αναγκάζονται σιγά σιγά να μπουν κι αυτοί στη θέση του (τελικού) κριτή. Ο Κερμέρ πάντως έχει λυμένο μέσα του το ερώτημα για την πράξη του: “Δεν με κάνει να αισθάνομαι δολοφόνος. Το έκανα για το καλό όλων μας”.
 
Σε μια εποχή που “ η ισχύς ή η βία έχουν μάθει πολύ καλά να μεταμφιέζονται”, το μυθιστόρημα του Βιέλ μάς λέει για άλλη μια φορά ότι το νόμιμο δεν είναι κάτι προφανές και αυτονόητο, κάποιο “φυσικό φαινόμενο”, αλλά κάτι που καθορίζεται από πολιτικές και κοινωνικές επιλογές και συσχετισμούς. Χωρίς να σχηματοποιεί τους χαρακτήρες του –κρίσιμο στοιχείο του βιβλίου είναι η λεπτή, δύσκολη τελικά, σχέση του πατέρα (“πατέρας με μορφή απόντα βράχου”) με τον γιο του (“ένας γιος δεν θέλει να το βλέπει αυτό, την αδυναμία” του πατέρα του)– ο συγγραφέας συνθέτει ένα κοινωνικό σχόλιο που ανατέμνει με απόλυτη ακρίβεια την κοινωνική πραγματικότητα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, αλλά και το ψυχολογικό πλαίσιο της ενοχής και της “αθωότητας” που δημιουργείται από αυτό το σύστημα, τη στιγμή που τα θύματα σχεδόν αυτοενοχοποιούνται και ντρέπονται που έχουν δώσει (και χάσει) τα λεφτά τους, ο μεσίτης σχεδόν περηφανεύεται για την απάτη, προστατευμένος από ένα σύστημα δικαιοσύνης που μάλλον δεν θα τον τιμωρήσει ποτέ. Με αυτά τα δεδομένα, παράλληλα με τους άλλους πρωταγωνιστές, κρίσιμος αποδεικνύεται ο ρόλος του υπομονετικού δικαστή που έρχεται αντιμέτωπος με τη συνείδησή του, η οποία είναι εκείνη που θα κρίνει, τελικά, την υπόθεση, ψάχνοντας τη ρωγμή ανάμεσα στο γράμμα και στο πνεύμα του νόμου». 

Tanguy Viel: Ένας σύγχρονος γάλλος μυθιστοριογράφος 

Ο Tanguy Viel  γεννήθηκε στη Βρέστη της Γαλλίας το 1973. Εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα το 1998, ενώ το βιβλίο του “Article 353 du Code pénal” (2017) είναι το έβδομο μυθιστόρημά του και έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο RTL-Lire, το βραβείο Francois Mauriac, το βραβείο της Έκθεσης Βιβλίου της Γενεύης και το βραβείο αναγνωστών Maison du Livre. Ο Tanguy Viel διετέλεσε υπότροφος στη Villa Medicis και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του σύγχρονου γαλλικού μυθιστορήματος.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.