Ενα οδοιπορικο στη Θρακη του 13ου αιωνα, ενα τοπο ιδιοτροπων θεων και γενναιων ανθρωπων

«Η Θράκη είναι ένας μυστηριακός τόπος που ξεχνάμε και αγνοούμε και αυτό με στενοχωρεί» 

 
Σε ένα οδοιπορικό στη Θράκη του 13ου αιώνα, ένα τόπο «άγνωστο» στην Ελληνική Λογοτεχνία, μας καλεί η Νάγια Δαλακούρα, με το δεύτερό της βιβλίο «Θράσσα – Η μάγισσα της Θράκης»
 
Μέσα από μια περιήγηση στην ταραγμένη εποχή των επιθέσεων των Βουλγάρων στην περιοχή, αναδύεται η μυστηριακή Θράκη και των δύο πλευρών της οροσειράς της Ροδόπης, που πολλοί έχουν ξεχάσει, αλλά πάντα βρίσκεται λίγο κάτω από την επιφάνεια, ως ένας τόπος ιδιότροπων θεών και γενναίων ανθρώπων.
 
Το βιβλίο μας συστήνει με ένα λογοτεχνικό τρόπο την εποχή εκείνη, και φιλοδοξία της συγγραφέως είναι να αποτελέσει και μια αφορμή για τους αναγνώστες του να θελήσουν να μάθουν περισσότερα για την Θράκη εκείνης της εποχής, για την οποία υπάρχουν τόσες πληροφορίες αλλά γνωρίζουμε τόσα λίγα.
 
Νάγια Δαλακούρα όμως…

Μια λογοτεχνική γνωριμία με τη Θράκη του παρελθόντος 

ΠτΘ:  Από τον τίτλο ακόμη του νέου σου βιβλίου, καταλαβαίνουμε ότι αφορά τη Θράκη…
Ν.Δ.:  Αγαπώ τη Θράκη. Ξέρω πολλούς που την αγαπούν, άνθρωποι που είναι μακριά από εμάς. Το «Θράσσα – Η μάγισσα της Θράκης» έχει γραφτεί με αγάπη για τη Θράκη και είναι εμπνευσμένο από τους περιπάτους.  Είναι ένα οδοιπορικό στη Θράκη του 13ου αιώνα, μία γνωριμία με τη Θράκη του παρελθόντος με τρόπο λογοτεχνικό. Η πληροφορία έρχεται ομαλά χωρίς προστριβές. Ένας τρόπος για να μιλήσει κανείς για το παρελθόν με όρους του παρόντος. Γράφτηκε στη Θράκη και κυρίως στη Μαρώνεια και την Σαμοθράκη και αναπνέει Θράκη.
 
ΠτΘ: Η πλοκή του μυθιστορήματος τοποθετείται χρονικά τον 13ο αιώνα. Γιατί αυτή η επιλογή;
Ν.Δ.:  Επέλεξα τη συγκεκριμένη περίοδο γιατί δεν ήξερα πολλά για τον 13ο αιώνα. Γνωρίζουμε πάρα πολύ λίγα και για αυτό αναζήτησα πληροφορίες για αυτήν την περίοδο και εξεπλάγην για το πόσο λίγα ξέραμε και το πόσο πολλά υπάρχουν.
 
ΠτΘ: Πώς από «Το λιμάνι των χαμένων γυναικών» και το Μπουένος Άιρες πέρασες στη Θράκη;
Ν.Δ.:  Είχα βιωματική σχέση και ήθελα να γράψω κάτι για τον τόπο μου, ωστόσο ήταν πιο εύκολο για μένα να γράψω για το μακρινό παρελθόν. Από την άλλη μπορεί γεωγραφικά «Το λιμάνι των χαμένων γυναικών» να εκτυλίσσεται πολύ μακριά ωστόσο είναι εγγύτερο χρονικά αφού αναφέρεται στις αρχές του 20ου. 

Ταξίδι στη Θράκη του 13ου αιώνα

ΠτΘ: Μίλησε μας για την αφορμή και τι σου λέει η Θράκη του 13ου αιώνα;
Ν.Δ.: Καταρχήν είπα πως είμαι εμπνευσμένη από πολλούς περιπάτους. Αφορμή ήταν μία βόλτα με το αυτοκίνητο με την οικογένεια μου στην οροσειρά της Ροδόπης επισκεπτόμενη την πόλη του Ζλάτογκραντ. Εκεί γεννήθηκαν οι πρώτοι ήρωες. Οι υπόλοιποι είναι από το Κάστρο των Κομοτηναίων, τη Μοσυνούπολη, το Παπίκειό Όρος, τοπικοί ήρωες και κάποιοι από μακρινότερα ταξίδια. Αυτά συνήθως με εμπνέουν. Χάρη σε αυτό το βιβλίο έκανα περισσότερα ταξίδια στη Βουλγαρία καθώς η «Θράσσα» αναφέρεται για όλες τις πλευρές της οροσειράς της Ροδόπης. Είχα την χαρά να επισκεφτώ πόλεις της Βουλγαρίας, οπότε για μένα ήταν μία αφορμή να ζήσω περισσότερο τον τόπο.
 
ΠτΘ: Πρωταγωνίστρια είναι η Ζωή από τη Μοσυνούπολη. Ξεδίπλωσε μας λίγο την ιστορία του βιβλίου….
Ν.Δ.:  Να πω καταρχήν πως το βιβλίο περιλαμβάνει 2 παράλληλες ιστορίες. Είμαστε στην Κομοτηνή το 2008 και μία υπερήλικη Κομοτηναία χτυπάει την πόρτα της Οδού Σωκράτους 11, τα γραφεία της πρώην εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με σκοπό να δωρίσει ένα οικογενειακό κειμήλιο, μια βυζαντινή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας. Με βάση αυτήν την εικόνα ξετυλίγεται μία ιστορία των πρώτων κατόχων αυτή της εικόνας, στο 13ο αιώνα στη Μοσυνούπολη το 1206 την εποχή που ο Τσάρος Ιωάννης Καλογιάννης ή «Σκυλογιάννης» επιτίθεται στη Θράκη και καταστρέφει τις μεγαλύτερες καστροπολιτείες.

Αναζητώντας τη μυστηριακή Θράκη

ΠτΘ: Το βιβλίο φέρνει στο προσκήνιο 2 όρους που δεν τους γνωρίζουμε, την αρκτολατρεία και δενδρολατρεία. Ο τελευταίος όρος αφορά το κομμάτι της Σαμοθράκης. Θα θέλαμε δύο λόγια για την επιλογή αυτή καθαυτή και σε τι αναφέρονται αυτοί οι όροι;
Ν.Δ.: Σε όλο το βιβλίο υπάρχει έντονη η πάλη μεταξύ Παγανισμού και Χριστιανισμού. Ακόμα και σήμερα αυτή η ανάμειξη της παγανιστικής μαγείας και λατρείας με τα χριστιανικά έθιμα είναι έντονη στη Θράκη. Είναι ένα στοιχείο που έβαλα και στο εξώφυλλο. Το δέντρο είναι η πηγή της ζωής, ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στη γη, στο υπέδαφος και τον ουρανό. Το δέντρο έχει χιλιάδες συμβολισμούς. Είναι η αρχή των πάντων. Η αρκτολατρεία έτυχε και την ανακάλυψα ψάχνοντας για τέτοιους είδους λατρείες. Η Θράσσα είναι νύμφη, η κόρη του Θεού Άρη, που λατρευόταν στη Θράκη. Υπάρχει έντονα στη Θράκη, αυτή η θρησκευτικότητα και δεισιδαιμονία περιπλέκεται έντονα σε αυτό το βιβλίο.  Είναι τρομερό πόσοι αρχαίοι μύθοι διαδραματίζονται στη Θράκη. Δεν είναι τυχαίο πως εδώ τοποθετήθηκαν τόσοι αρχαίοι μύθοι. Η Θράκη είναι ένας μυστηριακός τόπος που εμείς ξεχνάμε και αγνοούμε και αυτό με στενοχωρεί. Προσπαθώ να εμφυσήσω στους συντοπίτες μου και συμπατριώτες μου το πόσο πρέπει να αγαπήσουμε τον τόπο και για να γίνει αυτό πρέπει να τον γνωρίσουμε.
 
ΠτΘ: Αναφέρθηκες στη Βουλγαρία που ίσως σου έδωσε περισσότερα ερεθίσματα. Οι Βούλγαροι είναι περισσότερο ζυμωμένοι με τη θρακική παράδοση και την θρακική ιστορία, περισσότερο από εμάς; 
Ν.Δ.: Δεν είμαι σίγουρη. Ενδεχομένως. Αναφέρω στο προλογικό σημείωμα τόπους και ιδρύματα που μπορεί να επισκεφτεί κανείς αν θέλει να γνωρίσει περισσότερο για την ιστορία της Θράκης και ανάμεσα σε αυτά αναφέρω πως ο «χρυσός» υπάρχει στο αρχαιολογικό Μουσείο της Σόφιας. Στη Βουλγαρία είναι το μεγαλύτερο μέρος από το «χρυσό» των Θρακών. Υπάρχουν πολλά ανάγλυφα από τον ήρωα Ιππέα. Και εμείς βέβαια στην επανέκθεση του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Κομοτηνής θα έχουμε μία μεγάλη ενότητα με αυτήν την τοπική θεότητα. Δεν ξέρω για το πόσο είναι ζυμωμένοι με τη Θράκη ξέρω όμως πως όσους Βούλγαρους έχω γνωρίσει αγαπούν το ίδιο αυτά τα βουνά όπως εμείς. Ζούμε στα ίδια μέρη και είναι τα βουνά που ενώνουν και χωρίζουν.
 

Έναυσμα για ένα διάλογο για το άγνωστο παρελθόν της Θράκης

 
ΠτΘ: Ολοκληρώνοντας το βιβλίο ποιο ήταν το αίσθημα που αποκόμισες και αυτά που θα επιθυμούσες να αφήσεις στον αναγνώστη;
Ν.Δ.: Ολοκληρώνοντας τη «Θράσσα» ένιωθα πιο άνετα από ό,τι με «Το λιμάνι των χαμένων γυναικών». Ίσως είναι ένα βήμα συγγραφικής ωριμότητας. Θα ήταν πολύ ωραίο αν αυτό το βιβλίο αποτελούσε έναυσμα για επίσκεψη, για έναν διάλογο στην πολιτιστική κληρονομιά, λίγο μεγαλύτερη αφύπνιση εν γένει.
 
ΠτΘ: Κάνοντας την έρευνά σου σε ιστορικά κείμενα του 13ου αιώνα, για τη Θράκη, τι εμπειρίες αποκόμισες;
Ν.Δ.: Όλο το βιβλίο ήταν μία έκπληξη και η έρευνα που έγινε κράτησε περίπου έναν χρόνο ενώ προηγήθηκε η ανάγνωση, η περισυλλογή και η επιτόπια έρευνα. «Ζορίστηκα» σε αυτό το βιβλίο.  Η Θράκη ήταν ένας τόπος άγνωστος, εκτός από τους Σταυροφόρους που ήρθαν και έζησαν ανάμεσα στη Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη. Για τους υπόλοιπους ήταν ένας τόπος άγνωστος και όχι οικείος, όπως συμβαίνει και τώρα. Σχετικά με τη γλώσσα είχε ενδιαφέρον στο κομμάτι της επιμέλειας, οφείλουμε να παραδεχθούμε πως όταν γράφουμε λογοτεχνία για τον 13ο αιώνα,  πρέπει να είμαστε προσεχτικοί για τους όρους που χρησιμοποιούμε στην ίδια μας τη γραφή. Πρέπει να είναι κοντά σε εκείνη την γλώσσα.
 
ΠτΘ: Σε ποια κατηγορία κατατάσσεται το μυθιστόρημα;
Ν.Δ.: Είναι ένα μυθιστόρημα εποχής και όχι ιστορικό. Προτιμώ να είναι εποχής για να έχω μεγαλύτερη ελευθερία αλλά το πλαίσιο είναι απόλυτα σαφές αλλιώς δεν μπορείς να προσδώσεις τίποτα, τις μυρωδιές, τα αρώματα, τις γεύσεις και την ατμόσφαιρα που προσπαθώ να πετύχω σε κάθε κείμενο.
 
ΠτΘ: Επειδή αναφέρθηκες στην παλιά Κομοτηνή, την Μοσυνόπολη, γράφεις αρκετά για αυτήν; Ή την προσπερνάς;
Ν.Δ.: Περιγράφω κάποια σημεία τοπογραφικά. Έχει αρκετή τοπογραφία, και για το κάστρο, την Μοσυνούπολη, τη Σαμοθράκη, τη Φιλιππούπολη, τα μοναστικά κέντρα του Παπικίου όρους, το κάστρο της Μαρώνειας. Κάθε τόπος προσφέρει και μία μαρτυρία. Είναι ένα οδοιπορικό και μέσα από την αφήγηση και τα παθήματα των ηρώων προσφέρεται και μία εμπειρία.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.