Για την αντικατασταση του Ανδρεα Λοβερδου

Του Σίμου Ανδρονίδη*

Η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής, Φώφη Γεννηματά, έλαβε την απόφαση αντικατάστασης του Ανδρέα Λοβέρδου από την θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του κόμματος, επιλέγοντας αντί αυτού, τους βουλευτές  Κώστα Σκανδαλίδη και Μιχάλη Κατρίνη.
 
Αρκετοί εντάσσουν αυτή την κίνηση της επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής που δεν αποτελεί το διάδοχο σχήμα του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ)1,  εντός ενός ευρύτερου πλαισίου ξεκαθαρίσματος εσωκομματικών λογαριασμών, από την στιγμή όπου ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο άλλοτε πλέον, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Κινήματος Αλλαγής, προαλείφεται για διεκδικητής της ηγεσίας του, στις εσωκομματικές εκλογές του 2021.
 
Όμως, δεν θεωρούμε πως η επιλογή της αντικατάστασης του βιβλίου που φέρει τον τίτλο ‘Απόπειρα δολοφονίας. Μία προσωπική μαρτυρία,’2  μπορεί να ενταχθεί απλά στην κατηγορία του εσωκομματικού ξεκαθαρίσματος λογαριασμών ή αλλιώς, να εξαντληθεί σε αυτό. Αντιθέτως, άπτεται παραμέτρων που έχουν να κάνουν με: Ένα βαθύτερο πολιτικοϊδεολογικό υπόβαθρο, σχετικό με την κατεύθυνση του Κινήματος Αλλαγής, τις πολιτικές του αναφορές και τις κοινωνικές του συμμαχίες, με το ίδιο το περιεχόμενο του αυτο-προσδιορισμού του.
 
Εάν η αυτονομία του κινήματος αποτελεί  καταστατική θέση, πολιτικά, συνεδριακά και κοινοβουλευτικά, με ποιον ή ποιους τρόπους μπορεί να εκφρασθεί; Πώς αντιμετωπίζονται πολιτικά η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και ο ΣΥΡΙΖΑ;3  Ως κόμματα που αποτελούν τον εν πολλοίς «τεχνητό» δικομματισμό, όπως αρέσκεται να θυμίζει η ηγεσία του κόμματος, ή από την άλλη, ως πολιτικές συσσωματώσεις που ναι μεν συγκροτούν τον σύγχρονο δικομματισμό αλλά από την άλλη, μεταξύ τους ενέχουν διαφορές πολιτικής, ιδεολογικής και ηθικής φύσης;  Σε αυτό το πλαίσιο, δεν εκ-λείπουν και υπόρρητες και βαθιά ιστορικές εγκλήσεις της κρίσης που πρωταρχικά έχουν σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ: Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ιστορική και κρισιακή «παρένθεση», ένας «λαθρεπιβάτης» της προοδευτικής παράταξης, ή αντίθετα, «καβάλησε το κύμα του λαϊκισμού» επενδύοντας σε λάθη και παραλείψεις της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ εν καιρώ κρίσης;
 
Αυτού του είδους οι αναφορές είναι σημαντικές στο βαθμό που προσδίδουν ένα βαθύτερο υπόβαθρο στην απόφαση της Φώφης Γεννηματά4  να προβεί στην αντικατάσταση του Ανδρέα Λοβέρδου, μεταβάλλοντας δραστικά την κοινοβουλευτική τάξη του Κινήματος Αλλαγής, και φέροντας μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αλλαγών που συντελούνται σε επίπεδο Κοινοβουλευτικών ομάδων.
Μάλιστα, πρόσφατες είναι οι αλλαγές που επήλθαν στην Κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας, με τον πρωθυπουργό να αναθέτει στον βουλευτή Φωκίδας Γιάννη Μπούγα καθήκοντα γραμματέα της Κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ., και στους Γιάννη Βρούτση (πρώην υπουργός Εργασίας) και Θάνο Πλεύρη καθήκοντα κοινοβουλευτικών εκπροσώπων.5 
 
Λίγες ημέρες μετά τις αλλαγές στην εκπροσώπηση της Κοινοβουλευτικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας, συνεπεία και των ανακατατάξεων που επέφερε ο ανασχηματισμός, οι αλλαγές στο Κίνημα Αλλαγής, φέρουν  και μία έντονη κοινοβουλευτική χροιά, σχετική με την κοινοβουλευτική άρθρωση πολιτικού λόγου, με την εργασία και τις εξειδικεύσεις στις οποίες προχωρά η Κοινοβουλευτική ομάδα, με την ίδια την έμφαση που αποδίδεται στην εν ευρεία εννοία κοινοβουλευτική παρουσία του Κινήματος Αλλαγής.
 
 Σημείο στο οποίο και αποδίδεται τα τελευταία χρόνια, και όχι κατά τη διάρκεια της μέχρι στιγμής θητείας της τρέχουσας κυβέρνησης, ιδιαίτερη σημασία, στο βαθμό που το Κίνημα Αλλαγής επιχειρεί να αποκτήσει συνεκτικό πολιτικό λόγο και να εγγράψει προωθητική δυναμική, μέσω της Κοινοβουλευτικής του ομάδας και της αντιπολίτευσης που ασκεί με χαρακτηριστικά ανάδειξης των διαφορών του κόμματος από Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ.
 
 Το πνεύμα που διέπει την αντικατάσταση Λοβέρδου, συνδέεται με ό,τι οι Hughes και Paxton ορίζουν ως «συνεχή αλλαγή»  (continuous change)6, η οποία, σε αυτή τη φάση της προεδρικής θητείας Γεννηματά και εν τω μέσω της πανδημίας, διαπερνά, πολιτικά, την κοινοβουλευτική ομάδα, το πολιτικό κόμμα και την οργανωμένη βάση του, θέτοντας ως διακύβευμα τη διαρκή «επαγρύπνηση» απέναντι στη «συντήρηση» της Ν.Δ και στον «καιροσκοπισμό» του ΣΥΡΙΖΑ. Επαγρύπνηση που έχει να κάνει και με το ενδεχόμενο πραγματοποίησης πρόωρων εκλογών. Και φθάνουμε στο κρίσιμο ερώτημα: Είναι δικαιολογημένη, πολιτικά και κοινοβουλευτικά η αντικατάσταση του Ανδρέα Λοβέρδου από την θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου;
 
Με τα δεδομένα που λαμβάνουμε υπόψιν, με την όλη κοινοβουλευτική δουλειά και παρουσία του Ανδρέα Λοβέρδου (με τις πολιτικές του αντιφάσεις),  που κλήθηκε να αντιμετωπίσει και το γεγονός ότι το Κίνημα Αλλαγής στερείται, σε επίπεδο Κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης,  μετά το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του Ιουλίου του 2019, «ισχυρών κοινοβουλευτικών», κατά την έκφραση του M. Dogan, με βάση τον πολιτικό λόγο που αρθρώνει όπως επίσης και το ότι δεν δίσταζε να εμπλακεί σε «μάχες χαρακωμάτων», θα απαντούσαμε πως όχι.
 
Η επιλογή Σκανδαλίδη-Κατρίνη, ως απότοκος συνάρθρωσης του κλασικού, κοινοβουλευτικού ΠΑΣΟΚ με την νέα γενιά πολιτικού προσωπικού που ενέσκηψε στη χώρα και στο κομματικό-πολιτικό σύστημα, ως απότοκο εναλλαγής ρόλων με όρους σύνθεσης απόψεων, θα αξιολογηθεί εκ του αποτελέσματος, ήτοι της δουλειάς που θα παραγάγουν. Και σε επίπεδο παραγωγής πολιτικού-κοινοβουλευτικού λόγου.
 
 

1Το Κίνημα Αλλαγής λειτουργεί ως πολιτικός φορέας συμμαχικού τύπου, αποτελώντας το έμπρακτο ‘προϊόν’ της συνεργασίας-συμμαχίας διαφόρων κεντροαριστερών οργανώσεων και κομμάτων, εκ των οποίων το μεγαλύτερο είναι το ΠΑΣΟΚ. Το άλλοτε ισχυρότερο κόμμα της Μεταπολιτευτικής περιόδου. Δεν κάνουμε λόγο για μία ιδιαίτερη διάχυση (spillover) του ΠΑΣΟΚ εντός τους Κινήματος Αλλαγής, αλλά για μία επανεπινόηση του, πολιτικά και ιδεολογικά, με άλλους όρους, και εν καιρώ κρίσης.
 
2Εκ-φέροντας έναν πολιτικά ‘φορτισμένο’ λόγο, ο Ανδρέας Λοβέρδος καταγράφει ουσιωδώς το χρονικό της δίωξης του για την υπόθεση ‘NOVARTIS,’ επιχειρώντας πολιτικά όσο και αξιακά, να πλήξει στον πυρήνα και να καταρρίψει αυτό που προβλήθηκε (απλοϊκά) ως ‘ηθικό πλεονέκτημα’ του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Και για να το καταφέρει αυτό, αναδεικνύει το όλο περίγραμμα και το περιεχόμενο αυτού που θεωρεί ως ‘μείζονα σκευωρία’ που στρέφεται όχι μόνο κατά ενός προσώπου («απόπειρα δολοφονίας»),  και κατά προσώπων, αλλά κατά των θεσμών, διανθίζοντας τον λόγο του με πολιτικές αξιολογήσεις, δικανικές κρίσεις και προσωπικές αναφορές. Βλέπε σχετικά, Λοβέρδος Ανδρέας, ‘Απόπειρα δολοφονίας. Μία προσωπική μαρτυρία,’ Εκδόσεις Ίνδικτος, Αθήνα, 2020.
 
3Είναι ενδεικτικό το πως διαφοροποιείται ο Ανδρέας Λοβέρδος απέναντι τόσο στην κυβέρνηση, την οποία και εγκαλεί για αδυναμία διαχείρισης προβλημάτων τα οποία και αποκρύπτει κάτω από το «χαλί» που δημιούργησε η πανδημική κατάσταση ‘εκτάκτου ανάγκης’, όσο και απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος για τον ίδιο, καθίσταται η «επιτομή του λαϊκισμού δημαγωγίας, ανικανότητας και ανευθυνότητας». Η εναντίωση στον ΣΥΡΙΖΑ λαμβάνει τα χαρακτηριστικά της έντονης πολικής, ιδεολογική και αξιακής κριτικής που την ίδια στιγμή αντλεί και από την κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ (για τον Ανδρέα Λοβέρδο παραμένει ανοιχτή η ‘πληγή’ της δίωξης του), και από τον τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται από την περίοδο της βαθιάς κοινωνικής, πολιτικής κρίσης ακόμη,  ενισχύοντας  τον λόγο του με συνθηματολογικού τύπου, αναφορές, όντας η ‘ενσάρκωση’ του λαϊκισμού εν Ελλάδι, ενώ η κριτική απέναντι στη Νέα Δημοκρατία, εγγράφει χαρακτηριστικά που άπτονται του πεδίου της διακυβέρνησης (κριτική περί διαχειριστικής αδυναμίας). Δεν θα αναφέρουμε απλοϊκά πως εδώ ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής εκφράζει σαφή προτίμηση του ενός φορέα έναντι του άλλου, αλλά θα αναφέρουμε το ό,τι αναδύονται τα εργαλεία με τα οποία το Κίνημα Αλλαγής πρέπει να αντιμετωπίζει τα δύο μεγαλύτερα κόμματα, περιγράφοντας ένα είδος αντιπολίτευσης στρατηγικό, με ευδιάκριτες πολιτικές-ιδεολογικές αιχμές, αλλά και ξεκάθαρο λόγος ως προς τις κυβερνητικές παραλείψεις που θα δεικνύει αντίστοιχη την εναλλακτική που συνιστά το ΚΙΝΑΛ. Βλέπε σχετικά, Λοβέρδος Ανδρέας, Συνέντευξη στον δημοσιογράφο Αντώνη Αντωνόπουλο, ‘Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αυξήσει σε πολύ σημαντικό βαθμό τις δυνάμεις της η παράταξή μας…», Political,’ Ιστοσελίδα Ανδρέα Λοβέρδου, 02/01/2021, https://www.loverdos.gr/mme/%ce%b1%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%af%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b7-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%8b%cf%80%cf%8c%ce%b8%ce%b5%cf%83%ce%b7-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%bd%ce%b1-%ce%b1%cf%85%ce%be%ce%ae/

4Πραγματικά, η τρέχουσα πολιτική περίοδος, για έναν πολιτικό επιστήμονα που έχει ασχοληθεί επιστημονικά με το ΠΑΣΟΚ, όπως ο γράφων, προσφέρει ευκαιρίες ανάλυσης μέσω και των απόψεων που εκφράζουν πρώην και νυν στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Δίπλα στο βιβλίο του Ανδρέα Λοβέρδου για την δίωξη του, προστίθεται και η ‘προσωπική μαρτυρία’ του Γιάννου Παπαντωνίου για την δική του δικαστική δίωξη, την κατασκευή της πολιτικής του ‘ενοχοποίησης’ επί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ., η οποία και εμβαπτίστηκε, πολιτικά, επιζητώντας την νομιμοποίηση της, στα νάματα του λόγου περί ‘ενοχικού’ και ‘διεφθαρμένου’ ΠΑΣΟΚ, λόγος που εκφράσθηκε και με έντονο τρόπο, την πρώτη περίοδο της κρίσης και όχι μόνο. Απέναντι στο ‘παλαιοκομματικό’ και ‘σάπιο’ ΠΑΣΟΚ των ‘καταχραστών’ ο ΣΥΡΙΖΑ αυτο-αναπαρίσταται ως το αντεστραμμένο είδωλο του, ως το κόμμα εκείνο που θα ‘σώσει’ την ‘χαμένη τιμή’ της Μεταπολίτευσης, νοηματοδοτώντας, επιφανειακά,  ηθικολογικά και μονοσήμαντα, το δικό του ‘κατηγορώ.’ Βλέπε σχετικά, Παπαντωνίου Γιάννος, ‘Προσωπική μαρτυρία,’ Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2020.
 
5Βλέπε  σχετικά, Σταυρόπουλος Λάμπρος, ‘Τι σηματοδοτεί η αλλαγή φρουράς στην ΚΟ της ΝΔ,’ Εφημερίδα ‘Τα Νέα,’ 12/01/2021, σελ. 14. Καθήκοντα κοινοβουλευτικού εκπροσώπου διατήρησε ο βουλευτής Μαγνησίας του κόμματος, Χρήστος Μπουκώρος.
 
6Βλέπε σχετικά, Hughes M., & Paxton P., ‘Continuous change, episodes, and critical periods: A Framework for understanding women’s political representation over time,’ Politics and Gender, 4, σελ. 233-264.

 
*Ο Σίμος Ανδρονίδης είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
 
Φωτογραφία: EUROKINISSI

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.