Αλεξανδρος Καζαντζης – «Χτιζε, σοφε, της κοινωνιας το παλατι …» (Κ. Παλαμας)

Χαίρομαι ιδιαίτερα που στο κείμενό μου αυτό, στα πλαίσια του εορτασμού των εκατό χρόνων Ελεύθερης Θράκης, θα αναφερθώ τιμητικά στον αγαπητό Δάσκαλο Αλέξανδρο Καζαντζή «εκ Κίρκης Αλεξανδρουπόλεως ορμώμενον», όπως έλεγαν τα παλιότερα πτυχία μας. Στέκομαι στην προσφώνηση «Δάσκαλος» που είναι βαρύς. Το «εκπαιδευτικός»  και το «καθηγητής», τα ακούω κρύα και απόμακρα.
Όπως λέγει ο δάσκαλός μου Κωστής Παλαμάς στο ποίημά του για τον δάσκαλο χτίζει της κοινωνίας το παλάτι. Κι ο άλλος αγαπημένος μου δάσκαλος ο Νίκος Καζαντζάκης λέγει «Ο ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας τον μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες».

Η ζωή και το έργο του

Ι. Η ζωή

Ο Αλέξανδρος X. Καζαντζής γεννήθηκε το 1945 στην Κίρκη Αλεξανδρουπόλεως. Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Αρρένων Κομοτηνής. Είναι πτυχιούχος τις Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αλεξανδρουπόλεως. Είναι πτυχιούχος Νομικής και υποψήφιος Διδάκτορας στο Δημόσιο Δίκαιο. Έχει πτυχίο επιμόρφωσης στα παιδαγωγικά και παρακολούθησε πολλά επιστημονικά σεμινάρια και συνέδρια. Γνωρίζει Αγγλικά, Βουλγαρικά και Τουρκικά. Υπηρέτησε ως διδάσκαλος σε δημοτικά σχολεία των Νομών Ξάνθης και Ροδόπης. Την περίοδο 1990-94 διετέλεσε προϊστάμενος Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ροδόπης.
Με πρωτοβουλία του το 1991 ιδρύθηκε η Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής και επί δεκαεπταετία ως πρόεδρος της οργάνωσε πάρα πολλά συνέδρια Πανελλήνια και Διαβαλκανικά, τη λειτουργία Σχολών Γονέων σε πανθρακικό επίπεδο και τις διαλέξεις και εκδηλώσεις με σκοπό την πνευματική ανάπτυξη του τόπου. Με πρωτοβουλία του ιδρύθηκε επίσης το Θρακικό Μουσείο Παιδείας και το Επιστημονικό Κέντρο Διαβαλκανικής Συνεργασίας με πολιτιστικούς φορείς με στόχο την τοπική προβολή και το κοινωνικό όφελος.

Κλήθηκε και έδωσε διαλέξεις σε διάφορους επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς και τιμήθηκε για την προσφορά του.

Έχει τιμηθεί από πολλούς φορεία για τις δραστηριότητες και την προσφορά του στο Θρακικό χώρο, είναι μέλος διαφόρων πολιτιστικών συλλόγων. Άρθρα, εισηγήσεις, πρόλογοι και χαιρετισμοί του δημοσιεύθηκαν στον ημερήσιο τύπο και τις 18 εκδόσεις της Εταιρείας Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής τις οποίες και επιμελήθηκε ο ίδιος.

Έγραψε το ιστορικό-λαογραφικό βιβλίο με τίτλο: «Κίρκη Έβρου, η μάγισσα. ή η μαγεία τις φύσης».   

Ήταν παντρεμένος με την αείμνηστη Ελένη Μικεδάκη υπάλληλο του Δ.Π.Θ. και έχουν δύο παιδιά τον Χρήστο, Δικηγόρο και την Κορίνα, Διπλωματούχο Αρχιτέκτονα Μηχανικό του Ε.Μ.Π. .

ΙΙ. Το έργο του

  Προκειμένου να γνωρίσουμε και τιμήσουμε τον εκλεκτό φίλο Θρακιώτη Αλέξανδρο Καζαντζή, θα παρουσιάσουμε συνοπτικά τα έργα του και θα του δώσουμε τον λόγο.

—Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής

Το 2015 η Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής, που ιδρύθηκε το 1991 με πρωτοβουλία του Αλέξανδρου Καζαντζή, τίμησε τον ιδρυτή της για την προσφορά του. Ο ίδιος ανάμεσα στα άλλα σημείωσε:

«Αυτή τη στιγμή δύο συναισθήματα κυριαρχούν μέσα μου, το ένα είναι της συγκίνησης και το άλλο της χαράς.Συγκίνηση γιατί πριν από περίπου είκοσι πέντε χρόνια ιδρύθηκε η Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής που ήταν ένα όραμά μου,  που ρίζωσε και έδωσε καρπούς, αγαπήθηκε από τους συμπολίτες  και καταξιώθηκε πανελλήνια και στο χώρο της ΝΑ Ευρώπης με τα τόσα Συνέδρια Πανελλήνια και Διαβαλκανικά και τις πάμπολλες εκδηλώσεις,  διαλέξεις και άλλα ενώ παράλληλα ιδρύθηκε το 1992 και το Θρακικό Μουσείο Παιδείας το πρώτο στο είδος του πανελλήνια, με πολλή μεγάλη επισκεψιμότητα και σήμερα αποτελούν δύο πνευματικές εστίες που κοσμούν την πόλη μας».

Συγκινητική και ουσιώδης η παρακαταθήκη του, όπως τη διατυπώνει:

• «Διδάσκετε την παράδοση την Παιδεία και Αγωγή.
• Η μελέτη της ιστορίας είναι οδηγός στη ζωή.
• Η αγάπη για τον τόπο είναι αγάπη στον εαυτό μας.
• Σεβασμός στη φύση. Μη παρεμβαίνετε εκβιαστικάγιατί διαταράσσεται ολέθρια η ισορροπία της.
• Είναι ευλογία η δημιουργία στη ζωή.
• Δώστε θάρρος στους νέους να τολμούν» .

—Το Θρακικό Μουσείο Παιδείας

Όπως ήδη αναφέρθηκε, η Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών το 1992, ύστερα από εισήγηση και σύλληψη του Αλέξανδρου, δημιούργησε το Θρακικό Μουσείο Παιδείας.

«Σκοπός της ιδρύσεως του Θρακικού Μουσείου Παιδείας», όπως αναφέρεται σε εισηγητικό έγγραφό του«είναι η συλλογή όλου του διάσπαρτου υλικού, εντύπων και σχολικών ειδών, που έχει ιστορική σημασία για τον Θρακικό χώρο αλλά και τον ευρύτερο Ελληνικό χώρο, και το οποίο έχει προέλευση από παλιά μέχρι σήμερα και παρουσιάζει την ιστορικότητα του. Η ολοκλήρωσή του θα αποτελέσει έκφραση πολιτιστικής κληρονομιάς και χώρο γνώσης και έρευνας σε κάθε επιστήμονα αλλά και ενδιαφερόμενο».

—Διαβαλκανικά Συνέδρια

Οι παραπάνω κεντρικές δράσεις του Αλέξανδρου Καζαντζή και των συνεργατών του πλαισιωνόταν από πλήθος εκδηλώσεων, εκδόσεων, συνεδρίων ελληνικών και διεθνών.Οφείλουμε να φωτίσουμε την πλευρά αυτή του πνεύματος του τιμώμενου Αλεξάνδρου Καζαντζή.

Το 1998 οργανώθηκε τo Α΄ Διαβαλκανικό Συνέδριο από την Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστήμων Κομοτηνής, με  τίτλο «Οι  πνευματικές  σχέσεις  του  Ελληνισμού  με τις  βαλκανικούς  λαούς»,  μετείχαν  διακεκριμένοι  επιστήμονες  από   τις  βαλκανικές  χώρες  και  έφεραν  με  τις εισηγήσεις  τους   έναν  πλούτο  γνώσεων. Από τις εργασίες του συνεδρίου φάνηκε ότι το όραμα του Ρήγα για την ένωση των Βαλκανίων είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ. Ο Αλέξανδρος Καζαντζής σημείωνε στον πρόλογο του Συνεδρίου: «Αποτελεί σημαντικό γεγονός η οργάνωση από την Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής του Α’ Διαβαλκανικού Συνεδρίου 30 Οκτωβρίου 1998 με θέμα “Οι πνευματικές σχέσεις του Ελληνισμού με τις Βαλκανικούς λαούς”, αφού έτσι συμβάλλει στην επικοινωνία μεταξύ των λαών, που στη σημερινή εποχή καθίσταται επιτακτική για την προώθηση τις ειρηνικής συνύπαρξης και την προώθηση ευκαιριών για αλληλοκατανόηση με σκοπό τη διεθνή κοινωνική ευημερία. Με την πεποίθηση ότι η γνώση αποτελεί σπουδαίο παράγοντα επικοινωνίας είναι επιβεβλημένο οι πνευματικές σχέσεις να προπορεύονται ή τουλάχιστον να συμβαδίζουν με τις συντρέχουσες των άλλων τομέων δραστηριότητας, ώστε να συμβάλλουν στη δημιουργία σύγχρονων αντιλήψεων και δεσμών για φιλία και συνεργασία».

—«ΚΙΡΚΗ ΕΒΡΟΥ η μάγισσα ή η μαγεία της φύσης»,2 2012 Κομοτηνή
 
Σειρά έχει ένα βιβλίο-κόσμημα του Αλέξανδρου Καζαντζή για την ιδιαίτερη πατρίδα του την Κίρκη.

Διαβάζουμε στον τύπο της εποχής «Σε μια καλαίσθητη εκτύπωση επανεκδόθηκε το βιβλίο “ΚΙΡΚΗ ΕΒΡΟΥ η μάγισσα ή η μαγεία της φύσης”  του συγγραφέα Αλέξανδρου Καζαντζή. Η νέα Β΄ έκδοση είναι αυξημένη κατά 120 σελίδες περίπου,στις οποίες περιλήφθηκαν πολλά νέα κεφάλαια με πολλά νέα αναμφισβήτητα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό,που προβάλλουν την Κίρκη Αλεξανδρούπολης και συγχρόνως αναδεικνύεται η ιστορία και ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος της περιοχής. Η Β΄ έκδοση δεν είναι απλά το “βιβλίο μας η ιστορία μας”, για τους Κιρκαλιώτες είναι το ευαγγέλιόμας, γι αυτό δεν πρέπει να λείψει από κανένα σπίτι, ώστε να το βρίσκουν οι νέες γενιές και να μαθαίνουν τις ρίζες τους , την ιστορία τους και την καταγωγή τους , αλλά συγχρόνως επειδή είναι συλλεκτικό αξίζει να το αποκτήσει και κάθε ενδιαφερόμενος».

Πολύ χαρακτηριστικά ο αείμνηστος Σαράντος Καργάκος για την πρώτη έκδοση του βιβλίου σε  επιστολή του 2008, ανάμεσα στα άλλα, σημειώνει: «Δεν ξέρω τι να πρωτοπαινέψω. Μακαρία η Θράκη που τρέφει τέτοια παιδιά σαν την αξιοσύνη σου».

Ο Σπύρος Παπουτσής σε άρθρο του που επιγράφει: «Μια ολοζώντανη και, με κινηματογραφική μορφή, εναργής αναπαράσταση της Κίρκης ως τόπου και συλλογικής οντότητας» σημειώνει: «Χαρακτηριστικό αυτού του βιβλίου είναι η “συστράτευση” σοβαρού αριθμού Κιρκαλιωτών, όπως εύηχα αποκαλούνται, με διάθεση και σύμπνοια, ώστε να προκύψει ενδιαφέρον και σωστό αποτέλεσμα. Αυτό, ενδεχομένως, από κάποιους αναγνώστες να διαφεύγει της προσοχής, αλλά οι συμμετοχικές προσπάθειες είναι δύσκολη και ψυχοφθόρα υπόθεση. Χρειάζεται κατάλληλη προσέγγιση και προϋποθέσεις πειθούς. Είναι ο συγγραφέας Αλέξανδρος Καζαντζής που οργάνωσε τη συστράτευση και τη συνέργεια των συγχωριανών του, αυτό που είπε ο Παλαμάς για το δάσκαλο που χτίζει “της κοινωνίας το παλάτι”».

—Ποιήματα

Ο Αλέξανδρος ερωτοτροπεί και με την ποίηση κατά καιρούς.    Στο βιβλίο του «Κίρκη» υπάρχουν κάποια ποιήματα, ενώ το 2020 με την ευκαιρία της εκατονταετίας ελευθερίας της Θράκης έγραψε ένα εκτεταμένο ποιητικό δημιούργημα. Θα παραθέσω κάποιους στίχους του στη συνέχεια.

Ι. ΚΙΡΚΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ, σελ. 201

[…] Κάθε ραχούλα σου / κι ένα αγέρι

Κάθε ποτάμι σου / και μια δροσιά […]
Στα χάνια σου δέχτηκες / κόσμο περαστικό
Καραβάνια ξεπέζεψες / για τροφή και για νερό
Ηπειρώτες στην καταγωγή / ζήλεψαν τον τόπο σου
Κι έμεινα μια ζωή / κι έγινες εσύ […]

ΙΙ. ΤΑ ΜΟΥΣΑΓΚΙΑ  (= βράχια ανατολικά της Κίρκης)
Μανουσάκια και μουσάγκια όμορφα λουλουδάκια
Στολίζουν τη φύση στις βουνοκορφές
Κίτρινα μαβιά στο χρώμα με μεθυστικές ευωδιές
[…] Θεέ μου τι είν’ αυτή η ομορφιά,
Μήπως είναι ζωγραφιά;

ΙΙΙ. «ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ»
Σε γνωρίζω από τη θωριά / και την απεραντοσύνη
από το Δούναβη μέχρι τις θάλασσες / ως τα πέρατα του κόσμου. / Καμαρώνεις τις πλούσιες φυσικές ομορφιές
με καταπράσινα δάση και κορφοβούνια, / με γόνιμους κάμπους και οροσειρές / αλλά και με σμαράγδινες ακτές.
[…]Εδώ χτυπά η καρδιά της Ελλάδος / από την αρχέγονη εποχή έως σήμερα. / Οι αιώνες διέγραψαν αμετάθετα  / τους χώρους ιερούς και χώματα καθαγιασμένα, / που αποτελούν πνευματικά ορόσημα / προς αιώνια Δόξα της αθανάτου Ελλάδος […]

—Οι βραβεύσεις

Ο Αλέξανδρος Καζαντζής βραβεύτηκε πολλές φορές, κλείνοντας το κείμενό μου σημειώνω δύο βραβεύσεις. Με την έναρξη της «26ης Έκθεσης Βιβλίου Αλεξανδρούπολης» το Σάββατο 15 Ιουλίου 2017, πραγματοποιήθηκε η κεντρική εκδήλωση της Ε.ΠΟ.Φ.Ε. «ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΕΒΡΙΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ». Η ΕΠΟΦΕ με την πίστη ότι πρέπει να επιβραβεύονται προσπάθειες εθελοντισμού και κοινωνικής προσφοράς, τίμησε τον κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ Χ. ΚΑΖΑΝΤΖΗ εκπαιδευτικό και νομικό, που με την έκδοση του ιστορικο-λαογραφικού βιβλίου του «Κίρκη Έβρου. Η μάγισσα ή η μαγεία της φύσης», ανέδειξε την ιστορία και τον πολιτισμό της Κίρκης, του Δήμου Αλεξανδρούπολης, του Έβρου και της Θράκης εν γένει. Το 2019, στα πλαίσια του 4ου Συνεδρίου των Νεοελληνιστών των Βαλκανικών Χωρών με τίτλο: «Ελληνισμός και Βαλκάνια – αμφίδρομες σχέσεις: γλώσσα, ιστορία, λογοτεχνία, πολιτισμός (1453-2019», το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης βράβευσε τον Αλέξανδρο Καζαντζή  σε αναγνώριση της προσφοράς του στα δρώμενα της περιοχής.

Χαίρομαι με την πορεία και το έργο του Αλέξανδρου Καζαντζή. Του εύχομαι  συνέχεια στο πλούσιο έργο.

*Ο Θανάσης Μουσόπουλος είναι ποιητής και φιλόλογος.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.