«Η εποχη της δωρεας»: Ενα χρονικο περιπλανησης στην Ευρωπη του Μεσοπολεμου, ενα συμπιλημα παρατηρησης και δρασης

Πάτρικ Λη Φέρμορ, «Η εποχή της δωρεάς», Μαίρη Βοστάντζη μτφρ., Μεταίχμιο, Αθήνα 2020, σ. 472.

Λίγα είναι τα δείγματα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα που μας εκπλήσσουν τόσο πολύ όσο το βιβλίο του Πάτρικ Λη Φέρμορ «Η εποχή της δωρεάς».

Ο αγγλοϊρλανδικής καταγωγής  συγγραφέας το 1933, μετά από την κατάταξή του στον στρατό σε ηλικία δεκαοκτώ ετών, αποφασίζει να εκτελέσει ένα πρωτότυπο και δύσκολο εγχείρημα: να περάσει τη Μάγχη και να διασχίσει την Ευρώπη με τα πόδια με προορισμό την Κωνσταντινούπολη.

Άνθρωπος περίεργος, ρομαντικός, με καλλιτεχνικές ανησυχίες και τη στόφα του εκκολαπτόμενου λογοτέχνη, ο Φέρμορ επιδίδεται σε εκπληκτικές περιγραφές των χωρών που διασχίζει, παρέχοντας ταυτόχρονα στον αναγνώστη πλήθος ιστορικών, φυσικών, γεωγραφικών, πολιτισμικών, αλλά και εθνογραφικών πληροφοριών. Επιπροσθέτως, ο λόγος του συχνά αγγίζει τα όρια του ποιητικού, με τη χρήση άφθονων επιθέτων και μεταφορών.

Η αφήγηση ξεκινά με μία σύντομη αναφορά στα παιδικά χρόνια του συγγραφέα στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη συνέχεια ο ταξιδευτής κάνει αναφορά στους λόγους της φυγής του και ξεκινά το χρονικό του από τη διεξοδική περιγραφή της χώρας που διέσχισε πρώτη, την Ολλανδία, καθώς και των ανθρώπων που κατοικούν σε αυτήν.

Ακολουθεί η είσοδος του λογοτέχνη-οδοιπόρου στη νεότευκτη ναζιστική Γερμανία. Εδώ οι μαγευτικές περιγραφές των εξαίρετων φυσικών τοπίων, των ποταμών του Ρήνου, του Νέκαρ και του Δούναβη συνυφαίνονται αριστοτεχνικά, μα και αντιθετικά, με τις εικόνες του ανερχόμενου ναζισμού και του ρατσισμού της χώρας, τις αναφορές στη μυθολογία των σκανδιναβικών λαών, καθώς και με τις μνήμες του Μεγάλου Πολέμου, αλλά και της Τριακονταετούς Σύρραξης του 17ου αιώνα (1618-1648).

Ακολουθεί η πορεία του συγγραφέα μέσα από την αυτοκρατορική Αυστρία με τα παλάτια του Δούναβη και, τέλος, η επίσκεψή του στην Τσεχία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία, μέρη όπου ο συγγραφέας διακρίνει ακόμη έντονα τις μνήμες από τη σφοδρή διαμάχη καθολικών και προτεσταντών.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου περιηγούμαστε σε έναν «ρευστό» κόσμο, έναν κόσμο ο οποίος βρίσκεται σε διαρκή αλλαγή. Η παρακμή των πύργων των ευγενών, η άνοδος της αστικής τάξης, η ανερχόμενη πορεία των ολοκληρωτικών καθεστώτων, η παρακμή της αποικιοκρατίας και οι τραυματικές μνήμες από τον όλεθρο του Μεγάλου Πολέμου δείχνουν ότι η Ευρώπη του Μεσοπολέμου ήταν ένας κόσμος που εγκυμονούσε το νέο, χωρίς όμως να αποποιείται τις μεσαιωνικές τις μνήμες και καταβολές.

Συμπερασματικά, το βιβλίο του Φέρμορ αναδεικνύεται ως το καταλληλότερο «όχημα» προκειμένου να έρθει σε επαφή ο αναγνώστης με την Ευρώπη του Μεσοπολέμου και τις φυσικές ομορφιές της. Είναι επίσης ένα βιβλίο που θα εντυπωσιάσει τους λάτρεις της παλιάς καλής λογοτεχνίας όπως τη γνωρίσαμε από τους μεγάλους κλασικούς, αλλά και τους εραστές της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας.

*Η Λεύκη Σαραντινού είναι ιστορικός και συγγραφέας. Πρόσφατα βιβλία της, το βοήθημα ιστορίας για τη θεωρητική κατεύθυνση της γ΄ λυκείου («Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας», εκδ. Historical Quest 2020), η βυζαντινή ιστορία για παιδιά («Σε χρόνους βυζαντινούς», εκδ. Historical Quest, 2020), και η ιστορική ανάλυση των μύθων που εντάχθηκαν στην επίσημη ιστορία («Μύθοι που έγιναν ιστορία», εκδ. Ενάλιος 2020).

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.