Προτροπη προς την 25μελη Διακομματικη Κοινοβουλευτικη Επιτροπη για την αναπτυξη της Θρακης

Γιατί πρέπει το ΔΠΘ να γίνει επιστημονικός σύμβουλος και συντάκτης της τελικής έκθεσής της

Η Θράκη, που με την ενσωμάτωσή της στον εθνικό κορμό πριν 100 χρόνια, διπλασίασε τη γεωστρατηγική θεση της χώρας μας στη ΝΑ Ευρώπη, πραγματικά αξίζει μια άλλου τύπου αναπτυξιακή προσέγγιση, ή καλύτερα ένα αναπτυξιακό shock(σοκ) —περισσότεροι πρόσθετοι πόροι των όσων δικαιούται βάσει των κριτηρίων, χρηματοδότηση λίγων και καινοτόμων δράσεων με υψηλή αναπτυξιακή μόχλευση, αυστηρή τήρηση χρόνων και προϋπολογισμών.  Με  μια από τα ίδια δεν πρόκειται να ξεφύγει από την υπανάπτυξη, την πληθυσμιακή αποψίλωση και την ανύψωση του ηθικού των κατοίκων της.


Η Θράκη αποτελεί μια εξαιρετική και ενδιαφέρουσα περίπτωση εφαρμογής ad hoc πολιτικών περιφερειακής ανάπτυξης επί πολλά έτη, περίπου 40, και σε θεωρητική-επιστημονική και σε εμπειρική-πρακτική βάση. Μελετώντας κάποιος το επίπεδο ανάπτυξης της Θράκης, έστω και με απλά εργαλεία οικονομικής ανάλυσης –όμως με έναν βαθμό συστηματικότητας και ποσοτικής/ποιοτικής τεκμηρίωσης– δεν μπορεί παρά να διαπιστώσει ότι το τελικό αποτέλεσμα είναι κατώτερο των προσδοκιών, ή αλλιώς, οι διατεθέντες κοινωνικοί πόροι δεν επέφεραν την προσδοκώμενη καθαρή κοινωνική ωφέλεια. Τόσο σε σχεδιαστικό και προγραμματικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο δομών και μηχανισμών εφαρμογής και υλοποίησης των περιφερειακών πολιτικών, αυτές αποδείχτηκαν ανεπαρκείς, χωρίς συνεκτική και καθαρή στόχευση. Ήταν συντηρητικές πολιτικές, εξέλιπαν οι δυναμικές, πιο καινοτόμες, πιο εστιασμένες προσεγγίσεις ανάπτυξης σε έργα και δράσεις με ισχυρά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.                                                                                                                                            
Στις δημόσιες επενδύσεις-βαριές τεχνικές υποδομές, τα συγχρηματοδοτούμενα έργα ήταν πολλά με αποτέλεσμα να εκλείπει η χρονικά κρίσιμη μάζα πιστώσεων για έγκαιρη περάτωσή τους —εξάλλου η σχεδιαστική και κατασκευαστική δυναμικότητα της Θράκης, όπως και της χώρας, είναι περιορισμένες.


Στις επιδοτούμενες ιδιωτικές επενδύσεις εξέλιπε η ποιοτική προσέγγιση και υπήρξε έγκριση υπερβολικά μεγάλου αριθμού επενδυτικών σχεδίων, χωρίς επιστημονικά τεκμηριωμένη προοπτική βιωσιμότητας, αφού τα κριτήρια επιλογής και  έγκρισης ήταν ελαστικά και υποκειμενικά.


Με απλά λόγια η εφαρμοσθείσα αναπτυξιακή πολιτική  ήταν αυτό που αποκαλείται εύκολη ανάπτυξη, ευημερία αριθμών, όχι βελτίωση διαρθρωτικών χαρακτηριστικών που οδηγούν σε μακροχρόνια βιώσιμη ανάπτυξη και μόνιμη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα.

                           
Ο ρόλος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ)  προς αυτήν την κατεύθυνση είναι  κομβικός, μπορεί αποτελεσματικά να συνεισφέρει σε μια ουσιαστική εξωστρεφή ανταγωνιστική ανάπτυξη της Θράκης. Δηλαδή,  στην παραγωγή εφαρμοσμένης γνώσης μέσω της έρευνας μετεξελισσόμενης σε πατέντες έτοιμες για βιομηχανική αξιοποίηση  από τις επιχειρήσεις της Θράκης. Το ΔΠΘ παίζει σημαντικό ρόλο και στην ενίσχυση της εθνικής και πολιτιστικής φυσιογνωμίας της περιοχής και συμβάλλει, μέσω του υψηλού  επίπεδου των σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης, να είναι γνωστή σε ολόκληρη τη χώρα. Ακόμη, με την υψηλή ποιότητα διδασκαλίας, διδασκόντων και  επίπεδου έρευνας, έχει εξασφαλίσει μια θέση μεταξύ των καλύτερων Ελληνικών ΑΕΙ.


Η λειτουργία ενός περιφερειακού ανώτατου ιδρύματος σαν το ΔΠΘ, έχει διπλή συνεισφορά στην οικονομική ανάπτυξη με τη στενή έννοιά της.   Πρώτον, βραχυχρόνια τοπική αναπτυξιακή συνεισφορά μέσω δαπανών των φοιτητών για διατροφή/διασκέδαση-ιδιωτικοοικονομική προσέγγιση. Δεύτερον, μακροχρόνια αναπτυξιακά αποτελέσματα μέσω της αύξησης του κτιριακού αποθέματος για ενοικίαση, την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων υπηρεσιών προς φοιτητές και  προσφοράς εξειδικευμένων γνώσεων, τεχνογνωσίας και ειδικών  υπηρεσιών στην επιχειρηματικότητα της περιοχής και τη δημιουργία ικανότερου και πιο εξειδικευμένου και ποιοτικού ανθρώπινου δυναμικού.
  
Τα βασικά που συνεισφέρει το ΔΠΘ στην περιοχή μας και στην τοπική κοινωνία  είναι τα εξής ‒δίχως απόλυτη επιστημονική τεκμηρίωση, μόνο μέσω διάφορων βιβλιογραφικών πηγών και έμμεσων εκτιμήσεων και αναγωγών:


1.Η άμεση ενίσχυση της αγορά εργασίας —άνω των 1.300 εργαζομένων, καθηγητών και διοικητικών— και η απασχόληση πολλών αποφοίτων του στη Θράκη ενισχύοντας τη δημογραφική ανανέωση και την τοπική τεχνολογική και τεχνογνωσιακή προστιθέμενη αξία.


2. Η ανάπτυξη της τοπικής- περιφερειακής οικονομίας, όπου εδρεύει το Πανεπιστήμιο  με καθαρή συνεισφορά του στο ΑΕΠ της κατά 8,5% περίπου (Σημειωτέο η γεωργία συνεισφέρει περίπου το ίδιο).


3. Η μείωση της εσωτερικής μετανάστευσης και συγκράτηση του επιστημονικού προσωπικού.


4. Η  άμεση ρευστότητα στην τοπική οικονομία  μέσω των δαπανών λειτουργίας των σχολών του ΔΠΘ αλλά και των 20.000 φοιτητών. Άρα στενά οικονομικά, πρόκειται για την πιο αποδοτική επένδυση στην τοπική οικονομία –το ΔΠΘ δρα ως ισχυρός πολλαπλασιαστής της οικονομικής μεγέθυνσης και της αναπτυξιακής διαδικασίας.


5. Τη συμβολή στην αύξηση της παραγωγικότητας στη βιομηχανία, εμπόριο και τουρισμό μέσω των παρεχόμενων εφαρμοσμένων γνώσεων και πατεντών-πρακτική άσκηση φοιτητών του.


6. Η δράση του ως ελκυστής ή brain-gain, για νέους επιστήμονες κύρους. Τα κονδύλια που υπάρχουν για την έρευνα και τεχνολογία προσελκύουν υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδάκτορες  και από άλλες περιοχές. Όλοι αυτοί διαβιούν στη Θράκη  και αξιοποιούν επιτόπια τα αποτελέσματα των ερευνών τους συνεισφέροντας στην έξυπνη ανάπτυξη και αναβάθμιση του τεχνολογικού επιπέδου της Θράκης.


7. Η καλλιέργεια νέας αντίληψης στην κοινωνία για τη συμπεριφορά της σε σχέση με την επιχειρηματικότητα, την ανάπτυξη, τη συνεργασία του ΔΠΘ με ιδιωτικές επιχειρήσεις- spinouts, την ίδρυση επιχειρήσεων από ερευνητές του-spinoffs και την δημιουργική αποκέντρωση της περιφέρειας.                                                                                                             

8. Η «παραγωγή»  υψηλής ποιότητας και εξειδίκευσης ερευνητών  σε θέματα περιφερειακής, αγροτικής, βιομηχανικής,  μικροηλεκτρονικής, τουριστικής και βιο-ιατρικής/ τεχνολογικής ανάπτυξης και η διάχυση της παραγομένης εφαρμοσμένης γνώσης/πατεντών στη θρακική κοινωνία και οικονομία.                                                

Ενδεικτικά το ΔΠΘ σε βάση τμημάτων έχει την ικανότητα να παράγει πρακτική γνώση που να ενσωματώνεται σταδιακά στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο της Θράκης.                                                                                                    

—Τμήμα Οικονομικό: έχει τη τεχνογνωσία να υποστηρίξει ένα νέο παραγωγικό αναπτυξιακό μοντέλο για τη Θράκη με προσεγγίσεις ανάπτυξης-σοκ. Λόγω γνωστικού background,  στο νέο σχέδιο ανάπτυξης-σοκ της Θράκης  πρέπει να έχει συντονιστικό ρόλο.

—Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης: μπορεί να στηρίξει μια νέου τύπου γεωργία που θα βασίζεται στην παραγωγική και εμπορική καινοτομία και τεχνογνωσία, σε βιολογικά προϊόντα, σε βιοτεχνολογικές εφαρμογές και όχι κατά 65% σε επιδοτούμενες καλλιέργειες.                                                                                                                                               
—Τμήμα Ιατρικής/ Μοριακής Βιολογίας: η νέα βιο-ιατρική ρομποτική τεχνολογία βασισμένη στην τεχνητή νοημοσύνη, η αναγεννητική ιατρική, τα νέα θεραπευτικά εργαλεία και πρωτόκολλα πρέπει να αποτελέσουν τα πεδία της νέας ερευνητικής κατεύθυνσης ενσωματωμένα στο νέο σχέδιο ανάπτυξης-σοκ της Θράκης.

—Τμήματα Πολυτεχνείου:  η ανάπτυξη νέων ενεργειακών τεχνολογιών στις ανανεώσιμες πηγές, ο διπλασιασμός απόδοσής τους και συστήματα αποθήκευσης της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, η χρήση του υδρογόνου, η ανάπτυξη εφαρμογών μικροηλεκτρονικής, ρομποτικής, νανοτεχνολογίας, βιο-ιατρικών μηχανήματων με αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης είναι ερευνητικά πεδία που οδηγούν άμεσα σε στενή συνεργασία ΔΠΘ και θρακικών επιχειρήσεων, άρα είναι εύκολα ενσωματωμένα στο νέο σχέδιο ανάπτυξης-σοκ της Θράκης.

Συμπερασματικά , το ΔΠΘ ως επιστημονικός σύμβουλος της 25μελούς  κοινοβουλευτικής επιτροπής  θα μπορέσει να εντάξει καινοτόμες ιδέες σε όλο το αναπτυξιακό πλαίσιο ανάπτυξης της Θράκης. Θα δώσει έμφαση, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των θρακικών επιχειρήσεων, στην άμεση μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και αύξηση της τοπικής οικονομικής, λειτουργικής και τεχνολογικής προστιθέμενης αξίας. Ακόμη είναι ικανό στην προώθηση της ανάπτυξης δεσμών και συνεργιών μεταξύ επιχειρήσεων, ινστιτούτων έρευνας και ανάπτυξης και του ΔΠΘ, ιδίως μέσω της προσέλκυσης  επενδύσεων για την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών, τη μεταφορά τεχνολογίας/τεχνογνωσίας, την κοινωνική καινοτομία, την οικολογική καινοτομία, τις εφαρμογές παροχής αναβαθμισμένων ποιοτικών δημόσιων υπηρεσιών, την ενθάρρυνση της ζήτησης, τη δικτύωση μεταξύ επιχειρήσεων ενδοκλαδικά και διακλαδικά, τα συμπλέγματα φορέων και την προώθηση της  ανοιχτής καινοτομίας μέσω ευφυούς εξειδίκευσης, καθώς και τη στήριξη της τεχνολογικής και εφαρμοσμένης έρευνας, δοκιμαστικών δράσεων, ενεργειών έγκαιρης επικύρωσης  πατεντών προϊόντων και υπηρεσιών, προηγμένων ικανοτήτων πρώτης παραγωγής μέσω αξιοποίησης τοπικών πατεντών, ειδικά σε βασικές τεχνολογίες, και διάδοση των τεχνολογιών γενικής εφαρμογής.
Εξαιρετικός στόχος του ΔΠΘ θα είναι και η αύξηση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην έρευνα και καινοτομία μέσω της διευκόλυνσης της οικονομικής εκμετάλλευσης νέων ιδεών/πατεντών και τη στήριξη της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων σε τομείς προτεραιότητας της περιφερειακής έξυπνης εξειδίκευσης, μεταξύ άλλων μέσω φυτωρίων επιχειρήσεων, spinoffs και spinouts.  
Όλα αυτά αποτέλεσαν το κίνητρο για να απευθυνθώ, μέσω του τύπου, στην 25μελή κοινοβουλευτική επιτροπή, στους φορείς ΟΤΑ, ΕΒΕ της Θράκης και τους ίδιους πολίτες για την ανάγκη και σκοπιμότητα ανάθεσης της σύνταξης της τελικής έκθεσης «ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ» στο ΔΠΘ.

Υ.Γ.:  Οι απόψεις και ιδέες αυτού του άρθρου προέρχονται κύρια από το βιβλίο των Ε. Σταθάκη και Δ. Μπαντέκα, «Θράκη 1975-2014: 40 χρόνια αναποτελεσματικών πολιτικών βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης», εκδόσεις Παρατηρητής  της Θράκης, Κομοτηνή 2018.

*Ε. Σταθάκης, Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός,
MSc in Advance Information Systems, υποψήφιος PhD στην ενεργειακή οικονομία

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.