«Ροδιτης νομου Ροδοπης: Στα χναρια της ιστοριας και του πολιτισμου»

Απότοκο της σύμπραξης των κατοίκων του Οικισμού αλλά και της επιστημονικής του επιτροπής, ήτοι του Γιώργου Κεπελή, της Τάνιας Μαργαρίτου και της Βασιλικής Φίλιου

 
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ροδίτη μέσω και της επιστημονικής του επιτροπής –που την απαρτίζουν ο Γιώργος Κεπελής, η Τάνια Μαργαρίτου και η Βασιλική Φίλιου– κυκλοφόρησε σε σύμπραξη με τις εκδόσεις «Παρατηρητής της Θράκης» και με χορηγία του Δήμου Κομοτηνής ένα πλούσιο Φωτογραφικό Λεύκωμα με τίτλο «Ροδίτης νομού Ροδόπης: Στα χνάρια της ιστορίας και του πολιτισμού» (σ. 108, με σκληρό εξώφυλλο, επιμ. Ξανθή-Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη). Πρόκειται για μία ανασύνθεση των ιστορικών ψηφίδων του Οικισμού, από τη δημιουργία του, το 1923, μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αι., στην οποία χρησιμοποιούνται κατά βάση ως ιστορικά τεκμήρια οι προφορικές μαρτυρίες των κατοίκων του, προσφύγων δεύτερης γενιάς. Κάτοικοι που οι γονείς τους και οι οικογένειές τους, μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης, εγκατέλειψαν τα χώματα της πατρίδας τους και εγκαταστάθηκαν στο «Κιρλίκ Κιρί» –πρώτη ονομασία του Οικισμού–, που στη συνέχεια μετονομάστηκε σε «Μπρόκτειον», προς τιμήν του συνταγματάρχου Πρόκτορ, ενώ η τελική ονομασία του χωριού «Ροδίτης» δόθηκε με Βασιλικό Διάταγμα το 1957.

 
Οι προφορικές μαρτυρίες –που παρατίθενται στο ιδίωμα του τόπου και «εξανθρωπίζουν» την ιστορική αφήγηση και την παρουσιάζουν «εκ των έσω»– ενισχύονται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, που προέρχεται από τις ιδιωτικές συλλογές των κατοίκων, τον Πολιτιστικό Σύλλογο καθώς και από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ). Ένα φωτογραφικό αρχείο που έρχεται να διανθίσει την ιστορική αφήγηση, αποτυπώνοντας τις συνθήκες της πρώτης εγκατάστασης των κατοίκων, με τις σκηνές και τις ανύπαρκτες υποδομές, την κατασκευή των πρώτων οικιών και των βασικών υποδομών, όπως Σχολείου, Εκκλησίας, Υδραγωγείου κ.ά., ενώ, έπειτα από ενδελεχή αναζήτηση στα ΓΑΚ, ανερεύθη και παρατίθεται η λίστα με τους πρώτους κατοίκους του Οικισμού. Ωστόσο, όπως προείπαμε, το «Φωτογραφικό Λεύκωμα» δεν περιορίζεται χρονικά μόνο στις πρώτες δεκαετίες της ίδρυσής του αλλά καλύπτει στις 7 ενότητές του και ένα μεγάλο φάσμα του 20ού αι. και διάφορες μάλιστα όψεις της τοπικής κοινωνίας, όπως την οικονομία, τις γεωργικές εργασίες, τη θρησκευτική ζωή, τη διασκέδαση, τα γαμήλια έθιμα κ.ά. Επομένως, γίνεται ευδιάκριτο, πως στόχος του «Λευκώματος» δεν είναι να συγκεράσει όλες τις ιστορικές αφηγήσεις που έχουν καταγραφεί κατά καιρούς για τον Οικισμό, αλλά να τις ενισχύσει επιλεκτικά μέσω προφορικών «βιωματικών» και οπτικών μαρτυρίων που ενισχύθηκαν μάλιστα και από τα επεξεργασμένα αρχεία των πληροφοριών που είχε καταγράψει σε παλαιότερη έρευνά του ο Τέλης Κελεσίδης.

Η αφορμή και οι συντελεστές του «Λευκώματος»

 
Ο Γιώργος Κεπελής, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ροδίτη, στον πρόλογο του «Λευκώματος» επισημαίνει τα εξής σχετικά με την αφορμή και τους συντελεστές του εκδοτικού εγχειρήματος: «Τον Οκτώβριο του 2018 οργανώθηκε από τον πρόεδρο και τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου του οικισμού Ροδίτη, και παρουσιάστηκε στην έδρα του Συλλόγου, η εκδήλωση με θέμα “Στα χνάρια της ιστορίας και του πολιτισμού μας”. Στην εκδήλωση προσήλθε μεγάλο μέρος των κατοίκων του χωριού, που ήθελε να γνωρίσει, αλλά και να αναβιώσει την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου, όπως αυτά διασώθηκαν από τους προγόνους τους, Μικρασιάτες, Ποντίους και Ανατολικοθρακιώτες πρόσφυγες, που εγκαταστάθηκαν στον οικισμό το 1923.
 

Μετά από την επιτυχημένη οργάνωση της παραπάνω εκδήλωσης, ο υπογράφων το παρόν, σκέφτηκε να δημιουργηθεί ένα “Λεύκωμα” γύρω από την ιστορία και τις πολιτισμικές παραδόσεις του οικισμού, βασισμένο στις προφορικές μαρτυρίες των κατοίκων του, προσφύγων δεύτερης γενιάς, αλλά και σε ένα μεγάλο μέρος φωτογραφικού υλικού, που προέρχεται από τις ιδιωτικές συλλογές τους.
 
Για τους παραπάνω λόγους, οφείλουμε να επαινέσουμε, πρωτίστως, τους κατοίκους του Ροδίτη για το ενδιαφέρον που έδειξαν τόσο με την προσκόμιση φωτογραφικού υλικού, όσο και με τις προφορικές συνεντεύξεις-μαρτυρίες που παραχώρησαν στα μέλη του Συλλόγου. Χωρίς τη συμβολή τους, θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί αυτό το δύσκολο, αλλά και πολύ ενδιαφέρον, παράλληλα, εγχείρημα. Για την κατάθεση πολύτιμων πληροφοριών για την ιστορία και την παράδοσή μας, ιδιαιτέρως ευχαριστούμε τον αείμνηστο συλλογέα και καταγραφέα τοπικής ιστορίας, κάτοικο του χωριού Γεώργιο Νεστωράκη, στη μνήμη του οποίου αφιερώνεται το “Λεύκωμα”, καθώς και τον επίσης κάτοικο του χωριού, συνταξιούχο δάσκαλο και συγγραφέα Αθανάσιο Παπατριανταφύλλου.
 

Θερμές ευχαριστίες οφείλουμε να αποδώσουμε και στα πρόσωπα που εργάστηκαν για δύο σχεδόν χρόνια, για τη συγκέντρωση, οργάνωση και την ταξινόμηση του υλικού της εκδήλωσης, τις απομαγνητοφωνήσεις των συνεντεύξεων και την επιμέλειά τους, και περισσότερο συγκεκριμένα, την Επιστημονική Επιτροπή του “Λευκώματος” που συναποτελούν: η Τάνια Μαργαρίτου, Φιλόλογος-Εκπαιδευτικός της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης νομού Ροδόπης, η Βασιλική Φίλιου, Φιλόλογος – Υποψήφια Διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και ο γράφων ως Πρόεδρος του Συλλόγου.
 
Αξίζει επίσης, να αναφερθεί ότι τον σχολιασμό του μεγαλύτερου μέρους του φωτογραφικού υλικού, τη διαδικασία ταυτοποίησης των εικονιζόμενων προσώπων με τη συνδρομή τετραμελούς ομάδας Ροδιτιανών –των Κωνσταντινιάς Μαργαρίτου, Αθανάσιου Παπατριανταφύλλου, Δέσποινας Τρακαντζίδου-Χαδήρογλου και Φωτεινής Σπίνου–, αλλά και τον εμπλουτισμό του “Λευκώματος” με αρχειακό υλικό από τα ΓΑΚ Ροδόπης, όπως επίσης και την επιμέλεια των κειμένων των μαρτυριών των υπολοίπων ενοτήτων (Β΄-Ζ΄), είχε η Φιλόλογος Τάνια Μαργαρίτου.
 

Τέλος, θερμές ευχαριστίες οφείλουμε στον Δήμο Κομοτηνής για τη χορηγία, προκειμένου να εκδοθεί το “Λεύκωμα”, αλλά και στον συγγραφέα τοπικής ιστορίας Τέλη Κελεσίδη, που μας επέτρεψε τη χρήση μαρτυριών από έρευνα και καταγραφή που είχε πραγματοποιήσει για τον Ροδίτη επί δημαρχίας Τάσου Βαβατσικλή, και εμπλουτίστηκε με πρωτοβουλία του Μανόλη Ταπατζά επί αντιδημαρχίας του. Επίσης, ευχαριστίες στη φιλόλογο και επιμελήτρια των εκδόσεων “Παρατηρητής της Θράκης” Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη για τη συμβολή της στον συνολικό σχεδιασμό και τη διευθέτηση της ύλης του “Λευκώματος”, με την προσθήκη εισαγωγικών κειμένων, τον σχολιασμό φωτογραφιών και αρχειακού υλικού, συμπληρωματικά και όπου χρειαζόταν, και την “επαναπεξεργασία” του φωτογραφικού αρχείου για τον
εμπλουτισμό της έκδοσης»
 
Καλή σας ανάγνωση!!
 
*Μπορείτε να προμηθευτείτε το Φωτογραφικό Λεύκωμα με τίτλο «Ροδίτης νομού Ροδόπης: Στα χνάρια της ιστορίας και του πολιτισμού», είτε τηλεφωνικά στο 25310 72486, είτε ηλεκτρονικά στο site www.paratiritisbooks.gr, είτε σε οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο της πόλης μας.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.