Παμε σαν αλλοτε…

Αναμνήσεις από την καμήλα της Μεσσούνης

Παραμονή Πρωτοχρονιάς σήμερα θα καταγράψουμε μερικές θύμισες δικές μας  για το έθιμο της Καμήλας που συμπληρώθηκαν και από τον Γιώργο Χ. Τσαρακτσίδη.
 
Το έθιμο της καμήλας, που γιορτάζεται και σε άλλα μέρη της πατρίδας μας, ήταν από τα πιο ευχάριστα γεγονότα στο χωριό μας, με πολλά και ωραία ευτράπελα. Βοηθούσε βέβαια και το πολύ κρασί που κατανάλωνε όλη αυτή η παλιοπαρέα, σε αυτό το λαϊκό θέατρο δρόμου, περνώντας από όλα τα σπίτια του χωριού.
 
Οι περισσότεροι παλιοί Μεσσουνιώτες κατά καιρούς έλαβαν μέρος, τουλάχιστον σε ένα δρώμενο της καμήλας. Μερικοί όμως ήταν η  ψυχή του δρώμενου.
Τους θυμούμαστε όλους με πολύ αγάπη και σεβασμό. Καταπληκτική αρκούδα γινόταν ο Γιώργος Δαλαχουίδης, αδάμαστος αρκουδιάρης ο Χρήστος Ζυμταρούδης, με απίθανους διαλόγους και καμώματα. Γιατρός ο Ντέλης (Σιδέρης) Μυτανούδης και ο Μπελτσίδης. Κατσιουλέρηδες πολλοί, αλλά ανάμεσά τους ξεχώριζαν ο Χρήστος και ο Τάκης Ζυμταρούδης, ο Χρήστος και ο Γιώργος Γιοβανούδης (τα Πιτσιούδια), ο Παναγιώτης ο Παρασκευούδης, ο Σιδέρης ο Μπουρνούδης, τα αδέλφια Γιάννης (Γιάντσιους) και Δημήτρης (Μήτσιος) Τζερνικούδης, καθώς και ο  Γιάννης Γιοβανούδης (Ιβάνς Ιμπίης-Γιώχαν) και πολλοί πολλοί άλλοι.  Ο Παναγιώτης (Πότας) Δαμακίδης, δυνατό παλληκάρι, κουβαλούσε πολλές φορές την καμήλα (ντεβέ), αλλά επειδή το βάρος της καμήλας ήταν πολύ, εναλλάσσονταν τα παλικάρια (κατσιουλέρηδες) στο κουβάλημά της.
 
Στο ρόλο του Καμηλιέρη (ντεβετζή), με το σχοινί στο χέρι και τη βίτσα στο άλλο, εναλλάσσονταν  κάποιοι από τους κατσουλιέρηδες.  Είχε και αράπη το δρώμενο, βαμμένο με φούμο από το φούρνο. Όλοι τους βέβαια ήταν εφοδιασμένοι και με μια τζιουμάκα (βέργα), για τις ανάγκες του δρώμενου, αλλά κυρίως για το φόβο των αμέτρητων τσομπανόσκυλων, που εκείνο το βράδυ ξενυχτούσαν και αυτά αλυχτώντας.
 
Οργανοπαίχτης για πολλά χρόνια, με το καβάλο του (φλογέρα), ήταν ο Βασίλης Γκατίδης, πιο γνωστός σαν Νταντές, ο Χρήστος ο Γκαϊνταντζής με τη γκάιντα, με το ακορντεόν  ο Μήτσιος Μανδραφούδης και τα Σουλεμανούδια, τα αδέλφια Χρήστος και Γιώργος Ισπικούδης. Έπαιζαν, σχεδόν μονότονα, έναν καϊντέ (σκοπό), σε ρυθμό περίπου χασάπικο. Ήταν ένα πραγματικό θέατρο, με διαφορετικούς διαλόγους και κινήσεις, που προκαλούσε προπαντός γέλιο σκωπτικό, σατιρίζοντας τα ντόπια(τοπικά) γεγονότα, καθώς και τα πολιτικά δεδομένα της εποχής.
 
Η καμήλα, όπως την περιγράψαμε, άντεξε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του εξήντα. Οι ρυθμοί και οι προτεραιότητες της ζωής άλλαξαν, τα γλέντια διαφοροποιήθηκαν, κυρίως όμως η μετανάστευση, στέρησε από το χωριό τους νέους και τους πρωτεργάτες του δρώμενου.
 
Τελευταία και ίσως η σπουδαιότερη εμφάνιση της καμήλας της Μεσσούνης, πραγματοποιήθηκε  το 1969. Έλαβε μέρος με μεγάλη επιτυχία στο πρώτο καρναβάλι της Ξάνθης. Οι παλαίμαχοι είχαν τα πρωτεία: Αρκούδα ήταν ο Γιώργος Δαλαχουίδης και αρκουδιάρης ο Χρήστος Ζυμταρούδης.

Έκτοτε, έμειναν οι νοσταλγικές αναμνήσεις, για μας που τις ζήσαμε και αυτές προσπαθούμε να σας μεταδώσουμε, ώστε το γεγονός, έστω και σαν ανάμνηση να μπολιάσει τη γνώση σας, για να γνωρίζετε, «από πού κρατάει η σκούφια μας».
 
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!!!

*O Τάσος Γιοβανούδης κατάγεται από τη Μεσσούνη και ασχολείται με την καταγραφή του παραδοσιακού πολιτισμού της Μεσσούνης και της Θράκης ευρύτερα.
 

Το έθιμο της Καμήλας

Το έθιμο της Καμήλας  άρχιζε στις δώδεκα και ένα λεπτό τα ξημερώματα της πρώτης του Γενάρη και διαρκούσε μέχρι το βράδυ. Μια ομάδα έπρεπε να βρει λυγαριές, που να είναι ευλύγιστες, για να χρησιμοποιηθούν για την καμπούρα. Ο λαιμός γινόταν με σύρμα, που το έδεναν στην καμπούρα για να στέκεται. Σκέπαζαν το λαιμό και την καμπούρα με κουβέρτες, για να μη φαίνεται αυτός που ήταν μέσα. Τα άτομα που ακολουθούσαν την καμήλα λέγονταν «κατσιουλιάρηδες» γιατί φορούσαν μεγάλα μυτερά κατσιούλια (καπέλα). Εκτός από την καμήλα, κάποιος ντυνόταν αρκούδα (το κεφάλι της αρκούδας το έφτιαχνε ειδικός μάστορας, ώστε να νοιάζει με πραγματικό κεφάλι αρκουδίσιο). Το σώμα της αρκούδας το τύλιγαν με προβιές. Κάποιος ντυνόταν αρκουδιάρης και πρόσταζε την αρκούδα να μιμείται ορισμένους ανθρώπους ή να κάνει αστείες κινήσεις. Κάποιος άλλος ήταν αυτός που οδηγούσε την καμήλα, ο καμηλιέρης. Επίσης ένας παρίστανε το γιατρό και όταν η καμήλα έπεφτε τάχα κάτω, έτρεχε με τα γιατρικά του και τη συνέφερε για να σηκωθεί και να συνεχίσει.Η καμήλα με τη συνοδεία της γυρνούσε από σπίτι σε σπίτι και μάζευε χρήματα. Επίσης το πρωί, όταν λειτουργούσε η εκκλησία, πήγαιναν και αυτοί κι όταν σχολούσε η λειτουργία στέκονταν έξω και μάζευαν από τους χωριανούς που έβγαιναν από την εκκλησία, χρήματα. Δεν αποκλειόταν να γίνουν και περισσότερες από μια καμήλες. Μπορούσαν να γίνουν και δυο και τρεις, με ξεχωριστή φυσικά συνοδεία.
 
Γιάννης Αλεξίδης, «Λαογραφικά Ανατολικορωμυλιωτών Μεσσούνης Ροδόπης», Μορφωτικός Σύλλογος Μεσσούνης, Μεσούνη 1985

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.