Δευτερη απο το τελος η ΠΑΜΘ στα ποσοστα ολοκληρωσης του πολεοδομικου σχεδιασμου

Το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος που βάζει «τέλος» στην άναρχη δόμηση σχολιάζει στον «ΠτΘ» η αρχιτέκτονας μηχανικός – πολεοδόμος Τάνια Βεζυργιαννίδου - «Η έλλειψη κεντρικής πολιτικής αιτία της υφιστάμενης κατάστασης˚ στην σωστή κατεύθυνση οι σκέψεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος»

Τάξη στην άναρχη δόμηση επιδιώκει να βάλει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, προωθώντας την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού όλης της χώρας αλλά και τροποποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας για την μείωση των χρόνων που απαιτούνται σήμερα.
 
Το σχέδιο αυτό για τον περιορισμό και εντέλει την κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης γνωστοποίησε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή» ο υφυπουργός  Περιβάλλοντος κ. Δημήτρης Οικονόμου ο οποίος έκανε γνωστό πως σήμερα μόλις το 20% της χώρας διαθέτει πολεοδομικά σχέδια, με βάση παλαιότερη νομοθεσία, θέτοντας παράλληλα ως στόχο το 90% σε βάθος εξαετίας.
 
Για την επίτευξη του στόχου αυτού, όπως ο ίδιος επεσήμανε απαιτείται η συνέχεια της προσπάθειας η οποία είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση (για τη σταδιακή εκπόνηση τοπικών χωρικών σχεδίων), αλλά με κάποιες διαφοροποιήσεις που θα διευκολύνουν την διαδικασία για τους Δήμους οι οποίοι φέρουν και την ευθύνη της υλοποίησης.
 
Χαρακτηριστικό της υφιστάμενης κατάστασης αλλά και των όσων οδήγησαν σε αυτήν είναι και τα στοιχεία που φιλοξενούνται στο εν λόγω ρεπορτάζ τα οποία μάλιστα δείχνουν πως σε σχέση και με το πανελλαδικό ποσοστό η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις ως προς την  υλοποίηση  του πολεοδομικού σχεδιασμού με μόλις το 5% των γενικών πολεοδομικών σχεδίων να έχει υλοποιηθεί, το 20% να βρίσκεται σε εξέλιξη και το μεγαλύτερο ποσοστό, το 75% να υπολείπεται.
 
Για την καλύτερη δυνατή κατανόηση των όσων ορίζει και επιδιώκει ο σχεδιασμός του υπουργείου Περιβάλλοντος ο «ΠτΘ» απευθύνθηκε στην αρχιτέκτονα μηχανικό – πολεοδόμο κ. Τάνια Βεζυριαννίδου, η οποία στάθηκε ιδιαίτερα στα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά που φέρει η ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού της Ελλάδας, αλλά και τα χαρακτηριστικά με βάση τα οποία αυτός θα πρέπει να υλοποιηθεί σε αυτή τη νέα του φάση, δίνοντας επίσης στοιχεία που αφορούν στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
 
Ο λόγος στην ίδια… 

«Τα τοπικά χωρικά σχέδια κύρια πολιτική δράση ενός Δήμου, με άμεση επίπτωση στην κοινωνική, οικονομική ζωή και την ποιότητα ζωής των πολιτών του» 

ΠτΘ: Τι είναι τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια
Τ.Β.:
Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια είναι Σχέδια σε επίπεδο Δήμων. Ο χωρικός σχεδιασμός υλοποιείται σε τρία επίπεδα. Το πρώτο είναι το εθνικό, που υποστηρίζεται από τομεακά πλαίσια, ακολουθεί το περιφερειακό επίπεδο και το τρίτο είναι το δημοτικό επίπεδο με τα τοπικά χωρικά σχέδια. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός στη χώρα μας  έχει καθοριστεί από τρεις νόμους. Ο πρώτος είναι ο ν.1337/83, ο λεγόμενος Νόμος Τρίτση, βάσει του οποίου έγιναν τα περισσότερα σχέδια σε επίπεδο οικισμών και πόλεων και τα οποία αφορούσαν μόνο τον πολεοδομικό ιστό και όχι τον εξω- αστικό χώρο. Στην συνέχεια έρχεται ο ν.2508/1997 για την Βιώσιμη Οικιστική Ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών της χώρας, στον οποίο αναφέρεται και ο υφυπουργός, ο σχεδιασμός του οποίου δεν προχώρησε. Σε αυτόν τον νόμο αναφέρονται τα στοιχεία μελέτης που δείχνουν ότι μόλις το 20%των Δημοτικών Ενοτήτων της χώρας(πρώην Καποδιστριακών Δήμων)έχουν ολοκληρωμένα γενικά πολεοδομικά σχέδια, το 26% έχουν σχέδια σε εξέλιξη και το 54% δεν έχει. Επίσης υπάρχει και ο τελευταίος ν .4447/2016, ο οποίος ήταν μνημονιακή επιταγή, με βάση τον οποίον ουσιαστικά τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια του ν.2508/97 μετεξελίσσονται στα Τοπικά Χωρικά Σχέδια. Είναι κατ’ ουσία τοπικά χωροταξικά σχέδια που επιδιώκουν μέσα από τον συνδυασμό αναπτυξιακών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων να πετύχουν τον καθολικό σχεδιασμό τόσο των αστικών όσο και των περιαστικών και αγροτικών περιοχών, που αφορούν πλέον όλη την εδαφική περιφέρεια ενός δήμου.
Δηλαδή αρχικά ο σχεδιασμός αντιμετώπιζε  μόνο τον οικισμό κι όχι και τον εξωαστικό χώρο, μετά, με το πρόγραμμα Καποδίστριας το 1997  περνάμε χωρικά στο επίπεδο της δημοτικής ενότητας, όπου εξετάζεται ο αστικός, περιαστικός και εξωαστικός χώρος  και με τον Καλλικράτη, από το 2010 περνάμε σε επίπεδο δήμου, που αποτελεί συνάθροιση  περισσοτέρων της μίας δημοτικών ενοτήτων. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2010 και μετά οι δήμοι έχουν την αρμοδιότητα να σχεδιάζουν τον αναπτυξιακό προγραμματισμό της εδαφικής περιοχής τους, να μελετούν, να διαχειρίζονται προγράμματα οικιστικής και πολεοδομικής ανάπτυξης και να αναθέτουν, να παρακολουθούν και να επιβλέπουν αυτές τις μελέτες. Ανάγεται δηλαδή ο σχεδιασμός του χώρου σε αυτό το επίπεδο ως κύρια πολιτική δράση του Δήμου, που έχει άμεση επίπτωση στην κοινωνική, οικονομική ζωή και την ποιότητα ζωής των πολιτών τους. Από αυτό και μόνο κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι το εργαλείο αυτό. 

«Τα τοπικά χωρικά σχέδια πρέπει να προσαρμόζονται στις εξελίξεις των καιρών» 

ΠτΘ: Γιατί είναι σημαντικά αναπτυξιακά εργαλεία; Πολλοί τα αποκαλούν το εδαφικό σύνταγμα ενός Δήμου. Γιατί;
Τ.Β.:
Καταρχήν είναι σχέδια που καθορίζουν τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης του Δήμου για την επόμενη 20ετία. Αποτελούν δηλαδή ένα κατευθυντήριο εργαλείο το οποίο όμως στηρίζεται στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Δεν μπορούμε να έχουμε ανάπτυξη αν δεν σεβόμαστε το περιβάλλον. Εξου και βλέπουμε ότι όπου δεν υπάρχει σχεδιασμός η φύση μακροπρόθεσμα εκδικείται.
Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο πέραν του αναπτυξιακού προφίλ του Δήμου για την επόμενη 20ετία, είναι ότι πλέον τα εργαλεία αυτά πρέπει να έχουν μία δυναμική ώστε να προσαρμόζονται στις εξελίξεις των καιρών. Οι προκλήσεις και τα προβλήματα είναι πάρα πολλά, οι καταστροφές και τα κοινωνικά θέματα είναι πάρα πολλά  – βλέπουμε προσφυγικές ροές, ανεργία, περιβαλλοντική υποβάθμιση,  κλιματική αλλαγή και διάφορα άλλα σημαντικά θέματα – επί των οποίων υπάρχουν προβλέψεις στα τοπικά χωρικά σχέδια. Βλέπουμε δηλαδή πως πέραν του αναπτυξιακού σχεδιασμού  το τοπικό χωρικό σχέδιο φροντίζει και για τον τομέα της πρόληψης, που ονομάζεται σήμερα αστική ανθεκτικότητα και οφείλει να είναι τμήμα της μελέτης.

Για όλους τους ανωτέρω λόγους τα τοπικά χωρικά σχέδια αποκαλούνται το «Εδαφικό σύνταγμα» ενός Δήμου.
 
ΠτΘ:Τι ισχύει σήμερα σε επίπεδο χώρας με αυτά τα σχέδια;
Τ.Β.:
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε το 2014 από εμένα, η οποία επικαιροποιήθηκε το 2018 και στην συνέχεια έγινε αντίστοιχη και από το Υπουργείο Περιβάλλοντος  , βλέπουμε ότι το 2014 τα υλοποιημένα γενικά πολεοδομικά σχέδια  ήταν στο 16% σε επίπεδο 1034 συνολικά δημοτικών ενοτήτων. Σήμερα είμαστε στο 20%, δηλαδή  μέσα στην 5ετία 2014-2019 υλοποιήθηκε μόλις ένα 4% , ποσοστά αμφότερα πολύ χαμηλά.

Εδώ θα πρέπει να εξηγήσουμε πως την αρμοδιότητα της έγκρισης των γενικών πολεοδομικών σχεδίων την είχαν οι αποκεντρωμένες διοικήσεις. Λόγω του ότι δεν υπήρχε ένας επιτελικός σχεδιασμός, μία ενιαία κεντρική πολιτική ελέγχου και παρακολούθησης όλων αυτών των σχεδίων, φτάσαμε στο σημείο κάθε περιφέρεια να ακολουθεί τον δικό της ρυθμό ως προς την υλοποίησή τους.  Έτσι βλέπουμε πως υπάρχουν Περιφέρειες όπως αυτή της Κεντρικής Μακεδονίας που είχε τον μηχανισμό να υποστηρίξει  τα γενικά πολεοδομικά σχέδια να έχει υλοποιήσει το 46% και περιφέρειες όπως η δική μας που έχουμε μόλις 2 γενικά πολεοδομικά σχέδια  υλοποιημένα σε σύνολο 55 δημοτικών ενοτήτων που ανάγεται σε ποσοστό 5%.
 
ΠτΘ: Τι φταίει και δεν προχώρησε ο σχεδιασμός;
Τ.Β.:
Θεωρώ ότι πρωτίστως οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπήρχε μία κεντρική πολιτική και αυτό το λέω γιατί το προηγούμενο εργαλείο, πάλι για τον σχεδιασμό των περιοχών αυτών, ο νόμος Τρίτση λειτούργησε γιατί ακριβώς  υπήρχε ένας μηχανισμός κι  ένας προγραμματισμός, η Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης όπου εκεί υπήρχαν καταρτισμένοι επιστήμονες και ένα υπουργείο που έβγαλε αυτά τα σχέδια πάρα πολύ γρήγορα. Το πρώτο γενικό πολεοδομικό βγήκε μέσα σε δύο χρόνια ενώ το γενικό πολεοδομικό με τον νόμο που ακολούθησε, τον ν.2508/97 έκανε δέκα χρόνια. Επίσης με το νόμο Τρίτση εγκρίθηκε το σύνολο των μελετών που προκηρύχτηκαν , 420 μελέτες μέσα σε δώδεκα χρόνια ενώ σήμερα έχουμε υλοποιημένο μόνο το 20% σε 1034 Δήμους, δηλ. 208 στα 21 χρόνια ισχύς του ν.2508/97. Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι κάτι πάσχει σε επίπεδο κεντρικής πολιτικής. Οι εξαγγελίες του υφυπουργού, ο οποίος είναι ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας είναι ενθαρρυντικές. Ως άριστος γνώστης της υπάρχουσας κατάστασης και ξεκινώντας από το γεγονός ότι και η προηγούμενη κυβέρνηση έκανε πράγματα, προτάσσει  την συνέχεια που είναι απαραίτητη στον σχεδιασμό. Όλα τα ανωτέρω με χαροποιούν γιατί αναμένεται να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός προς την σωστή κατεύθυνση. 

«Εν αρχή ην η στόχευση της ολοκλήρωσης και η σωστή ιεράρχηση των κριτηρίων επιλογής» 

ΠτΘ: Ο υφυπουργός τάχθηκε επίσης υπέρ της ανάθεσης μελετών κατά ομάδες, και ιδιωτών, καθώς το μελετητικό δυναμικό της χώρας δεν θα επαρκούσε για την ταυτόχρονη προκήρυξη όλων των τοπικών χωρικών σχεδίων…
Τ.Β.:
Για να καταλήξει σε αυτή την εκτίμηση, προφανώς προηγήθηκε αξιολόγηση του υφισταμένου μελετητικού δυναμικού της χώρας. Αναφέρει επίσης χαρακτηριστικά πως σε επίπεδο  υπουργείου αυτή τη στιγμή η αρμόδια υπηρεσία διαθέτει 22 άτομα, τα οποία μπορούν να επιβλέψουν έως 12 μελέτες ταυτόχρονα. Τι θα γίνει λοιπόν αν προκηρυχθούν 200 μελέτες ταυτόχρονα; Θα πρέπει πρωτίστως  να γίνουν άμεσα προσλήψεις– και στην περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό μόνο τότε  θα δοθεί εν μέρει η επίβλεψη σε ιδιώτες. Κατά την άποψή μου όλα ξεκινούν από την στόχευση που θέτει το Υπουργείο για την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού θέτοντας μια  σωστή ιεράρχηση κριτηρίων με βάση την οποία θα ξέρουμε ποιες μελέτες θα προηγηθούν έναντι των υπολοίπων. 

«Η ΠΑΜΘ πρώτη Περιφέρεια που χρηματοδοτεί μελέτες χωρικών σχεδίων» 

ΠτΘ: Τι γίνεται με την Κομοτηνή και τι με τους άλλους Δήμους του νομού μας, ως προς την υλοποίηση ΓΠΣ; Η ΠΑΜΘ επίσης τι έκανε;
Τ.Β.:
Για την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης θα πρέπει να πούμε πως ενώ ήταν στη δεύτερη από το τέλος θέση,  μετά την Περιφέρεια  Δυτικής Μακεδονίας, ως προς την υλοποίηση  μελετών ΓΠΣ, έχει κατανοήσει τη σημαντικότητα και την αναγκαιότητα αυτών των εργαλείων και έχει προχωρήσει, ούσα η πρώτη από όλες τις Περιφέρειες, στην χρηματοδότηση μελετών τοπικών χωρικών σχεδίων, μέσα από  το ΕΣΠΑ 2014-2020. Όλοι οι δήμοι ανταποκρίθηκαν, έγινε η αξιολόγηση και ο Δήμος Κομοτηνής είναι μάλιστα ο πρώτος ως προς την ιεράρχηση της χρηματοδότησης για την υλοποίηση του τοπικού χωρικού σχεδίου του σε επίπεδο Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.